تبیان، دستیار زندگی

یکی از همرزمان شهید جمالی از لحظات آخر او می گوید :

‏حدوداً ساعت 8 ‏شب بود . ما در حال برگشتن از ماموریت بودیم . هنوز نمازمان را نخوانده بودیم . در همین حین گروهی از رزمندگان را دیدم که آب و مقداری تدارکات دارند . با خود گفتم بروم هم آبی بنوشم و هم وضویی بگیرم تا نمازم را بخوانم .

وقتی به  سمت  بچه ها رفتم ، دو مرتبه  در آن جا  شهید  جمالی را  دیدم  . او  به  من  گفت : « شما نمی توانید  در این  شلوغی  وضو  بگیرید ؛  قمقمه ی  من  پر از آب  است ؛  با  آب این قمقمه وضو بگیرید » . من گفتم : شما در حال آماده باش هستید و این درست نیست که من با آب ذخیره ی شما وضو بگیرم . شاید آب به شما نرسد. اما او به اصرار زیاد قمقمه را به من داد.

‏نماز مغربم را خواندم و آماده ی خواندن نماز عشا شده بودم که فرمان حرکت رسید . شهید جمالی آمد و از من حلالیت طلبید و خداحافظی کرد و رفت .

‏شهید جمالی در آن لحظات آخر بسیار خوشحال ، شاد و مسرور بود و کمترین اثری از خستگی و یا ناراحتی در او دیده نمی شد . تصور می کنم که یکی دوساعت پس از خداحافظی ، به شهادت رسید.

شهرستان بوشهر ( چغادک ) 

‏شب حمله به طور اتفاقی ، با شهید مبارک جمالی برخورد ‏کردم . یکی دو ساعت کنار هم نشستیم و با هم گپ زدیم . او به من تذکر داد ‏: « پس از شهادتم ، نبینم که هر روز از کنار گلزار شهدای چغادک رد شوی و با خود بگویی بروم بر سر مزار شهید جمالی  فاتحه بخوانم ؛ لازم نیست هر روز این کار را بکنی » ؛  در‏ همین حین گفت : « من بدشانسم . می ترسم از دوستانم که به خط مقدم می روند جا بمانم » . پس از این حرف از من خداحافظی کرد و رفت.

شهرستان بوشهر ( چغادک ) 

در اردیبهشت ماه سال  1361 ؛ در سیزدهم رجب ، یعنی همزمان با ولادت حضرت علی ( علیه السلام ) ، قرار بود که عملیات « بیت المقدس » در « رقابیه ی فکه  » انجام شود . ‏من از طریق جهاد سازندگی اعزام شده بودم و با تانکر برای رزمنده ها آب می بردم . اما شب عملیات بنا بر نیاز، کامیون های حامل رزمندگان اسلام را تا جایی که امکان داشت ، به خط مقدم نزدیک می کردیم و چون زمین منطقه ی عملیاتی ماسه زار بود ؛ نمی توانستیم رزمندگان را جلوتر ببریم و تا ظهر به نزدنیروهای جهاد برگشتیم .

نیروهای برگشته از خط مقدم هم آن جا بودند و تدارکات ‏نیز مشغول پذیرایی از آنها بود و با کمپوت و ... از آنها پذیرایی می شد.  ‏من هم همان جا ایستاده بودم تا چیزی برای نوشیدن پیدا کنم و از تشنگی خلاص شوم . توی همین حال و هوا بودم که ناگهان دستی به روی شانه ام خورد . برگشتم وبا تعجب دیدم که شهید  جمالی است . همدیگر را در آغوش گرفتیم . به او گفتم : تو کجا ، این جا کجا ؟ او به مزاح گفت : « جای تو این جا نیست ؛ من که قبلاً آمده ام و باید باز هم می آمدم » .

پس از سلام و احوالپرسی مفصلی که صورت گرفت ، به من گفت : « فلانی ، تا می توانی مرا ببوس که دیگر مرا نخواهی دید و من مطمئنم که شهید خواهم شد و البته تو هم برنمی گردی » . ‏با این سخنش شهادت خودش را پیشگویی کرد .

شهرستان بوشهر ( چغادک ) 

‏یکی از کارهای بسیار جالب و آموزنده ی شهید در خط مقدم ؛ این بود که مرتباً در خاک ها جست و جو می کرد و فشنگ های سالم و استفاده نشده را جمع آوری می کرد . سپس آن ها را با نفت کاملأ تمیز می کرد و در خشاب می گذاشت و گاهی می شد که یک خشاب را به همین نحو به طور کامل پر می کرد.

