تبیان، دستیار زندگی

ای صبا بوسه زن ز من در او را

ور نرنجد لب چو شکر او را

چون کسی قلب بشکند که همه کس

دل دهد طرهٔ دلاور او را

رو سوی سر و تا فرو بنشیند

زانکه بادیست هر زمان سر او را

دل مده غمزه را به کشتن خلقی

حاجت سنگ نیست خنجر او را

چون بسی شب گذشت و خواب نیامد

ای دل اکنون بجو برادر او را

جان برلب است عاشق بخت آزمای را

دستوریی خنده لب جان‌فزای را

مطرب بزن رهی و مبین زهد من از انک

بر سبحهٔ نست شرف چنگ و نای را

نازک مگوی ساعد خوبان که خرد کرد

چندین هزار بازروی زور آزمای را

ای دوست عشق چون همه چشم است گوش نیست

چه جای پند خسرو شوریده رای را

وقتی اندر سر کویی گذری بود مرا

وندران کوی نهانی نظری بود مرا

جان بجایست ولی زنده نیم من زیرا

مایهٔ عمر بجز جان دگری بود مرا

باری از دیده مریزید گلابی که به عمر

لذت از عشق همین درد سری بود مرا

هیچ یاد آمدت ای فتنه که وقتی زین پیش

عاشق سوختهٔ دربدری بود مرا

خواستم دی که نمازی بکنم پیش خیال

لیکن آلوده به دامان جگری بود مرا

گم شدم در سر آن کوی مجویید مرا

او مراکشت شدم زنده مپو یید مرا

بر درش مردم و آن خاک بر اعضای من است

هم بدان خاک درآید و مشویید مرا

عاشق و مستم و رسوایی خویشم هوس است

هر چه خواهم که کنم هیچ مگویید مرا

خسروم من : گلی ازخون دل خود رسته

خون من هست جگر سوز مبویید مرا

سیم خیال تو بس با قمر چکار مرا؟

من و چون کوه شبی با سحر چکار مرا؟

نبینم آن لب خندان ز بیم جان یک‌سره

ز دور سنگ خورم با گهر چه کار مرا؟

اگر قضاست که میرم به عشق تو آری

بکارهای قضا و قدر چکار مرا ؟

به طاعتم طلبند و به عشرتم خوانند

من و غم تو به کار دگر چکار مرا؟

گر چه بربود عقل و دین مرا

بد مگویید نازنین مرا

گوشش از بار درد گران گشتست

نشنود نالهٔ حزین مرا

آخر ای باغبان یکی بنمای

به من آن سرو راستین مرا

دست در گل همی زنم لیکن

خار می‌گیرد آستین مرا

بسی شب با مهی بودم کجا شد آن همه شبها

کنون هم هست شب لیکن سیاه از دود یاربها

خوش آن شبها که پیشش بودمی که مست و گه سرخوش

جهانم میشود تاریک چون یاد آرم آن شبها

همی کردم حدیث ابرو و مژگان او هردم

چو طفلان سورهٔ نون والقلم خوانان به مکتبها

چه باشد گر شبی پرسد که در شبهای تنهایی

غریبی زیر دیوارش چگونه می‌کند تنها

بیا ای جان هر قالب که تا زنده شوند از سر

بکویت عاشقان کز جان تهی کردند قالبها

مرنج از بهر جان خسرو اگر چه می‌کشد یارت

که باشد خوب‌رویان را بسی زین گونه مذهبها

من و پیچاک زلف آن بت و بیداری شبها

کجا خسبد کسی کش می‌خلد در سینه عقربها؟

گهی غم می‌خورم گه خون و می‌سوزم به صد زاری

چو پرهیزی ندارم جان نخواهم برد ازین تبها

چه بودی گر دران کافر جوی بودی مسلمانی

چنین کز یاربم می‌خیزد از هر خانه یا ربها

دعای دوستی از خون نویسند اهل درد و من

به خون دیده دشنامی که بشنیدم از آن لبها

ز خون دل وضو سازم چو آرم سجده سوی او

بود عشاق را آری بسی زین‌گونه مذهبها

بناله آن نوای باربد برمی‌کشد خسرو

که جانها پای‌کوبان می‌جهد بیرون ز قالبها

روز عید ست به من ده می نابی چو گلاب

که از آن جام شود تازه‌ام این جان خراب

جان من از هوس آن به لب آمد اکنون

به لب آرم قدح و جان نهم اندر شکر آب

روزه داری که گشادی ز لبش نگهت مشک

این زمان در دهنش نیست مگر بوی شراب

می حلالست کنون خاصه که از دست حریف

در قدح می‌چکد آب نمک آلود کباب

هر که رابوی گل و می بدماغ است او را

آن دماغی است که دیگر ندهد بوی گلاب

بنده خسرو به دعای تو که آن حبل متین

دست همت زد و پیچید طناب اطناب

هست ما را نازنین می پرست

گو گهم بریان کند گاهی کباب

نیم شب کامد مرا بیدار کرد

من همان دولت همی دیدم به خواب

بی‌خودی زد راهم از نی تا به صبح

خانه خالی بود و او مست و خراب

آخر شب صبح را کردم غلط

زانکه هم رویش بد و هم ماهتاب

زلف برکف شب همی پنداشتم

کز بنا گوشش برآمد آفتاب

ای چشمه زلال مرو کز برای تو

مردم چنانکه مردم آبی برای آب

زین پیشتر پدیدهٔ من جای آب بود

اکنون ببین که هست همه خون به جای آب