تبیان، دستیار زندگی

مومیایی‌ها نمی‌دانستند سرطان دارند؛ تا زمانی که در قرن بیست‌ویکم پزشکان به سراغشان رفتند! دانشمندانی که روی تاریخچه بیماری سرطان تحقیق می‌کردند سراغ مومیایی‌ها رفتند و از باقیمانده جسد آنها موارد متعددی از سرطان استخوان و سرطان سر و گردن را تشخیص دادند. درواقع علت مرگ بعضی از آنها ابتلا به انواعی از سرطان بوده است. این مومیایی‌ها اولین بیماران سرطانی هستند که ما می‌شناسیم.
سرطان در عصر حاضر شیوع بالایی دارد. سرطان یکی از 3 علت مرگ در دنیا است. تقریبا نیمی‌ از مردان و 3/1 از زنان در طول زندگی خود به سرطان مبتلا می‌شوند. به‌نظر می‌رسد در گذشته این‌طور نبوده است. اما دلیل آن چیست؟ مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که سرطان در حال حاضر شیوع زیادی پیدا کرده و دلیل آن تغییر روش زندگی انسان‌ها است. افزایش مواد سرطان‌زا مانند تنباکو و آلودگی هوا در قرن‌های اخیر، باعث افزایش شیوع سرطان در دنیا شده است. شیوع سرطان بعد از انقلاب صنعتی افزایش چشمگیری داشت. عوامل ایجادکننده سرطان در عهد باستان کمتر بودند و به همین دلیل ابتلا به سرطان شیوع کمی‌ داشت. البته دلیل دیگر این است که ریسک ابتلا به سرطان با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد. طول عمر انسان در عهد باستان کمتر بوده و به همین دلیل ابتلا به سرطان شایع نبوده است. افزایش میانگین طول عمر در انسان امروزی شیوع سرطان را هم افزایش داده است. افزایش استفاده از تنباکو، تغذیه جدید و کاهش تحرک و ورزش در دنیای امروز در افزایش ریسک ابتلا به سرطان تاثیرگذار است.

چه کسی اول سرطان را شناخت؟

اولین توصیف سرطان، مربوط به 1600 سال قبل از میلاد مسیح در تمدن باستانی مصر است. اگرچه از واژه سرطان استفاده نشده است اما در پاپیروسی که از آن موقع به جا مانده است 8 بیمار مبتلا به سرطان پستان توصیف شده‌اند. برای درمان آنها از ابزاری به نام «مته آتشی» استفاده شده است. پزشکان مصری محل سرطان را با کمک مته آتشی می‌سوزاندند. این روش طول عمر بیمار را افزایش می‌داده اما در پاپیروس‌های باقیمانده نوشته‌ شده سرطان غیرقابل درمان است. پزشکان یونان باستان اولین کسانی بودند که سرطان را به‌عنوان یک بیماری شناختند. بقراط که به‌عنوان پدر علم پزشکی شناخته می‌شود بین سال‌های 460 تا 370 قبل از میلاد مسیح زندگی می‌کرد. او در کتا‌ب‌هایش نوشته است که صفرای سیاه عامل به وجودآورنده سرطان است. بقراط سرطان‌های پوست و بینی و پستان را دیده بود و ظاهر آنها را به خرچنگ تشبیه کرده بود. او برای نامیدن بیماری سرطان از کلمه خرچنگ (كاركونوس-كارسینوما) استفاده کرد. بعدها سلسیوس، پزشک رومی‌ از مترادف لاتین این کلمه به نام کانسر استفاده کرد. پزشکان مسلمان هم از مترادف این کلمه یعنی سرطان استفاده کردند.

علت سرطان از نگاه پزشکان باستانی

بعضی از پزشکان مصری بیماری سرطان را نفرین خدایان می‌دانستند. تمدن‌های دیگر هم توجیهی برای سرطان نداشتند. نظریه بقراط 1300 به عنوان نظریه غالب پذیرفته شده بود. به نظر بقراط، بدن انسان از 4 جزء (اخلاط رابعه) تشکیل شده: خون، بلغم، صفرای زرد و صفرای سیاه. وقتی این 4 جزء در تعادل باشند انسان در سلامتی به سر می‌برد. اگر هر کدام از این 4 جزء کم شوند یا زیاد شوند بیماری به وجود می‌آید. به نظر بقراط زیاد شدن صفرای سیاه در هر عضوی از بدن باعث تشکیل سرطان در آن عضو می‌شود. این نظریه تا حدود 1300 سال بعد توجیه‌کننده بیماری سرطان بود. طی این مدت کالبدشکافی و جست‌و‌جو در بدن بیماران و افراد فوت‌شده ممنوع بود. به همین دلیل کماکان این تئوری باقیمانده بود و دانش پزشکی پیشرفت نمی‌کرد. تا اینکه بعد از رنسانس تئوری‌های جدیدی برای علت به وجود آمدن سرطان مطرح شد. بعد از کشف جریان خون در بدن، سلامت و بیماری انسان به جریان مناسب مایعات در بدن نسبت داده شد. مایعات شناخته شده از نظر پزشکان در آن زمان خون و لنف بودند. پزشکان تصور می‌کردند که سرطان از گردش نامناسب لنف در بدن به وجود می‌آید. با اختراع میکروسکوپ دانشمندان دریافتند که سلول‌های سرطانی از تغییر شکل سلول‌های بدن به وجود می‌آیند. این اکتشاف زمینه‌ساز پیشرفت‌های بعدی و شناخت کامل بیماری سرطان بود.

سرطان را می‌توان درمان کرد

پزشکان باستانی معتقد بودند که سرطان باید با روش جراحی از بدن خارج شود و عموما معتقد بودند که بعد از جراحی سرطان باز هم عود می‌کند. پزشکان یونانی می‌دانستند که ماستکتومی‌ (بریدن سینه‌های خانم‌ها) باعث بهبودی حال خانمی‌ می‌شود که در سینه‌اش توده دارد. در عین حال می‌دانستند که ممکن است سرطان پستان در این خانم‌ها عود کند و به نقاط دیگر بدن پخش شود. حتی یونانی‌ها به دنبال راه‌حلی برای درمان متاستازهای سرطان هم بودند ولی در این کار موفق نبودند. گالن، پزشک رومی ‌معروف قرن دوم میلادی که کتاب‌هایش تا هزار سال بعد هم در دانشکده‌های پزشکی تدریس می‌شد بیماری سرطان را غیرقابل درمان می‌دانست. گالن معتقد بود که اگر سرطان پستان در مراحل اولیه تشخیص داده شود می‌توان با جراحی آن را به طور کامل خارج کرد. ابوعلی‌سینا هم جراحی را روش درمان سرطان می‌دانست. به‌نظر او سرطان باید به طور کامل از بدن خارج شود و ورید‌ها و بافت اطراف سرطان هم خارج شوند و در صورت لزوم بافت اطراف سرطان سوزانده شود. حتی در بعضی موارد قطع عضو را روش درمان سرطان می‌دانست. قبل از کشف داروهای بیهوشی، جراحی به سختی انجام می‌شد اما از سال 1846 که برای اولین بار بیهوشی انجام شد، جراحی به یک هنر تبدیل شد و بسیاری از بیماری‌ها با کمک جراحی درمان شدند به طوری که قرن بعد از قرن جراحان نامیده شد.
اگرچه پزشکان باستانی در بعضی از زمینه‌ها پیشرفت خوبی کرده بودند اما آگاهی آنها از سرطان بسیار ناقص بود. پزشکان باستانی سرطان را غیرقابل درمان می‌دانستند. متاسفانه این تفکر حتی تا قرن بیستم هم ادامه یافت. حتی امروزه هم بسیاری از مردم به اشتباه بیماری سرطان را غیرقابل درمان می‌دانند و در مراجعه به پزشک و پیگیری درمان کوتاهی می‌ کنند. امروزه دیگر سرطان یک بیماری کشنده نیست. بسیاری از انواع بیماری سرطان قابل درمان هستند. استفاده از تکنیک‌های تشخیصی جدید مانند سی‌تی‌اسکن و ام‌آرآی و استفاده از روش‌های هسته‌ای تشخیص سریع سرطان را امکان‌پذیر می‌کنند. روش‌های درمانی متنوعی در دسترس است. شیمی‌درمانی، استفاده از هورمون‌ها، رادیوتراپی و استفاده از روش‌های پزشکی هسته‌ای بسیاری از سرطان‌ها را قابل درمان کرده‌اند. امروزه در آمریکا 11 میلیون نفر هستند که از بیماری سرطان نجات یافته‌اند.
منبع:www.salamat.com