شهرستان بوشهر ( چغادک ) 

‏علی رغم همه ی مشکلات و خطرات ، روحیه اش بسیار عالی بود و در خط مقدم بسیار راحت و آرام بود . حدوداً دوازده شبانه روز در خط مقدم بودیم . وقتی که در سنگر نشسته بودیم و گاهی اوقات ترکشی وارد سنگر می شد ، شهید بزرگوار به مزاح می گفت : « بابا ؛ مگر نمی بینی این جا آدم نشسته ؟ چرا خمپاره می فرستید ؛ نمی گویید شاید کسی شل و کور شود؟ » .

شهرستان بوشهر ( چغادک ) 

‏‏هرکسی که شهید افشانمهر را می شناخت ، از خصوصیات اخلاقی و رفتاری او اطلاع داشت . شخصیتی  ساده  و بی آلایش  بود  که تنها  وقتی  سخنی  خلاف  شرع و عقل می شنید ، با آن برخورد می کرد.

‏شاید باورکردنی نباشد ، نزدیکی های عملیات « والفجر 2 ‏» ؛ شهید دیگر حرفی نمی زد . کم حرف بود و تنها هنگامی که از او سؤال می شد ، خیلی کوتاه ‏جواب می داد . سکوت او معنا دار بود . گاهی به شوخی به او می گفتم : حسن ، صورتت نورانی شده ‏، مثل این که نور بالا زده ‏ای ؛ و او تنها لبخند می زد .

تا شب عملیات  که  با حسن  خداحافظی  کردم  و حلالیت  طلبیدم . او فقط ساکت بود . شاید سکوتش حرف های زیادی برای ما داشت ولی ما غافل بودیم .  ‏ما عده ی زیادی بودیم که از چغادک به جبهه اعزام شده بودیم . زمانی که خبر شهادت حسن را آوردند ، سکوتی همه ی ما را احاطه کرد و تنها آهسته اشک جدایی می ریختیم و به یاد خاموشی حسن ، شمع روشنی را در وجود خود برافروختیم .

شهرستان بوشهر ( چغادک )  

سرانجام شب موعود فرا رسید . در تاریخ  3 / 10 / 65 ‏عملیات کربلای چهار آغاز شد . من و همیشه بهار  همراه سایر  رزمندگان  سوار  بر قایق  شدیم  و از  جزیره مینو به سمت دشمن حرکت کردیم . بعد ازمدتی پیشروی به جزیره قطعه رسیدیم و در آنجا پیاده شدیم . وقتی به آنجا رسیدیم متوجه شدیم که عراق ازعملیات آن شب خبر دار شده است . زیرا آنها با تمام امکانات کاملأ آماده بودند و آسمان و زمین را با منور مثل روز روشن کرده بودند و با انواع و اقسام اسلحه و خمپاره و نارنجک به طرف ما تیراندازی می کردند .  به همین خاطر تعداد زیادی از رزمندگان درآنجا به شهادت رسیدند و تعدادی هم مجروح شدند .

به هر شکلی بود من و شهید همیشه بهار پیشروی کردیم و تا زیر سنگر عراقی ها رسیدیم و تصمیم گرفتیم با پرتاب نارنجک آتش آنان را خاموش کنیم . ولی ازاطراف به ما تیراندازی می شد و مرتب به طرف ما نارنجک پرتاب می کردند . تصمیم گرفتیم کمی صبر کنیم تا فرصت مناسب تری به دست آوریم ولی هر لحظه وضعیت بدترمی شد تا اینکه ساعت 5 صبح بود که شهید همیشه بهار ازناحیه گردن مورد اصابت ترکش  نارنجک قرارگرفت و مجروح شد و دو تیر گرینف هم به من اصابت نمود و کنار هم افتادیم . در آن لحظه حس کردم که شهید همیشه بهار قطع نخاع شد . رو به من کرد و گفت : « ما خیلی وقت است که تیر خورده ایم ؛ پس چرا شهید نمی شویم » . گفتم : صبر کن ما با هم به خانه بر می گردیم و او گفت : « نه من دیگر بر نمی گردم و تو سلام مرا به خانواده ام برسان » ؛ و شروع کرد به شهادتین گفتن و بعد از شهادتین چشمانش را روی هم گذاشت و به شهادت رسید .

