تبیان، دستیار زندگی

جهت‌یابی قبله از جمله مهمترین فعالیت‌های منجمان مسلمان در طول تاریخ بوده است. هفتم خرداد ماه و بیست و پنجم تیرماه بهترین زمان‌ها برای یافتن جهت دقیق قبله با استفاده از تابش خورشید است.

به گزارش خبرنگار علمی ایسنا در اصفهان، در این دو روز خورشید در ساعتی خاص (ظهر شرعی) به سمت الراس خانه كعبه در مكه معظمه می‌رسد که علاقمندان می توانند با قرار دادن شاخصی در زمین و با امتداد خلاف جهت سایه، برای شناخت جهت صحیح قبله اقدام كنند.

عمران مرادی، منجم آماتور در گفت‌وگو با خبرنگار علمی خبرگزاری دانشجویان ایراناظهار کرد: به دلیل انحراف 23.5 درجه‌ای زمین در فضا، تابش خورشید در طول سال از عرض جغرافیایی 23.5 درجه جنوبی به صورت عمود تابش می‌کند و به همین شکل تا 23.5 درجه‌ عرض شمالی پیش می‌رود و دوباره این تابش عمود به سمت مدار جنوبی باز می‌گردد.

وی افزود: در این مسیر رفت و برگشت، تابش خورشید دو بار - در دو روز 7 خرداد و 25 تیر ماه - در هنگام ظهر شرعی بر شهر مکه عمود می‌شود. در این زمان خورشید بر عرض‌های دیگر از جمله عرض جغرافیایی کشور ایران مایل‌تر می‌تابد. بنابراین مثلا در هنگام ظهر شرعی به وقت مکه به دلیل تابش عمود خورشید، اجسام هیچ سایه‌ای در این شهر نمی‌سازند، اما در ایران اجسام دارای سایه خواهند بود.

مرادی با بیان این‌که از این پدیده می‌توان برای جهت یابی قبله استفاده کرد، افزود: اگر در زمان یاد شده یعنی روز هفتم خرداد ماه به هنگام ظهر شرعی شهر مکه - حدود ساعت 13 و 48 دقیقه به وقت ایران - میله یا تکه چوب صافی را به طور کاملا عمود در زمین فرو کنیم، خواهیم دید که سایه‌ای بر روی زمین ایجاد می‌کند که همراستا ولی خلاف جهت شهر مکه است به دلیل این‌که خورشید از سمت شهر مکه می‌تابد.

این مدرس نجوم خاطرنشان کرد: پس اگر در راستای سایه و رو به سوی خورشید یعنی در خلاف جهت سایه بایستیم، دقیقا در جهت قبله ایستاده‌ایم چون در آن زمان خورشید دقیقا بر فراز شهر مکه به صورت کاملا عمود قرار گرفته است.

وی تصریح کرد: در واقع می‌توان گفت عمود شدن تابش خورشید بر شهر مکه بهترین فرصت برای تعیین جهت قبله در شهرهای مختلف کشورمان است.

مرادی، عمود بودن کامل شاخص که می‌تواند چوب یا میله‌ای باشد را شرط مهم این روش دانست و پیشنهاد کرد که برای اطمینان از عمود بودن شاخص از ابزاری همچون شاقول یا تراز استفاده شود، چرا که کج بودن شاخص می‌تواند موجب انحراف سایه از راستای دقیق قبله شود.

انتهای پیام

قضيه نصف النهار رو فراموش کنيد! دوستان يه مثال ساده مي زنم براي اين مسئله که شما مثلا اهل مکه ايد و ساعتتون با ساعت اونجا تنظيم شده و قراره که خورشيد ساعت يک دقيقا بالاي کعبه قرار بگيره . اگر شما بيايد ايران ، تهران باشيد يا يزد فرقي نميکنه سر همون ساعت يک خودتون به خورشيد نگاه مي کنيد و مي دونيد که اون بالاي قبله است . حالا اگه ما بخوايم ساعتمونو تو تهران يا يزد تغير بديم به يک اندازه اين تغيير رو اعمال مي کنيم مثلا يک ساعت و نيم . حله؟ اين مسائل با اين که ساعت قبله کيه فرق داره و لطفا با اين کاري نداشته باشيد.

