تبیان، دستیار زندگی

برای آموزش خود هیپنوتیزم به افراد عادی جامعه، بایستی به نكات زیر توجه شود:

1- آموزش خود هیپنوتیزم راه رسیدن سریع به حالت آرامش است.

2- كسانی كه برای آموزش خود هیپنوتیزم مراجعه می كنند ، از سلامت روانی و حداقل هوش متوسط بهره مند باشند.

3- داوطلبان فراگیری خود هیپنوتیزم به این نكته توجه داشته باشند كه برای رسیدن به عمق مناسبی از خلسه باید:

الف- استعداد ذاتی داشته باشند.

ب- با هیپنوتیزور همكاری لازم را بكنند.

4- باید به كسانی كه مایلند خود هیپنوتیزم را بیاموزند، این نكته مهم را تذكر داد كه آنها در حالت خود هیپنوتیزم بیدار و هوشیار بوده و نسبت به صداها و وقایعی كه در محیطشان می گذرند، آگاهی دارند و در پایان جلسه معمولاً آنها را به یاد می آورند.

5- آموزش خود هیپنوتیزم با هوش ، قدرت خلاقیت و انگیزه داوطلب رابطه مستقیم دارد. بنابراین كسانی كه عقب ماندگی ذهنی یا آشفتگی روانی دارند ، با احتمال زیاد به هیپنوتیزم و خود هیپنوتیزم نمی رسند.

6- كسانی كه در مدی تیشن، یوگا، ریلاكس شدن و ... پیشرفت خوبی داشته اند ، خیلی سریع تر و بهتر می توانند خود هیپنوتیزم را یاد بگیرند.

7- كسانی كه خود هیپنوتیزم را یاد می گیرند، هر قدركه بیشتر تمرین كنند، هم زودتر به خُلسه هیپنوتیزم می رسند و هم عمق خلسه آنها بیشتر می شود .

هر گاه فشار این نابسامانی ها از حد قابل تحمل انسان فراتر رود امكان بروز علایم و آثار بیماری های گوناگون وجود دارد. در اغلب موارد علایم این بیماری ها در نقاطی از بدن كه پیش از این دچار آسیب دیدگی یا ضعف بوده اند نمایان می شود. برای مثال، علایم ناشی از یك فشار روحی شدید می تواند در محل یك شكستگی قدیمی و بهبود یافته استخوان دوباره درد ایجاد كند. اغلب مردم این نوع دردها را به عنوان درد های عصبی می شناسند.

در بیشتر موارد در ناحیه ای كه دچار درد عصبی است هیچ گونه ناهنجاری جسمی یافت نمی شود و هیچگونه ارتباط مشخصی بین جراحت قبلی و آثار بیماری جدید وجود نخواهد داشت. مساله كلیدی دیگری كه در مورد اینگونه بیماری ها می بایستی به آن توجه داشت، این است كه مسایل و مشكلات مشابه می توانند در افراد مختلف عكس_ العمل های متفاوتی را ایجاد كنند. برای مثال، مرگ مادر در خانواده ای می تواند فرزندی را اسیر افسردگی كند، اضطراب را برای فرزند دیگر به همراه داشته باشد و در فرزند سوم هیچ گونه تاثیری بر جای نگذارد. این در حالی است كه هر سه فرزند به مادر خود علاقمند بوده اند و به او عشق می ورزیدند. در این موارد بدون كمك هیپنوتیزم نمی توان به علت ایجاد تغییرات متفاوت به وسیله یك محرك مشابه پی برد. اما با روشن شدن علت از طریق كاربرد روش هیپنوتراپی می توان امكانات گسترده ای را برای از میان بردن آن و بهبود وضع بیمار فراهم آورد.

