تبیان، دستیار زندگی

انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی (ره) و در پرتو جانفشانی‌ها و از خودگذشتگی‌های بی‌بدیل مردم؛ نویدبخش تحولات بزرگ و چشمگیر در همه عرصه‌ها و صحنه‌های جامعه در راستای نیل به استقلال و عظمت اسلامی – ملی و رهایی از هرگونه ذلت و خواری از سوی بیگانگان و مقدمه و سبب‌ساز ظهور انقلاب‌های گسترده در همه‌ی زمینه‌ها و حوزه‌ها بوده است كه انقلاب فرهنگی از جمله مهمترین و محوری‌ترین آنها است.

مقابله با اعمال نفوذ سیاسی بیگانگان و قطع هر‌گونه وابستگی به اجانب و گذر از فضای نامطلوب و بدور از ارزش‌های والای اسلامی و انسانی حاكم بر جامعه در دوران ستم شاهی و تقویت ریشه‌های فرهنگ مستقل و خودكفا در پرتو موازین اسلامی، گسترش همه‌جانبه اخلاق و فرهنگ اسلامی، تضمین سلامت فكری و روحی، تقویت مبانی معنویت و ایمان، شكوفایی اندیشه‌ها و رشد و توسعه‌ علمی، حصول خودكفایی در بسیاری از زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فكری و فرهنگی به‌عنوان اساس و شالوده استقلال و یكپارچگی جامعه اسلامی؛ از جمله بزرگترین دغدغه‌هایی بود كه زمینه‌ساز انقلاب فرهنگی و فرمان ارزشمند و فراموش نشدنی امام خمینی(ره) برای تشكیل «شورای عالی انقلاب فرهنگی» شد.

نقش مصوبات شورا در برنامه‌ پنج ساله

هم اكنون شورای عالی در برنامه‌ریزی كلان كشور حضور مؤثر و مستمر دارد. به پیشنهاد شورای عالی و براساس ماده (2) قانون برنامه پنجم، دولت موظف شده است هنگام اجرای طرح‌های كلان اقتصادی،‌ اجتماعی نسبت به تهیه پیوست فرهنگی اقدام نماید و هرگونه برنامه‌ریزی و اقدام در حوزه فرهنگ و علم باید بر اساس نقشه‌ مهندسی فرهنگی و نقشه‌ جامع علمی كشور باشد.

ا

رتباط شورا با نخبگان و مدیران فرهنگی

در حال حاضر بیش از 1000 نفر از نخبگان و صاحب نظران حوزوی و دانشگاهی به صورت مستقیم و حدود 10،000 نفر از صاحب نظران و كارشناسان به صورت غیرمستقیم و از طریق راه‌اندازی یك شبكه ارتباطی مجازی با شورای عالی در ارتباط و تعامل هستند.

سیاستگذاری حوزه آموزش عالی

بسیاری از مقررات، ضوابط و روش‌های اداره‌ مجموعه‌های علمی و فرهنگی كشور؛ بر‌اساس مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی تدوین و تعیین می‌شود. بیش از 90 درصد عملكرد دانشگاه‌ها و مراكز تحقیقاتی و آموزش عالی كشور در حوزه‌های فرهنگی، آموزشی، پژوهشی، مدیریت، اعضای هیأت علمی، و دانشجویی برگرفته از تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌ها، مصوباتی است كه در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است.

بر این اساس؛ در همه این دوره‌ها و براساس اقتضائات و نیازهای ضروری در كشور ساختار نظام آموزش عالی و تحقیقاتی كشور توسط شورای عالی صورت گرفته است.

در زمان پیروزی انقلاب اسلامی، مجموع دانشگاه‌های كشور از 40 واحد بیشتر نبود؛ اما امروزه بیش از 160 دانشگاه تحت پوشش  وزارتخانه‌های علوم و بهداشت و صدها دانشگاه غیردولتی و غیرانتفاعی و حدود500 مركز پژوهشی و تحقیقاتی در كشور در حال فعالیت‌اند. در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی حدود 170 هزار دانشجو در كشور وجود داشت و امروز بیش از 8/3 میلیون دانشجو در مقاطع مختلف مشغول به تحصیل می‌باشند و بیش از 4 میلیون دانشجو نیز فارغ التحصیل شده‌اند. قبل از انقلاب حدود  5 هزار عضو هیأت علمی در مراکز آموزش عالی فعال بودند، ولی امروز در نمایه‌سازی‌های جهانی نزدیك به یكصد و سی هزار عضو هیأت علمی را برای كشور نمایه می‌كنند. این آمار چشمگیر تنها گوشه‌ایی از ثمرات اجرای سیاست‌ها و تصمیمات شورای عالی است. 

