آنتی اکسیدان ها: خداحافظ سندروم متابولیک و چاقی

تأثیر کلی آنتی‌اکسیدان‌های غذایی روی سلامت ما هنوز به طور کامل شناخته نشده است.

محققان کشورمان به مدت 3 سال روی 2000 فرد بزرگسال بین 19 تا 70 سال بررسی‌هایی انجام دادند تا مشخص شود چه ارتباطی بین دریافت آنتی‌اکسیدان‌های غذایی و خطر پیشرفت بیماری‌های متابولیکی مانند فشار خون بالا و چاقی مفرط وجود دارد.

در طول این مدت شرکت کننده ها به پرسش‌هایی در مورد مواد غذایی مصرفیشان پاسخ دادند و وضعیت سلامت آن‌ها به خصوص مواردی که مربوط به سندروم متابولیک بود (مثل حالت مقاومت به انسولین، میزان کلسترول بالا، فشار خون بالا، چاقی دور شکم) به طور دقیقی بررسی شد.

نتیجه این شد که از همان ابتدای پژوهش، چربی‌های دور شکم افرادی که آنتی‌اکسیدان‌های بیشتری مصرف می‌کردند کمتر بوده و کمتر به سندروم متابولیک دچار بودند.

جالب‌تر این که شرکت کننده‌هایی که در طول این 3 سال میزان دریافت آنتی‌اکسیدان‌های خود را افزایش دادند به میزان 38 درصد احتمال چاقی دور شکم خود را کاهش دادند.

باید بدانید حتی عواملی مثل مصرف فیبرها، مصرف دخانیات، میزان فعالیت‌های جسمی، شاخص توده‌ی بدنی، میزان دریافت پروتئین، گلوسیدها و چربی‌ها نیز در نتایج به دست آمده تغییری ایجاد نکرد. واقعیت این است که آنتی‌اکسیدان‌های غذایی برای حفظ وزن ایده‌آل و سلامت مفیدند.

در بین مواد غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توان به لوبیا قرمز، آرتیشو، مورد صحرایی، توت فرنگی و تمشک اشاره کرد.

آیا می خواهید انرژی تان کم نشود؟

تقریبا هر روز با اشخاصی مواجه می ‌شویم که از احساس خستگی شکایت می‌کنند. اغلب اوقات این شکایت‌ها بعد از صرف ناهار بیشتر می‌شود، زیرا افراد احساس افت جسمی و روحی بیشتری دارند.

به گزارش ایسنا، متاسفانه زندگی پُر تلاطم امروزی در واقع به بخشی طبیعی از عمر انسان‌ها تبدیل شده است، بنابراین بسیاری از مردم نمی ‌توانند برای خستگی خود چاره ی مناسبی پیدا کنند.

همواره این چالش برای انسان ها وجود دارد که علاوه بر حفظ سلامتی خود، بتوانند انرژی بدنی خود را نیز حفظ کنند. هر چند با افزایش سن، این انرژی کاهش می‌یابد، اما راه‌هایی وجود دارند که می توانند روند این کاهش را کند کنند و انرژی حیاتی را در بدن ذخیره نمایند.

در این مقاله چند راه کار برای افزایش سطح انرژی بدن توصیه شده است:

اول از همه مصرف موز و هندوانه توصیه می‌شود، چون این دو میوه انرژی بدن را به همان سرعت شیرینی‌ها تجدید می ‌کنند. در واقع موز حاوی قند بالایی است، اما بر خلاف قندهای مصنوعی، میوه‌های تازه می‌توانند املاح،‌ ویتامین‌ها و فیبر غذایی را نیز به بدن برسانند که بسیار مفید هستند.

توصیه بعدی، مصرف هویج و سیب زمینی است. این دو خوردنی خوشمزه مثل تنقلات شیرین می‌توانند قند خون را در تمام مدت بالا نگه دارند و در عین حال بر خلاف فست فودها و تنقلات، مواد مغذی مهمی را برای بدن تامین می‌کنند؛ همانند ویتامین C , A ، اسید فولیک و پتاسیم.

خوردنی پُرانرژی بعدی برشتوک و گندمک سبوس دار است که حتی بدون افزودن شکر هم حاوی انرژی بالایی است و جزو مواد غذایی مهم در فهرست غذایی صبحانه محسوب می‌شود.

هم چنین برای حفظ انرژی بدن، نوشیدن آب توصیه می‌شود. اگر روزانه به ویژه در هوای گرم 10 تا 15 فنجان آب بنوشید، می‌توانید آبی را که از دست می‌دهید به خوبی تامین کنید و تا احساس تشنگی صبر نکنید، چون بدن دائما در حال از دست دادن آب است. سعی کنید همیشه لیوان پر از آب روی میزتان باشد.

نکته پایانی و مهم بعدی برای استفاده ی صحیح از انرژی بدنتان این است که به موقع استراحت کنید،‌ آرامش خود را حفظ کنید و تغذیه مناسبی داشته باشید.

روزی 20 تا 25 دقیقه مدیتیشن انجام دهید.

در شبانه روز کمتر از شش تا هفت ساعت نخوابید. هم چنین چرت 15 تا 20 دقیقه ای نیمروز را فراموش نکنید.

در روز دو بار و هر بار 10 دقیقه حرکات ورزشی کششی انجام دهید. این کار جریان خون را در بدن بهبود می‌بخشد.

تمام این اقدامات مدیریت ذخیره انرژی نامیده می‌شوند که در حفظ انرژی بدن بسیار حائز اهمیت هستند.

تشنگی تمرکز ذهنی را کم می‏کند

بدن یک سیستم است و عملکرد همه بخش‏های آن به هم مربوط است. آب هم که مانند هوا و غذا یکی از ضروریات زندگی است، برای همه قسمت‏های بدن لازم است و در مجموع بر سلامت انسان تاثیر می گذارد.

بدن وقتی دچار استرس و فشار روانی می‏شود، با علایمی مانند تپش قلب، احساس تنگی نفس و گرگرفتگی واکنش نشان می‏دهد. برای رسیدن به آرامش در این حالات انجام تمرین‏های آرام‌بخش و تنفس عمیق توصیه می‎شود.

