تبیان، دستیار زندگی

با هیچ زن جز تو دل دریا شدن نیست

یاراییِ در گیر توفان­ها شدن نیست

در خورد تو، ای هم تو موج و هم تو ساحل!

جز ناخدای کشتی مولا شدن نیست

تو نور چشم مصطفی و کس به جز تو

در شان شمع محفل طاها شدن نیست

تو مادر سبطینی و غیر از تو کس را

اهلیّت صدّیقه­ی کُبرا شدن نیست

جز تو زنی را شوکت در باغ هستی

سرو چمان عالم بالا شدن نیست

جز با تو شان گم شدن از چشم مردم

وان­گاه در چشم خدا پیدا شدن نیست

نخلی که تو در سایه­اش آسودی او را

در سایه­ی تو،  حسرت طوبا شدن نیست

ای عالم امکان خبر، تو مبتدایش

آن جمله­ای که درخور معنا شدن نیست

سنگ صبور مردی از آن­گونه بودن

با هیچ زن ظرفیّت زهرا شدن نیست

علی ای میر پهلوان عرب!

زیر تیغت سر یلان عرب

ای در خیبر از تو کنده شده!

وز تو لات و هبل فکنده شده!

خصم شد هر که کردگار تو را

بوسه زد تیغ ذوالفقار تو را

ای مناجاتی شبانه! علی!

ای نماز تو عاشقانه! علی!

آن­چنانی که تیر وقت دعا

کشد از پا برون طبیب، تو را

نیز در وقت سجده بر سر تو

می­زند تیغ خصم کافر تو

شانه­های تو، آه! قامت تو

آن ستون­های استقامت تو

بار اندوه عالمی می­برد

دل تو غصه­ی جهان می­خورد

شب که می­شد تو بودی و غم تو

-عالم رنج و راز – عالم تو

تا که پنهان ز خلق زیر گلیم

ببری شام کودکان یتیم

علی! ای پرّ و بال هم­قفسان!

خود پر از درد و دردمند کسان!

ای درِ شهر علم مصطفوی!

عَلَم سبز حلم مرتضوی!

ای علی! ای تو را هنوز فغان،

در دل چاه­های کوفه نهان

حق که دیوار کعبه منشق کرد

هم تو را طفل دامن حق کرد

کعبه در ظاهر ابتدای تو بود

کوفه در ظاهر انتهای تو بود

تو ولی، بی زمان و هنگامی

هم بی­آغاز و هم بی­انجامی

بودی و آسمان نبود هنوز

هم زمین، هم زمان نبود هنوز

گر به شوقت نیافرید خدا

از چه کرد این جهان پدید خدا

سیمرغ قله ی قاف! شهباز شاخ طوبی

ای پیشه ی تو زیبا، و اندیشه ی تو زایا

هر فکرت آسمانی - اندازه ی جهانی -

هر صخره از تو کوه و هر قطره از تو دریا

آنک صفیر سیمرغ در غرب تو مطنطن

چندان که باغ اشراق از شرق تو شکوفا

آه ای شهاب ثاقب تا هست روشنایی

وی آفتاب تابان تا هست آسمان ها

آه ای مُبلّغ النّور، در شش جهات عالم

وی ماه آتش افروز در چار سوی دنیا

هم تو فرید دهر و هم تو وحید اعصار

هم خالق الغرایب هم خارق البرایا

پای پیاده کردی سیر تمام آفاق

تا زیر پر بگیری آفاق نفْس ها را

چندان که هر چه صخره، با یک نفس پراندی

با جرعه ای کشیدی در کام هر چه دریا

چون بند را بریدی وز دام گشتی آزاد

آن سرخ چهره دیدی، غرق غبار صحرا

گفتی: جوان! سلامی از من تو را مبارک

چونان که کاسه یی آب از من تورا مهنّا

گفتت: خطاست باری با من خطابت آری!

