تبیان، دستیار زندگی

گاهی‌ اوقات دندان‌های شیری خیلی مرتب هستند و هیچ فاصله‌ای هم بینشان نیست ولی این دلیل نمی‌شود که حتما در آینده دندان‌ها مشکلی نداشته باشد، به این دلیل که سایز دندان‌های شیری بسیار کوچکتر از دندان‌های دائمی است. بنابراین امکان دارد در آینده دندان‌های کودک به‌ دلیل کمبود جا روی هم قرار بگیرد.

 از مهمترین وظایف دندان‌های شیری حفظ فضای موجود در فک‌ها تا موعد مناسب برای رویش دندان‌های دائمی است. اگر یک دندان شیری زودتر از موعد بیفتد، دندان‌های مجاور به طرف فضای خالی شده حرکت خواهند کرد و در نهایت دندان دائمی زیرین یا نمی‌تواند رویش یابد (نهفته می‌ماند) و یا خارج از نظم و ترتیب خواهد رویید. مهمترین راه پیشگیری از این مشکلات حفظ بهداشت دهان و دندان از همان کودکی است.

 اگر دندان شیری به موقع نیفتد باعث می‌شود دندان‌های دائمی در یک جای غیرطبیعی رویش پیدا کند و همین باعث نامرتبی دندان‌ها می‌شود. این اتفاق به‌خصوص در مورد دندان‌های قدامی فک پایین می‌افتد و این‌که جوانه دندانی پشت دندان‌های شیری قرار گرفته و اگر دندان شیری دیر بیفتد جوانه دندانی دندان‌های پایین پشت آن‌ها به ‌صورت نامرتب درمی‌آید و در آینده هم که این دندان‌ها بیفتند آن‌ها خود به ‌خود مرتب نمی‌شوند ولی اگر دندان به موقع کشیده شود با فشار زبان دندان‌ها در می‌آیند و در جای صحیح قرار می‌گیرند و دیگر در آینده مشکلی پیش نمی‌آید.

– مصرف داروهای خاصی در مادران باردار و قرار گرفتن در معرض برخی ترکیبات شیمیایی ممکن است سبب ایجاد اختلال در تکامل سیستم دندانی – فکی شود. مصرف سیگار یا الکل در دوران بارداری احتمال بروز این مشکلات را افزایش می‌دهد.

– بروز جهش‌های خاص ژنتیکی در مراحل اولیه تکامل جنین می‌تواند سبب انواع گوناگونی از نشانگان ها(سندرم ها) همراه مشکلات دندانی – فکی شود.

خوشبختانه در تعداد زیادی از کودکانی که دچار این آسیب‌ها می شوند مشکلی در زمینه رشد فک پایین رخ نمی‌دهد. اما تعدادی از این کودکان دچار مشکلاتی نظیر تکامل ناقرینه فک پایین و انحراف فک و یا کوچک ماندن فک پایین نسبت به فک بالا می‌شوند. در صورت تشخیص به موقع و اتخاذ تدابیر درمانی مناسب از بروز مشکلات جدی می‌توان پیشگیری کرد.

گاهی اوقات به دلایلی که هنوز به طور کامل شناخته نشده‌اند، رشد فک پایین در یک سمت بیش از سمت دیگر می‌شود. نتیجه این امر بروز انحراف در فک است. شروع این بیماری معمولا بین 15 تا 20 سالگی و در دختران بیش از پسران است.

گاهی بزرگ یا کوچک بودن یک یا تعدادی از دندان ها سبب نامرتبی سیستم دندانی می شود. شایعترین دندان هایی که دچار این مشکل می شوند عبارتند از دندان شماره 5 پایین و دندان شماره 2 بالا.

شایعترین دندان اضافه، یک دندان پیش در خط وسط فک بالا (بین دو دندان پیشین اول) است. درمان دندانپزشکی زود هنگام برای این افراد ممکن است لازم باشد.

