• مشکی
  • سفید
  • سبز
  • آبی
  • قرمز
  • نارنجی
  • بنفش
  • طلایی
انجمن ها > انجمن نجوم > صفحه اول بحث
لطفا در سایت شناسائی شوید!
نجوم (بازدید: 2232)
جمعه 3/6/1391 - 1:39 -0 تشکر 525231
زندگی ستارگان


سلام بر تمام دوستان گرامی


در این قسمت در باره ستارگان  و چگونگی به وچود امدن ان مطالبی نوشته میشود امید است مورد استفاده شما دوستان قرار گیرد

جمعه 3/6/1391 - 16:6 - 0 تشکر 526879

رنگ و اندازه ستاره


حرارت یک ستاره را می توان از رنگ آن استنباط کرد. به عبارت دیگر این عمل از روی طیف نشری ستاره تشخیص داده می شود.



حرارت یک ستاره را می توان از رنگ آن استنباط کرد. به عبارت دیگر این عمل از روی طیف نشری ستاره تشخیص داده می شود. ستارگان قرمز، نظیر قلب العقرب( آلفای عقرب) به عنوان سردترین، با درجه حرارت سطحی فقط ۳۰۰۰ کلوین ؛ و ستارگان زرد، مانند خورشید دارای حرارت متوسط در حدود ۵۸۰۰۰ کلوین در سطح، و ستارگان سفید نظیر شعرای شامی (آلفای کلب اصغر) با ۷۵۰۰ کوین و ستارگان خیلی داغ آبی رنگ، مانند ستارگان کمربند جبار حرارتشان از ۵۰۰۰۰ کلوین بالاتر است. (برای تبدیل کلوین به مقیاس فارنهایت از فرمول استفاده شود).
ستاره شناسان روش مخصوصی برای طبقه بندی ستارگان تدبیر کرده اند که «رده بندی طیفی» نامیده می شود. این روش بر اساس توان و موقعیت خطوط جذبی در خنک ترین (آبی ترین تا قرمزترین) یعنی هفت نوع اصلی طیف شامل O,B,A,F,G,K,M می شوند. هر چند که همه ستارگان درجه حرارت سطحی آن ها بستگی به رنگشان دارد، اما ظاهر و با چشم غیرمسلح اکثر ستارگان سفید به نظر می رسند، زیرا چشم انسان برای تغییرات جزئی رنگ، چندان حساس نمی باشد. ما رنگ های سطحی را فقط در ستارگان قدر یکم یا درخشنده تر تشخیص می دهیم. هر گروه طیفی به چند زیر مجموعه از صفر تا ۹ یعنی از داغ ترین تا سردترین تقسیم بندی شده اند.
درخشندگی یک ستاره تابعی از اندازه آن هم می باشد. در حالی که ستارگان داغ تر ذاتاً درخشنده تر، ستارگان خنک تر کم فروغ تر هستند، و پاره ای از ستارگان غول سرد و ابرغول، خیلی درخشنده می شوند، زیرا اندازه آن ها خیلی بزرگ است. روش دیگر در طبقه بندی بر مبنای کلاس تابندگی آن هاست که ستارگان را طبق اندازه شان طبقه بندی می کنند. ستارگان رشته اصلی از نظر درخشندگی ممکن است در کلاس Ia , Iab و یا Ib قرار گیرند و کوتوله های سفید کلاس تابندگی شان در VII باشد. طبقه بندی کامل یک ستاره باید شامل نوع طیف و کلاس تابندگی آن گردد. خورشید زرد رنگ ما در رشته اصلی و از نوع G۲V می باشد.