عوامل سرطان‌زا را بهتر بشناسید 

مطالعاتِ انجام‌شده روی جمعیت‌های مهاجر با روش زندگی و عادات غذایی متفاوت نشان داده است که اکثر سرطان‌های تحت تاثیر عوامل اتیولوژیک، محیطی هستند و در این میان، عوامل مداخله‌گری نظیر سن از اهمیت به‌سزایی برخوردارند.
تعیین این که کدام عامل محیطی بیشترین سهم را در بروز سرطان به خود اختصاص می‌دهد، مشخص است. موتاژن‌های ساده در غذا (از جمله، آن غذاهایی که به دنبال گرم کردن، پروتئین‌هایی تولید می‌کنند) می‌تواند با آسیب به DNA سلولی، ‌موجبات بروز سرطان را فراهم کند. به بیان ساده‌تر، باید گفت که در واقع، مهم‌ترین تاثیر رژیم غذایی روی خطر بروز سرطان از طریق وزن بدن اعمال می‌شود. وزن بیش از حد، چاقی و بی‌تحرکی نیز از دیگر عوامل مهم هستند. افزایش تجمع چربی در بدن، به خصوص افزایش اندازه دور مچ دست، عامل مهم پیش‌بینی‌کننده شیوع سرطان کولون در میان زنان و مردان محسوب می‌شود. همین‌طور، افزایش وزن بیش از 10 کیلوگرم که می‌تواند با افزایش احتمال ابتلا به لنفوم و سرطان پستان پس از یائسگی همراه باشد. از طرفی، انجام فعالیت فیزیکی منظم همراه با کاهش وزن، باعث کاهش شیوع سرطان می‌شود. یکی دیگر از عوامل خطرساز سرطان، مصرف الکل است که زمینه‌ساز بروز سرطان‌های کبد، مری، حفره دهان، حنجره و پستان است.
عوامل غذایی از قبیل افزایش چربی حیوانی در رژیم غذایی نیز با افزایش احتمال بروز سرطان‌هایی نظیر سرطان پستان، کولون و پروستات همراه است. مطالعات متعددی توانسته‌اند نشان‌ دهند که افزایش مصرف چربی با افزایش بروز سرطان پستان همراه است؛ سرطانی که شایع‌ترین سرطان در زنان است. البته ارتباط افزایش مصرف چربی و افزایش خطر سرطان پروستات و کولون نیز در بعضی مطالعات نشان داده شده است. سایر سرطان‌هایی که همراهی آنها با افزایش چربی حیوانی گزارش شده‌اند، عبارتند از: سرطان رحم، سرطان تخمدان و سرطان ریه(اگرچه مطالعات آینده‌نگر هنوز آن را تایید نکرده‌اند.) از آنجا که میوه‌ها و سبزیجات حاوی مقادیر زیادی ویتامین C، فولات، کاروتن، پتاسیم و فیبر هستند، به نظر می‌رسد مصرف این مواد با کاهش بروز انواع سرطان همراه باشد. البته در برخی مطالعات انجام‌شده روی تعیین ارتباط کاهش بروز انواع سرطان، به خصوص کولون و معده و پستان و ریه با افزایش مصرف سبزی و میوه‌جات، همراهی چندان زیادی یافت نشده است. در واقع، اطلاعات به‌دست‌آمده از مطالعات آینده‌نگر نشان داده‌اند که ارتباط معنی‌داری بین غذاهای غنی از سبزی و میوه با سرطان وجود ندارد؛ اگرچه افزایش مصرف فولات، خواص پیشگیرانه دارد. به هر جهت، به دلیل وجود شواهد مستدل دال برکاهش بروز فشارخون بالا، بیماری قلبی و سکته با افزایش مصرف سبزیجات و میوه، مصرف این مواد جهت هرچه سالم‌تر کردن رژیم غذایی توصیه می‌شود.
منبع:www.salamat.com

شایع‌ترین سرطان در مردان، سرطان پوست است ولی در محاسبات معمولا آن را به حساب نمی‌آورند زیرا کشندگی آن بسیار پایین است. اگر ما نیز پوست را از این آمار خارج کنیم، پنج سرطان اول که مردان ایرانی به آن مبتلا می‌شوند، اینهاست: سرطان معده، سرطان مثانه، سرطان پروستات، سرطان کولورکتال و سرطان مری که به تفکیک در مورد هر کدام بحث می‏کنیم.

سرطان مری

در سرطان مری، مهم‌ترین نشانه، اختلال در بلع است؛ یعنی بیماری که تا دیروز هیچ مشکلی در غذا خوردن نداشته امروز حس می‌کند که غذا در گلوی‌اش گیر می‌کند. زمانی که سرطان به مرحله گیر کردن غذا و اصطلاحا دیسفاژی برسد، زمانی است که تومور سرطانی مقداری رشد کرده است. برای همین، انتظار این است که افراد این موضوع را زودتر متوجه شوند. زمانی که فرد در بلع غذا کمی مشکل پیدا می‌کند و عمل بلع در او همراه با درد است یا هنگام بلع غذا وارد دستگاه تنفس شده و باعث سرفه می‌شود، می‌تواند نشانه‌هایی از بروز سرطان مری باشد. اگر فرد بیمار به علایم اولیه توجه نکند و تومور به حدی برسد که بلع جامدات و حتی مایعات را دچار مشکل کند به تدریج لاغری و علایم کم‌خونی نیز بروز پیدا می‌کند. نکته دیگری که در این نوع سرطان وجود دارد این است که حتی قبل از اینکه فرد دچار مشکل در بلع شود، تغییر رنگ در مدفوع مشاهده می‌شود؛ یعنی خون‌ریزی مختصری در مری موجب تغییر رنگ مدفوع و سیاه شدن آن می‌شود که البته این تغییر رنگ مدفوع در سرطان‌های دیگر دستگاه گوارش نیز دیده می‌شود که باید محل خون‌ریزی تشخیص داده شود.
سن ابتلا به سرطان‌های دستگاه گوارش عموما سنین بالای 45 سالگی است. توصیه می‎شود افراد در معرض خطر سالانه آزمایش مدفوع انجام‌ دهند. این افراد، کسانی هستند که در خانواده آنها یک نفر دچار یکی از سرطان‌های دستگاه گوارش است و هر چه تعداد مبتلایان در خانواده بیشتر باشد، احتمال بروز این مشکل در فرد نیز بیشتر خواهد بود و باید موارد مربوط به پیشگیری و تشخیص با پیگیری بیشتری دنبال شود.

سرطان معده

این سرطان، کشنده‌ترین و شایع‌ترین سرطان در مردان است. متاسفانه به دلیل اینکه تومور در معده فضای رشد دارد و فرد متوجه آن نمی‌شود، سرطان معده بسیار دیر تشخیص داده می‌شود و این اتفاق زمانی می‌افتد که متاسفانه کار از کار گذشته است. به همین دلیل هم میزان زنده ماندن بیش از 5 سال از زمان تشخیص سرطان حدود 15 درصد است و 85 درصد افراد مبتلا در 5 سال اول از دست می‌روند و 50 درصد میزان مرگ و میر نیز مربوط به سال اول است. چند نکته نیز در مورد افراد مستعد ابتلا به سرطان معده و به خصوص افرادی که در خانواده‌ آنها سابقه سرطان دستگاه گوارش وجود دارد، باید مورد توجه قرار گیرد.لاغری: اگر مرد بالای 45 سال احساس کرد که در حال لاغر شدن است در حالی که دلیل خاصی برای این لاغری وجود ندارد باید آن را پیگیری کند زیرا یکی از نشانه‌های سرطان دستگاه گوارش همین لاغری است.احساس پری: حس ناراحتی و پر بودن شکم در قسمت فوقانی آن (اپی‌گاستر) یکی دیگر از نشانه‌هایی است که به خصوص بعد از صرف غذا باید به آن توجه کرد.تغییر رنگ مدفوع: این تغییر رنگ که در آن، مدفوع به رنگ تیره درمی‌آید، می‌تواند در اثر خون‌ریزی‌های میکروسکوپیک از دستگاه گوارش و از علایم بروز سرطان‌های دستگاه گوارش باشد.کم‌اشتهایی: کم‌اشتهایی بی‌دلیل اگرچه نشانه روشنی برای بروز سرطان معده نیست ولی می‌تواند یکی از علایمی باشد که باید مورد توجه بیماران قرار بگیرد.

سرطان کولون و رکتوم

سرطان کولون و رکتوم در واقع دو نوع سرطان کاملا متفاوت هستند. شخصیت این دو نوع سرطان، میزان بروز و نتیجه درمان آنها با هم متفاوت است ولی عوامل خطر آنها چندان تفاوتی با هم ندارند. مهم‌ترین نشانه این سرطان، خون‌ریزی (خون در مدفوع) است که می‌تواند از خون روشن تا خون لخته سیاه باشد. رنگ خون بستگی به این نکته دارد که تومور در کجای روده باشد. اگر این تومور در ابتدای روده بزرگ و سکوم باشد خون مشاهده شده در مدفوع کاملا تیره است ولی اگر تومور در رکتوم باشد، خون در مدفوع به رنگ روشن دیده می‌شود. نکته دیگری که در مورد این سرطان مهم است این است که سرطان کولون در 30 درصد موارد در زمینه‌های پولیپ مشاهده می‌شود. یعنی بیمار سرطان ندارد و دچار پولیپ است ولی این پولیپ‌ها ترانسفر می‌کنند و از خوش‌خیم به بدخیم تغییر ماهیت می‌دهند. به همین دلیل اگر در سابقه خانواده‌ای وجود پولیپ محرز شده است، بقیه اعضای خانواده نیز باید از نظر پولیپ مورد بررسی قرار بگیرند و اگر تعداد پولیپ‌ها در روده بزرگ زیادتر از حد معمول است که به آن پلی‌پوزیس می‌گویند یا آدم‌های متعددی در یک خانواده دچار پولیپ هستند، افراد این خانواده در معرض خطر تلقی می‌شوند و نیازمند مداخلات جراحی هستند. اگر بخواهیم دو عامل را به عنوان عوامل خطر در این سرطان در نظر بگیریم، یکی وجود خون روشن در مدفوع است و دیگری وجود پولیپ در بیمار یا خانواده او.

