تبیان، دستیار زندگی

سلام عزیزان

اینجا مشاهید و مفاخر فقه رو قرار میدم 

 این تاپیک طولانی هست 

اینم از اولین بزرگمرد

مشاهیر و مفاخر فقه ایران

آقا میری دزفولی، محمدطاهر

( ملیت: ایرانی قرن: 13 )

(وف 1318 ق) فقیه. وى از نوادگان سید عبدالباقى معروف به سید آقا میر است. در دزفول متولد شد. پس از تحصیلات مقدماتى در دزفول در 1260 ق به نجف رفت و نزد شیخ مرتضى انصارى تلمذ كرد و سرانجام داماد وى گشت. و در همان‏جا درگذشت. از آثار وى: تحریر «تقاریر» شیخ انصارى در اصول؛ «خلل و مواریث»؛ حاشیه‏اى مفصل بر «شرح لمعه».

برگرفته از کتاب: اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

منابع زندگینامه: گنجینه‏ى دانشمندان (144 -143 /5).

فعالیتها: • فقه

آقا نجفی اصفهانی، محمدتقی

( ملیت: ایرانی قرن: 13 )

(1332 /1331 -1262 ق)، عالم شیعى و مجتهد. معروف به آقانجفى. وى نوه‏ى شیخ محمدتقى رازى اصفهانى صاحب «هدایة المسترشدین» بود. در اصفهان متولد شد و مقدمات را از پدرش شیخ محمدباقر اصفهانى فراگرفت. در نجف در محضر میرزا محمدحسن شیرازى، حاج شیخ مهدى نجفى و حاج سید على شوشترى به تكمیل تحصیل پرداخت و به مقام اجتهاد رسید و به اصفهان بازگشت در زمان پدر مرجعیت تام یافت. وى در كمك به مدرم و تأمین وسایل آسایش ایشان كوشا بود، حدود شرعى را اجرا مى‏كرد و نسبت به حسن جریان زندگى و تحصیل طلاب علوم دینى اهتمام مى‏ورزید. وى در جنبش تنباكو از آغازگران مبارزه بود. مخالفتش با مظالم ظل‏السلطان و مأمورن انگلیسى سبب تبعید وى به تهران شد. اما در تهران نیز همچنان به فعالیت سیاسى خود ادامه داد و دوباره او را به اصفهان باز گرداندند. سرانجام در اصفهان درگذشت و در جوار مرقد امامزاده احمد نواده‏ى امام محمدباقر (ع) به خاك سپرده شد. آثار او را بیش از صد دانسته‏اند، از آن جمله: «آداب العارفین»؛ «الاجتهاد والتقلید»؛ «اسرار الآیات»؛ «اسرار الاحكام»؛ «اصول الدین»؛ «انوار العارفین»؛ «تأویل الآیات الباهرة فى العترة الطاهرة»؛ «بحر الحقائق»؛ «جامع الانوار»؛ «المتاجر»؛ «مفتاح السعادة».[1] ا آقا نجفى (و. 22 ربیع‏الثانى 1262 ه.ق- ف. 11 شعبان 1332 ه.ق) شیخ محمدتقى بن حاج شیخ محمدتقى بن عبدالرحیم، از علماى بزرگ و متنفذ اصفهان و داراى تألیفات متعددى است در فقه و اصول فقه و كلام.

برگرفته از کتاب: اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

منابع زندگینامه: [1] الاعلام (288 /6)، اعیان الشیعه (196 /9)، تذكرة القبور (18 -16)، دانشنامه‏ى ایران و اسلام (119 /1)، الذریعه (332 ،74 /21 ،59 /19 ،43 /5 ،431 ،255 ،46 ،45 ،40 ،38 /2 ،270 ،380 ،24 ،21 /1)، ریحانه (58 -57 /1)، شرح حال رجال (327 -326 /3)، علماء معاصرین (102 -101)، فوائد الرضویه (438)، الكنى والالقاب (6 /2)، مؤلفین كتب چاپى (203 -198 /2)، مصفى المقال (95)، معجم المؤلفین (134 -133 /9)، مكارم الآثار (1666 -1662 /5).

