تبیان، دستیار زندگی

جهت‌یابی قبله از جمله مهمترین فعالیت‌های منجمان مسلمان در طول تاریخ بوده است. هفتم خرداد ماه و بیست و پنجم تیرماه بهترین زمان‌ها برای یافتن جهت دقیق قبله با استفاده از تابش خورشید است.

به گزارش خبرنگار علمی ایسنا در اصفهان، در این دو روز خورشید در ساعتی خاص (ظهر شرعی) به سمت الراس خانه كعبه در مكه معظمه می‌رسد که علاقمندان می توانند با قرار دادن شاخصی در زمین و با امتداد خلاف جهت سایه، برای شناخت جهت صحیح قبله اقدام كنند.

عمران مرادی، منجم آماتور در گفت‌وگو با خبرنگار علمی خبرگزاری دانشجویان ایراناظهار کرد: به دلیل انحراف 23.5 درجه‌ای زمین در فضا، تابش خورشید در طول سال از عرض جغرافیایی 23.5 درجه جنوبی به صورت عمود تابش می‌کند و به همین شکل تا 23.5 درجه‌ عرض شمالی پیش می‌رود و دوباره این تابش عمود به سمت مدار جنوبی باز می‌گردد.

وی افزود: در این مسیر رفت و برگشت، تابش خورشید دو بار - در دو روز 7 خرداد و 25 تیر ماه - در هنگام ظهر شرعی بر شهر مکه عمود می‌شود. در این زمان خورشید بر عرض‌های دیگر از جمله عرض جغرافیایی کشور ایران مایل‌تر می‌تابد. بنابراین مثلا در هنگام ظهر شرعی به وقت مکه به دلیل تابش عمود خورشید، اجسام هیچ سایه‌ای در این شهر نمی‌سازند، اما در ایران اجسام دارای سایه خواهند بود.

مرادی با بیان این‌که از این پدیده می‌توان برای جهت یابی قبله استفاده کرد، افزود: اگر در زمان یاد شده یعنی روز هفتم خرداد ماه به هنگام ظهر شرعی شهر مکه - حدود ساعت 13 و 48 دقیقه به وقت ایران - میله یا تکه چوب صافی را به طور کاملا عمود در زمین فرو کنیم، خواهیم دید که سایه‌ای بر روی زمین ایجاد می‌کند که همراستا ولی خلاف جهت شهر مکه است به دلیل این‌که خورشید از سمت شهر مکه می‌تابد.

این مدرس نجوم خاطرنشان کرد: پس اگر در راستای سایه و رو به سوی خورشید یعنی در خلاف جهت سایه بایستیم، دقیقا در جهت قبله ایستاده‌ایم چون در آن زمان خورشید دقیقا بر فراز شهر مکه به صورت کاملا عمود قرار گرفته است.

وی تصریح کرد: در واقع می‌توان گفت عمود شدن تابش خورشید بر شهر مکه بهترین فرصت برای تعیین جهت قبله در شهرهای مختلف کشورمان است.

مرادی، عمود بودن کامل شاخص که می‌تواند چوب یا میله‌ای باشد را شرط مهم این روش دانست و پیشنهاد کرد که برای اطمینان از عمود بودن شاخص از ابزاری همچون شاقول یا تراز استفاده شود، چرا که کج بودن شاخص می‌تواند موجب انحراف سایه از راستای دقیق قبله شود.

انتهای پیام

اون عرض جغرافيايي کعبه بود . که در اونجا در يه ساعتي سايه نبود نه تهران

پس اين آدرسي که داديد فقط با وارد کردن عرض جغرافيايي مکه بهتون ميگه که کي اونجا خورشيد عمود مي تابه. ولي برا اون حرفامون من هنوز قانع نشدم.

مي شه سوالتونو يه بار ديگه بفرماييد؟

سوال من اينه: اختلاف ساعت مکه با يزد مثلا، تفاوت داره با اختلاف ساعت مکه با تهران. درسته؟ ساعت رسمي کشوري رو کار ندارما. اختلاف زماني مد نظرمه. اين اختلاف زماني، به نظرم بايد توي شاخص گذاري برا تعيين قبله در مکانهاي مختلف رعايت بشه. نظر شما چيه؟

سلام اخي من دير رسيدم منم با جناب مدمن موافقم وخيلي کنجکاوم بدونم اين چجوريه؟؟؟؟ کسي نيست برا کمک!!!!!!!

طبق صحبتي که با خانم عباسي داشتم اگه يزد و تهران در يک نصف النهار باشند اختلاف ساعتي نداريم . در ضمن اگر هم باشه چند ثانيست که تاثيري روي سايه ما نداره . جواب کامل تر رو بعدا خدمتتون مي گم.

من جواب رو فهميدم. البته الان وقت ندارم بزنم. مفصل هستش. کاملا مساله برام روشن شده. فقط اينجوري فعلا تصور کنيد در اون لحظه خاص در مکه، وقتي خورشيد داره عمود مي تابه، يه نفر با موبايل به شما در بوشهر و در همون زمان به تهران و به يزد تماس مي گيره. ما در همون لحظه خاص، به ساعتامون نيگاه مي کنيم و هممون ساعت کشوريمون رو مي بينيم. افتاد چي شد؟ اون لحظه خاص مطرحه، همين! متوجه نشدين بپرسين برگردم جواب بدم. شايد دو سه روزي نباشم البته.

البته به جواب رسيدنم رو مديون محاقم و صحبت 40 دقيقه اي تلفني با ايشون. و چه لذت بخش بود اين مکالمه! جدي ميگما.

ممنون از مدمن و ساير دوستان عزيزي که اين تاپيکو پيگيري کردن و جوابشو آخر گفتن. ولي دکتر بايد برکه گشتين قشنگ توضيح بدين. بقول خودتون مفصل. از محاق گرامي هم ممنون :)

ببينيدحدبين دو نصف النهار15درجه معادل يک ساعت است خوب شرقي ترين وغربي ترين شهر ايران مطمئنا بيش تراز15درجه هستش پس بيش از يه ساعت ولي من متوجه نشدم چجوري ميشه ؟؟؟پس مطمئنا خورشيد تو اون ساعت همه جهات به صورت عمود نميتابه با کمي مايل بودن ؟؟؟ لطف کنيد مارو از کنجکاوي دراييد !!!!! اقاي مدير محاق وقت قبلي ميدهندبرا جا افتادن برا ديگران؟؟!!!!