سرطان مثانه

از سرطان‌های دستگاه ادراری تناسلی در مردان ایرانی، سرطان مثانه شیوع بیشتری دارد که این البته برعکس الگوی جهانی است. یعنی در دنیا سرطان پروستات بیش از سرطان مثانه شیوع دارد. سرطان مثانه چون تومور فضای رشد دارد، دیر تشخیص داده می‌شود. البته این سرعت تشخیص به محل تشکیل تومور هم بستگی دارد. اگر این تومور در وسط مثانه تشکیل شود، در این نوع سرطان یکی از کلیدهای تشخیصی تغییر رنگ ادرار است. به همین دلیل مردان بالای 40 سال هر روز باید رنگ ادرار خود را کنترل کنند و در صورت تغییر رنگ ماندگار ادرار باید کارهای تشخیصی را در مورد آن انجام دهند. در شرایط عادی این سرطان علامت دیگری ندارد، مگر اینکه تومور دهانه حالب‌ها را بگیرد و در پهلوها ایجاد درد کند.

سرطان پروستات

در مورد این سرطان چون پروستات به طور طبیعی با افزایش سن بزرگ می‌شود، نمی‌توان این بزرگ شدن طبیعی را سرطان دانست. می‌توان گفت به طور عادی حدود 80 درصد از مردان‌ ما بزرگی خوش‌خیم پروستات را دارند و نمی‌شود به دلیل بند آمدن ادرار بر اثر بزرگی پروستات، بگوییم فرد سرطان دارد ولی اگر فردی به طور ناگهانی تغییر در عادت ادرار پیدا کرد، مثلا به طور ناگهانی در دفع ادرار مشکل پیدا کرد یا یک لخته خون با ادرار دفع کرد، این می‌تواند نشانه مشترکی برای سرطان مثانه و پروستات باشد. از دیگر نشانه‌های بروز سرطان پروستات می‌تواند تغییر ناگهانی میل جنسی باشد. خوشبختانه در تشخیص سرطان پروستات تستی وجود دارد که تست تقریبا خوبی است و در آن آنتی‌ژنی موسوم به PSA که به طور اختصاصی مربوط به پروستات است اندازه‌گیری می‌شود. توصیه برای مردان بالای 50 سال این است که حداقل هر سال یک بار این تست را انجام دهند.

عوامل خطرساز سرطان

می‌توان عوامل خطرساز در سرطان‌های شایع را به دو دسته گوارشی و ادراری تناسلی تقسیم کرد. نمک: هرنوع رژیم‌ غذایی که دارای نمک فراوان باشد جزو عوامل خطر در این سرطان‌ها محسوب می‌شود. بهداشت دهان و دندان: اگر فردی از نظر وضعیت بهداشت دهان و دندان وضعیت مناسبی ندارد و دارای ضایعات عفونی و التهابی به دلیل عدم رعایت بهداشت در دهان است، در معرض خطر ابتلا به سرطان‌های دستگاه گوارش است.مصرف مواد روغنی و چرب: رژیم غذایی پرچرب که تقریبا در بین بیشتر مردم‌ ما مرسوم است، یکی از عوامل خطر ابتلا به سرطان‌های دستگاه گوارش است. درحقیقت از یک سو مصرف این مواد در کشور ما بسیار بیشتر از استانداردهای معمول و تعیین‌شده جهانی در این خصوص است و از سوی دیگر نوع مواد چربی مورد مصرف در کشور ما نیز نامطلوب‌تر از نقاط دیگر است یعنی میزان اسید چرب ترانس که در همه دنیا سفارش شده که به صفر برسد هنوز در کشور ما در شرایط مطلوب، 10 درصد است که این موضوع چندان جالب نیست. مصرف مواد روغنی و چربی موجب افزایش وزن می‌شود که این افزایش وزن خود از عوامل خطر سرطان‌های گوارش و دستگاه ادراری تناسلی است.مواد نگهدارنده: موادی مثل نیتروزآمین که در ترکیب نگه‌دارنده‌های مواد غذایی از آنها استفاده می‌شود، سرطان‌زا هستند. بنابراین تمام موادغذایی مانده، مخصوصا آنهایی که پروتئین و چربی حیوانی دارند (مثل پیتزا، سوسیس و کالباس) به دلیل وجود مواد نگهدارنده که از جمله آنها نیتریت‌ها و نیترزوآمین‌ها هستند، سرطا‌ن‌زا هستند که البته میزان تاثیر سرطان‌زایی آن بستگی مستقیم به میزان و زمان مصرف این مواد دارد. فلزات سنگین در آب: اگر چه خوشبختانه آب بسیاری از شهرهای کشور از نظر آلودگی‌های میکروبی پاک است ولی آلودگی به فلزات سنگین که معمولا در اثر فاضلاب‌های صنعتی ایجاد می‌شوند هنوز پاک نشده و این فاضلاب‌ها در شهرهای بزرگ وارد آب‌های مصرفی مردم می‌شوند که طبیعتا این فلزات اختلالات ژنتیکی ایجاد می‌کنند و موجب بروز انواع سرطان‌ها از جمله سرطان‌های ادراری تناسلی وگوارشی می‌شوند. عفونت‌ها: این عامل که بسیار کم‌ مورد توجه قرار گرفته، از عوامل خطرساز دیگر برای ایجاد سرطان است. یکی از عفونت‌ها که درسرطان‌ مری بسیار موثر است، ویروس ابشتین بار است که از نظر علایم بسیار شبیه ویروس‌ سرماخوردگی است. بررسی‌های ما نشان می‌دهد که متاسفانه 5/17 درصد از سرطان‌های دستگاه گوارش منشأ عفونی داشته است. در این موارد، برای کاهش این عامل خطر تنها کافی است که رفتارهای مردم اصلاح شود. مثلا طرز دیده‌بوسی کردن یکی از آموزش‌هایی است که باید افراد با آن آشنا باشند تا از بروز عفونت جلوگیری شود.
یکی دیگر از عوامل عفونی خطرساز در دستگاه گوارش، هلیکوباکترپیلوری است که در معده وجود دارد و در 80 درصد موارد با سرطان همراهی دارد. پس یکی دیگر از کارهایی که می‌توان در جلوگیری از ابتلا به سرطان‌‌ها به آن پرداخت ریشه‌کن کردن این عامل در مردان است و به خصوص درآنها که سابقه سرطان معده دارند. غیر از این دو مورد، همه ویروس‌ها و عوامل میکروبی می‌توانند از دستگاه گوارش و ادراری تناسلی ایجاد عفونت و در پی آن سرطان کنند. بنابراین رعایت نکات بهداشتی می‌تواند یکی از راه‌های پیشگیری از سرطان‌ها باشد.استرس: تاثیر مسایل رفتاری، اجتماعی، روانی و معنوی در بروز وعدم بروز بیماری‌ها روز به روز به طور جدی‌تری دنبال می‌شوند. شاید 10 سال پیش، ما نگاه روشنی نسبت به این مسایل در بروز سرطان‌ها نداشتیم ولی امروز یکی از نکاتی که روی آن بسیار تکیه می‌شود همین مسایل مربوط به جهان‌بینی افراد است.
منظور از جهان‌بینی این است که افراد به یک قدرت ما فوق‌ طبیعی معتقد باشند یا نباشند. زمانی که افراد این اعتقاد را پیدا می‌کنند، نظام ایمنی آنها تحریک و مقاو‌م‌تر از قبل می‌شود. آنچه مسلم است این است که اعتقاد به ماوراءالطبیعه و خدا هم در بروز و هم کنترل سرطان‌ها موثر است. سیگار و دخانیات: دخانیات تقریبا بالاترین و مهم‌ترین فاکتور خطرساز در پنج سرطان شایع در کشور است. دخانیات به دو شیوه بر بروز سرطان تاثیر می‌گذارد. یکی اینکه به طور مستقیم ژنوم‌ها را تغییر می‌دهد و بر خود بیمار اثر می‌کند و دیگری اینکه با ایجاد تغییر در ژنوم افراد می‌تواند در آینده سرطان ایجاد کند.

پی نوشت ها :

* جراح سرطان

منبع:www.salamat.com

گفتگو با دکتر مریم یوسفی درباره آثار شیمی‌درمانی بر پوست و مو
بیماران مبتلا به سرطان که کاندید شیمی‌درمانی می‌شوند، باوجود مشکل‌های فراوانی که متعاقبا سرطان در عضو مبتلا دارند و نیز مشکل‌های روانی که به دلیل این ابتلا دچارش شده‌اند، به طور شایع، دچار مشکل‌های پوست و مو و مخاط‌ها به دنبال مصرف داروهای شیمی‌درمانی می‌شوند و این اگر مورد درمان قرار نگیرد، می‌تواند زندگی را برای آنها مشکل‌تر کند. با دکتر مریم یوسفی، متخصص پوست و مو و عضو هیات علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی، درباره این مشکلات و راه‌حل‌های آنها به گفتگو نشسته‌ایم.

خانم دکتر! اولین و شاید دشوارترین مشکل پس از شیمی‌درمانی، ریزش موها است. آیا امیدی به رویش دوباره موها هست؟

داروهای شیمی‌درمانی مختلف، عوارض متعددی روی پوست و مخاط و مو دارند. یکی از شایع‌ترین این عوارض، ریزش موست. احتمالا تاکنون با بیمارانی که به یکباره تمام موهای‌شان ریخته است مواجه شده‌اید و بعد که پرس‌وجو می‌کنید متوجه می‌شوید که فرد به دلیل ابتلا به سرطان دچار ریزش موی شدید شده اما خوشبختانه ریزش موهای ناشی از شیمی‌درمانی اغلب موقت است.

چطور؟

چون این داروها روی سلول‌های در حال رشد مو و موهای در فاز فعال که حدود 90 درصد موهای سر انسان را تشکیل می‌دهند، تاثیر می‌گذارند، بنابراین به یکباره در تمام سر موها می‌ریزد ولی پس از چند هفته یا چند ماه مجددا رویش خواهند داشت.

