تبیان، دستیار زندگی

با سلام

در این تاپیک قصد داریم به دعای مکارم الاخلاق امام سجاد علیه السلام در صحیفه سجادیه نگاهی بیندازیم و از توضیحات سرکار خانم بروجردی مدیر موسسه علمیه علی بن موسی الرضا استفاده کنیم.

همراه ما باشید. 

با سلام

با تشکر از حضور شما 

« وَ أَجْزِیَ مَنْ هَجَرَنِی بِالْبِر »

و از طرفی بتوانم كسی كه به من پشت كرده و قطع ارتباط نموده، به او پاداشی به بّر و نیكویی وسیع بدهم.

**************

یعنی اگر زمانیكه با من ارتباط داشت به او لطف و مرحمتی می‌كردم، حال كه ارتباطش را قطع كرده هم به خودش و هم به خانواده‌اش خیررسانی داشته باشم.

مطمئناً این ظرفیت و توان در ما وجود دارد و اِلا امام سجاد (ع) درخواست نمی‌كردند قرآن می‌فرماید:‌ «إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُم‏ » اگر خوبی كنید ، به خود كرده‌اید پس در انجام هر كار مثبتی نباید منتی بگذارید و توقعی از خلق داشته باشید زیرا با خوبی كردن ، خود بزرگ شده و عّلو مقام و كرامت انسانی پیدا كرده‌اید.

و خدا بر شما منت گذاشته كه اجازه خیررسانی را به شما داده است.

« وَ أُثِیبَ مَنْ حَرَمَنِی بِالْبَذْل‏ »

«و از مال خویش به كسانى كه محرومم ساخته‏اند ببخشم‏»

*********

و من پاداش بدهم به كسی كه مرا از اجر و پاداش محروم كرده است یعنی چون قُبح این محرومیت را دریافتم، مقابله به مثل نكنم بلكه طبق معمول گذشته به او هدیه بدهم و امتیازات گذشته را به او ببخشم.

در اینجا سؤالی مطرح می‌شود كه آیا كم لطفی سایرین، جایزه دارد؟

باید جواب دهیم كه انبساط روحی انسان و استعداد برخورد صحیح، در شرایط معمولی محقق نمی‌شود بلكه در ناهمواریها و فراز و نشیبها، قوای انسانی به فعلیت تبدیل می‌شود و گنجینه‌ها و كرامات روحی و انسانی ظهور می‌یابد.

پس اذیت افراد باعث شكوفا شدن استعداد ما شده و بابت همین شكوفایی به او بذل و عنایت می‌كنیم گرچه او با ما بی‌وفایی می‌كند.

« وَ أُكَافِیَ مَنْ قَطَعَنِی بِالصِّلَة »

خدایا بتوانم با كسانی كه ارتباطشان را با من قطع كرده‌‌اند ، با صله و هدیه وصلی ایجاد كنم.

*********

 بحث صله مربوط به ارحام و اقربا و نزدیكان است. در فراز قبل لطف ما شامل غریبه‌هایی است كه ما را از نعماتی بازداشته‌اند اما در این قسمت به كم لطفی و قطع ارتباط خویشاوندان و نزدیكان اشاره دارد.

 البته گاهی ارتباط با بعضی از افراد آسیب‌های جدی به اعتقادات و دیانت و عملكرد ما وارد می‌كند در این صورت هم نباید ارتباط را قطع كرد بلكه بگو‌نه‌‌‌ای به او تفهیم كنید كه از فعل او ناراحت هستید نه از خود او، پس می‌توانید از سایر ویژگیهایش تعریف به خیر كنید.

 و یا او را سر سفره دعایتان جا دهید یعنی اگر چه بدلیل آسیب و مضرات نام برده رفت و آمد زیادی ندارید ولی قطع كامل ارتباط هم جایز نیست و ارتباط كم را با شكوفا كردن خوبیها و خیرات او حفظ می‌كنیم قطعاً دل او هم نرم می‌شود و در گرفتاریها و مشكلاتش به شما رجوع و التماس دعا خواهد داشت.

«وَ أُخَالِفَ مَنِ اغْتَابَنِی إِلَى حُسْنِ الذِّكْر »

« خدایا مرا محكم كن در اینكه هر كس غیبت مرا می‌كند  من بخوبی از او یاد كنم.»

 غیبت یعنی عیوب مخفی كه در انسان است توسط فرد یا افرادی برملا شود نه اینكه عیبی كه در انسان نباشد و به او نسبت داده ‌شود كه در این صورت تهمت است. حال، دعا آنچنان ظرفیت وجودی انسان را افزایش می‌دهد كه علاوه بر اینكه در دل نسبت به غیبت كننده ناراحتی ندارد بلكه زبان به حسنش نیز باز می‌كنم یعنی او می‌خواهد مردم بدیهای فرد را بفهمند و آن فرد می‌خواهد مردم خوبیهای او را بدانند، او غیبت فرد را می‌كند و فرد تعریف به خیر می‌كند و خوبیهایی كه كرده را یادآوری می‌نماید.

[« حُسْنِ الذِّكْر » یعنی حتی در درون هم بدیهای او را یادآوری نكنید بلكه فایل خوبیهای بایگانی شده او را باز كنید.] و زندگی خود را با لطفهای قدیمی و قبلیش شیرین كرده و با بازگویی كم لطفی‌های فعلیش زندگی را بر خود تلخ نخواهید كرد.

« وَ أَنْ أَشْكُرَ الْحَسَنَةَ، وَ أُغْضِیَ عَنِ السَّیِّئَةِ »

"خدایا مرا محكم كن در اینكه الطاف سایرین را كثیر و زیاد ببینم و پلكم را بر بدیهای آنان بپوشانم. "

***************

انسانها معمولاً الطاف مردم را كم می‌بینند و یا وظیفه آنان می‌دانند در صورتی كه حضرت به ما یاد می‌دهند كه باید خوبیها را زیاد ببینیم و از آنها شكر زبانی و عملی و قلبی بنمائیم .

در واقع اول قلب باور می‌كند كه محبت فلانی زیاده بوده سپس در عمل و زبان او هم این شكر جاری می‌شود.

و از طرفی باید سعی كنیم روی بدیهای افراد متمركز نشویم و از آنها چشم پوشی كنیم. یعنی ذكر بدیهای آنها را به خود نداشته و در زندگی نبینم و به سایرین هم یادآوری نكنیم در این چند فراز تمام فعلها مضارع آمده یعنی بر زمان حال و زمان آینده دلالت می‌كند. در واقع باید از خدا بخواهیم همیشه و همه زمانها و مكانها چنین توانمندی و قابلیت را به ما عطا كند.