فعالیتها: • اصول فقه • فقه

آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن

( ملیت: ایرانی قرن: 14 )

(1289 -1293 ق)، كتاب شناس، محقق، فقیه و محدث شیعى. آقا بزرگ تحصیلات مقدماتى خود را در تهران در مدارس دانگى و پامنار و فخریه آغاز كرد و ادبیات و فقه و اصول و منطق آموخت و در 1315 ق عازم نجف شد و نزد حاج میرزا حسین محدث نورى تحصیل علم حدیث كرد. و در حوزه درس آخوند ملا كاظم خراسانى، شریعت اصفهانى، سید محمدكاظم یزدى و میرزا محمدتقى شیرازى به تكمیل فقه و اصول پرداخت. در سال 1329 ق به كاظمین رفت تا مقدمات تدوین بزرگ‏ترین دایرةالمعارف كتاب شناسى شیعه، یعنی«الذریعة الى تصانیف الشیعة» را آماده سازد. این دایرةالمعارف در واقع جوابى به جرجى زیدان، ادیب مسیحى عرب بود كه مدعى شده وبد كه نقش شیعه در فرهنگ اسلامى بسیار اندك است. آقابزرگ براى تهیه‏ى «فهرست الذریعه» در نجف چاپخانه‏اى به نام مطبعةالسعادة دایر كرد. ولى دولت عراق مانع كار وى شد. وى براى تكمیل «الذریعه» سفرهاى بسیار كرد و از بیشتر كتابخانه‏هاى عمومى عراق و ایران و سوریه و فلسطین و مصر و حجاز و بسیارى از كتابخانه‏هاى خصوصى بازدید كرد. حاج‏آقا بزرگ از بسیارى از محدثین فرق و مذاهب گوناگون اجازه‏ى نقل حدیث داشت، از جمله: میرزا حسین نورى، سید محمدعلى شاه عبدالعظیمى، شیخ على خاقانى، شیخ على كاشف الغطاء، سید حسن صدر، شیخ محمدعلى ازهرى مالكى، شیخ عبدالوهاب شافعى، شیخ ابراهیم الاحمدى، شیخ عبدالقادر طرابلسى، شیخ عبدالرحمن حنفى. بسیارى از بزرگان نیز از او اجازه‏ى نقل حدیث گرفته‏اند، مانند: حاج‏آقا حسین بروجردى، سید عبدالحسین شرف‏الدین عاملى، شیخ عبدالحسین امینى، سید عبدالهادى شیرازى، شیخ محمدرضا آل‏یاسین، سید محمدصادق بحرالعلوم، سید شهاب‏الدین مرعشى. وى پس از یك بیمارى طولانى در نجف درگذشت و طبق وصیتش، در كتابخانه خود كه آن را وقف علما كرده بود به خاك سپرده شد. مهمترین آثار وى عبارت‏اند از: «الذریعة الى تصانیف الشیعة» در 26 جلد؛ «طبقات اعلام الشیعه»، از سده‏ى چهارم تا چهاردهم ق. در یازده جزء كه ادامه كتاب «وفیات الاعلام» سید حسن صدر در سه قرن اول بود؛ «مصفى المقال فى مصنفى علم الرجال»؛ «هدیة الرازى الى المجدد شیرازى»؛ «النقد اللطیف فى نفى التحریف عن القرآن الشریف»؛ «توضیح الرشاد فى تاریخ حصر الاجتهاد»؛ «المشیخة»؛ «ضیاء المفازات فى طریق مشایخ الاجازات»؛ «مستدرك كشف الظنون».

برگرفته از کتاب: اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

منابع زندگینامه: آینده (س 6، ش 4 -3، ص 253 -247 و ش 8 -7، ص 596 -588)، الذریعه (1/ مقدمه و 20/ مقدمه)، ریحانه (54 -52 /1)، سرآمدان فرهنگ (19 -18 /1)، سواد و بیاض (589 -587)، گنجینه‏ى دانشمندان (280 -279 /1)، مؤلفین كتب چاپى (235 -232 /5)، نام‏آوران فرهنگ (353).

