تبیان، دستیار زندگی

اگر  شما در رفتار خویش توقع بیش از توان خود را داشته باشید، به ناچار نمى  توانید به موقع به وعده خود وفا كنید.

متأسفانه كامل گراها، ستارگان را هدف  قرار مى دهند ولى جز هوا نصیبشان نمى شود.

هرچند دقت در انجام كار  براى خوب انجام گرفتن لازم است، اما تندروى در این خواسته نوعى آرمان گرایى  است كه منجر به شكست مى شود.

گفتارى از مولى على(علیه السلام)گویاى همین  واقعیت است: «به راستى كه زیان كارترین مردم در معامله و ناامیدترینشان در  تلاش و كوشش كسى است كه تن خویش را در راه به دست آوردن آرزوهاى خود فرسوده  كند...»

بى شك توقع بیش از حد از دیگران نیز منجر به شكست و  رو در رویى خواهد شد.

امام على(علیه السلام) در بیان دیگرى مى فرمایند:  «من كلفك ما لاتطیق فقد افتاك فى عصیانه»;   هر كه تو را به آنچه در  توان و طاقت تونیست وادار كند، در حقیقت تو را درگیر با خود كرده است.

گرچه  كمال جویى در نهاد همه انسان ها نهفته شده است و دقت براى خوب انجام گرفتن  لازم است، اما كمال گرایى وسواس گونه راه مناسبى براى بالا بردن كیفیت  نیست; چرا كه همیشه برآیند وسواس جز اضطراب و عقب نشینى در انجام كار چیز  دیگرى نخواهد بود.

حضرت نبى اكرم(صلى الله علیه وآله)در بیانى مى  فرمایند:
«... یا اباذر ایاك و التسویف بأملك فانك بیومك و لست بما بعده  فان یكن غد لك لم تندم على ما فرطت فى الیوم»;   اى اباذر، تو را از  امروز و فردا كردن به خاطر آرزوى درازت بر حذر مى دارم. چرا كه تو براى  امروزت هستى و نه براى روزهاى آینده. بله، اگر [قدر امروزت را دانستى] و  براى تو فردایى بود، براى آنچه در آن روز گذشته به دست آورده اى، هرگز  پشیمان نخواهى شد.

ازعوامل اهمال کاری:


لذت جویى و راحت طلبى  

بسیارى  از اهمال كارى ها نتیجه لذت جویى آنى و بى تابى در رسیدن به خوشى زودگذر  است;  براى مثال، كسى كه به برنامه هاى جدى درسى خود بى اعتناست و بیش  تر وقت خود را، حتى در ایام امتحانات به بازى، شب نشینى، تفریح و... مى  پردازد و یا داوطلب دوره دكترى كه به بهانه امتحانات سخت براى ورود به آن،  از این فكر صرف نظر كرده و راه پیشرفت را بر خود مسدود مى كند و... .

آفات لذت گرایى آنى و راه هاى درمان آن

براى این كوته بینى، آفاتى را مى توان مورد توجه و دقت قرار داد; نظیر این كه:

1. اگر شما در رفتار خود همیشه به لذت زودگذر بیندیشید و راحتى را بر همه چیز  مقدم بدارید، نمى توانید با دیگران ارتباط بر قرار كنید. توجه به این نكته  لازم است كه در پَس ارتباطات اجتماعى، راحتى هاى فراوانى نهفته است كه شما  از ترس یك ناراحتى خیالى و موقت ذهنى، از مزایاى آن صرف نظر كرده اید.   

دراحادیث اهل بیت(علیهم السلام)به روشنى این مطلب گوشزد شده است. این جا  به چند نمونه از آن ها اشاره اى خواهیم داشت:
امیرالمؤمنین(علیه السلام) در  گفتارى از آثار لذت ها پرده بردارى مى كنند: «كم من شهوة ساعه اورثت حزنا  طویلا»;   چه بسا ساعتى كامروایى، اندوهى طولانى را به بارآورد و غم و  غصه اى فراوان را در پى داشته باشد. و در بیانى دیگر، درباره كسانى كه توجه  به خطرات لذت هاى انحرافى داشته ولى با این همه آن را طلب مى كنند، مى  فرمایند: «عجبت لمن عرف سوء عواقب اللذات كیف لا یعف!»;   در تعجبم از  آن كس كه به نتایج بد لذت ها شناخت دارد ولى از آن دست نكشیده و عفت به خرج  نمى دهد!