نوشیدن یک لیوان آب خنک هم در کاهش استرس و رسیدن به آرامش موثر است و با تاثیر بر دستگاه خودکار بدن و سیستم سمپاتیک و پاراسمپاتیک باعث آرامش شده و استرس را کم می‎کند. به همین دلیل گفته می‎شود افراد وقتی دچار استرس، عصبانیت و هیجان هستند، یک لیوان آب خنک بخورند.

وقتی آب بدن کم باشد یا اکسیژن و غذا به اندازه کافی به بدن نرسد، این حالت به مغز منتقل می‎شود و در نتیجه انرژی روانی و توان حل مساله و کنترل هیجان کم می‎شود و قدرت تمرکز و یادگیری کاهش پیدا می‎کند و در پی آن فرد دچار اضطراب ‏می‎شود.

در مواقعی مانند اسهال و انجام تمرینات ورزشی که آب بدن کم می‏شود لازم است آب بیشتری نوشیده شود. هنگام انجام تمرینات ورزشی که بدن تعریق کرده، عضله فعالیت می‎کند و سموم بدن زیاد می‎شود، هر چه بیشتر آب به بدن برسد کلیه‎ها بیشتر کار می‏کنند و سموم بیشتری دفع می‎شود، در نتیجه تمرکز و توان حل مساله بیشتر می‎شود.

بهترین راه برای تامین آب مورد نیاز بدن نوشیدن آب خالص و سالم است، البته چای کم‌رنگ هم در رفع خستگی و افزایش تمرکز موثر است.

به این نکته توجه کنید که برای تامین آب مورد نیاز بدن نباید از نوشیدنی های ناسالم استفاده کرد؛ مثلا مصرف زیاد برخی نوشابه‎های گازدار و کافیین‎دار عوارض جسمی دارند و موجب کاهش کلسیم بدن می‎شوند. در ضمن مصرف زیاد کافئین تاثیر عکس دارد و تمرکز ذهنی را کم می‎کند.

6 رنگدانه گیاهی مهم

PHYTOCHEMICALS

متخصصان تغذیه به رنگدانه های گیاهی یا  فیتوکمیکال‌ها اهمیت زیادی می‌دهند. می‌دانید چرا این ترکیبات مهم هستند؟

در پاسخ به این پرسش باید گفت که فیتوکمیکال‌ها نوعی از ترکیبات شیمیایی و سالم هستند که در میوه‌ها و سبزی‌ها به وفور یافت می‌شوند و بررسی‌ها نشان داده‌ که احتمال ابتلا به بسیاری از انواع سرطان، آلزایمر و آب مروارید را کاهش می‌دهند. بسیاری از آنها خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند و آثار زیان‌بار رادیکال‌های آزاد که سبب تخریب سلول‌ها، پیری پوست و سکته‌های قلبی می‌شوند را از بین می‌برند.

1- بتاکاروتن

رنگدانه‌ بتاکاروتن، رنگ نارنجی هویج را به‌وجود می‌آورد و یکی از قوی‌‌ترین آنتی‌اکسیدان‌های شناخته شده است. بهترین روش به دست آوردن آن، خوردن میوه‌های نارنجی و زرد رنگ و سبزیجاتی از قبیل هویج، فلفل دلمه‌ای رنگی و کدو حلوایی است. سبزیجات سبز نیز حاوی مقادیر بالایی از بتاکاروتن هستند.

نتایج مطالعات نشان داده کسانی که سبزیجاتی غنی از بتاکاروتن را می‌خورند، خطر ابتلا به سرطان معده در آنها نسبت به کسانی که کمترین مصرف میوه و سبزی را دارند، 54 درصد کم‌تر است، پس این نوع سبزیجات را حتما در برنامه غذایی‌تان بگنجانید.

2- لیکوپن

لیکوپن به فیتوکمیکال مردانه شهرت یافته است، چون خطر ابتلا به سرطان پروستات و البته بسیاری دیگر از سرطان‌ها را در صورتی که به میزان کافی دریافت شود، کاهش می‌دهد. مطالعه‌ای از دانشکده پزشکی یال در آمریکا، حاکی از آن است مردانی که میزان لیکوپن در خون‌شان بسیار بالاست، کمتر به سرطان پروستات مبتلا می‌شوند. فقط یادتان باشد که لیکوپن آنتی‌اکسیدانی قوی‌تر از بتاکاروتن است که می‌توان آن را از گوجه‌فرنگی (به‌خصوص آنهایی که رسیده یا پخته اند) و همچنین گریپ ‌فروت صورتی رنگ و یا زردآلو به ‌دست آورد.

3- آلیسین

این ترکیب که در پیاز و سیر یافت می‌شود، خاصیت آنتی اکسیدانی دارد، به رقیق شدن خون کمک می‌کند و احتمال لخته شدن خون و مسدود شدن رگ‌ها را کاهش می‌دهد. همچنین خاصیت ضد باکتریایی، ضد ویروسی ، ضد قارچی و کاهش خطر ابتلا به سرطان در آلیسین شناخته شده است. بنابر تحقیقات مشخص شده است افرادی که سیر و پیاز می‌خورند، خطر ابتلا به سرطان دهان ، گلو و مری در آنها نسبت به سایرین 88 درصد کم‌تر است.

4- آنتوسیانین

این رنگدانه آنتی‌اکسیدانی را می‌توان از میوه‌های ارغوانی، آبی، سیاه و سبزیجاتی از قبیل چغندر، زغال‌ اخته و انگور سیاه به دست آورد. طی مطالعه ی مشترک آمریکا و نروژ که 16 سال طول کشیده است، محققان دریافته‌اند کسانی که محصولات غنی از آنتو‌سیانین را می‌خورند، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی در آنها 12 درصد کاهش می یابد. پس بهتر است در فصل میوه‌های یاد شده، تازه آنها را خریداری کرده و در دسترس اعضای خانواده‌تان قرار دهید تا زمینه‌های بروز بیماری‌های قلبی در آنها کاهش پیدا کند.

5- ایزوتیوسیانات

ایزوتیوسیانات در سبزیجاتی همچون کلم بروکلی یافت می‌شود. این سبزیجات حاوی ترکیبات گوگردی هستند که طعم آنها را کمی ناخوشایند کرده و به همین دلیل بسیاری از افراد تمایلی به خوردن آن ندارند. اما به شما پیشنهاد می‌کنیم کمی ذایقه خود را تغییر دهید، زیرا این مواد می‌توانند احتمال ابتلا به بسیاری از سرطان‌ها را کاهش دهند.