جمعه 3/6/1391 - 16:6 - 0 تشکر 526880


● ستارگان چند تایی و متغیر
بیشتر ستارگان دارای حداقل یک همدم هستند که در این صورت آن ها را ستارگان جفتی (دوتایی) ، سه تایی یا سامانه های چند تایی برحسب تعدادشان می نامند. ستارگان چند تایی از نظر دیدن از درون دوربین دو چشمی و تلسکوپ های کوچک، قشنگ و جالب هستند. سامانه های ستاره ای چند تایی فیزیکی با نیروی گرانش با هم در ارتباط اند و ستارگان درون آن ها به دور هم می چرخند. سامانه های ستاره ای چند تایی اپتیکی با هم ارتباطی ندارند و اغلب با هم دارای فواصل زیادی هستند و فقط به لحاظ این که از نظر ما در یک راستا قرار می گیرد، ظاهراً به هم نزدیک به نظر می رسند. بعضی از سامانه های ستاره ای چند تایی فیزیکی به نام «دوتایی های اسپکتروسکپی» یا «چندتایی» خوانده می شوند، اینها چنان به هم نزدیک اند که نمی شود آن ها را از هم تفکیک نمود. حضور بیش از یک ستاره در یک نقطه را فقط از طریق طیف نور ساطع شده از مجموعه، می توان به طور قاطع درک کرد. نوع دیگر ستارگان دوتایی به نام «دوتایی گرفتی» نامیده می شوند. در چنین سامانه ای یک ستاره به طور متناوب باعث گرفتگی دیگری می گردد.
این حالت وقتی اتفاق می افتد که یکی در مدار خود از مقابل دیگری عبور می نماید و باعث کم نور شدن ستاره برای چند ساعتی می گردد.
با وجود تغییرات در قدر،«جفتی گرفتی» یک ستاره متغیر واقعی نیست. متغیرها تک ستاره هایی هستند که خروجی نور آن ها واقعاً تغییر می کند. قسمت اصلی آن ها «متغیرهای تپنده» هستند که هم از نظر حرارت و هم قدر( متغیرهای تپنده دارای انواع زیادی هستند) تغییر پیدا می کنند، «متغیرهای فورانی» یعنی ستارگانی که انفجار را تجربه می نمایند، به همراه نواخترها و ابر نواخترها و «متغیرهای چرخشی» ستارگان سرد با لک های تیره بر روی سطح ( مانند لک های خورشیدی) که باعث نقصان در درخشندگی در جهتی می شود که در چرخش خود به طرف ما قرار می گیرد.

جمعه 3/6/1391 - 16:6 - 0 تشکر 526881


● اجرام اعماق آسمان ها
اصطلاحاً به گروهی از ستارگان، نظیر خوشه های ستاره ای و کهکشان ها، اجرام غیرستاره ای، مانند سحابی ها که در ورای منظومه شمسی ما قرار دارند، اطلاق می شود. این اجرام توسط ستاره شناسان به صورت کاتالوگ درآورده شده و صدها فهرست از آن ها تهیه و در دسترس است. یکی از معمولی ترین فهرست ها منسوب به مسیه(۱)است. ضمناً «کاتالوگ عمومی جدید»(۲) و مکمل آن و نهایتاً «کاتالوگ اندکس»(۳)از انواع دیگرند.
در اواخر قرن ۱۸ شارل مسیه ستاره شناس فرانسوی که توسط معاصرین خود با نام «کاوشگر دنباله دارها» لقب گرفته بود، اغلب «اجرام مات» آسمان او را نسبت به یافتن دنباله دارها به شک می انداخت، در حالی که امروزه می دانیم این اجرام شامل خوشه های ستاره ای ، سحابی ها و کهکشان ها هستند. او فهرستی از «اجرامی که باید از آن ها پرهیز کرد» را جهت اجتناب از بروز اثر خطای نامطلوبشان در یافتن دنباله دارها، تهیه نمود. ستاره شناسان بعد از او، این فهرست را کمی تعدیل نموده و گسترش دادند به طوری که امروزه فهرست «اجرام سیه» با حدود یکصدجرم در بین ستاره شناسان به خصوص آماتورها جایگاه والایی دارد. «کاتالوگ عمومی جدید» و «کاتالوگ اندکس» از اجرام اعماق آسمان در اواخر قرن ۱۹ تکمیل و تاکنون چندین بار بازنگری شده است. بسیاری از اجرام اعمال آسمان دارای شماره مسیه و همچنین NGC یا (IC) می باشند.