2. شما با تلقین به خود، به بارورى این اندیشه كه، تحمل  دیگران كار دشوارى است، كمك كرده اید. چرا به خود نمى گویید، من با وجود  مشكلاتى كه وجود دارد، سعى مى كنم با دیگران رابطه برقرار كنم؟ براى من هیچ  چیز تحمل ناپذیر نیست.

3. روى آوردن به لذت جویى دراز مدت.   رفتار شما، به عنوان كسى كه به لذت هاى آنى، یعنى زندگى لحظه اى، نمى  اندیشد و به خوشى هاى آینده نظر دارد، كاملا منطقى خواهد بود. براى دستیابى  به لذت هاى ماندنى شكى نیست كه باید انتخاب بهترى داشت. كسى كه آرزوى  رسیدن به مرحله فارغ التحصیلى را دارد، باید بتواند از تفریحات زودگذر صرف  نظر كند تا وقت مناسبى براى مطالعه امتحانات خود پیدا كند. كسى كه با وجود  مشكلات موجود، اوقاتش را صرف كار آموزى هاى لازم مى كند تا كار مشخصى را به  عهده گیرد، در حقیقت مشكلات آنى را به خاطر آینده تحمل كرده است.   در  دستورات اولیاى دین هم مردم به ترك لذات ناپایدار براى رسیدن به لذات  پایدار و ماندنى تشویق شده اند.
از امام على(علیه السلام)نقل شده است:  «اسعد الناس من ترك لذة فانیه للذة باقیه»;   خوشبخت ترین مردم كسى است  كه لذت ناپایدار (دنیا) را به خاطر لذت پایدار (آخرت) واگذارد.

امروز  روز تعطیلى اوست، تازه از خواب بیدار شده، اتاقش كثیف و همه چیز نامرتب  است. او از آن وضع نفرت دارد، از خودش هم بدش مى آید ولى نمى داند چه كند و  از كجا شروع كند. این توصیف كسى است كه دچار اهمال كارى شده، و در نتیجه  او را  مهمل  مى نامند. كسى كه از كار كردن مى ترسد، در نتیجه باید كارش را  مضاعف انجام دهد   و خود را بى محابا در معركه اشتغال به آن كار  بیندازد.

بیانى از امیرالمؤمنین(علیه السلام) نقل شده كه خود حاوى تحلیل  روانى بلندى است. آن حضرت مى فرمایند: «اذا هبت امرا فقع فیه، فان شدّه  توقیه اعظم مما تخاف منه»;   چون از كارى ترسیدى وارد آن كار شو، [زیرا]  كه خود را سخت پاییدن دشوارتر باشد از وارد نشدن در كار.

اگر  از شما رفتارى سر زند كه آن را ناپسند و گناه تلقى كنید، بى شك از آن بابت  در خود احساس شرمسارى، انفعال، اضطراب و هیجان را فراهم ساخته اید. این  هیجان مى تواند عامل و موجب عقب انداختن كار شود. وقتى كار را در غیر زمان  مقرر به استاد تحویل دادید و او از شما به خوبى تحویل نگرفت، شرمندگى فزونى  یافته و پس از آن در انجام كار بعدى سردى بیش ترى نشان خواهید داد كه این  همان اهمال كارى است. بلكه سردى خود عامل پا برجایى اهمال در جان آدمى  خواهد بود.

براى درمان این آفت تلاش كنید از خطاها جداً  پرهیز كنید تا اندیشه خود كم بینى در شما زدوده گردد و تقویت نشود. توجه  داشته باشید كه در اسرع وقت اقدام عملى را بر هر چیز دیگرى مقدم بدارید.

پل هاك   و  آرونت بك   گفته اند: «افسردگى با خصوصیاتى  همراه است. آدم افسرده خود را سرزنش كرده و از دیگران ترحم مى طلبد. این  حالت ها با حس بدبینى نسبت به این و آن همراه است. از نظر وى، همه چیز بد  جلوه مى كند، در حالى كه مردم بد نیستند. زندگى زیبا و دوست داشتنى است.»

بنابراین، اگر افسردگى درمان گردد و شخص به این باور برسد كه:
باید خودش از درون با بدى ها و زشتى هاى خود به جنگ و ستیز برخیزد و از  حوادث نترسد، به یقین با اهمال به مبارزه پرداخته است.