به گزارش تحقیقی از دانشگاه تگزاس مرکز سرطان اندرسون، خوردن مقدار فراوانی از ایزوتیوسیانات‌ می‌تواند خطر ابتلا به سرطان مثانه را تا 29 درصد کاهش ‌دهد و تاثیر آن در آقایان نسبت به خانم ها سه برابر است، بنابراین آقایان سیگاری بهتر است که کلم بروکلی را حتما در برنامه غذایی خود قرار دهند، حتی اگر از طعم آن خوششان نمی آید.

6- لوتئین

لوتئین نوعی کاروتنوئید یعنی از خانواده رنگدانه‌هاست که می‌تواند به سلامت چشمان شما کمک کند.

کاروتنویید می‌تواند خطر ابتلا به ضعف ماهیچه‌های چشم (ناشی از افزایش سن) را که سبب بروز نابینایی می‌شود تا 43 درصد کاهش دهد. شما می‌توانید لوتئین را در سبزیجات برگ سبز و میوه‌های نارنجی و زرد رنگ به دست آورید و به این ترتیب سالم ماندن چشم‌هایتان را تضمین کنید.

پس با توضیحات بالا بهتر است همراه با وعده‌های غذایی اصلی و یا در میان‌وعده‌ها از انواع میوه‌ها و سبزی‌های رنگی و البته تازه استفاده کنید.

دوپینگ مغزی با 7 ماده غذایی

آیا تغذیه می‌تواند باعث تقویت حافظه‌ شود؟ اگر جواب‌تان مثبت است، درست حدس زده‌اید! تحقیقات متعدد نشان داده‌ است که تغذیه صحیح و استفاده مناسب و متعادل از خوراکی‌ها، سبب تقویت حافظه و دور ماندن از بیماری‌هایی مانند آلزایمر می‌شود.

مصرف منظم بعضی خوراکی‌ها موجب افزایش قدرت یادگیری، تمرکز و سلامت مغز می‌شود.

خوراکی‌های زیر می‌توانند حافظه‌ را تقویت کنند:

ماهی‌های چرب

ماهی های چرب مثل ماهی آزاد، ساردین، تن و خال مخالی حاوی مقادیر فراوانی از اسیدهای چرب امگا 3 هستند که می‌توانند سبب افزایش بهره‌وری و سالم ماندن مغز شوند.

حدود 40 درصد از اسیدهای چربی که در غشای مغز وجود دارند، DHA نامیده می‌شوند. DHA یکی از موادی است که به وفور در روغن ماهی موجود است. متخصصان اعتقاد دارند که وجود این ماده برای انتقال پیام های عصبی مختلف در مغز ضروری است.

تحقیقات نشان داده اند افرادی که حداقل 3 بار در هفته از ماهی‌های چرب استفاده می‌کنند، DHA خون بسیار بالاتری نسبت به سایر افراد دارند و خطر ابتلایشان به آلزایمر 39 درصد کمتر از بقیه است.

سبزیجاتی با برگ سبز تیره

اسفناج، کاهو، کلم بروکلی و کلم از جمله سبزیجاتی هستند که سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی مثل ویتامین C و کاروتنوییدها هستند، یعنی همان آنتی‌اکسیدان‌هایی که برای حفظ سلامت قلب بسیار مفیدند. به طور کلی وظیفه اصلی آنتی‌اکسیدان‌ها در بدن، مبارزه با رادیکال‌های آزاد است که باعث آسیب‌رساندن به سلول‌ها و اختلال در تقسیم انرژی در بدن می شوند. سلول‌های مغز هم که وظیفه سوخت‌رسانی به کل بدن را دارند، از جمله آسیب‌‌پذیرترین سلول‌ها در برابر این ترکیبات زیانبار هستند، بنابراین وقتی که این مواد سمی به مغز حمله می کنند، آنتی‌اکسیدان‌ها با آنها مبارزه کرده و از مغز محافظت می کنند.

بر اساس مطالعاتی که روی بیش از 13 هزار خانم در دانشکده پزشکی ‌هاروارد انجام گرفت، پژوهشگران پی بردند خانم‌هایی که حداقل 4 وعده در روز از سبزیجات برگ سبز تیره استفاده می‌کنند، نصف دیگران از زوال عقل و کاهش قدرت تمرکز رنج می‌برند.

همچنین پژوهشگران ‌هاروارد، اعلام کردند که هر چه سبزی و میوه‌ها رنگی‌تر باشند، آنتی‌اکسیدان بیشتری دارند.

آووکادو و آجیل

آووکادو و آجیل حاوی یک آنتی‌اکسیدان‌ مهم دیگر به نام ویتامین E هستند. پژوهشگران می‌گویند کسانی که مقدار مناسبی ویتامین E مصرف می‌کنند، 67 درصد کمتر از سایرین به آلزایمر مبتلا می‌شوند. شما باید حداقل روزی 15 میلی‌گرم ویتامین E به بدن‌تان برسانید و این میزان در 55 گرم بادام یافت می‌شود.

کاکائوی تلخ

کاکائوی تلخ (که حاوی حداقل 70 درصد کاکائو باشد) سرشار از فلاوونویید، یکی دیگر از آنتی‌اکسیدان‌های مفید برای بدن و به خصوص مغز است. شما می‌توانید با خوردن 30 گرم شکلات تلخ در روز، قدرت تمرکزتان را افزایش دهید. خوراکی‌های دیگری هم که می‌توانند جای شکلات تلخ را در رژیم غذایی شما بگیرند شامل سیب، انگور، پیاز و چای هستند.

‌ادویه کاری

شاید جالب باشد که بدانید آمار فراموشی در بین هندی‌ها و تایلندی‌ها بسیار پایین است! می‌پرسید چرا؟ چون غذاهای‌شان همیشه پُر است از ادویه ‌کاری. محققان هنوز نتوانسته‌اند به درستی بفهمند که چه واکنشی در مغز پس از مصرف کاری رخ می‌دهد که باعث کاهش احتمال ابتلا به آلزایمر می‌شود، اما به همه افراد توصیه می‌کنند که با افزودن پودر کاری به غذاهای‌شان، شانس ابتلا به آلزایمر را در میانسالی کاهش دهند.