همه نوزادان انگشت می‌مکند. مشکل زمانی ایجاد می‌شود که این عادت در سنین بالاتر نیز دنبال شود. اگر کودک شما بیش از 5 سال سن دارد و هنوز با اشتیاق و به صورت طولانی مدت انگشت می‌مکد. وی را تشویق به ترک آن کنید. برای یادآوری به کودک برای ترک عادت مکیدن انگشت، می‌توانید روی انگشتش یک چسب زخم بچسبانید. در صورت موفقیت آمیز نبودن این روش‌ها به دندانپزشک مراجعه کنید، همچنین تا حد امکان کودکتان را به استفاده از پستانک عادت ندهید. مکیدن طولانی مدت پستانک اثرات مخربی روی سیستم دندانی – فکی دارد.

برخی از کودکان به جای بینی از دهان تنفس می‌کنند. این امر ممکن است تنها به علت یک عادت اشتباه باشد، اما معمولا انسداد نسبی یا کامل مسیر تنفس از بینی به دلایلی از جمله آماس مخاط بینی به دلیل آلرژی یا بزرگ بودن لوزه‌ها علت اصلی است. اگر کودک شما در اکثر اوقات – به جز حین فعالیت شدید بدنی یا ذهنی – از دهان تنفس می‌کند، لازم است توسط یک پزشک معاینه شود.

درمان‌های ارتودنسی ممکن است در مقاطع سنی مختلف انجام گیرند، ولی طول درمان‌های ارتودنسی در افراد جوان‌تر به طور قطع کمتر از افراد مسن‌تر است.

درمان‌های ارتودنسی را از زمان رویش اولین دندان دایمی تا زمان از دست دادن آخرین دندان دایمی، یعنی از سن 7 سالگی تا 70 تا 80 سالگی می‌توان انجام داد، ولی مدت زمان درمان اصولا بین یک تا سه سال است. علاوه بر سن، مدت زمان درمان ارتودنسی بستگی به عواملی مانند میزان مشکل، وسایل و روش ‌های مورد استفاده در حین درمان و همکاری بیمار دارد، البته در بعضی از شرایط خاص و به ندرت ممکن است این مدت کمتر و یا بیشتر شود.

نکات و هشدارها

به طور کلی تا به امروز، هنوز شیوه و راه‌ درمانی فراگیری که بتواند مدت زمان درمان ارتودنسی را به طور محسوسی کاهش دهد، ابداع یا معرفی نشده است. اگر چه در زمینه وسایل ارتودنسی، پیشرفت شگرفی حاصل شده، ولی این پیشرفت نتوانسته که مدت زمان درمان را (مثلا به اندازه 20 تا 30 درصد) کاهش دهد.

روش‌های گوناگونی از قبیل تزریق مواد در مجاورت ریشه ی دندان برای افزایش سرعت حرکت دندان‌ها در حیوانات از سال‌ها پیش انجام شده است، ولی این روش هنوز در انسان قابل استفاده و بهره‌ برداری نیست. البته روش‌های درمانی که قابل استفاده توسط تمامی متخصصان ارتودنسی باشد و نیاز به دانش جدید نیز نداشته باشند معرفی شده اند، ولی هنوز این روش‌ها نتوانسته اند مدت زمان درمان را به طور معنی‌ داری کاهش دهند و از طرفی ثبات دندان ها پس از درمان با این روش‌ها هنوز به اثبات نرسیده است.

گاهی اوقات در بعضی از رسانه‌ها و متاسفانه رسانه‌های علمی، از روش‌هایی به عنوان مثال سیستم دامون برای ارتودنسی سریع دندان ها نام می‌برند که فقط جنبه تبلیغی دارد و کاهش زمان درمان با این روش اصلا واقعیت ندارد. این روش را تمامی متخصصان ارتودنسی می‌توانند، انجام دهند و تجربه نشان داده که این روش نیز نمی‌تواند حداقل در شرایط و دنیای امروز، مدت زمان درمان را به طور قابل توجهی کاهش دهد.

http://phow.ir