جمعه 3/6/1391 - 16:8 - 0 تشکر 526882

زندگی ستارگان




میدانیم كه گرانش، یك نیروی جذب كننده است، پس اگر یك بسته ماده در یك ستاره داشته باشیم، گرانش سعی میكند آن بسته را به سمت مركز ستاره بكشد.

میدانیم كه گرانش، یك نیروی جذب كننده است، پس اگر یك بسته ماده در یك ستاره داشته باشیم، گرانش سعی میكند آن بسته را به سمت مركز ستاره بكشد. ولی ما میدانیم كه بیشتر ستاره ها در حالت كلی از نظر دینامیكی پایدارند، به این معنی كه جسم نمیتواند به داخل ستاره سقوط آزاد كند- چیزی در برابر نیروی گرانش مقاومت میكند. در فیزیك، چیزی كه حركت نمی كند، ساكن ( Static ) نامیده میشود و طبق قانون اول نیوتن تنها جسمی ساكن است كه برآیند نیروهای وارد بر آن صفر باشد. پس اگر بسته ماده در یك ستاره ساكن باشد، باید نیرویی در خلاف جهت گرانش به آن وارد شود. به زبان ریاضی تر میتوان گفت:


كه در آن g نشان دهنده گرانش و b نیروی رانش ( ضد گرانش) است. اكنون نمیدانیم كه نیروی رانش چه نوع نیروییست، اما میدانیم كه نیرویی در ستاره هست كه مواد را به سمت خارج میراند.

میتوانیم نیروی گرانش را از رابطه زیر محاسبه كنیم:

كه در آن G ثابت جهانی گرانش، M جرم ستاره، m جرم بسته ماده و r فاصله مركز ستاره تا بسته است.

فشار نیروی وارد بر واحد سطح است. میدانیم كه گازها دارای فشارند، و نمونه این حكم را در فشار اتمسفر زمین به خوبی حس میكنیم. رابطه ساده ای برای محاسبه فشار گازها وجود دارد:


P نشان دهنده فشار گاز و T نشان دهنده دما میباشد. پس فشار با دما رابطه مستقیم دارد. نیروی نتیجه شده از فشار گاز در این مورد كمی متفاوت است، زیرا برای اعمال نیرو، گاز باید نامتعادل باشد. در یك ستاره هر چه به مركز نزدیكتر میشویم، فشار افزایش میابد. پس حتی برای یك بسته كوچك ماده، فشار وارد شده در مركز بیشتر از فشار وارد شده در سطح است. پس نیروی حاصل از فشار گاز در این حالت به اختلاف فشار بین بالا و پایین بسته بستگی دارد. اكنون نیروی رانش ذكر شده در بالا را به نام حقیقی خودش، یعنی فشار گاز میخوانیم:


در اینجا p به معنی فشار و A نشان دهنده سطح است. معادله بالا نشان میدهد كه فشار گاز برابر است با تغییر بسیار كوچك فشار ضرب در تغییر بسیار كوچك سطح در بسته گاز مورد بررسی.
گفتیم كه برای ساكن ماندن اجسام در ستاره، لازم است تساوی بین نیروهای وارد بر آنها وجود داشته باشد. دو نیروی مساوی را در بالا معرفی كردیم. با توجه به معادله اول، داریم:

با تبدیل m به چگالی ضربدر حجم، به معادله زیر میرسیم:

پس نیروی گرانش برابر است با نسبت تغییرات فشار به تغییرات شعاع.به معادله بالا، معادله تعادل هیدرواستاتیك گفته میشود. نیروهای گرانش و فشار گاز میلیونها سال در یك ستاره به حال توازن باقی میمانند. اگر این توازن به هم بخورد، تغییرات بسیار بزرگی در اندازه ستاره تنها در عرض چند ساعت به وقوع میپیوندد.