آب

تمام سلول‌های بدن برای اینکه رشد مناسبی داشته باشند، به آب کافی نیاز دارند و سلول‌های مغز هم از این قضیه مستثنا نیستند. در حقیقت، یک ‌سوم از حجم مغز از آب تشکیل شده است، بنابراین نوشیدن آب کافی در روز، به بهبود عملکرد مغز کمک می‌کند. بر اساس مطالعاتی هم که در دانشگاه اوهایو صورت گرفته است، محققان اعلام کرده‌اند که کارکرد مغز افرادی که آب کافی در بدن‌شان دارند، نسبت به افرادی که به میزان لازم آب نمی‌نوشند، بهتر است. آنها همچنین گفته‌اند که نوشیدن حداقل 6 تا 8 لیوان آب در روز برای تمام افراد ضروری است و اگر این میزان تا 12 لیوان افزایش یابد، کارایی مغز هم بیشتر می‌شود.

قهوه

همان‌طور که مصرف زیاد و بی‌رویه نوشیدنی‌های حاوی کافئین مانند قهوه، باعث اختلال در عملکرد مغز می‌شود، مصرف مناسب و به اندازه‌شان نیز می‌تواند قدرت تمرکز و کارایی مغز را بالا ببرد.

بر اساس مطالعاتی که محققان فرانسوی در سال 2007 انجام دادند، به این نتیجه رسیدند که خانم‌های بالای 65 سال سن که 3 فنجان در روز قهوه می‌نوشیدند، قادر به حفظ کردن آدرس، شماره تلفن و لغت‌های بیشتری نسبت به آنهایی بودند که قهوه نمی‌خوردند. آنها همچنین شانس ابتلای این خانم‌ها به آلزایمر را 30 درصد کمتر از سایرین دانسته‌اند.

تنها هشداری هم که محققان در زمینه مصرف قهوه داده‌اند، این است که افراد نباید بیش از 400 میلی‌گرم (یعنی 3 فنجان) در روز قهوه بنوشند.

بین غذا زیاد آب ننوشید

نوشیدن مقدار زیادی آب در هنگام غذا خوردن موجب رقیق شدن آنزیم‌های گوارشی و بروز اختلال در حرکات معده و عمل هضم و جذب مواد غذایی می‌شود، اما ممانعت از نوشیدن مقدار متعادلی آب به هنگام غذا خوردن هیچ مستند علمی ندارد. به هر حال هنگام صرف غذا هم اگر احساس کردید تشنه هستید، نوشیدن آب تا حد متعادل منعی ندارد.

هر انسان به طور متوسط روزانه باید حدود یک تا یک و نیم لیتر آب از راه‌های مختلف دریافت کند که حدود 400 تا 500 سی‌سی آن از طریق ادرار دفع می‌شود.

همچنین بسته به فصول سال و میزان گرمی و سردی هوا و نیز میزان تحرک بدنی فرد، مقداری از آب بدن نیز از طریق تعریق و تنفس دفع می‌شود که باید جبران شود.

علامت و هشداری که بدن نسبت به کاهش مقدار آب از خود نشان می‌دهد همان علایمی است که همه ما به نام تشنگی می‌شناسیم، بنابراین در یک انسان سالم تشنگی، نشانه نیاز به آب است و باید از طریق نوشیدن جبران شود.

در صورتی که غذا به میزان لازم مصرف گردد و به خوبی جویده شود و بیماری خاصی نیز در فرد وجود نداشته باشد،‌ خود بدن نیازش را به آب از طریق تشنگی رفع می‌کند، اما تند تند غذا خوردن موجب بلعیدن حجم زیادی هوا به همراه لقمه‌های غذایی می‌شود که این موضوع از یک ‌سو موجب احساس نیاز به نوشیدن آب شده‌ و از سوی دیگر باعث نفخ و سنگینی در دستگاه گوارش می‌ گردد. همچنین این موضوع موجب تشدید ریفلاکس (ترش کردن غذا) می‌شود. طبیعتا اگر نوشیدنی شیرین باشد، شدت ریفلاکس بیشتر خواهد شد.

آب بهترین ملین برای دستگاه گوارش است و به عملکرد صحیح دستگاه گوارش کمک می کند. در افراد مبتلا به یبوست، نوشیدن آب کمک قابل توجهی به اجابت مزاج می کند. همچنین در افرادی که دچار اسهال حاد شده‌اند، از آنجا که اسهال با دفع آب و کاهش مقدار آن در بدن همراه است، جبران آب دفع شده ضرورت دارد.

بدون تردید نوشیدن آب موجب پُر شدن بخشی از حجم معده می‌شود و احساس سیری کاذب به فرد دست می دهد، اما این موضوع ربطی به نوشیدن کافی آب ندارد و نمی‌توان گفت که نوشیدن آب جلوی تغذیه مناسب را می‌گیرد.

به هر حال زمانی که بدن به آب نیاز داشت، این نیاز باید رفع گردد، اما در مورد کودکان ایجاد احساس سیری کاذب پس از نوشیدن آب، ممکن است موجب ‌شود که کودک غذای کافی نخورد.

در مجموع ، رعایت اعتدال در همه امور از جمله خوردن و آشامیدن برای حفظ سلامتی بدن ضروری است.

گرایش به شیرینی نشانه کم خونی است؟!

شاید این موضوع برای شما عادی باشد که به مزه‌ای خاص مثل شیرینی، شوری یا ترشی علاقه داشته باشید و مثلا شیرینی‌ خور باشید، اما از ترشی فراری باشید!

بعضی ‌ها می ‌گویند گرایش به یک طعم و مزه خاص می ‌تواند علامت ابتلا به یک بیماری باشد؛ مثلا می ‌گویند کم‌ خون ‌ها بیشتر شیرینی می‌ خورند و... .

در رابطه با صحیح یا غلط بودن این قبیل باورها با دکتر مسعود کیمیاگر، متخصص تغذیه و رژیم ‌درمانی گفتگویی داشته‌ ایم.

