تبیان، دستیار زندگی

تشویق به تشکیل خانواده

پیامبر(ص) هماره به تشکیل خانواده تشویق میکرد و مردمان را از بیهمسری بیم میداد و میفرمود: بیشتر دوزخیان بیهمسرانند.

دو رکعت نماز کسی که همسر دارد، بهتر از هشتاد و دو رکعت نماز انسان بیهمسر است.

همواره دیگران را به ازدواج آگاهانه تشویق میکرد تا هرکدام از همسران به آرامش دست یابند؛ آرامشی که در پرتو ثروت و شهرت به دست نمیاید. میفرمود:

بیچاره است، بیچاره است، بیچاره، مردی که همسر ندارد.

گفتند: گرچه ثروتمند باشد؟

- گرچه ثروتمند باشد. بیچاره است، بیچاره است، بیچاره زنِ بیهمسر.

- گرچه ثروتمند باشد؟

- گرچه ثروتمند باشد.

وقتی مردی به همسرش و همسرش بدو مینگرد، پروردگار مهربانانه به آنان مینگرد.

پاداش بزرگ!

زن، هنگامی که باردار میشود، تا زمانی که زایمان میکند و تا هنگامی که کودکش را از شیر میگیرد، [به خاطر رنجهایی که میکِشد] بهسان مرزبان راه خداست؛ پس اگر در این فاصله چشم از جهان فروپوشد، پاداش شهید را دارد.

هر زنی که شوهرش را بر حج، جهاد و یا دانشپژوهی یاری کند، پروردگار پاداشی را که به همسر ایوب(ع) پیامبر داده است، به وی خواهد داد.

رنج هووداری!

آفریدگار رنج هووداری را بر بانوان و جهاد را بر مردان نگاشته است. هر زنی از روی ایمان و در انتظار پاداش پروردگار [نه از سر ضعف]، بر رنج هووداری شکیبایی ورزد، پاداش شهید را دارد.

فرزندان

انس میگوید: کسی با زن و فرزندش مهربانتر از رسول گرامی(ص) نبود. حضرت پسری شیرخوار در حومهی شهر داشت. به سوی آنجا رهسپار میشد و ما نیز با او میرفتیم. داخل خانه میشد. آتش میافروخت و بر آن میدمید. پسرش [ابراهیم] آراسته بود. او را میگرفت، میبوسید و میبویید و سپس بر میگشت. هنگامی که پسرش چشم از جهان فروبست، فرمود: او را در کفن نپوشانید تا بدو بنگرم. کودک را آوردند. خویش را بر وی افکند و گریست.

چون صبح میشد، بر سر فرزندان و نوههایش دست [مهر] میکشید.

میفرمود: هر درختی میوهای دارد؛ و میوهی دل، فرزند است.

بوی فرزند، از بوهای بهشت است. فرزندانتان را زیاد ببوسید.

روزی یکی از فرزندانش را روی زانوی خود نشانده بود و میبوسید و به او محبت میکرد. در این هنگام، مردی از اشراف به خدمت حضرت آمد و با دیدن این صحنه به وی عرض کرد:

من ده پسر دارم و تا به حال هنوز هیچ کدامشان را برای یکبار هم نبوسیدهام.

پیامبر(ص) از این سخن چنان عصبانی شد که رنگ صورتش برافروخته و سرخ گردید. آنگاه فرمود: کسی که به دیگران رحم نکند، خدا نیز به او رحم نخواهد کرد.

کودکان و نوجوانان

با حفظ شخصیت کودکان، «بیشترین شوخی را با بچهها میکرد». تاریخ نویسان نوشتهاند: مهربانی با کودکان، شیوه و روش رسول خدا بود.

به والدین سفارش میکرد: با فرزندانتان به عدالت رفتار کنید؛ همانگونه که دوست دارید با شما به نیکی و مهربانی و عدالت رفتار شود.

مردی را دید که یکی از دو فرزندش را میبوسید و دیگری را نمیبوسد. فرمود: چرا با آنها به عدالت رفتار نمیکنی؟

به پدر و مادری که از گریهها و بیتابیهای کودک برمیآشوبند و طفل بیدفاع را به باد کتک میگیرند میفرماید: فرزندانتان را به خاطر گریههایشان نزنید.

نفرین کردن فرزندان را خوش نمیداشت و میفرمود: هر مردی که فرزندش را نفرین کند، بینوا شود.

زمانی که به خردسالان وعدهای دادید، بدان وفا کنید. آنان شما را روزیده خود میپندارند.

خداوند دربارهی چیزی به اندازهی زنها و بچهها خشمگین نمیشود.

حضرت، نماز ظهر و عصر را میخواند. دو رکعت فرجامین را سریع خواند. چون نماز را سلام داد مردمان به او گفتند: «ای رسول خدا! ایا در نماز چیزی رخ داده است؟» پرسید: «چرا چنین میپرسید؟» گفتند: دو رکعت آخر نماز را به شتاب خواندید. به آنان فرمود: ایا فریاد کودک را نشنیدید؟!

از کنار کودکان که میگذشت، به آنان سلام میکرد و میگفت که تا پایان عمر این رفتار را ترک نخواهد کرد.