زیرا منم نخستین مخلوق زیر و بالا

من عقل اوّلینم - پیر تمام دوران -

هر چند چون جوانان، سرخم به چشمت، امّا

رنگ شفق گرفته در لحظه ی نخستین

خورشید را ندیدی، از منظر مرایا؟

ای شاهباز عاقل! پیش از طلوع کامل،

خورشید را ندیدی در خون نشسته آیا؟

من عقل سرخم آری، خورشید اوّلینم

در لحظه ی شکفتن آغشته ی شفق ها

آن گاه همره وی، ناگاه پر گشودی

در بال بالی از خاک، تا اوج آسمان ها

اول صفیر سیمرغ، دیدید و هم شنیدید

وآن گاه جبرئیل و آواز پرّ او را

در بزم آسمانی وقت سماع تان بود،

موسیقی ملایک از بهرتان مهیّا

وقتی که بازگشتی، زان سرّ آسمانی

- خورشید سرخ اشراق در چشم هات پیدا -

چشمان شعله ور را بر هر که می گشودی

بالجمله در حریقش می سوخت هیمه آسا

تاب نگاهت آری هر کس نمی توانست

- آن سوز بی نهایت، وآن شور بی محابا -

«ناچار چاره باید!» گفتند و چاره کردند

با قتل آفتابت از هر چه شب مبرّا

چون دم زدی ز اشراق گفتند ناقضانت

«دیوانه ای است زندیق این ژنده پوش، گویا»

آری تو عین خورشید، بودیّ و این عجب نیست

دیدار آفتاب و چشمان بسته حاشا!

آواز آفتابی، هم چون تو، کی سروده است

از بازهای پیشین تا سازهای حالا

دار تو قامتی داشت از خاک تا به افلاک

ای از ثری گرفته پرواز تا ثریّا

خونت که بر زمین ریخت، خورشید نعره یی زد:

ای وا برادرم وا! ای وا برادرم وا!

خورشید و قطره یی خون، کی این از آن شد افزون؟

کس پرده بر ندارد، الّا تو زین معمّا

روز نخست اگر تو، رنگ از شفق گرفتی

از خون توست رنگین اکنون شفق، عزیزا!

ایران صدای خسته ام را بشنو ای ایران

شکوای نای خسته ام را بشنو ای ایران

من از دماوند و سهندت قصه می گویم

از کوه های سربلندت قصه می گویم

از رودهایت، اشک های غرقه در خونت

از رود رود کرخه، زاری های کارونت

از بیستون کن عاشقان تیشه دارانت

وآن نقش های بی گزند از باد و بارانت

از دفتر فال و تماشایی که در شیراز

حافظ رقم زد، جاودان در رنگ و در پرواز

از اصفهان باغ خزان نشناسی از کاشی

از میر و از بهزاد یعنی خط و نقاشی

از نبض بی مرگ امیر و خون جوشانش

که می زند بیرون هنوز از فین کاشانش

ایران من! آه ای کتاب شور و شیدایی

هر برگی از تاریخ تو فصلی تماشایی

فصلی همه تقدیر سرخ مرزدارانت

فصلی همه تصویر سبز سر به دارانت

فصل ستون های بلند تخت جمشیدت

در سر بلندی برده بالاتر ز خورشیدت

از سرخ جامه چون کفن پوشندگان تو

وز خون دامن گیر بابک در رگان تو

آواز من هر چند ایرانم! غم انگیز است

با این همه از عشق از عشق تو لبریز است

دیگر چه جای باغ های چون بهشت تو

ای در خزان هم سبز بودن سرنوشت تو

در ذهن من ریگ روانت نیز سرسبز است

حتا کویرت نیز در پاییز سرسبز است

می دانمت جای به مرداب اوفتادن نیست

می دانمت ایثار هست و ایستادن نیست

گاهیت اگر غمگین اگر نومید می بینیم

ناچار ما هم با تو نومیدیم و غمگینیم

با این همه خونی که از آیینه ات جاری است

رودی که از زخم عمیق سینه ات جاری است

می شوید از دل های ما زنگار غم ها را

همراه تو با خود به دریا می برد ما را