آیا گرایش به یک طعم و مزه خاص می ‌تواند نشانه ابتلا به یک بیماری باشد؟

نه؛ ولی تغییرات فیزیولوژیک در بدن یک فرد می ‌تواند سبب این حالت شود. این دقیقا منشا همان حالتی است که در خانم ‌های باردار اتفاق می ‌افتد، زیرا در دوران بارداری حس بویایی  و چشایی خانم‌ ها افزایش می یابد، لذا به یک سری غذاها تمایل بیشتر و به یک سری غذاها تمایل کمتری نشان می ‌دهند.

در مورد افرادی هم که خوراکی ‌های خاصی را هوس می ‌کنند، ممکن است این موضوع اتفاق بیفتد.

یعنی تغییرات هورمونی باعث می ‌شود غذاهای خاصی را هوس کنیم؟

تا حدودی، بله. به طور کلی هوس های غذایی سه وجه دارند: یک وجه، فیزیولوژیک است، یک وجه روانی و وجه دیگر اجتماعی.

وجه فیزیولوژیک همین است که افراد به یک بو یا مزه خاصی حساس می ‌شوند و دلیل آن هم تغییرات هورمونی است.

وجه اجتماعی معمولا تجربی است، مثلا فرد در یک موقعیت و شرایط خاص، غذایی را میل می ‌کند که برایش لذت‌بخش است. وقتی این موضوع چند بار تکرار شود و همان محیط را برای فرد تداعی کند، سبب می ‌شود فرد به مزه آن غذا متمایل ‌تر شود. عکس این موضوع هم صادق است یعنی سبب زده شدن فرد از مزه ‌ای خاص می ‌شود.

وجه روانی هم این است که وقتی فردی با دوستان خود است، ممکن است اخلاق و رفتار و علایق‌ دوستانش به او منتقل شود، یا فرد به طور ناخودآگاه بخواهد خود را با دیگران هم‌ فکر و هم‌ سلیقه نشان دهد (به عنوان مثال در دوران نامزدی دختر و پسر) و به همین دلیل به سمت طعمی خاص گرایش می یابد.

پس این باورهایی که در رابطه با گرایش به شیرینی و مبتلا بودن به کم‌خونی یا افسردگی وجود دارد، اشتباه است؟

ببینید؛ معمولا آن هایی که افسردگی دارند با خوردن غذاهای شیرین مثل بستنی و شکلات، یک حالت شعف و شادی پیدا می ‌کنند، چون هورمونی به نام بتاآندورفین پس از مصرف این غذاها در بدن ترشح می ‌شود که باعث می گردد افراد افسرده و کسل، حال‌ شان بهتر شود؛ مثلا دادن حلوا در مراسم عزاداری همین اثر را دارد. اما در رابطه با شوری و ترشی چنین چیزی نداریم.

البته نمی ‌توان در مورد هر یک از این حالت ها به طور قطع حرفی زد، ولی عادت کردن بدن به یک مزه، بیشتر به نوع ذائقه و تغییرات هورمونی مربوط است.

این عادت، مشکل و بیماری خاصی هم در فرد ایجاد می‌ کند یا نه؟

خب، مصرف افراطی یک ماده غذایی خاص در درازمدت ، طبیعی و درست نیست و اثرات مُضری دارد.

مثلا هر کسی ممکن است در حالت افسردگی، ناراحتی و مشکلات زندگی ‌اش به مزه شیرین گرایش یابد تا به طور موقتی و لحظه ‌ای خود را آرام کند، اما وقتی زیاد شیرینی بخوریم، شیرینی و چربی تاثیرات مضری دارند که از آن جمله می ‌توان به چاقی، دیابت، بالا رفتن چربی خون و... اشاره کرد.

مصرف مداوم غذاهای شور هم در فشار خون تاثیر می‌ گذارد، به ویژه در کسانی که حساسیت بیشتری دارند. وقتی مصرف غذاهای شور به صورت یک عادت درآید، در درازمدت سبب افزایش فشار خون می ‌شود.

اما در رابطه با ترشی باید گفت که مشکل خاصی ایجاد نمی ‌کند. به هر حال در قدیم گفته می‌شد ترشی معده را اذیت می ‌کند، اما این‌ مربوط به مصرف ترشی در حد زیاد و در افرادی است که حساسیت دارند، و گرنه معده ما خودش اسید ترشح می ‌کند.

معده به سه شکل تحریک می شود:

تحریک مکانیکی که با مصرف غذاهای دیرهضم مثل گوشت‌ های سفت و برخی سبزیجات سخت و محکم رخ می دهد. یکی تحریک شیمیایی است که با مصرف ادویه و برخی مواد شیمیایی رخ می ‌دهد و یکی تحریک حرارتی است که با مصرف غذاهای خیلی داغ یا خیلی سرد رخ می ‌دهد.

شما به کسانی که به طور مداوم به یک مزه خاص تمایل دارند، مثلا مدام هوس شیرینی یا شوری را دارند، چه توصیه ‌ای می کنید؟

خب، بهتر است آن ها ریشه این گرایش را پیدا کرده و یک جایگزین برای غذای مذکور پیدا کنند. مثلا اگر در یک لحظه هوس شیرینی و شکلات می ‌کنند، ببینند چه کاری حواس آن ها را پرت می‌کند؛ کارهایی مانند زنگ زدن به یک دوست، سرگرم کردن خود به یک کار مفید، قرآن یا دعا خواندن، کتاب خواندن، 5 دقیقه بیرون رفتن از خانه، دوش گرفتن و ... .

به شکل ‌های مختلف می ‌توانند در آن لحظه هوس و فکر خوردن آن ماده غذایی خاص را از سرشان بیرون کنند تا مانع از بروز آثار منفی آن در دراز مدت شوند.

حلیم و سوپ آماده بخریم یا نه؟

حلیم از معروف ‌ترین غذاهای سنتی ایرانی است و انواع مختلفی دارد و در هر نقطه‌ ای از ایران به سبک خاص و محلی آن منطقه تهیه می ‌شود. اما در کل، گندم پوست‌ گرفته و کوبیده، پیاز، گوشت و کمی روغن از مواد غذایی مشترک در میان انواع حلیم ها‌ هستند.

سوپ هم جزو مواد غذایی زودهضم و در عین حال خوش ‌مزه و مغذی است که انواع بسیاری دارد.