می فرمود: کودکان، گُلهای خوشبوی خداوندیاند. آنها را در دامن خویش مینشانید و میبوسیدشان. بسیار میشد که بر دهنشان بوسه میزد و میفرمود: فرزندانتان را بسیار ببوسید. برای هر بوسهتان در بهشت مقامی است. حتی فرشتگانی میایند و مرتبههایی برآیتان [در بهشت] به تعداد بوسه هآیتان مینویسند.

بوی بچه ها را بویی بهشتی میدانست.

عبدالله، پسر عامر، میگوید: من کودک بودم که حضرت به خانهی ما آمد. رفتم که بازی کنم، مادرم صدایم زد و گفت: عبدالله، بیا تا چیزی به تو بدهم. پیامبر(ص) فرمود: چه میخواهی به او بدهی؟ مادرم گفت: خرما. رسول گرامی(ص) فرمود: اگر به او نمیدادی، دروغگو بهشمار میآمدی.

میفرمود: خانهای که در آن کودک نیست، برکت ندارد.

کسی که کودک گریانی را راضی و ساکت کند، آفریدگار آن قدر از بهشت بدو خواهد داد تا راضی شود.

به تأثیر آراستن کودک در روز عید، در اینکه از کودکان آراستهی دیگر خجالت نکشد، توجه داشت و میفرمود: کسی که در روز عید کودکی را بیاراید، پروردگار در رستاخیز او را میآراید.

کسی که هدیهای را از بازار برای کودکش ببرد، همانند کسی است که صدقهای را حمل میکند تا آن را به مقصد برساند.

فردی که کودک دارد، باید با او کودکی کند.

نوزادان را میآوردند تا حضرت را برایشان نام بگذارد یا برای فرخندگی آنان، دست به دعا بردارد. حضرت کودک را در آغوش میگرفت. در این لحظه، گاه کودک لباس پیامبر(ص) مرا خیس [نجس] میکرد. والدین نوزاد بر سر او فریاد میکشیدند، اما پیامبر(ص) میفرمود: بگذارید ادامه دهد. حضرت پس از مراسم نیایش یا نامگذاری، جامهی خود را میشست.

سرکشی کودک در دوران کودکی، مآیهی افزونی عقل او در بزرگسالی است.

پسران

میفرمود: کسی که پسرش را شاد کند، گویا بردهای از تبار اسماعیل(ع) – پسر ابراهیم(ع) پیامبر- را آزاد کرده است. و کسی که [با کاری یا هدیهای] پسرش را خوشحال کند، گویا از هراس خداوند گریسته است.

هر گاه یکی از شما به پسرش وعدهای میدهد، باید آن را انجام دهد.

دختران

خداوند بیامرزد پدر دختران را؛ دختران خجستهاند و دوست داشتنی ... .

هیچ خانهای نیست که در آن دختران باشند، جز اینکه هر روز دوازده برکت و رحمت از آسمان بر آن فرود میاید؛ و دیدار فرشتگان از خانه قطع نمیشود؛ و هر روز و شب برای پدر آنان عبادت یک سال را مینویسند.

چه خوب فرزندانی هستند دختران؛ نازک دل، مهیا برای کار، همدم، خجسته ... .

بهترین فرزندان شما، دختراناند.

از خوش قدمی زن این است که نخستین فرزندش دختر باشد!

روزی بر فراز منبر رفت و پس از ستایش خداوند فرمود:

ای مردم! جبرئیل از سوی [خداوند] لطیف آگاه، نزدم آمد و گفت: دوشیزگان، بهسانِ میوهها بر درختاند. اگر میوه پخته شود، اما آن را نچینند، آفتاب آن را تباه میسازد و باد آن را میپراکند. همچنین اگر دوشیزگان به سنی رسند که آنچه را زنان [از مسائل جنسی] میفهمند دریابند، دارویی جز ازدواج برای آنان نیست؛ در غیر این صورت، از فاسد شدن آنان در امان مباشید؛ زیرا آنها انسانند [و در معرض لغزش]

کسی که دل دختری از خاندانش را به چیزی شاد کند، آفریدگار پیکرش را بر آتش [دوزخ] حرام میسازد.

دادن هدیه باید از دختران آغاز شود، همانا پروردگار والا، با دختران و زنان مهربانتر است؛ و کسی که با آنان مهربانتر باشد، بهسانِ کسی است که از بیم خداوند والا گریسته است.

کسی که دختر یا زنی را شاد کند، پروردگار در روز هراس بزرگ [= رستاخیز] او را شاد میگرداند.

کسی که دختری داشته باشد و او را نیازارد و تحقیر نکند و پسرانش را بر او برتری ندهد، خداوند وارد بهشتش میکند.

اگر تولد دختری را به او خبر میدادند، میفرمود: گُلی است و روزیش با خداوند است.

کسی که سه دختر داشته باشد و آنان را تربیت کند و شوهر دهد و با آنان به نیکی رفتار کند، پاداش وی بهشت است.

با بانوان، دربارهی دخترانشان مشورت کنید.

دختران را ناخوش ندارید که آنان مآیهی انساند.

هرگاه میخواست دختری ... از خانوادهی خود را شوهر دهد، از پشت پرده او را مخاطب میساخت و میفرمود:

فلانی از تو خواستگاری کرده است. اگر مایل نیستی، بگو نه؛ چون نه گفتن خجالت ندارد؛ و اگر مایل هستی، همان سکوت تو، به منزلهی قبول است.

منابع در دفتر مجله موجود است.

مجله حوزه