كاربرد دو شیوه هیپنو آنالیز و هیپنوتراپی در تشخیص عامل اصلی بروز بیماری هایی كه از نظر جسمی هیچ گونه دلیلی برای ایجاد آنها وجود ندارد و یا نمی توان هیچ نشانه ای از علایم رنج آور را در بدن بیمار یافت، بسیار موثر خواهد بود. برای مثال، اگر شخصی از تنگی نفس رنج می برد اما در بررسی های بالینی هیچگونه نشانه ای از بیماری دستگاه تنفسی در وی یافت نمی شود، می توان علت بروز بیماری را در اضطراب ها و فشار های روحی فرد جستجو كرد. در این گونه موارد اضطراب و فشار های روحی در طی سالیان متوالی روی هم انباشته شده اند و در نهایت آثار خود را به صورت یك بیماری جسمی آشكار كرده اند. به جرات می توان گفت كه اغلب بیماری هایی كه به این شكل بروز می كنند و در اصطلاح پزشكی بیماری های روان - تنی نام گرفته اند، در خاطرات گذشته و احساسات نهفته در روان ناآگاه بیمار ریشه دارند. احساسات و خاطراتی كه روان آگاه به علل و دلایل گوناگون از جمله احساس گناه آنها را سركوب كرده و در ظاهر به باد فراموشی سپرده است.

این گونه بیماری ها یا بیماری هایی كه بخشی از علل آنها روان تنی است همه از یك معادله ساده پیروی می كنند:

آمادگی قبلی فشار روحی = بیماری های روان تنی

 آمادگی قبلی می تواند شامل وضع سلامت جسمی و روحی شخص در گذشته، قابلیت و صلاحیت كنونی روحی وی و همچنین تاثیر عوامل محیطی باشد. فشار های روحی می تواند به مجموعه ای از ترس ها، اضطراب ها و نگرانی های واقعی یا خیالی شخص مربوط باشد. این فشار ها ممكن است حقیقی باشند یا تنها در تخیل انسان رخ دهد. فشار های محیطی شامل حوادث ناگواری است كه درست پیش از ظهور علایم بیماری برای بیمار اتفاق افتاده باشد. شرایطی مانند مرگ افراد خانواده، وقوع جنگ ، حوادث طبیعی، شرایط نابسامان مالی و اجتماعی، مشكلات خانوادگی و غیره می توانند دست به دست هم دهند و محیط مساعدی را برای ایجاد بیماری روان تنی، در شخص مساعد فراهم آورند. از شایعترین بیماری های روان تنی می توان به انواع حمله های ترس1، نابسامانی ها و اختلالات اضطرابی2، افسردگی، وسواس، بیماری های محیطی و مانند آن اشاره كرد. در اغلب این بیماری ها ریشه های مشترك ""گناهان سركوب شده ""و ""خصومت "" به عنوان عامل اصلی بروز بیماری حضوردارند. در این گونه موارد می توان از هیپنو تراپی برای ایجاد محیطی متعادل و موزون در درون خسته بیمار استفاده كرد و بسیاری از بیماران پس از دست یابی به این مرحله، بهبودی می یابند. بسیاری از موارد سردرد، دل درد، صدای گوش، لكنت زبان، حساسیت، ترس، دلهره و اضطراب، افسردگی، بی حوصلگی و بی خوابی به دلیل اختلالات درونی ایجاد می شوند. در یك طرف این اختلالات همان گونه كه اشاره شد، فشار نیروی متقابل روان ناآگاه قرار دارد كه با از بین بردن آن می توان تعادل درونی را دوباره برقرار كرد و در این حالت یا بیماری روان-تنی از بین می رود و یا شدت آن به میزان بسیار زیادی كاهش می یابد. در مواردی كه هیچ یك از معاینات و آزمایش ها ی پزشكی در یافتن عامل سبب شناختی بیماری به جایی نمی رسند، پذیرش ریشه های غیر جسمی بیماری بیماران با مقاومت كمتری رو به رو خواهد بود. هنگامی كه بیمار این حقیقت را می پذیرد كه بیماری او جنبه روان-تنی دارد در واقع نخستین گام را در جهت بهبود و درمان خویش برداشته است. بدون پذیرش این حقیقت از سوی بیمار دستیابی به بهبودی به هیچ عنوان امكان پذیر نخواهد بود. اعتماد به شخص درمان گر (Therapist) نكته مهمی است كه در بهبودی بیماران اهمیت بسزایی دارد.