اما این روزها با زیاد شدن مشغله‌ های کاری و نداشتن فرصت کافی، صنعت‌ غذایی اقدام به تهیه ی حلیم و سوپ ‌های آماده‌ ای کرده‌ است که به صورت پودر در آمده و در بسته ‌بندی‌ های مختلف و با عناوین گوناگون در سوپرمارکت‌ ها و مغازه‌ ها به فروش می ‌رسند.

اگر چه ارزش غذایی این حلیم‌ ها و سوپ ‌ها به طور قطع، به اندازه سوپ‌ ها و حلیم هایی نیست که در خانه تهیه می ‌شوند، اما زمانی که ما فرصت کافی برای تهیه این غذاها را نداریم، طبعا برای این که از مزایای مفید این گروه باز نمانیم، می ‌توانیم به انواع آماده ی آن بسنده کنیم تا حداقل اگر نمی ‌توانیم حلیم و سوپی را که با مواد تازه مثل سبزیجات تازه، گوشت، مرغ و قارچ تهیه شده‌ اند، مصرف کنیم، از انواع آماده ‌شان بهره ببریم.

حلیم در ماه رمضان یکی از دلچسب ‌ترین غذاها مخصوصا هنگام افطار است که می ‌تواند انرژی از دست رفته ی ما را در طول روز تامین کند.

حلیم به دلیل این که دارای گندم، روغن و گوشت است یک غذای کامل محسوب می ‌شود، اما نباید هر شب و در هر وعده افطار یا سحر مورد استفاده قرار گیرد.

به طور کلی می‌ توان گفت هر محصول غذایی که مجوز تولید دریافت می ‌کند، اثرات تغذیه ‌ای مفیدی دارد و غذای سالمی است. حلیم و سوپ‌ های آماده نیز از آن جمله هستند، اما آن چه اهمیت دارد، توجه به این نکته است که معمولا این مواد از نظر کیفیت و ویتامین ‌ها، در حد پایین‌ تری از غذاهای خانگی هستند، بنابراین توصیه ی اصلی این است که در صورت داشتن فرصت کافی، این غذاها ترجیحا در منزل پخته شوند.

شیرینی خامه ای را کم بخورید

در دسته ‌بندی مواد غذایی ، یک گروه مختص چربی‌ها و شیرینی‌هاست که در اصطلاح به آنها گروه کالری خالص گفته می‌شود. این گروه فقط باعث افزایش دریافت کالری می‌شوند و هیچ ماده مغذی ندارند.

حد مصرفی برای این دسته از خوراکی‌ها، تعریف نشده و این به خاطر مضر بودن آنها است، یعنی شما هر چه کمتر از مواد غذایی این گروه استفاده کنید یا اصلا استفاده نکنید، به نفع‌تان خواهد بود.

متاسفانه یا خوشبختانه شیرینی‌های خامه‌ای هم جزو این گروه طبقه‌ بندی شده‌اند.

در کل، خوردن شیرینی‌هایی مانند شیرینی تر باید تنها به جشن‌های خاصی مانند جشن تولد یا عروسی محدود شود، زیرا عوارض مصرف این نوع شیرینی‌ها که سرشار از قند و چربی هستند، به محض خوردن، از دهان شروع می‌شود. در ضمن، با وارد شدن آن به دهان، بلافاصله اسیدیته دهان پایین می‌آید و احتمال پوسیدگی دندان‌ها چند برابر می‌شود.

این عوارض تا رسیدن شیرینی به معده و ایجاد مشکلات ناشی از دریافت کالری اضافی ادامه پیدا می‌کند.

جالب است بدانید یک ساعت پیاده‌روی تند، نهایت 200 کیلوکالری را می‌سوزاند، در حالی که خوردن تنها 100 گرم شیرینی خامه‌ای می‌تواند 250 کیلوکالری انرژی وارد بدن کند. واقعا خنده‌دار است اگر کسی به خاطر حفظ سلامت بدن یا تناسب اندام‌اش، روزی نیم ساعت ورزش کند و با خوردن یک عدد شیرینی تمام تلاش‌هایش را زیر پا بگذارد.

روغن جامد به کار رفته در تهیه نان این گونه شیرینی‌ها، از دیگر مضرات آن است.

با اینکه هر روز به افراد توصیه می‌شود از چربی‌های ترانس‌ (که به وفور در روغن جامد یافت می‌شوند) پرهیز کنند، اما متاسفانه استفاده از روغن‌های جامد در تهیه شیرینی‌ها، بدجوری سلامت مصرف کننده ها را تهدید می‌کند و باعث افزایش LDL (چربی بد خون)، انسداد عروق ، سکته قلبی و بالا رفتن کلسترول خون می‌شود.

درباره فسادپذیری شیرینی‌های خامه‌ای نیز باید بگویم که نوعی سم باکتریایی حساس به حرارت وجود دارد که می‌تواند از طریق شیرینی خامه‌ای وارد بدن شود و ایجاد تهوع و استفراغ کند. قدرت این سم وقتی افزایش پیدا می‌کند که وارد بدن افرادی با سیستم ایمنی ضعیف (مانند کودکان و سالمندان) شود. متاسفانه شیرینی‌های آلوده به این سم، تغییر رنگ یا بو نمی‌دهند و همین امر خطر مصرف شیرینی‌های تر را افزایش می‌دهد.

به‌علاوه گنجاندن مغزها و کاکائوهای نامرغوب لابه‌لای شیرینی‌های خامه‌ای هم باعث مضرتر شدن آنها شده و به همین خاطر، متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند که از ساده‌ترین شیرینی‌ها استفاده کنید.

از طرف دیگر، در حالی که مصرف انواع میوه در همه حال توصیه می‌شود، اما خوردن شیرینی‌هایی که با قطعات میوه تزیین شده‌اند، ممکن است مضر باشد زیرا اغلب میوه‌ها خوب شسته نشده و کیفیت ندارند.

پس بنابر تمامی دلایل یاد شده، بهتر است شیرینی خامه‌ای را کمتر میل کنید.

عوارض روحی روانی مصرف تنقلات در کودکی و بزرگسالی

همه ی ما کم و بیش با عوارض جسمی هله هوله ها آشنا هستیم، اما شاید تا به حال کمتر به عوارض نا مناسب آن بر روی روح و روان خود و کودکان مان توجه کرده باشیم...