سلام دوستان. لطفا دقيق به گفته هام توجه کنيد. بسيار ساده است. فرض بفرماييد ما يه دوست مشترک داريم که در فلان روز که آفتاب عمود بر مکه است، با يه موبايل با هر سه ما تماس مي گيره دقيقا در همون لحظه. خوب؟ اين فقط برا يه لحظه است. مهم نيست ما اختلاف زماني با هم داريم يا نداريم. در اون لحظه آفتاب مستقيم و عمود بر مکه مي تابه و سايه اي که از شاخص در هرجا که روز باشه در اون لحظه، در خلاف سمت قبله است. چون اين موضوع مرتبطه با يه لحظه، فرقي نمي کنه شما کجا باشيد يا با مکه اختلاف زماني داشته باشيد. برگرديم به همون مثال من: در اون لحظه که دوسمون به من و سها در يزد و به گل-آفتاب در بوشهر و محاق و نيما و ساير عزيزان تهراني تماس ميگيره، همون لحظه ساعت مچي ما چه زماني رو نشون ميده. يه زمان: زمان رسمي کشور ما! و ساعت دوستمون که زنگ زده چنده؟ ساعت رسمي عربستان. و فلان قدر اين دو ساعت با هم اختلاف دارن. >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> و يه مطلب ديگه: اگر قرار بود محاسبه کنيم که خورشيد در چه زماني بر شهر يزد يا مثلا بوشهر عمود مي تابه يعني همون ظهر شرعي! اونوقت طول جغرافيايي شهرها در اون تاثير داشت. --------------------------------------------------------- اما الان ما مي خواهيم بگيم، فرض کنيد قراره يه صداي انفجاري درست در زمان عمودتابيدن خورشيد بر مکه، اين موضوع به اطلاع همه زمينيا برسه، مثلا!! لطفا نخنديد و دقت کنيد. آيا اگر از تاخير رسيدن صدا به همه زمين صرف نظر کنيم، مهمه که در کدوم طول جغرافيايي باشيد يا با مکه اختلاف زماني داشته باشيد؟ طبعا نه! درسته؟ ++++++++++++++++++++++++++++ و جسارتا يه مثال ديگه: فوتبال منچستر و بارسا قراره در ومبلي شهر لندن شروع بشه. در ايران آيا مثلا به افق شهرهاي مختلف پخش ميشه يا نه! همگي در يه زمان اونو مي بينيم. دقيقا مثل همين موضوعه. باز مبهمه بگيد تا باز توضيح بدم.

اي ول. خيليييييي با حال بود توضيحتون دکتر گرامي. کلي خنديدم به اين مثالاتون ولي خيلي جالب بود. دو زاري افتاد حسابي ;) D: اينکه کاري نداشت به اين آسونييييي (قضيه معما چو حل گشت آسان شود رو دارين که؟ الانم همونه D: ) مرسييييي از دوستان عزيز تبيانيم. علي الخصوص محاق و مدمن که تو حل اين مسئله نقش بسزايي داشتن :)

ممنون خانوم کريمي ومدمن عزيزبخاطرتوضيح عاليتون فقط من دارم الان به اين ميخندم که اصلا تعيين جهت قبله چه ربطي داشت به ظهرشرعي من اينارو باهم قاطي کرده بودم اصلاسوالو اشتباه متوجه شده بودم بازم ممنون از همگي

ممنون

سلام دوستان تبياني ميشه بگين اينجا چه خبره؟ چرا پستهاي آخري حذف شده؟ چرا گزارشا حذف شده؟؟؟:( هاااااا؟؟؟

در پاسخ به دوست خوبمون soha89؛ دليل مشکلات به وجود آمده (کليک کنيد)

سلام جناب ملک الشعرا بنده هنوز منتظرم و صبر کردم که اون يه ماه مطلب حذف شده برگرده. هر بار چک مي کنم مي بينم خبري نيست. صرفا به اين خاطر که گفتين صبر کنيم صبر کردم و مي کنم. فقط بگين بر ميگرده يا نه؟ اگه قرار نيست برگرده که هيچ. اگه برميگرده بگين تقريبا تا کي طول ميکشه که بدونيم از کي باز ادامه بديم فعاليتمونو. ممنون از لطفتون :)

بیست و پنج تیر داره نزدیک می شه یاد اون زمان بخیر چقدر صحبت کردیم تا برای همه مفهوم شد

اوهوم یاد اون مکالمه چهل و پنج دقیقه ای تلفنی بخیر!
محاق جان! یادته؟