شنبه 4/6/1391 - 22:53 - 0 تشکر 529380

رده‌های طیفی ستارگان
مهم‌ترین اطلاعاتی كه باید در مورد یك ستاره بدانیم، چیست؟ شاید قدر ستاره در صدر فهرست دانسته‌ها قرار گیرد، اما درست در پشت آن رده طیفی ستاره قرار می ‌گیرد. بدون رده طیفی، ستاره چیزی جز یك چشمه نور نیست. با اضافه شدن حروف كوتاهی چون V”۲“G یا IVshne”۵“B ستاره، موردنظر به‌سرعت دارای شناسنامه‌ای خاص می‌شود. افرادی كه قادر به‌درك معنی این كُدها هستند، می‌توانند ماهیت ستاره موردنظر را كه شامل رنگ، اندازه و میزان درخشندگی آن نسبت به‌خورشید و دیگر انواع ستارگان، خصوصیات منحصربه‌فرد و گذشته و آینده آن را مشخص كنند.

شنبه 4/6/1391 - 22:54 - 0 تشکر 529382

شیوه جدید رده‌بندی طیفی ستارگان آن‌چنان موفق بوده است كه از سال ۱۳۲۲/۱۹۴۲ تاكنون تقریباً بدون تغییر باقی مانده است. این شیوه طبقه‌بندی فقط بر دو خاصیت فیزیكی یعنی فشار جوّی و دمای سطحی ستاره كه در طیف ستاره ظاهر می‌شوند، استوار است.
این خواص، اطلاعات فراوانی را در اختیار ما می‌گذارد كه به‌كمك آنها می‌توان چهره و داستان زندگی یك ستاره را به‌تصویر كشید. دمای سطحی، نشان‌دهنده رنگ و روشنایی سطحی ستاره است (روشنایی سطحی بیانگر میزان نور تابش شده از واحد سطح ستاره است). فشار جوّی بستگی مستقیم به‌میزان گرانش در سطح ستاره دارد. بنابراین این فشار بیانگر اندازه و جرم ستاره است. اندازه و روشنایی سطح ستاره تعیین‌كننده درخشندگی واقعی آن است (درخشندگی، مقدار كل نوری است كه ستاره تابش می‌كند) عموماً این دو خاصه می‌توانند موقعیت ستاره در دوره زندگی خود را نیز نشان دهند (جوان، میان‌سال یا نزدیك به‌مرگ). با مقایسه درخشندگی و درخشندگی ظاهری ستاره در آسمان (قدر ظاهری) می‌توان به‌فاصله ستاره از زمین پی‌برد. همچنین به‌پیوست رده طیفی اصلی یك ستاره می‌توان با افزودن حروفی، خواص ویژه شیمیایی، گستردی جو، فعالیت‌های سطحی غیرمعمول، حركت چرخشی سریع یا دیگر ویژگی‌های مخصوص را نشان داد.

شنبه 4/6/1391 - 22:54 - 0 تشکر 529383

همه رصدگران آسمان باید اطلاعات مختصری درباره رده‌های طیفی ستارگان داشته باشند.
كالبدشكافی نور ستاره
داستان را از سال ۱۸۰۲، یعنی زمانی آغاز می‌كنیم كه دانشمند انگلیسی ویلیام ولستون، پرتویی از نور خورشید را ابتدا از شكافی باریك عبور داد و بعد آن را از منشوری گذراند. شكاف باریك سبب می‌شود كه رنگین كمان آشنای ایجاد شده پس از گذر از منشور، بسیار واضح و عاری از تداخل‌های رنگی مرسوم باشد. ولستون با استفاده از این طیف نسبتاً دقیق متوجه خطوط تاریك باریكی با ضخامت‌های متفاوت در طیف خورشید شد. با گذشت زمان، تغییری در این خطوط تاریك مشاهده نشد و تقریباً در درون طیف ثابت ماندند. بعدها این خطوط را جوزف وان فرانهوفر دسته‌بندی و مشخص كرد. از این‌رو به‌ «خطوط فرانهوفر» معروف‌اند.