اختلالات روانی در کودکان

روانشناسان هشدار دادند: مصرف تنقلات و هله هوله ‌ها خطر ابتلا به اختلالات روانی را در کودکان افزایش می دهد.

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز، ‌نتایج یک تحقیق جدید نشان می دهد کودکان و نوجوانانی که  تنقلات و هله هوله بسیاری می‌ خورند بیشتر به مشکلات رفتاری و احساسی دچار می‌ شوند.

این در حالی است که خوردن میوه‌ ها و سبزیجات رفتار نوجوانان را بهبود می ‌بخشد.

مصرف تنقلات و هله هوله‌ ها همچنین برای سلامت کودکان نیز مناسب نیست.

دکتر " وندی اودی "، محقق ارشد و پژوهشگر استرالیایی در این باره گفت: ‌با کنار گذاشتن و یا حداقل کاهش مصرف تنقلات، احتمال ابتلا به مشکلات روانی مانند افسردگی، پرخاشگری و بزهکاری در نوجوانان، به میزان قابل توجهی کاهش می‌ یابد.

دکتر " اودی " افزود: افزایش مشکلات رفتاری و احساسی، با روی آوردن به الگوی تغذیه غربی ارتباط مستقیم دارد و اشخاصی که از این الگوی تغذیه ‌ای پیروی می‌ کنند بیشتر دچار اختلالات رفتاری و احساسی می ‌شوند.

هله‌ هوله خوری و افسردگی

مصرف هله‌ هوله و خوراکی ‌های ناسالم گاهی منجر به مصرف دارو و قرار گرفتن تحت نظر پزشک می ‌شود.

به گزارش ایسنا مصرف هله هوله یا همان تنقلات ناسالمی که امروزه طرفداران بسیاری دارد، در طولانی مدت عوارضی ایجاد می‌ کند که از جمله ی آن ها می توان به افسردگی و مشکلات عصبی اشاره کرد.

امروزه مصرف بیش از حد هله هوله ها تنها در کودکان دیده نمی شود بلکه بسیاری از بزرگسالان نیز مصرف کننده ی حجم زیادی از این مواد هستند و این در حالی است که مصرف طولانی مدت این خوراکی ‌ها عوارض مخربی بر بدن دارد.

با مصرف غذاهای نامناسب و در نتیجه عدم تامین نیاز‌های بدن به خصوص مغز، مشکلاتی از جمله مشکلات عصبی و افسردگی به وجود خواهد آمد.

هیجان زیاد و ایجاد وسواس از دیگر عوارض بدخوری است و مصرف هله‌ هوله و خوراکی‌ های ناسالم گاهی منجر به مصرف دارو و قرار گرفتن تحت نظر پزشک می‌ شود. بنابراین توصیه می شود خشکبار، تنقلات سالم و میوه‌ های تازه جایگزین استفاده از هله‌ هوله خوری شود.

عوارض جسمی مصرف هله هوله ها در کودکی و بزرگسالی

عادات غذایی در سنین پائین شکل می گیرد و از همین زمان باید مواد غذایی سالم را در اختیار کودک قرار داد و به تامین مواد مغذی مورد نیاز او در وعده های اصلی و میان وعده های غذایی توجه کرد.

پُرفشاری خون، کلسترول بالا و پوکی استخوان

مصرف تنقلات تجارتی کم ارزش به دلیل زیادی نمک، چربی و شکر باعث بروز بیماری های قلبی عروقی، چاقی، پُرفشاری خون، پوکی استخوان و افزایش کلسترول خون در دوران بزرگسالی می شوند. به علاوه این گونه تنقلات دارای افزودنی های رنگی، نگه دارنده ها و طعم دهنده های مصنوعی هستند که مصرف بی رویه ی آنان موجب پُرتحرکی و بیش فعالی کودکان می شود.

میزان بالای نمک پفک و شوری آن نیز باعث می‌شود که ذائقه کودکان به سمت شوری پیش رود و در نتیجه خطر ابتلا به بیماری فشارخون را افزایش می ‌دهد که در بزرگسالی زمینه‌ ساز بیماری‌های قلبی عروقی و سکته‌ های مغزی می‌ شود.

برای ایجاد رنگ نارنجی پفک از مواد طبیعی مانند کاروتن و پودر نمک استفاده می ‌شود که ضرری به بدن نمی‌ رساند ولی اگر از رنگ‌ های مصنوعی تارتازین استفاده شود، می ‌تواند مُضر باشد و انباشته شدن این مواد مصنوعی در بدن باعث سرطان و بیماری شود.

مصرف بی رویه نوشابه خصوصا همراه با غذا علاوه بر سیری کاذب جذب مواد مغذی مانند کلسیم را کاهش داده و پوکی استخوان را به همراه خواهد داشت.

سوء تغذیه و کم خونی ناشی از فقر آهن

مصرف مداوم هله هوله و تنقلاتی از قبیل چیپس و پفک قبل از غذا باعث محروم شدن کودکان از غذاهای اصلی و در نتیجه سوء ‌تغذیه ی آنان می‌ شود.

مصرف چیپس و پفک کودکان را از تغذیه‌ ای سالم محروم می ‌کند. در مراحل تهیه ی پفک، پودر ذرت پرس می ‌شود و در حرارت بسیار بالا قرار می ‌گیرد تا به صورت حجیم درآید. در چنین شرایطی روغن موجود در پُفک می ‌سوزد و تولید پراکسید می ‌کند که در حرارت و نور، مقدار آن بیشتر است و خوردن آن سلامت کودک را تهدید می ‌کند.

بر اساس این مطالعات، پفک 9 برابر حجم خود آب جذب می‌ کند و کودک با خوردن پفک و به دنبال آن آب، احساس سیری کاذب کرده و در نتیجه از خوردن غذای سفره محروم و دچار کمبود تغذیه‌ ای(از جمله کم خونی) و چاقی می‌ شود.

مصرف چیپس به دلیل شوری و روغن زیاد، همان خطراتی مشابه پفک برای سلامت بدن در‌ بر دارد به همین علت کارشناسان تغذیه توصیه می‌ کنند در صورت مصرف این گونه تنقلات، بسیار کم و از انواع معتبر آن ها با بسته‌ بندی بهداشتی استفاده شود.