اصلاح روند دانشگاه تربیت مدرس

دانشگاه تربیت مدرس با هدف اولیه‌ تربیت استاد دانشگاه تأسیس شد، ولی متأسفانه بعد از یك دوره از وظیفه اصلی‌اش دور و به دانشگاهی معمولی مانند بقیه دانشگاه‌ها تبدیل شده بود. با ورود شورای عالی تلاش شد كه این دانشگاه به جایگاه اصلی خودش برگردد و با هدف تربیت مدرس و استاد دانشگاه، دانشجویان به‌صورت ویژه گزینش و از همان بدو ورود عضو هیأت علمی تلقی ‌شوند.

سیاستگذاری حوزه‌ فرهنگ عمومی

در حوزه فرهنگ عمومی؛ دستگاه‌های اجرایی در بسیاری از موضوعات مانند هنر، تئاتر، سینما، میراث فرهنگی، خادمان فرهنگ، چاپ و نشر كتاب، فرهنگ عفاف و حجاب، سلامت زنان، بزرگداشت ادیبان و شاعران، بر‌اساس مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت‌های خودشان را انجام داده و می‌دهند.

پیشرفت‌های ایران در حوزه فناوری‌های پیشرفته

بسیاری از پیشرفت‌های كشور در حوزه علم و تحقیق جزء موارد افتخار ما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی است. اكنون جمهوری اسلامی ایران در حوزه نانو در بین كشورهای اسلامی و خاورمیانه دارای رتبه اول و در دنیا دارای رتبه چهاردهم است. تعداد دانشمندان ما در این حوزه بیش از 500 نفر می‌باشد. رشته‌های نانو در 15 دانشگاه كشور با حضور 6000 نفر كارشناس و متخصص تدریس می‌شود. تصویب سیاست‌های توسعه فناوری نانو در شورای عالی، جهت دهنده‌ فعالیت‌ها و برطرف كننده‌ بسیاری از موانع و مشكلات در مسیر توسعه و پیشرفت این فناوری در كشور بوده است.

همچنین درحوزه فناوری زیستی نیز باتصویب و اجرای سیاست‌های مصوب شورای عالی؛ پیشرفت‌های خوبی حاصل شده است. گفتنی است از 120 داروی بیوتكنولوژی دنیا، 20 داروی استراتژیك وجود دارد كه 12 قلم آن در ایران تولید می‌شود.

وحدت حوزه و دانشگاه

شورای عالی برای تقریب بین حوزه و دانشگاه؛ مصوبات و تصمیمات نسبتاً زیاد و موثری داشته است. بر اساس آخرین مصوبات؛ شورای عالی مرجع ایجاد قطب علمی، انجمن علمی، صدور مجوز علمی- پژوهشی، تشکل‌های تخصصی، کرسی‌های نقد و آزاداندیشی و مناظره و مسائل دیگر از این قبیل، «شورای عالی حوزه» تعیین گردید. براساس این مصوبات، هم‌اكنون شورای گسترش حوزه‌های علمیه، مجوز راه اندازی 20 رشته تخصصی و 11 انجمن علمی را صادر و تقاضای انتشار 40 مجله علمی - پژوهشی را در دست بررسی دارد. 

سیاستگذاری کرسی‌های نظریه‌پردازی

شورای عالی انقلاب فرهنگی با تصویب سیاست‌های برگزاری کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره، راه را برای توسعه فضای آزاداندیشی و ارائه دیدگاه‌ها و نظریات نو هموار كرده است. هم اكنون هیأت حمایت از كرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره، اجلاسیه‌های علمی، كرسی‌های نظریه‌پردازی، همایش و هم‌اندیشی‌های متعددی را در موضوعات مختلف و متنوع برگزار می‌كند.

چاپ و نشر کتاب

سیاست‌های چاپ و نشر کتاب در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شده است. در این مصوبه اصل بر این است که نشر کتاب در کشور آزاد است. برای ارتقاء معرفت انسان‌ها باید تلاش صورت بگیرد. آثار سازنده و انسانی باید تکثیر و منتشر شود و از مواردی که مخل مبانی امنیت کشور، اخلاق عمومی، روابط انسان‌ها با یکدیگر و حریم خانواده است باید پرهیز شود.

سیاستگذاری حوزه زنان

تشكیل شورای فرهنگی- اجتماعی زنان و خانواده توسط شورای عالی و تصویب راهبردهای گسترش فرهنگ عفاف و حجاب، سیاست‌های تحقیقاتی زنان، سیاست‌های ارتقاء سلامت زنان، سیاست‌های انسجام‌بخشی و قوام‌بخشی به خانواده، سیاست‌های اشتغال و فعالیت‌های فرهنگی- اجتماعی ورزشی زنان و... از مهمترین دستاوردهای شورای عالی در حوزه زنان كشور بوده است.