چه داروهایی باعث این عارضه می‌شوند؟

داروهای متعددی می‌توانند موجب ریزش مو شوند؛ مثلا سیکلوفسفامید، دانوروبیسین، دوکسوروبیسین، اتوپوزید، وین‌کریستین، وین‌بلاستین و آکتینومایسین.

و چه پیشنهادی برای مواجهه با آن دارید؟

گاهی با بستن فشاری سر و کمپرس یخ، تا حدی می‌توان جلوی ریزش مو را گرفت ولی معمولا ریزش مو اجتناب‌ناپذیر است که به دنبال آن با مراجعه به متخصصان پوست و مو و مصرف برخی داروهای موضعی و گاهی خوراکی می‌توان سریع‌تر موهای ریخته شده را برگرداند.

آیا بیماری‌های دیگری هم هستند که چنین عارضه‌ای به دنبال داشته باشند؟

گاهی در درمان برخی بیماری‌های مزمن پوستی مثل پسوریازیس، لیکن پلان، اگزمای سرشتی و بیماری‌های تاولی خودایمنی از داروهای ضدسرطان‌ نیز استفاده می‌شود که خوشبختانه با توجه به اینکه دوز مصرف شده در این بیماران بسیار کم است به ندرت با مساله ریزش مو مواجه می‌شویم. بیماران باید داروهای تجویز شده را طبق دستور و بدون هیچ‌گونه نگرانی مصرف کنند و تحت‌نظر پزشک خود بمانند.

راست است که می‌گویند داروهای شیمی‌درمانی پوست را لک می‌کنند؟

بله؛ از عوارض داروهای شیمی‌درمانی، لک شدن پوست یا هایپرپیگمانتاسیون است. گاهی تمام بدن با مصرف این داروها تیره می‌شوند و گاه بیشتر نواحی در معرض نور مانند صورت، بالای قفسه سینه و پشت‌ دست‌ها تیره رنگ می‌شوند.

و راه‌حل چیست؟

استفاده صحیح از ضدآفتاب و پرهیز از نور‌آفتاب مستقیم. مراجعه به متخصصان پوست و مو و مصرف داروهای ضدلک نیز می‌تواند موجب تسریع روند رفع تیرگی پوست ناشی از داروهای شیمی درمانی شود.

این داروها پوست و مخاط را هم زخم می‌کنند؟

بله؛ از مشکل‌های دیگری که گاهی در روند شیمی درمانی سرطان‌ها پیش می‌آید، راه یافتن داروهای شیمی درمانی، زیر پوست در محل تزریق است که گاه می‌تواند موجب زخم‌های شدید و دردسر برای بیمار شود. گاهی به دنبال شیمی درمانی در مخاط دهان زخم‌هایی به وجود می‌آید که دردناک بوده و می‌تواند غذا خوردن را برای بیمار مشکل‌ساز کند. التهاب مخاط دهان یا موکوزیت نیز با داروهای مختلفی می‌تواند رخ دهد. حتی گاهی می‌بینیم اگر بیماری برای درمان بیماری پوستی پسوریازیس داروی تجویز شده‌اش را به اشتباه مصرف کند (مثلا داروی متوترکسات را که باید هفته‌ای 3 قرص مصرف کند، هر روز مصرف کند) دچار زخم‌های دردناک دهان می‌شود. تیره شدن مخاط‌ها نیز مشکل شایعی است که در اثر مصرف داروهای بوسولفان، 5- فلورواوراسیل، هیدروکسی اوره و سیکلوفسفامید احتمال بروز آن وجود دارد.

گاهی هنگام مصرف این داروها پوست قرمز می‌شود و ناخن‌ها سست می‌شود. چرا؟

خب، ناخن‌ها هم از شر داروهای شیمی‌درمانی در امان نیستند و مشکل‌هایی مانند جدا شدن ناخن از بستر آن و نیز تیره شدن بستر ناخن در اثر داروهای شیمی‌درمانی رخ دهد. گاهی داروهای شیمی‌درمانی باعث حساس شدن پوست نسبت به آفتاب می‌شوند؛ مثلا 5- فلورواوراسیل می‌تواند چنین عارضه‌ای بدهد که در این هنگام، مصرف ضدآفتاب‌ها بسیار موثر و ضروری است. بعضی داروهای شیمی‌درمانی موجب قرمز شدن دست و پاها و حتی بروز تاول‌هایی در دست و پا می‌شوند که نیاز به درمان خاص پیدا می‌کند.

حرف آخر

به هر حال، داروهای شیمی درمانی گاهی مشکل‌هایی برای پوست، مو و مخاط ایجاد می‌کنند که چاره‌ای جز تحمل آنها نیست. خوشبختانه بیشتر آنها قابل برگشت هستند و با مراجعه به متخصصان پوست و مو روند رفع آنها را می‌توان تسریع کرد. بیماران مبتلا به سرطانی که کاندید شیمی‌درمانی هستندبهتر است زیرنظر یک روان‌شناس یا روان‌پزشک مجرب نیز قرار داشته باشند تا بهتر بتوانند بر مشکل‌های حاصل از سرطان و مشکل‌های ثانویه به شیمی درمانی غلبه کنند. بیمار باید بداند که ممکن است به دنبال شیمی درمانی، موهای سر و مژه و ابروهایش بریزد ولی این جزو درمان اوست و باید چند ماه با این مشکل‌ها زندگی کند و بداند که اگر همکاری خوبی با درمانگران خود داشته باشد هم ریشه سرطان از بدنش با امداد الهی و کمک پزشکان کنده خواهد شد و هم مشکل‌های پوست و مویش به تدریج رفع خواهند شد.
منبع: www.salamat.com

چرا سرطان زیاد شده است؟ 

گفتگو با دکتر صفا نجفی، فوق تخصص خون و سرطان‌شناس

شاید شما هم با این نظریه موافقید که سرطان‌ها در کشور ما به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. پزشکان می‌گویند یکی از دلایل این افزایش، طولانی‌تر شدن عمر ما و بهبودی دستگاه‌های تشخیصی است. اما این همه، دلایل نیست. برای روشن‌تر شدن این موضوع سراغ یک سرطان‌شناس و فوق‌تخصص خون می‌رویم تا دلایل رشد سرطان را بهتر بشناسیم. شما نیز در گفتگوی ما با دکتر صفا نجفی، عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی دانشگاه علوم پزشکی تهران همراه شوید.

آقای دکتر، آیا سبک غذایی ما ایرانیان در افزایش سرطان موثر است؟

در گذشته‌های دور که نگهداری مواد غذایی در یخچال برای همه امکان‌پذیر نبود، مردم برای اینکه بتوانند غذایی را طولانی مدت نگه دارند اقدام به خشک کردن، نمک سود کردن، دودی کردن، نگهداری مواد غذایی در سرکه (به‌صورت انواع ترشی) می‌کردند. متاسفانه انجام این کارها هنوز هم در بعضی از مناطق ایران مانند استان سیستان، بلوچستان و استان گیلان و مازندران شایع است. امروزه ثابت شده است که این‌گونه مواد غذایی مشخصا شمار سرطان معده را افزایش می‌دهند. در کشورهای غربی با استفاده از غذاهای تازه یا نگهداری شده در یخچال به شدت از شمار این سرطان کاسته شده است. متاسفانه علایم بالینی کانسر معده خیلی شباهت به زخم معده معمولی دارد بنابراین اغلب بیماری دیر تشخیص داده می‌شود و متاسفانه هنگام تشخیص، بیماری پیش رفته و درمان آن بسیار مشکل است. درمان سرطان معده در مراحلی که عموما نزد پزشک می‌رسد شامل عمل جراحی و سپس شیمی درمانی و رادیوتراپی است و متاسفانه از این درما‌ن‌ها هم در این مرحله نتایج درخشانی نمی‌شود انتظار داشت.

از دیر باز در کشور ایران، موضوع سرطان مری جزو مشکلات فراروی وزارت بهداشت بوده است؟در این مورد چه نظری دارید؟

بله، با نظرتان موافقم. در گذشته نه چندان دور این بیماری شایع‌ترین سرطان کشور ما بوده است. اینک هم در کشور مناطقی مانند استان گلستان وجود دارد که این سرطان با شیوع بالایی در آن دیده می‌شود. این بیماری هم مانند تمام سرطان‌های دستگاه گوارش متاسفانه دیر تشخیص داده می‌شود. مصرف غذاهای نگهداری شده به‌صورت دودی کردن، شورسازی، ترشی و... مانند سرطان معده، مصرف دخانیات و تریاک و حضور بعضی عناصر در خاک منطقه (نیترات‌ها) در ایجاد سرطان دخیل شناخته شده است. بیشتر بیماران با ناتوانی در بلع مواد سفت مراجعه می‌کنند که متاسفانه در این مرحله درمان بیماری بسیار سخت و نتایج درمان کاملا مایوس کننده است ولی به همت والای همکاران اینک در مناطق با شیوع بالا مانند استان گلستان اقدام به آندوسکوپی‌های مکرر از افراد سالم و شناخت بیماری در مراحل اولیه شده است.

چه توصیه‌هایی برای افراد در معرض خطر دارید؟

در مناطقی که طرح‌های بیماریابی فعال دارد حتما به این مراکز به‌طور مرتب مراجعه کنیم. در بقیه مناطق هر علامت گوارشی (بی‌اشتهایی، درد بالای شکم، ترش کردن مکرر) را جدی بگیریم به خصوص اگر سن بالای 40 سال داریم، به پزشک مراجعه کنیم.