آن روز من و همیشه بهار همراه سایر رزمندگان در محل نماز جمعه جمع شده بودیم و آماده می شدیم تا در قالب سپاهیان حضرت محمد ( صلی الله علیه و آله ) به جبهه اعزام شویم . من به شهید همیشه بهار گفتم  خداحافظی کرده ای و او پاسخ داد : « بله ؛ ولی مادر و خواهرم هنگام خداحافظی طوری گریه می کردند که انگار من دیگر به خانه ‏بر نمی گردم وحتماً شهید می شوم » .

در آن روز ما به طرف جبهه حرکت کردیم و مدتی در بندر امام مستقر بودیم . در این مدت رزمندگان برای خانوداه خود نامه می نوشتند .  یک روز به شهید همیشه بهار گفتم تو هم برای مادر و خواهرت نامه بنویس تا از نگرانی آنها کمتر شود و از حال شما با خبر باشند و فکر نکنند هر کس به جبهه رفت حتماً شهید می شود . او پاسخ داد : « نه من نامه نمی نویسم تا آماده باشند و به همین فکرباشند که من بر نمی گردم ؛ زیرا من شهید خواهم شد » .

شهرستان بوشهر

یکی از همرزمان شهید ناصر میرسنجری ؛ نحوه شهادت او را این طور بیان می کند :

‏‏در شب عملیات ، از آبی  که  در مسیر ما  بود گذشتیم . یک  طرف ما ، نهر عبید بود که ما باید ‏از آن می گذشتیم و طرف دیگر نیز خاکریزی بود که آن طرف رودخانه « ‏ساوله » قرار داشت . گروه شهید ماهینی ؛ مسیر را طی کرد و خاکریز را از کار انداختند. 

‏بچه هایی که آن طرف نهر عبید  بودند  نیز قصد  عبور از رود « ساوله » را داشتند . رودخانه «ساوله» از آن طرف که به ‏نهر عبید منتهی می شد ، پیچ و خم لغزنده ای داشت و عبور از آن ، راحت نبود.  ‏شهید علیرضا ماهینی با شجاعت از پل لغزنده عبور کرد و در آن طرف پل ، خطاب به بچه های گروه می گویند : « ‏حزب الهی ها و بوشهری ها حرکت کنند و به جلو بیایند ‏» . بچه ها با شنیدن صدای نیرو بخش شهید ماهینی ، یکی یکی از پل ‏عبور می کنند.  ‏ ‏صبح روز بعد ، نزد شهید ماهینی رفتیم و از حال ناصر جویا شدیم . گفت : « ناصر بواسطه ی اصابت تیری شهید شده و اکنون در منطقه عراقی هاست » ‏.

‏همان روز حاج رضا محمدی از اهواز آمد و گفت : « باید برای آوردن پیکر شهدا برویم » .  از رودخانه ی  ساوله گذشتیم  و در حال  جستجو  بودیم  که  به اولین  شهید برخورد کردیم . حسین مطرب زاده بود . او را می شناختم ؛ بچه ی کازرون بود . 

ناصر به حالت سجده در کانال افتاده بود. بعضی از بچه ها فکر می کردند که در حال خواندن نماز است . گویی در لحظات آخر هم از خداوند برای رسیدن به فیض شهادت ، خواهش می کرده است. ناصر را بلند کردیم ؛ آن عریز خیلی سبک بود . بوی خوشی می داد ؛ صورتش غرق نور بود . رویش را بوسیدم و با حزن و اندوه فراوان ؛ او را بالا گذاشتیم . ‏ دو روز پس ار عقب نشینی عراقیها ، ساعت حدود 10 ‏صبح بود که مشغول جمع آوری پیکر شهدا شدیم . شهید ماهینی می گفت : « ‏ناصر در پنج متری من بود که صدایش بلند شد. حتم داشتم که به شهادت رسیده است »  .

شهرستان بوشهر  

یکی از همرزمان شهید ناصر میرسنجری از ابتکار او در جبهه می گوید :

در منطقه که بودیم ، ناصر طرحی ارائه داد به نام « ‏گروه پیش مرگ » ؛ چون اکثر فرماندهانی که در عملیات به جلو می رفتند ، شهید می شدند . ناصر این طرح را ارائه داد و گفت که عده ای از گروه قبل از بقیه به جلو بروند و سنگر عراقیها را از کار بیندازند ؛ بعد از آن  فرماندهان دستور حمله را برای سایرین صادر کنند.

‏ناصر خود اولین فردی بود که برای عضو شدن در این گروه ثبت نام کرد . ‏عده ی زیادی از بچه ها برای گروه « ‏پیش مرگ » ثبت نام کردند.

شهرستان بوشهر