شنبه 4/6/1391 - 22:55 - 0 تشکر 529384

بعد از این تجربه خطوط طیفی مشابه با خطوط تاریك طیف خورشید در آزمایشگاه‌های فیزیك نیز به‌ثبت رسید، با استفاده از یك شكاف و منشور، دانشمندان دریافتند كه وقتی ماده‌ای چه جامد، مایع یا حتی گاز چگال تا اندازه‌ای گرم شود كه نور از خود منتشر كند، طیف نورِ تابیده شده آن پیوسته بدون خط است. در عوض یك گاز منبسط شده داغ فقط در یك رنگ خاص یا چند طول موج خاص نور می‌تاباند كه به‌شكل خطوط روشن و باریكی در طیف گرفنه شده از آن نمایان می‌شوند (زمینه بقیه طیف تاریك است). اگر نمونه‌ای از همین گاز اما به‌صورت سرد را در راه نور یك چشمه تابان كه طیفی پیوسته در تمام طول‌موج‌ها دارد قرار دهیم، در طیفِ پیوسته نورِ تابان، خطوط جذبی تاریكی (در همان طول موجی كه خطوط نشری این گاز را دیدیم) ایجاد می‌كند.

شنبه 4/6/1391 - 22:55 - 0 تشکر 529385

در سال ۱۸۹۵ ماهیت این جریان مشخص شده بود، درواقع ما سطح نسبتاً چگال و داغ را از بین جوّ سرد و رقیق كه بین راه تابش قرار گرفته مشاهده می‌كنیم و این را از خطوط تاریك طیف خورشید متوجه شدیم. آنها حاصل جذب نور سطح خورشید در جوّ آن هستند. درحقیقت دانشمندان موفق به‌بررسی خورشید در آزمایشگاه‌های روی زمین شدند. تمام عناصر با پیوندهای شیمیایی متفاوت و در دماهای متفاوت خطوط طیفی مخصوص به‌خود را دارند و این خطوط مانند اثر انگشت منحصربه‌فردند.
آنها نه‌فقط بیانگر اتم‌ها و ملكول‌های تشكیل دهنده مواد هستند، بلكه مشخص‌كننده شرایط فیزیكی موجود در آن محیط (ازجمله دمای محیط) نیز هستند.
هنگامی كه منجمان این ابزار متشكل از منشور و شكاف (طیف‌سنج) را بر تلسكوپ خود سوار كردند موفق به‌مشاهده این خطوط طیفی در نور ستارگان نیز شدند و این یكی از باورنكردنی‌ترین پیشرفت‌های نجومی قرن نوزدهم بوده است. سال‌ها اخترشناسان بر این باور بودند كه چگونگه تكامل و تشكیل ستاردگان، ورای ادراك بشر است. اما حالا ساختار خورشید و ستارگان فقط با مقایسه خطوط طیفی مشاهده شده در تلسكوپ با خطوط جذبی مشاهده شده در آزمایشگاه‌های روی زمین به‌دست می‌آیند. و بدین‌سان اخترفیزیك نوین متولد شد.