از سرطان‌های شایع دیگر می‌توان به سرطان‌ روده‌بزرگ اشاره کرد این سرطان چگونه بروز می‌کند؟

بله. سرطان کولون، شایع‌ترین کانسر دستگاه گوارش در کشورهای غربی است. طبق گزارشات وزارت بهداشت کشور شیوع این کانسر در ایران رو به افزایش است. در کشورهای غربی در دو دهه قبل مصرف گوشت و لبنیات شیوع خیلی زیادی داشته است. این مواد غذایی باکتری‌های نرمال روده بزرگ را طوری تغییر می‌دهند که باکتری‌های جدید مواد سرطان‌زا ایجاد می‌کنند. به همین دلیل در کشورهای غربی در ده سال گذشته تبلیغات زیادی برضد خوردن گوشت قرمز و لبنیات صورت گرفته است و همه مردم را به سمت مصرف سبزی‌های تازه و فیبرهای غذایی راهنمایی می‌کنند. متاسفانه در کشور ما به تازگی مردم به طرف غذاهای غربی گرایش یافته‌اند و برای مثال به جای قرمه سبزی، استیک می‌خورند. این نوع غذا خوردن از دلایلی است که شیوع کانسر کولون را در کشور بالاتر می‌برد چون قطر روده بزرگ به خصوص در قسمت‌های بالایی بزرگ است. متاسفانه علایم توده دیررس است ولی داشتن هر علامتی از روده بزرگ به خصوص تغییر اجابت مزاج، دیدن خون روشن در مدفوع، حضور بواسیر یا شقاق در مقعد، باید جدی گرفته شود.

چه کار کنیم که کمتر سرطان بگیریم؟

باز مانند همیشه از سبزیجات و میوه‌جات به مقدار زیاد استفاده کنیم، سیگار و مخدر را کنار بگذاریم و مواد غذایی را تازه مصرف کنیم و از مصرف اشکال دودی، شور و ترشی خودداری کنیم.

چه کنیم که بیماری را زود تشخیص دهیم؟

در مناطق با بروز بالا به پایگاه‌های بهداشتی مراجعه کنیم و به محض ایجاد علامت بلع مشکل‌دار به متخصص داخلی یا فوق‌تخصص گوارش مراجعه کنیم.
منبع:www.salamat.com

دکتر ربابه شیخ‌الاسلام - متخصص بهداشت عمومی و اپیدمیولوژی تغذیه

آیا غذایی که ما می‌خوریم می‌تواند احتمال ابتلا به بعضی از سرطان‌ها و به خصوص سرطان دستگاه گوارش را افزایش دهد؟
دانسته‌های جهانی یک‌سوم موارد ابتلا به سرطان را با تغذیه مرتبط می‌داند. ارتباط سرطان‌های دستگاه گوارش با مصرف نامتعادل بعضی از غذا‌ها اثبات شده است. نمک زیاد در بعضی غذاهای سنتی و نمک‌سود، مواد چرب و سرخ کرده و غذاهایی که برای ماندگاری بیشتر دودی و شور شده‌اند، اگر جزو عادات غذایی باشند و مرتب مصرف شوند، از طریق تحریک معده و ایجاد ناراحتی‌های گوارشی می‌توانند خطر ابتلا به ناراحتی‌های گوارشی، تحریک دستگاه گوارش و احتمال ابتلا به سرطان‌های دستگاه گوارش را افزایش دهند. گاهی غذا‌ها به موادی آغشته می‌شوند که به دلیل آن مشکل‌زا می‌شوند و نه به علت ماهیت خود. ارتباط مواد غذایی حاوی مواد شیمیایی و باقی‌مانده سوخت‌های فسیلی هستند در این زمینه باید مورد توجه قرار گیرد، علاوه براین، میزان مصرف و تکرار مصرف نقش مهمی در الگوی بیماری دارد. برای مثال اگر آلودگی در مواد غذایی باشد که مردم آن را همه روزه مصرف می‌کنند خطر بیشتری آنها را تهدید می‌کند و به همین دلیل گاهی عادات غذایی مردم یک منطقه است که موجب شیوع بیماری خاص در آن منطقه می‌شود. محققانی که در مناطق جغرافیایی خاص آمار ابتلا به نوعی از بیماری را بالا می‌بینند باید به نوع غذای منطقه، کود و سموم مورد استفاده در کشاورزی و عادات غذایی مردم منطقه توجه کنند و آنها را مورد بررسی قرار دهند.
در نگاهی کوتاه می‌توان این مواد را مورد توجه قرار داد:
1) آغشته شدن مواد غذایی به قارچ‌ها: یكی از مهم‌ترین سموم قارچی آفلاتوكسین‌ها هستند. بر اساس تخمین فائو 25 درصد (یک‌چهارم) محصولات غذایی در جهان، به سموم قارچی آلوده است. تاكنون آفلاتوكسین‌ها را از مواد غذایی مختلف مانند شیر، كشمش، بادام زمینی، پسته، دانه‌های روغنی، حبوبات، برخی میوه‌های خشك شده، سوسیس، نان گندم معمولی و... جدا كرده‌اند.
2) استفاده بی‌رویه از افزودنی‌ها مانند مواد نگه‌دارنده و انواع رنگ‌ها و اسانس‌های مصنوعی در مواد غذایی. برای مثال، نیتریت و نیترات سدیم با آمین‌های دوم و سوم تركیـب می‌شوند و تولید نیتروز آمین و بنزوپیرن می‌كنند كه سرطان‌زایی آن ثابت شده است.
3) استفاده نادرست از سموم شیمیایی و كودهای ازته دركشاورزی.
4) آغشته شدن مواد غذایی به فلزات سنگین (مانند جیوه، سرب، كادمیوم، قلع) و دی‌اكسین‌ها از جمله پلی‌کلرنتییدبیفنل‌ها) كه به مقدار گسترده در طبیعت وجود دارند. كادمیوم در متابولیسم فلزاتی مانند روی اختلال ایجاد می‌كند.
5) باقی‌مانده آفت‌كش‌ها كه مصارفی گسترده در كشاورزی دارند موجب آلوده شدن آب‌های جاری و مواد غذایی می‌شود، وجود باقیمانده آفت‌كش‌ها به دلیل ماندگاری بالا در اكثریت آنها، مسمومیت‌های حاد و مزمن، بروز انواع ناهنجاری‌ها و سرطان‌ها را به دنبال دارد.
متأسفانه بیشترین گروهی كه در معرض این خطر قرار دارند كودكان هستند زیرا میزان ورود سم به ازای كیلوگرم وزن بدنشان بیشتر از بزرگسالان است و به علت رشد سریع بافت‌ها، مقادیر بیشتری از سموم شیمیایی در سیستم بدنشان جای می‌گیرد. بنا بر گزارش منتشره از سوی گروه كار محیط زیست در آمریكا، روزانه یك میلیون كودك آمریكایی زیر پنج سال، ناخواسته مقادیری آفت‌كش همراه غذا مصرف می‌كنند كه می‌تواند به رشد مغزی و سیستم عصبی آنها آسیب برساند.
6) مصرف بی‌رویه كودهای شیمیایی از جمله مصرف بیش از حد كودهای ازته در كشاورزی به علت خاصیت تجمعی در بافت‌های گیاهی و در نهایت در بدن انسان در دراز مدت پیامدهای نامطلوبی بر سلامت افراد دارد.
منبع:www.salamat.com