درمان گر شخصی است كه بیمار بتواند با اعتماد كامل مشكلات خود را در مراحل اولیه درمان با وی درمیان بگذارد. شمار اندكی از بیماران می توانند به تنهایی و بدون درمان گر به بهبودی دست یابند. استفاده از شیوه خود هیپنوتیزم (self hypnosis) بدون نظارت كارشناس هیچگونه تاثیری در بهبودی این گونه بیماران نخواهد داشت زیرا در خود هیپنوتیزم دستیابی به دو فرایند بازگشت (regression) و تخلیه (abreaction) كه مهمترین بخش درمان به شمار می رود به سادگی امكان پذیر نخواهد بود. از آنجا كه ریشه های بیماری روان-تنی در ضمیر ناخود آگاه فرد قرار دارد، امكان اینكه شخص خود به آنها دست بیابد وجود نخواهد داشت.

 در خاتمه باید به این نكته اشاره كرد كه قدرت هوش و اراده شخص در بهبود این گونه بیماری ها بسیار ناچیز است و سهم اساسی در درمان بر عهده دو عامل میزان تمایل بیمار برای بهبودی و بینش سازی صحیح برای وی است. به منظور بینش سازی صحیح برای بیمار حضور شخص درمان گر الزامی خواهد بود.

خطرات و عوارض احتمالی هیپنوتراپی:

این درست است که هیپنوتیزم یکی از سالمترین و بی خطر ترین ابزارهای Alternative Medicine است اما نباید با ساده انگاری از خطرات بالقوه ای که در کاربرد نامتناسب آن وجود دارد غافل باشیم در واقع پزشک در کاربرد هیپنوز برای درمان بیماران مانند هر روش و ابزار دیگری باید کاملا از نحوه کاربرد موارد استفاده و موارد منع استفاده آن آگاه باشد .

در استفاده از هیپنوتیزم در هیچ گروه تشخیصی از مردم هیچ کنترااندیکاسیونی وجود ندارد بجز آنهایی که از Paranoid disorder یاschizophreniaParanoid رنج می برند .واین بخاطر این نیست که هیپنوتراپی واقعا خطرناک باشد وبه بیماران صدمه برساند بلکه به دلیل این است که فرد پارانوئید درک درستی از آن ندارد ...

به صراحت می توان گفت وقتی هیپنوز را یک پزشک آموزش دیده با تجربه شایسته دارای شرایط لازم بکار ببرد هیچ خطری برای بیمار ندارد حتی نه برای سایکوتیکها و نه سایر اختلالات شخصیتی.

اما یک اخطار بزرگ و حیاتی این است که تنها وتنها خطر واقعی هیپنوتراپی زمانی است که آن را یک هیپنوتیزور غیر ماهر و بی صلاحیت انجام دهد .
Hypnosis is not a party game...

خود هیپنوتیزم:

خود هیپنوتیزم طریقی است برای نگرش به درون , رجعتی است به خویشتن خویش و با استفاده از خلسه هیپنوتیزمی انسان بینشی عقلانی و احساسی نسبت به خود پیدا می كند . افرادی كه هیپنوتیزم درمانی را بكار می برند معتقدند كه ریشه بیماریهای روانی انسان در نوعی نگرش منفی نسبت به خود محیط و آینده است و نوروز ها از طریق نوعی نگرش منفی نسبت به خود ایجاد می شود. درمان این بیماریها بوسیله خود هیپنوتیزم ودادن تلقینات سازنده و عقلانی به خود ممكن است. خود هیپنوتیزم خود تلقینی یا تلقین به نفس است . در اصل همه هیپنوتیزم ها از نوع خود هیپنوتیزم هستند و اگر فرد خودش نخواهد در حالت خلسه قرار گیرد این غیر ممكن است. در دگر هیپنوتیزمی فردی دیگر با مهارت خود سوژه را راهنمایی می كند تا در شرایط خلسه قرار گیرد و سپس تلقینات لازم را به او می دهد.در خود هیپنوتیزم خود فرد نقش این راهنما را بازی میكند و فرایند درمانی را خودش اداره می كند . در خود هیپنوتیزم اهمیت تصویر سازی به مراتب از تمركز كه در دگر هیپنوتیزمی استفاده می شود بیشتر است . در بیشتر روشهای درمانی هیپنوتراپی , خود هیپنوتیزم جزئی از برنامه درمانی است . استفاده از این روش در درمانها به منظور افزا یش اعتماد به نفس , افزایش امید به درمان , سرعت بخشیدن به بهبودی كنترل اضطراب و كسب آرامش ایجاد سازگاری با بیماری و پذیرش آن و راه بهبود آن ،افزایش كیفیت زندگی بیماران , كاهش و تسكین درد و ... انجام میشود. همچنین به منظور افزایش قدرت حافظه و یادگیری، افزایش قدرت تمركز و مهارتهای اجتماعی ونیز كسب موفقیتهای مختلف در زندگی و... به طور گسترده در بین افراد جامعه به خصوص دانش آموزان و دانشجویان قابل استفاده است .

تصورات غلط در مورد هیپنوتیزم:

تصورات غلطی كه در هیپنوتیزم در جامعه وجود دارد سد مهمی را در راه پیشرفت علمی آن در جامعه به وجود آورده است .از جمله این تصور كه هیپنوتیزم نوعی خواب است. در حالی كه تحقیقات مختلف نورولوژیك نشان می دهد كه امواج مغز در هیپنوتیزم با خواب متفاوت است علاوه بر آن ازنظر سایكولوژیك هم خصوصیات فرد هیپنوتیزم شده با فردی كه به خواب رفته است متفاوت است . تصورات غلط دیگر مانند اعتقاد به اینكه در حالت هیپنوتیزم فردكنترل رفتاری خود را از دست می دهد و تحت تسلط هیپنوتیزور قرار می گیرد یا افرا د كند ذهن هیپنوتیزم می شوند یا اینكه فرد هیپنوتیزم شده ممكن است بیدار نشود یا اینكه افراد ساده لوح زودتر هیپنوتیزم می شوند و صدها تصور غلط دیگر . در حالی كه حقایق علمی نشان می دهد افرادفقط در صورت تمایل می توانند هیپنوتیزم شوند و در حین هیپنوتیزم در صورتی كه تلقینات ارئه شده با اعتقادات آنها مخالف باشد به راحتی در مقابل آن ایستادگی می كنند و در هر مرحله از هیپنوز در صورت تمایل می توانند ازحالت خلسه خارج شوند . همچنین مشخص شده كه برعكس تصور حاكم , افراد با هوش هیپنوتیزم پذیری بالاتری نسبت به بقیه افراد جامعه دارند .

خلاصه آنكه مدارك علمی فراوانی وجود دارد كه بسیاری از این تصورات غلط را به صورت علمی رد می كند .

آیا همه افراد قابل هیپنوتیزم شدن هستند ؟

تحقیقات و مشاهده علمی جدید در زمینه هیپنولوژی اطلاعات خیلی بیشتری در دسترس ماقرار داده است .
با توجه به متدهای جدید متنوعی كه در دسترس قرار گرفته اند , تصور می شود در اكثریت عظیمی از افراد بشر قابلیت هیپنوتیزم شدن وجود داشته باشد .

در هیپنوتیزم از روشهای بدون كلامی می توان استفاده كرد و به این ترتیب حتی افراد كر و لال هم هیپنوتیزم شده اند .این مسئله این اهمیت را دارد كه برای مقاصد درمانی لزوماًنیازی به خلسه های عمیق هیپنوتیزمی نیست و با درجاتی از آرمیدگی كه برای تمام افراد به سادگی قابل دسترسی است, امكان درك و قبول تلقینهای درمانی در رفتار و اعمال آنها امكان پذیر است.