فعالیتها: • ادبیات و کتاب • حدیث • فقه

آقاجانی، علیرضا

( ملیت: ایرانی قرن: 10 )

(ز 1016 ق)، فقیه و محدث شیعى. وى از شاگردان میرزا محمد استرآبادى بود كه در مكه پس از قرائت كتاب «تهذیب الاحكام» بر او، به دریافت اجازه روایت نایل شد. وى پدر محمد بن علیرضا آقاجانى، حكیم و فیلسوف بزرگ عصر خویش است.

برگرفته از کتاب: اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

منابع زندگینامه: طبقات اعلام الشیعه (قرن 398 /11).

فعالیتها: • حدیث • فقه

آقامیری دزفولی، اسدالله

( ملیت: ایرانی قرن: 14 )

آقاى حاج سید اسدالله معروف بامام بن سید نورالله بن سید اسدالله بن سید محمد حسین بن العلامه سید عبدالباقى مشهور بسید آقا میر دزفولى یكى از فضلاء نامدار خوزستان و فقهاء عظام اهواز بوده است. وى در دزفول متولد شده و پس از فراغت از مبادى علوم مهاجرت بنجف اشرف نموده و از محضر علمین آخوند خراسانى و علامه یزدى استفاده كامل نموده و چند سالى هم در تهران بتحصیل پرداخته و از درس علماء آن سامان بهره‏مند شده آنگاه باهواز منتثل و رحل اقامت افكنده و بوظائف دینى قیام و مورد احترام و تجلیل قرار گرفت و در مسجد جامع آن شهر باقامه جماعت و تدریس پرداخت تا در سال 1357 ق وفات نموده و جنازه‏اش حمل بنجف و در وادى‏السلام مدفون گردید. فرزند ارشدش حجه‏الاسلام آقاى حاج سید هبه‏الله امام از علماء محترم و متصف بفضائل اخلاق و تا هم‏اكنون در مسجد جامع اهواز بجاى والدش بامامت اشتغال دارد. (وف 1357 ق)، فقیه. معروف به امام. وى از نوادگان سید عبدالباقى معروف به سید آقا میر است. در دزفول به دنیا آمد. پس از فراغت از خواندن علوم مقدماتى عازم نجف اشرف شد و در حوزه درس آخوند خراسانى و علامه یزدى شركت كرد و از آنان استفاده كامل برد. چند سالى هم در تهران به تحصیل پرداخت. سپس به اهواز منتقل شد و در آنجا عهده‏دار وظایف دینى گشت. در همان‏جا درگذشت. پیكرش به نجف حمل و در وادى‏السلام دفن شد.[1]

برگرفته از کتاب: گنجینه دانشمندان (جلد سوم)

منابع زندگینامه: [1] گنجینه‏ى دانشمندان (141 / 3).

فعالیتها: • تبلیغ • فقه

آقانجفی قوچانی، سید حسن، محمدحسن

( ملیت: ایرانی قرن: 14 )