کی به سرطان گوارش شک کنیم؟ 

گفتگو با دکتر ایرج خسرونیا، رییس انجمن متخصصان داخلی ایران
کار گوارش حتی پیش از آنکه شما نخستین لقمه را در دهان قرار دهید، آغاز می‌شود. بوی خوش غذایی که قصد دارید آن را میل کنید برای راه افتادن بزاق دهان‌تان کافی است. به محض گذاردن لقمه در دهان، غدد بزاقی به سرعت شروع به ترشح شیره‌ای می‌کنند که تجزیه شیمیایی غذا را آغاز می‌کند. در این فعل و انفعال دستگاه گوارشی مری، معده، روده کوچک، روده بزرگ، کبد، کیسه صفرا و لوزالمعده نقش دارند اما همین اعضای بسیار مهم می‌توانند بنا به عللی دچار سرطان شوند و به نوعی دستگاه گوارش را دچار اختلال کنند. برای آشنایی مختصر با علایم و نشانه‌های سرطان‌های دستگاه گوارش به ملاقات دکتر ایرج خسرونیا، رییس انجمن متخصصان داخلی ایران رفتیم تا با این علایم بیشتر‌ آشنا شویم.
آقای دکتر! پزشکان با مشاهده چه علایمی به وجود سرطان در دستگاه گوارش مشکوک می‌شوند؟
برای پاسخ به این سوال باید اجزای اصلی دستگاه گوارش (مری، معده و روده‌ها) را جداگانه بررسی کنیم؛ مثلا در سرطان مری علایم اصلی عبارتند از: دشواری پیش‌رونده در بلع، کاهش وزن، بازگشت مواد غذایی بلعیده شده به دهان، وجود خون در مدفوع یا مواد استفراغ شده البته به یاد داشته باشید که بیشتر تومورهای مری در بخش میانی یا تحتانی آن ایجاد می‌شوند و نزدیک به 90 درصد آنها بدخیم هستند. علامت اصلی تومور مری، خواه خوش‌خیم و خواه بدخیم، دشواری پیش‌رونده در عمل بلع است. این مشکل اغلب با بلع مواد غذایی جامد شروع می‌شود ولی سرانجام مایعات را نیز دربرمی‌گیرد. از آنجا که اشکال در بلع به تدریج و در طول مدت زمان نسبتا طولانی تشدید می‌یابد بسیاری از مبتلایان در مراجعه به پزشک تاخیر می‌کنند، به همین دلیل در بسیاری از موارد وقتی تومور مری تشخیص داده می‌شود به حدی بزرگ است که حدود نیمی از قطر مری را پر کرده است.
درباره علایم و نشانه‌های سرطانی شدن معده هم توضیح می‌دهید؟
احساس ناراحتی در نواحی میانی و بالایی شکم، مدفوع سیاه و قیری، استفراغ خونی، استفراغ پس از صرف غذا، کاهش وزن، کم‌خونی و احساس نفخ پس از صرف غذا از نشانه‌های سرطان معده است البته برخلاف مری، بیشتر تومورهای معده خوش‌خیم هستند و احتمال بدخیم شدن این تومورها اندک است. دسته‌ای از تومورها که شیوع بسیار کمتری دارند آدنوم‌ها می‌باشند. اینها گاهی بزرگ شده و سرطانی می‌شوند. شیوع سرطان معده در مردان دو برابر زنان است و معمولا در سنین 50 سال به بالا ایجاد می‌شود.
علت بروز سرطان معده چیست؟
علت دقیق تومورهای سرطانی معده مشخص نیست. از زمان کشف باکتری هلیکوباکتر پیلوری به عنوان علت شایع زخم‌های گوارشی محققان در تلاش‌اند که بفهمند آیا رابطه‌ای بین این باکتر‌ی و سرطان معده وجود دارد یا نه؟ یک مطالعه طولانی مدت درباره این فرضیه نشان داده است که عفونت مزمن هلیکوباکترپیلوری خطر سرطان معده را افزایش می‌دهد.
نشانه‌های تومورهای روده کوچک چیست؟
درد و انقباضات شکمی، تهوع و استفراغ، کاهش وزن و مدفوع خونی از نشانه‌های این تومورها هستند. البته تومورها به ندرت در روده کوچک ایجاد می‌شوند و تنها سه تا شش درصد از کل توده‌های غیرطبیعی مجرای گوارش را تشکیل می‌دهند. شایع‌ترین تومورهای روده کوچک، توده‌های غیرسرطانی و خوش‌خیم هستند و معمولا در سنین 40 تا 60 سالگی کشف می‌شوند.
تومورهای روده کوچک چه خطراتی دارند؟
تومورهای خوش‌خیم تهدیدکننده‌ حیات نیستند اما قادرند علایم خطرناکی را از قبیل خون‌ریزی و انسداد ایجاد کنند. تومورهای بدخیم خطرساز و حتی تهدید کننده حیات بوده و به درمان فوری نیازمندند.
درباره سرطان‌های روده بزرگ هم توضیح دهید.
این سرطان‌ها گاهی اوقات هیچ علامتی ندارد اما برخی مواقع خون‌ریزی از مقعد، تغییر در اجابت مزاج، انقباضات یا دردهای شکمی، کم‌خونی غیرقابل توجیه و کاهش وزن غیرقابل توجیه از نشانه‌های این سرطان است.
دلایل بروز سرطان روده بزرگ چیست؟
مجموعه عوامل پیچیده‌ای مانند نحوه زندگی و محیط زندگی ممکن است مسوول ایجاد آن باشند. محققان نظریه‌ای دادند مبنی بر اینکه اغلب مردم، ژن‌های خاموشی دارند که قادرند سلول‌های سرطانی را ایجاد کنند. این ژن‌ها تا وقتی که به وسیله عوامل خارجی فعال نشده‌اند خاموش باقی می‌مانند این عوامل عبارتند از عفونت، مصرف دخانیات، آلاینده‌های غذا، هوا و آب. اغلب سرطان‌های مجرای گوارشی در روده بزرگ و راست روده روی می‌دهند، جایی که سرعت عبور باقی مانده غذا کندتر شده و سموم مدت بیشتری در آنجا می‌مانند. به‌نظر می‌رسد سرطان روده بزرگ در افرادی که چربی حیوانی را به مقدار زیاد و میوه و سبزی تازه را به میزان کم‌مصرف می‌کنند شیوع بیشتری داشته باشد. همچنین این خطر در سیگاری‌ها، مصرف‌کنندگان الکل و افراد کم‌تحرک بیشتر است.
منبع:www.salamat.com
/ج