اگر این مواد به صورت تنوعی مصرف شود، اشکالی ندارد ولی اگر مصرف آن ها به صورت مداوم و پشت سر هم باشد، عوارض منفی در بدن فرد ایجاد می ‌کند. بنابراین باید از مصرف زیاد چیپس و پفک در یک زمان کوتاه و به صورت مداوم و طولانی‌ مدت جداً خودداری کرد.

آنفلوآنزای خوکی

پژوهشگران در یک تحقیق جدید دریافته ‌اند که هله هوله خوری و غذاهای ناسالم مقاومت بدن در برابر آنفلوآنزای خوکی را کاهش می‌ دهد.

محققان می ‌گویند: استفاده از مواد خوراکی که خاصیت ایمنی کمتری دارند و حذف کردن مواد پُرخاصیت مانند زردچوبه از رژیم غذایی روزانه، احتمال ابتلا به بیماری آنفلوآنزای خوکی را در افراد افزایش می دهد.

عادات غذایی در دنیای پیشرفته امروزی توان بدن ما را برای مقابله با این ویروس کاهش می ‌دهند و خوردنی ‌هایی مثل پیتزا یا فست فودها حتی نمی‌ توانند ذره‌ای از خاصیت مواد غذایی سالم مانند زردچوبه که در غذاهای سنتی یافت می ‌شود را به بدن برسانند و به همین علت هیچ کمکی به تقویت سیستم ایمنی بدن نمی ‌کنند. چاشنی‌ هایی که به غذاهای سنتی افزوده می ‌شوند اغلب خاصیت درمانی و پزشکی دارند و در تقویت سیستم ایمنی بدن موثر هستند. در حالی که غذاهای پیشرفته امروزی که ارمغان کشورهای غربی هستند فاقد این مواد ضروری هستند و در نتیجه بدن را مستعد ابتلا به بیماری ها می ‌کنند.

آلرژی

کودکانی که هله ‌هوله‌ و غذاهای آماده می‌ خورند علاوه بر چاقی با احتمال بیش ‌تری در معرض ابتلا به آلرژی قرار دارند.

محققان رژیم غذایی جوانان روستایی آفریقایی را که رژیم غذایی سرشار از فیبر داشتند با گروهی از جوانان که در فرانسه یا ایتالیا زندگی می ‌کردند مقایسه کردند و تفاوت‌ های فاحشی بین این دو گروه یافتند.

کودکان آفریقایی باکتری‌ های مرتبط با چاقی کم ‌تری داشتند و میزان اسیدهای چرب که از آسم، اگزما و دیگر واکنش ‌های حساسیت زا پیش‌ گیری می ‌کند در آن‌ ها بیش ‌تر بود.

رژیم غذایی کودکانی که در روستای بولان در بورکینافاسو زندگی می ‌کردند مشابه با افرادی بود که هزاران سال پیش زندگی می ‌کردند. این رژیم غذایی بیش ‌تر شامل سبزیجات، حبوبات و غلات است. اما رژیم غذایی کودکان ایتالیایی بیش ‌تر شامل چربی، گوشت و شکر است.

هزاران میلیارد میکروب در سیستم گوارشی انسان زندگی می ‌کنند که برای هضم غذا و محافظت از بدن در برابر باکتری‌ های بیماری ‌زا اهمیت زیادی دارند. دکتر پاولو لیونتی از دانشگاه فلورنس در این باره گفت: کودکانی که در کشورهای صنعتی زندگی می ‌کنند، غذاهایی با مقادیر کم فیبر و شکر بالا مصرف می ‌کنند که از تعداد این میکروب‌ های مفید در سیستم گوارشی می‌ کاهد. همین عامل باعث افزایش آلرژی در انسان می‌ شود. البته کشورهای توسعه یافته در نیمه دوم قرن قبلی توانستند با استفاده از آنتی ‌بیوتیک ‌ها و واکسن ‌ها و بهبود وضعیت بهداشت با عفونت ‌ها مبارزه کنند.

به همین دلیل است که با وجود افزایش عوامل بیماری ‌زا و عفونت‌ ها این کشورها توانسته‌ اند با موفقیت از شیوع این بیماری ‌ها پیشگیری کنند.

اما در عین حال این کشورها با تغییر رژیم غذایی خود و مصرف غذاهایی سرشار از چربی، شکر و گوشت مقاومت سیستم ایمنی بدن خود در برابر بیماری ‌ها را از دست داده‌ اند. به همین دلیل با شیوع عوامل بیماری ‌زای جدید که هنوز واکسنی برای شان تولید نشده است، آسیب‌ پذیری این کشورها بالاتر می ‌رود.

چاقی و اضافه وزن

مصرف غذاهای آماده و تنقلاتی مانند چیپس موجب گرسنگی های کاذب و مکرر می شود. زمانی که نوجوانی، یک بسته چیپس 50 یا 70 گرمی را مصرف می کند، حدود 700 کیلوکالری یعنی معادل یک سوم یا نصف کالری مورد نیاز روزانه یک مرد یا زن بالغ را گرفته ولی سیر نشده است. این نوجوان یک ساعت بعد گرسنه می شود و باید دوباره غذا مصرف کند و همین موجب اضافه وزن می شود. افراد باید از رژیم متنوع و کامل که شامل همه گروه های اصلی غذایی می شود مصرف کنند. مواد غذایی مانند شیر و لبنیات، نان و غلات، سبزی و میوه، تخم مرغ و گوشت های قرمز و سفید به حد تعادل باید در رژیم غذایی افراد باشد. بهتر است افراد میوه و سبزی ها را در وعده های مختلف غذایی زیادتر مصرف کنند، چون این گروه موادغذایی کالری کمتری دارند بهتر است در وعده صبحانه مقداری خیار، گوجه فرنگی و میوه فصل مصرف شود.

پوسیدگی دندان

خوردن مواد غذایی شیرین مانند شیرینی، شکلات و آب نبات نیز برای کودکان درحد متوسط مجاز است زیرا مصرف بی رویه ی این مواد ذائقه ی کودک را به خوردن مواد شیرین عادت داده و باعث پوسیدگی دندان می شود.