(1363 -1295 ق)، فقیه، حكیم و ادیب. در خسرویه‏ى قوچان به دنیا آمد. تحصیلات مقدماتى را در قوچان، سبزوار و مشهد به پایان رسانید و در بیست سالگى به اصفهان رفت و نزد آخوند كاشانى و میرزا جهانگیرخان قشقایى حكمت و فلسفه و نزد آخوند شیخ عبدالكریم گزى، و سید محمدباقر درچه‏اى فقه و اصول خواند. سپس از اصفهان به نجف رفت و نزد آخوند محمدكاظم خراسانى، شریعت اصفهانى، محمدباقر اصطهباناتى تلمذ كرد و در سى سالگى به اجتهاد رسید و پس از بیست سال توقف در نجف به قوچان بازگشت و متجاور از بیست و پنج سال در قوچان مقام فقاهت و رتق و فتق امو مذهبى مردم و اداره‏ى حوزه‏ى علوم دینى را برعهده داشت. وى در قوچان درگذشت و آرامگاهش از زیارتگاه‏هاى قوچان است. از آثار وى: «شرح دعاى صباح»؛ «عذر بدتر از گناه»، درباره‏ى مشروطیت؛ «سفرى كوتاه به آبادیهاى قوچان»؛ «سیاحت غرب»؛ در كیفیت عالم برزخ و سیر ارواح؛ «سیاحت شرق» كه مهمترین اثر آقا نجفى و شرح حال خود او از كودكى تا مقام اجتهاد است؛ «حیوة الاسلام فى احوال آیةاللَّه الملك‏العلام»، در شرح زندگى آخوند خراسانى؛ «شرح كفایةالاصول».[1] حسن بن سید محمد نجفى صاحب (كتاب سیاحت شرق و سیاحت غرب) از علماء بنام شهرستان قوچان بوده است. وى در سال 1295 قمرى در قریه (خروه) از توابع قوچان متولد شده و پس از رشد به مكتب رفته و شروع به دروس فارسى نموده و آن را تكمیل و بعد با عدم رغبت و میلى كه به ادامه درس داشت ولى روى اصرار پدرش به تحصیل ادامه داده و مدتى در مدرسه قوچان مقدمات را كاملا خوانده و بعد در سن 20 سالگى از راه كویر لوت به یزد و از آنجا به اصفهان آمده و در یكى از حجرات مسجد شاه و مسجد عربون اقامت و منظومه سبزوارى را در خدمت مرحوم آخوند كاشى و رسائل را از شیخ عبدالكریم كزى و حكمت و فلسفه را از میرزا جهانگیر خان قشقائى و فقه را از مرحوم آقا نجفى مسجد شاهى فراگرفته و در درس خارج حاج سید محمدباقر درچه‏اى شركت و با مشقات بسیارى مواجه شده و به مراقبت و تزكیه نفس خویش پرداخته و بعد از چهار سال توقف در اصفهان در سال 1318 قمرى در سن 23 سالگى پیاده به نجف اشرف مشرف شده و به درس مرحوم آخوند خراسانى و حاج سید محمدكاظم یزدى و شریعت اصفهانى حاضر شده و هم از محضر مرحوم آقا شیخ محمدباقر اصطهباناتى در فلسفه استفاده نموده تا در سن سى سالگى به مقام فقاهت و اجتهاد رسیده و بعد از بیست سال اقامت در عتبات عالیات در سال 1338 قمرى به قوچان مراجعت و به ارشاد مردم و رتق و فتق امور دینى مردم و حوزه علوم دینى قوچان اشتغال داشته تا بعد از بیست و پنج سال خدمات شایسته در قوچان در شب جمعه 26 ربیع‏الثانى 1363 قمرى در سن 68 سالگى وفات نموده و در منزل خودش مدفون و تاكنون قبرش مزار و مورد احترام مردم قوچان است. مرحوم آقا نجفى قوچانى كه افتخار این شهرستان بلكه استان خراسان است داراى آثار نفیس و ارزنده‏اى مى‏باشد كه بعضى طبع و برخى غیره مطبوع مانده است و آنها از اینقرار است. 1- سفر غرب (سیاحت غرب) 2- سیاحت شرق 3- شرح ترجمه رساله تفاحیه ارسطو 4- كتاب عذر بدتر از گناه.

برگرفته از کتاب: اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

منابع زندگینامه: [1] گنجینه‏ى دانشمندان (221 -220 /6)، نشر دانش (س 4، ش 2، ص 27 -18).