سرطان پروستات و رابطه آن با كروموزوم Y
سرطان پروستات یك بیماری مختص مردان است كه هر ساله افراد بسیاری را مبتلا می سازد. از این رو ، طیف وسیعی از تحقیقات ـ از مطالعات پزشكی در زمینه درمان گرفته تا مطالعات در مورد علل بروز این بیماری ، شناسایی گروه های در معرض خطر و پیشنهاد راه های پیشگیری ـ را به خود اختصاص داده است . یكی از این موارد ، بررسی رابطه احتمال ابتلا به این سرطان با كروموزوم Y و گروه های آللی (Haplogroups) مرتبط با آن است . این مقاله تلاش دارد تا ضمن معرفی سرطان پروستات به طور خلاصه ، و با معرفی گروه های آللی كروموزوم Y، به رابطه بین استعداد ابتلا به این سرطان و گروه های آللی ذكر شده بپردازد.
غده پروستات یكی از غدد جانبی دستگاه تولید مثلثی مردان است كه سلول های آن به خصوص در سنین بالا ، مستعد سرطانی شدن هستند. بافت سرطانی سبب درد در ناحیه مربوطه ، مشكلات دفع ادرار ، درد در حین مقاربت جنسی و یا مشكلات در نعوظ شود. در موارد پیشرفته ، سلول های سرطانی به سایر بافت های بدن به ویژه استخوان ها و غدد لنفی انتشار یافته و عوارض بسیار دیگری همانند درد عمومی بدن ، ضعف و... بروز می كند كه بسته به محل و مقدار انتشار سرطان در بدن متفاوت است .
میزان ابتلا در سراسر جهان بسیار متفاوت است . در آسیای شرقی و جنوب شرقی شاهد كمترین میزان ابتلا هستیم ، اما در اروپا و به خصوص آمریكا میزان ابتلا بالاتر است ، این سرطان معمولا در سنین بالای 50 سال بروز میكند و یكی از رایج ترین سرطان ها در میان مردان است . این سرطان در اكثر موارد رشد بسیار آهسته ای داشته و تا مدت ها علائمی را نشان نمی دهد. در نتیجه ، بسیاری از مبتلایان تا مدت ها از بیماری خود مطلع نبوده و تحت درمان قرار نمی گیرند. در موارد بسیاری نیز فرد مبتلا ، قبل از آگاهی از این بیماری ، بر اثر عوارض ناشی از كهولت سن نظیر سكته قلبی و مغزی و... می میرد. مطالعات كالبدشكافی از مردان بالای 50 سال كه به دلایلی غیر از سرطان پروستات مرده اند، در كشورهای چین ، آلمان ، جامائیكا ، سوند و اوگاندا ، نشان داده است كه حدود 30 درصد این افراد مبتلا به این سرطان بوده اند . در حالی كه اطلاعی از آن نداشتند. مطالعات مشابه بر روی مردانی كه در 70 سالگی از دنیا رفته اند ، نشان داده است كه این میزان برای آنان 80 درصد است .
عوامل بروز سرطان پروستات بسیار متعدد است. اما عوامل ارثی و ژنتیكی ، سن رژیم غذایی ، مصرف دخانیات ، سموم و .. بیشترین تاثیر را دارند. بروز این سرطان توسط علائم بالینی ، آزمون فیزیكی ، آزمون PSA(تشخیص آنتی ژن های اختصاصی پروستات) و یا نمونه برداری بافتی (بیوپسی) تشخیص داده می شود. از میان روش های فوق ، همواره دقت آزمون PSA مورد بحث و سوال بوده است . لذا موارد مشكوك به سرطان كه بررسی های دورنه ای بر اساس سطح بالاتری PSA مشخص می شود توسط بیوپسی و مشاهده مستقیم میكروسكوپی توسط پاتولوژیست تایید می شوند. سایر آزمون های نظیر سی تی اسكن(CT Scan) و اسكن استخوانی (Bone Scan) در تشخیص انتشار سرطان در بدن كاربرد دارند.
روش های درمان پیشنهاد شده برای این بیماری معمولا شامل جراحی ، رادیوتراپی (رادیو درمانی) و پروتون تراپی(پروتون درمانی) است . سایر روش ها نیز مانند هورمون درمانی ، شیمی درمانی، روش HIFU و Cryosurgery بر اساس شرایط بیمار از جمله سن ، بهداشت عمومی ظاهر بافت در زیر میكروسكوپ ، قوای جسمانی بیمار و... به تصمیم پزشك معالج مورد استفاده قرار می گیرند.
برای ارزیابی سرطان پروستات باید دانست كه سرطان در چه مرحله ای قرار داد و به چه میزانی پخش شده است . دانستن این موضوع ، كمك شایانی به درمان سرطان می كند. از معروف ترین سیستم های درجه بندی ، سیستم 4 مرحله ای TNM است . مولفه های این سیستم اندازه تومور ، تعداد غدد لنفی درگیر سرطان و سایر بخش هایی است كه بر اثر انتشار سرطان دیگر شده اند. مهم ترین تشخیص برای هر سیستم درجه بندی این است كه آیا سرطان پخش شده است یا خیر . سرطان های درجه T2,T1 (مراحل 1 و 2) سرطان های محدود به پروستات و T4, T3 (مراحل 3 و 4) سرطان های منتشر شده در بدن را شامل می شود. آزمون های زیادی برای بررسی پخش شدگی سرطان انجام می شود. از جمله آنها ، توموگرافی تخمینی برای تشخیص انتشار در لگن خاصره ، اسكن استخوان برای تشخیص در استخوان ها و MRI خم راست روده ای یا ec MRI برای تشخیص دقی در كپسول پروستاتی و وزیكول های حاوی ترشحات جنسی است . آزمون استخوان در صورت ابتلا ، افزایش تراكم استخوانی (Osteoblastic) را نشان می دهد؛ در حالی كه در ارتباط با سایر سرطان ها ، انتشار به استخوان نتیجه عكس را به دنبال دارد.
این سرطان گاهی علائمی را بروز می دهد كه باید به آنها توجه كرد. البته این علائم به طور حتم بیانگر بروز سرطان نیستند و ممكن است بر اثر افزایش توده سلولی خوش خیم پروستات و حتی بیماری های بسیار كم خطرتری مانند عفونت ادراری ساده نیز ظهور كنند.
علائمی چون دفع مكرر ادرار ، افزایش شب ادراری ، مشكلات در آغاز و حفظ جریان یكنواخت ادرار ، وجود خون در ادرار و درد در حین دفع ادرار ، از این دسته اند. علت آن هم این است كه پروستات قسمتی از مجاری دفع ادرار را احاطه كرده است .ترشحات جنسی نیز از همین مجرا به بیرون می ریزند و پروستات خود 20 درصد از حجم آن را ترشح می كند و به همین علت گاهی علائمی مانند اختلال در توانایی و عملكرد جنسی و نعوظ و یا انزال دردناك را نیز به دنبال دارد.
علائم دیگر سرطان پروستات ، شامل درد استخوان های فقرات ، لكن خاصره و یا دنده ها است . پخش شدن سرطان در سایر استخوان ها ، از جمله قسمت مبدا استخوان ران ، مشاهده شده است . سرطان منتشر شده به ستون فقرات ، می تواند بر اثر فشار تراكم و فشار به نخاع باعث ضعف و بی حسی در پایین تنه و پاها و بی اختیاری در دفع ادرار و مدفوع شود.
زمینه ژنتیكی افراد ، احتمال ابتلا به سرطان را در آنها تحت تاثیر قرار می دهد. در آمریكا سرطان پروستات بیشتر در سیاه پوستان دیده شده است و در آنها كشنده تر نیز بوده است . همچنین مرگ آوری این سرطان در سفید پوستان با وابستگی ارثی به اسپانیا (Hispanica) ، تنها 30 درصد مرگ آوری آن در سایر سفید پوستان بوده است ، مطالعاتی بر روی دوقلوها در اسكاندیناوی نیز نشان داده است كه 40 درصد خطر ابتلا ، در مسائل ژنتیكی نهفته است .
تاكنون هیچ ژنی به تنهایی به عنوان عامل بروز سرطان پروستات شناخته نشده است . با این حال ، جهش در تعدادی از ژن های نظیر BRCA1 و BRCA2 كه از عوامل بسیار خطرزا در سرطان های تخمدان و پستان در زنان هستند، احتمال ابتلا به سرطان پروستات را بسیار افزایش می دهند. سایر ژن های مرتبط شامل ژن HPC1 ، ژن رسپتور آندروژن و ژن رسپتور ویتامین D هستند. ژن هم جوشی TEMPRSS2-ETS نیز در بسیاری از سرطان های پروستات روشن بوده و به رشد و بقای سلول های سرطانی كمك می كند.
در مطالعات انجام شده روی كروموزم Y ، رابطه معنا داری بین سرطان پروستات با برخی از نقایص این كروموزوم مشاهده شده است . همان طور كه احتمالا می دانید ، تمام انسان ها یك جفت كروموزوم جنسی دارند كه در مردان XY و در زنان XX است .در مراحل تولید سلول های جنسی تخمك و اسپرم ، این 2 كروموزوم از یكدیگر جدا شده و در حین لقاح اسپرم با تخمك ، یك نسخه X یا Y از پدر و یك X از مادر به اشتراك گذاشته می شود و جنسیت جنین را تعیین می كنند.
حال اگر كروموزوم Y پدر دارای نقص باشد (بر اثر جهش) ، به وجود آوردن فرزند دختر برای وی مشكلی ایجاد نمی كند؛ اما اگر یك اسپرم حاوی كروموزوم Y با سلول تخم لقاح كند ، تخم بارور شده به دلیل وجود نقص در كروموزم Y ، نسبت به شدت جهش و نقص ، علائمی از عدم رشد و باروری ، تا رشد تخم و مرگ جنینی و یا نازیستا بودن و نازا بودن فرزند پسر پس از تولد را باعث می شود. البته نقص در كروموزوم Y تنها دلیل مرده زایی و یا عدم باروری برای فرزندپسر نیست .
باز می گردیم به مطالعات انجام شده در ارتباط با رابطه سرطان پروستات و كروموزوم Y. "هارلاپ" و همكارانش به دنبال بررسی احتمالی مرده زایی و احتمال ابتلا به سرطان پروستات در پدران ، 15267مرد را مورد مطالعه قرار دادند كه 28 تا 41 سال از تولد اولین فرزند آنان گذشته بود . این مطالعه نشان داد كه احتمال ابتلا به سرطان پروستات برای 543 مردی كه یك یا تعداد بیشتری از فرزندان آنها مرده به دنیا آمده بودند بیش از سایرین بوده ، به طوری كه با افزایش تعداد فرزندان مرده ، احتمال ابتلا نیز افزایش می یافت . با این حال ، بالاترین میزان ابتلا در 100 مردی دیده شد كه سابقه مرده زایی در همسرشان وجود داشت و فرزند پسری نیز نداشتند. این موارد باعث این تفكر شد كه عوامل بروز سرطان پروستات ، با عوامل مرده زایی و نداشتن فرزند پسر تا حدودی مشترك است ، و یا این كه عوامل مستعد كننده افراد برای سرطان پروستات ، باعث مرده زایی نیز می شوند. برای مشخص شدن هر چه بیشتر ارتباط ، روابط بین تاریخچه تولید مثلی مردان و سرطان پروستات نیز بررسی شد.
این مطالعات بر اساس نظارت های صورت گرفته بر موارد ابتلا به سرطان ، و وضعیت حیاتی گروهی از خانواده ها ، تحت نام تحقیقات پریناتال صورت گرفت . پریناتال شامل دوره ای از بارداری بین هفته 20 حاملگی و 4 پس از زایمان است . در این راستا ، تمامی 92408 تولد صورت گرفته بین سال های 1964 تا 1976 در میان اهالی یك منطقه مورد ارزیابی قرار گرفت . در میان 1526 مرد ، همسران 543 نفر مرده زایی را گزارش كردند.
این مطالعات ، رابطه ای را بین سرطان پروستات مردان و سابقه مرده زایی همسرانشان پیدا كرد كه از لحاظ آماری فراتر از شانسی و اتفاقی بودن آن است .
تاكنون ، مطالعات زیادی از نوع مطالعه انجام شده توسط هارلاپ و همكارانش صورت نپذیرفته است . با این حال ، این تحقیقات مدارك محكمی را در ارتباط با خطر ابتلا به سرطان پروستات و نقایص كروموزوم Y كه باعث مرده زایی و یا نداشتن فرزند پسر می شود، ارائه می كنند.
نكته جالب توجه این است كه نقصی كه سبب نداشتن فرزند پسر می شود، همان فرد باقی مانده و با مرگ وی از بین می رود. زیرا خط راهه وراثتی كروموزوم Y پدر به پسر است . با این وجود ، مطالعات دیگر نشان داده اند كه موارد مستعد كننده ای به سرطان در كروموزوم Y وجود دارند كه خللی در رشد جنین پسر ایجاد نمی كنند . این توالی های مستعد كننده ، نسل به نسل از پدر به پسر منتقل می شوند و صاحبان خود را در خطر ابتلا به سرطان قرار می دهند. برای درك هر چه بهتر این مسئله و بررسی مطالعات انجام شده ، لازم است با اصطلاحی به نام "گروه های هاپلوئیدی كروموزوم Y" یا "Haplogroups Y Chromosome" آشنا شویم.
در علم ژنتیك ، گروه های هاپلوئیدی كروموزوم Y انسان ، به توالی های خاصی گفته می شود كه روی نواحی غیر نوتركیبی كروموزم قرار دارند برای تعیین گروه ها ، سیستم نام گذاری با حروف A تا T و سپس اعداد و حروف كوچك توسط كنسرسیوم كروموزوم Y تعیین شد.
گروه های اصلی با حروم A تا T و زیر گروه ها با اعداد و حروف كوچك انگلیسی مشخص می شوند " كروموزم Y آدم" نامی است كه محققان روی گروه های ناپلوئیدی كه به عنوان اصلی ترین و قدیمی ترین جد خطر راهه پدر ـ پسر است گذاشته اند. به دلیل این كه كروموزم های X وY همولوگ غیر واقعی یكدیگرند ، نواحی ای بر روی كروموزوم هستند كه نواحی غیر نوتركیرب نام دارند و دچار هیچ گونه تغییر و نوتركیب (Crossing over) در طی تقسیم میوز نمی شوند. به همین دلیل ، این نواحی در خط راهه ارثی پدر ـ پسر تقریبا در طول تاریخ دست نخورده باقی مانده اند و بنابراین از آنها می توان برای تعین نژاد اجدادی نیز استفاده كرد. به طور مثال در مطالعه ای از این نوع مشخص شد كه جمعیت انگلیس ، از رنگین پوستان شمال قاره آفریقا مشتق شده است ؛ كه این یافته با بحث و جنجال بسیاری نیز همراه بوده است.
حال سوالی كه مطرح می شود این است كه آیا گروه های هاپلوئیدی خاصی در كروموزوم Y میزان ابتلای به یك سرطان خاص را افزایش می دهند؟ به بیان دیگر ، آیا تفاوت معنا داری میان گروه های هاپلوئیدی مختلف در ارتباط با خطر ابتلا به یك بیماری نظیر سرطان پروستات وجود دارد؟پاسخ این سوال ، در مطالعات اندكی كه تاكنون انجام شده است ، تنها تا حدی قابل درك است . مطالعات انجام شده روی جمعیت ژاپن همواره نشان داده اند كه برخی از خط راهه های وراثتی كروموزوم Y استعداد ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می دهند. اما این موضوع در سایر جمعیت ها كمتر مورد مطالعه تائید قرار گرفته است . از جمله این مطالعات ، تحقیق انجام شده توسط "لیندستورم" و همكاران در كشور سوئد كه در اكتبر 2008 در سایت aaccrjournals منتشر شد . در این مطالعه ، برای مشخص شدن دقیق تر این ارتباط ، 5 ماركر دوتایی (Biallelic markers) كروموزوم Y در یك جمعیت شامل 1447 بیمار مبتلا به سرطان پروستات و 983 مرد سالم به عنوان شاهد مورد مطالعه قرار گرفتند. با استفاده از این 5 ماركر ، میزان پراكندگی ژنتیكی و تعداد انواع گروه های هاپلوئیدی كروموزوم Y در جمعیت مورد مطالعه مشخص شد . بر اساس نتایج به دست آمده، یك گروه هاپلوئیدی نادر به نام I1c به طور معنادار خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پروستات را نشان می داد . اما از آنجایی كه مطالعات مستقل پیشین در این گروه هاپلوئیدی در ارتباط معناداری را با خطر سرطان پروستات نشان نداده بودند ، محققان نتیجه گرفتند كه گروه های هاپلوئیدی كروموزوم Y نقش عمده ای در بروز سرطان پروستات در جمعیت سوئد ندارند.
همچنین ، مطالعه دیگری كه روی جمعیت كره جنوبی توسط "ووك كیم" و همكارانش از دانشگاه دانكوك صورت گرفت، نشان داد كه رابطه ای بین گروه های هاپلوئیدی كروموزوم Y و سرطان پروستات وجود ندارد. در این مطالعات ، 106 بیمار و 110 شاهد توسط 14 ماركر دوتایی كروموزوم Y مورد بررسی قرار گرفتند.
آن چه روشن است ، این است كه ارتباط میان سرطان پروستات و گروه های هاپلوئیدی كروموزوم Y شاید در همه جمعیت های مورد مطالعه مشاهده نشده باشد ، اما هیچ مطالعه ای وجود آن را به طور قطع رد نكرده است . آیا چنین ارتباط ژنتیكی ، صرف نظر از شرایط فرهنگی ، تغذیه ای ، و بهداشتی جمعیت های مختلف ، همواره وجود دارد؟ پاسخ به چنین سوالی كه در گرو تحقیقات بیشتر و در گستره جغرافیایی وسیع تر است ، می تواند راهگشای ارائه روش های غربالگری و تشخیص پیش از موعد افراد مستعد ابتلا باشد . در همین راستا ، محققان در نقاط مختلف جهان و از جمله در ایران، مشغول نمونه گیری و بررسی این رابطه هستند.