شنبه 4/6/1391 - 22:55 - 0 تشکر 529386

(H-R) نمودار هرتسپرونگ - راسل





طبقه‌بندی طیف ستارگان


آنجلوسچی، نخستین شخصی بود كه به‌صورت جِدّی دست به‌طبقه‌بندی طیف ستارگان زد. او كه یك كشیش اخترشناس بود، در دهه ۱۸۶۰ با بررسی طیف صدها ستاره به‌صورت بصری از پشت تلسكوپی مجهز به‌طیف‌سنج، طیف ستارگان را در ۵ دسته اصلی قرار داد كه با پُرنورترین ستاره در هر دسته شناخته می‌شدند. به‌عنوان مثال ستارگان یك دسته كه دارای طیفی شبیه ستاره شباهنگ یا شِعرای یمانی بودند كه مملو از خطوط جذبی مربوط به‌اتم‌های هیدروژن است، به‌نام رده شباهنگ نامگذاری می‌شدند. اما دسته‌بندی اصلی و پایه‌گذار رده‌های طیفی امروز در رصدخانه‌ دانشگاه‌ هاروارد انجام شده است. در سال ۱۸۸۶ ادوارد سی.‌پیكْرینگ كه كارمند این رصدخانه بود با استفاده از عكاسی به‌دسته‌بندی طیف هزاران ستاره پرداخت. مجموعه‌ای از فعالان در رصدخانه هاروارد نیز او را یاری می‌كردند. دسته‌بندی آنها به‌این صورت بود كه به‌ترتیب حروف از A تا G ستارگان را از ساده‌ترین طیف تا پیچیده‌ترین آنها دسته‌بندی می‌كردند. اما به‌زودی روش طبقه‌بندی طبیعی بهتری در بین این طیف‌ها آشكار شد. این گروه با تركیب و آرایش دوباره رده‌بندی‌های پیشین متوجه شدند كه می‌توان طیف‌های شبیه به‌هم را در یك رشته پیوسته قرار داد. هر رشته حاوی ستارگان با رنگ‌ها و دماهای مختلف‌اند كه از ستارگان داغ آبی-‌سفید در انتهای این رشته تا ستارگان نارنجی- قرمز در طرف دیگر آن تشكیل می‌شوند. اما هنوز برای علامتگذاری دوباره حروف خیلی زود بود. وقتی تمام ابهامات برطرف شد، این طبقه‌بندی از داغ‌ترین ستاره تا سردترین به‌صورت

O B A F G K M
تدوین شد.

برو به انجمن
انجمن فعال در هفته گذشته
مدیر فعال در هفته گذشته
آخرین مطالب
  • آلبوم تصاویر بازدید از کلیسای جلفای...
    آلبوم تصاویر بازدید اعضای انجمن نصف جهان از کلیسای جلفای اصفهان.
  • بازدید از زیباترین کلیسای جلفای اصفهان
    جمعی از کاربران انجمن نصف جهان، در روز 27 مردادماه با همکاری دفتر تبیان اصفهان، بازدیدی را از کلیسای وانک، به عمل آورده‌اند. این کلیسا، یکی از کلیساهای تاریخی اصفهان به شمار می‌رود.
  • اعضای انجمن در خانه شهید بهشتی
    خانه پدری آیت الله دکتر بهشتی در اصفهان، امروزه به نام موزه و خانه فرهنگ شهید نام‌گذاری شده است. اعضای انجمن نصف جهان، در بازدید دیگر خود، قدم به خانه شهید بهشتی گذاشته‌اند.
  • اطلاعیه برندگان جشنواره انجمن‌ها
    پس از دو ماه رقابت فشرده بین کاربران فعال انجمن‌ها، جشنواره تابستان 92 با برگزاری 5 مسابقه متنوع در تاریخ 15 مهرماه به پایان رسید و هم‌اینک، زمان اعلام برندگان نهایی این مسابقات فرارسیده است.
  • نصف جهانی‌ها در مقبره علامه مجلسی
    اعضای انجمن نصف جهان، در یك گردهمایی دیگر، از آرامگاه علامه مجلسی و میدان احیا شده‌ی امام علی (ع) اصفهان، بازدیدی را به عمل آوردند.