فعالیتها: • ادبیات و کتاب • تبلیغ • فقه • فلسفه - منطق • کلام، ادیان، مذاهب

آقانجفی، محمد

( ملیت: ایرانی قرن: 14 )

(تو 1324 ق)، عالم دینى، فقیه و مفسر. در نجف اشرف به دنیا آمد. پس از پرورش در محضر پدر كه از علماى همدان بود و خواندن مقدمات و سطرح به حوزه درس علماى بزرگ نجف چون آیت‏اللَّه نایینى و آیت‏اللَّه اصفهانى و آقا ضیاءالدین عراقى و آیت‏اللَّه غروى اصفهانى راه یافت و از آنان بهره‏ى كامل گرفت. پس از نیل به مقامات عالیه به همدان مهاجرت كرد و به ترویج مذهب و تألیف و تصنیف پرداخت. از آثار وى: تفسیر شریف «انوار درخشان» است كه در پانزده جلد عرضه شده است.

برگرفته از کتاب: اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

منابع زندگینامه: بزرگان و سخن‏سرایان همدان (244 /2)، گنجینه‏ى دانشمندان (416 -415 /7).

فعالیتها: • فقه • قرآن

آقاکوچک بروجردی، علی‏اکبر

( ملیت: ایرانی قرن: 13 )

(ح 1279 ق)، عالم، فقیه و محدث. از اهالى قمیشه و در اصفهان ساكن بود. پس از كسب مقدمات سالها در تحصیل نحو و صرف و معانى و بیان و حدیث و رجال و علوم دینى و معارف صرف اوقات كرد تا به درجه‏ى اجتهاد رسید. از آثار وى «رساله در استصحاب» كه تحریر تقریرات پدرش بود و به انضمام «قواعد الشریفیه‏ى» پدرش به طبع رسیده است.

برگرفته از کتاب: اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

منابع زندگینامه: تاریخ بروجرد (423 -422 /2)، تذكرة القبور (14)، ریحانه (57 -56 /1)، المآثر والآثار (162).

فعالیتها: • حدیث • فقه

آل آقا، ابوتراب

( ملیت: ایرانی قرن: 13 )

ابوتراب بن العالم الجلیل آقاى آقا شمس‏الدین بن العلامه آقا محمدهادى بن آقا محمدصالح آل آقا (حفید آیت‏اللَّه العظمى وحید بهبهانى) از علماء بزرگ معاصر كرمانشاه است معظم له در حدود سال 1319 قمرى در كرمانشاه متولد شده و در بیت اصیل آل آقا پرورش یافته و پس از خواندن مقدمات و ادبیات و متون فقه و اصول مهاجرت به نجف اشرف نموده و سالیان دراز در باب مدینه علم اقامت و از محاضر آیات عظام نجف چون مرحوم آیت‏اللَّه العظمى اصفهانى و آقا ضیاءالدین عراقى و اعلام دیگر استفاده نموده تا به مدارج عالیه علم و كمال رسیده و در این اواخر به حكم ضرورت به كرمانشاه وطن خود مراجعت و به اقامه جماعت و انجام وظائف دینى و روحى اشتغال دارند.

برگرفته از کتاب: گنجینه دانشمندان (جلد ششم)

فعالیتها: • تبلیغ • فقه

مشاهیر و مفاخر فقه ایران
آل بحرالعلوم، ابراهیم

( ملیت: ایرانی قرن: 13 )

(1320 /1319 -1248 ق)، فقیه، ادیب و شاعر. در نجف به دنیا آمد. تفسیر و فقه و اصول و كلام و ادبیات را از پدر آموخت. از او به عنوان شاعر كبیر آل بحرالعلوم یاد شده است. مناعت طبع او مورد ستایش همگان بود. شیخ محمد سماوى نجفى صاحب كتاب «الطلیعة» و شیخ عبدالمحسن كاظمى و شیخ عبدالحسین خیاط نجفى از شاگردان وى در ادبیات و شعر مى‏باشند. از آثارش «دیوان» شعرى است كه با اجازه در فرزندش سید حسن و سید محمد در صیداء به چاپ رسید.

برگرفته از کتاب: اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

منابع زندگینامه: الاعلام (29 /1)، اعیان الشیعه (133 -129 /2)، الذریعه (644 /9)، معجم المؤلفین (24 -23 /1)، مكارم الآثار (1333 /4).

فعالیتها: • ادبیات و کتاب • شعر • فقه