پی نوشت ها :

سید مهرداد حسینی سبزواری ،نویسنده مسئول (corresponding Author)این مقاله با همکاری میر ساعد میری نرگسی (استاد راهنما )،ماندانا رستگار و سید امیرحسین حسینی است.
پست الکترونیک:
mehrdadhoseini67@gmail.com

منبع:دانشمند شماره 566
/ع

10 فرمان علیه یک سرطان 

ذ"> با این رژیم غذایی به جنگ سرطان پروستات بروید

با وجود اینکه سرطان پروستات عامل مرگ و میر تنها 3 درصد از مردان است ولی با توجه به شیوع نسبتا بالای آن که حدود 17 درصد خطر ابتلا در طول زندگی مردان است همواره مورد توجه پزشکان و جامعه بوده است.
دانشمندان حداقل 8 ژن را تاکنون در بروز یا جلوگیری از سرطان پروستات دخیل دانسته‌اند ولی آیا تنها عامل سرطان پروستات وجود یا نبود این ژن‌هاست؟
همان‌طور که حدس می‌زنید، پاسخ منفی است. این موضوع به ویژه زمانی آشکار شد که محققان مشاهده کردند که شیوع سرطان پروستات بین افرادی که از مناطق غیرشایع (چین) به مناطق شایع بیماری (آمریکا) مهاجرت کرده‌اند افزایش یافته است؛ حتی مشاهده شد با صنعتی شدن کشور ژاپن و غربی شدن سبک زندگی آنها سرطان پروستات نیز شایع‌تر شد.
این یافته‌ها دانشمندان را ترغیب کرد تا به دنبال عوامل محیطی مستعدکننده و یا عوامل پیشگیری از ابتدا باشند به‌طوری که تا کنون فهرست نسبتا بلندی از عوامل ارایه شده است و تحقیقات در این مورد همچنان ادامه دارد.
در اینجا اشاره‌ای گذرا به جدیدترین یافته‌های علمی در این زمینه داریم.
1 چربی رژیم غذایی: تحقیقات نشان می‌دهد شیوع سرطان پروستات و میزان کشندگی آن به طور مستقیم با میزان چربی مصرفی مرتبط است. این ارتباط به ویژه با چربی‌های اشباع واضح‌تر بوده است. این چربی‌ها به ویژه در گوشت قرمز (و نیز محصولات پر چرب) دیده می‌شوند با جایگزین کردن گوشت قرمز با ماهی این خطر کاهش می‌یابد.
2 چاقی: برخی مطالعات توانسته‌اند ارتباط (هر چند اندک) بین چاقی و شیوع و درجه سرطان پروستات پیدا کنند، آنچه مسلم است کاهش وزن در افراد چاق که به واسطه ورزش و فعالیت بدنی و کاهش چربی انجام می‌گیرد با کاهش مواد اکسیدان (مواد سمی سرطان‌زا) موجب کم شدن خطر بروز بسیاری از سرطان‌ها می‌شوند.
3 سیگار کشیدن: هرچند ارتباط آن با سرطان پروستات به وضوح ارتباط آن با برخی دیگر از سرطان‌ها مانند سرطان مثانه و یا ریه نبوده است ولی همچنان در مظان اتهام است.
4 سویا: مطالعات در مورد مصرف سویا و ارتباط آن با سرطان پروستات بسیار محدود بوده است هر چند از آن به عنوان یکی از مواد ضد سرطان نام برده می‌شود.
5 توکوفرول (شکل فعال ویتامین E): منابع غذایی سرشار از سلنیم و ویتامین E در پیشگیری از ابتلا به سرطان پروستات موثر بوده اند اگر چه در آخرین مطالعات در مورد مکمل‌های دارویی حاوی این ویتامین ارتباط واضح دیده نشده است یعنی مصرف قرص‌های حاوی این مواد سبب کاهش شیوع سرطان پروستات نشده است.
6 امگا 3: نقش رژیم غذایی سرشار از امگا – 3 در جلوگیری از سرطان پروستات نشان داده شده است. این ماده نیز در بسیاری از محصولات دریایی (ماهی‌ها) وجود دارد و مصرف آنها موجب کاهش شیوع سرطان پروستات شده است. (این موضوع احتمالا یکی از عوامل پایین بودن شیوع سرطان پروستات در کشورهای آسیای شرقی است).
7 چای سبز: مصرف روزانه چای سبز باعث کاهش بروز سرطان پروستات و حتی جلوگیری از پیشرفت آن می‌شود؛ چای سبز حاوی نوعی ماده آنتی اکسیدان است که نقش آن در جلوگیری از این بیماری نشان داده شده است.
8 ویتامین D: تحقیقات مختلفی ارتباط واضح بین سطح این ویتامین و بروز و پیشرفت سرطان پروستات را نشان داده‌اند برای تولید این ویتامین به اندازه کافی در بدن باید لااقل روزانه 15 دقیقه در معرض آفتاب باشید (در غیر این صورت از مکمل‌های حاوی آن استفاده کنید.)
9 اسید فولیک: مطالعات اپیدمولوژیک گذشته نشان می‌داد که رژیم غذایی حاوی فولات کم احتمال ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می‌دهد؛ این موضوع همچنان پا برجاست ولی موضوع جالبی که آخرین مطالعات نشان داده‌اند این است که مقادیر زیاد از حد اسیدفولیک که از طریق مکمل‌های دارویی تامین می‌شود نه تنها شانس این سرطان را کاهش نمی‌دهد بلکه موجب افزایش آن نیز می‌شود. بنابراین مصرف مکمل اسیدفولیک (بیش از مقدار نیاز روزانه بدن) سبب افزایش احتمال ابتلا به سرطان پروستات می‌شود.
10 لیکوپن: ماده‌ای است که در گوجه‌فرنگی و سایر سبزیجات و میوه‌های قرمز به وفور یافت می‌شود. محصولاتی که از گوجه فرنگی به دست می‌آید مانند سس و رب نیز حاوی مقادیر زیادی از آن است. این ماده به طور موثر و واضح سبب کاهش بروز سرطان پروستات می‌شود. مصرف مقادیر بیشتر گوجه‌فرنگی و یا سس آن با کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات همراه است شاید در هیچ‌کدام از موارد قبلی چنین ارتباط واضحی اثبات نشده است.

منبع: :www.salamat.com
/ك