تبیان، دستیار زندگی

(مصاحبه با مرتضی افشاری) بر گرفته از http://hawzah.net/fa/magart.html?MagazineID

آقای مرتضی افشاری فرکی در زمرة هنرمندان نقاشی است که سابقه و توسعة هنری ایشان به دوران انقلاب اسلامی برمی گردد. ایشان که خود به عنوان یک رزمنده در عرصه های جنگ تحمیلی حضور داشته، اینک عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد است و ضمن تدریس هنر و نقاشی، همچنان به کار هنری خویش ادامه می دهد. برای هنرمندان و دوستداران هنر نقاشی، آثار وی که بخصوص در موزة شهدا عرضه شده است، آثاری ارزشمند و شناخته شده است. مصاحبه ای با ایشان انجام داده ایم که در پی به نظر علاقه مندان می رسد.

دربارة آینده نقاشی ایران ـ چه از لحاظ سبک و چه از لحاظ محتوا ـ چه نظری دارید؟

افشاری: من دربارة آیندة خودم هم نمی توانم نظری بدهم! امّا کلاً ما، در جهانی زندگی می کنیم که همان مقوله دهکدة جهانی را به خاطر می آورد. امروزه در عرض چند ثانیه با آن سوی دنیا ارتباط برقرار می کنیم و اخبار و تصاویر را از همه جا می توانیم بدست بیاوریم. این دنیا زبان مشترک می خواهد و این زبان، زبان هنر است، زبان تصویر است. ما با این زبان می توانیم مفاهیم والای دینی خودمان را به جهان عرضه کنیم.

لزوم حفظ فرهنگ خودی و بومی مقوله ای است که حقانیت آن امروزه در جهان پذیرفته شده است. نقاشانی را می شناسم ـ مانند مرحوم مسعود بهنام ـ که کارشان در داخل ـ علیرغم تلاش زیاد در جهت نمایاندن مفاهیم انقلابی ـ پیش نرفت و لاکن با تصویرگری مناظر بومی کشورمان مانند مساجد دورافتاده، کوچ ایلات، بناهای باستانی و مردان و زنان روستایی، در خارج با استقبال فراوان روبرو شدند و تابلوهایشان با قیمتهای مناسب به فروش رسید.

افشاری: نکته این است که اگر با نگاه تخصصی ببینیم، مقوله هنر برای هنر که یک مقدار متوقف شده بود، بسیاری از کارهای موفق را می تواند به عنوان زیرمجموعه خود عرضه کند. مثلاً خیلی ها در جهان و در داخل از همان تصویر گنبد خشتی خیلی استقبال می کنند ولی از تابلوی صحنة جنگ فراری هستند. باید مشخص شود کدام دسته از کارها کجا عرضه می شود و چگونه ارتباط برقرار می کند. تصویرگری برای درآمد و زندگی نقاش هیچ اشکالی ندارد. این شغل اوست. دیگری هم وظیفه کارکردن برای عدالت را دارد. اگر جایگاهها مشخص شود به کسی ظلم نخواهد شد.

یعنی شما هم هنر متعهد را تأیید می کنید و هم هنر برای خلق زیبایی ها.

افشاری: چه اشکال دارد اگر شخصی یک تابلوی منظره آبرنگ یا رنگ و روغنی در منزل بگذارد و از دیدن آن لذت ببرد. به جای یک کوبلن خارجی که صد ساعت سوزن زدن لازم دارد یک تابلوی زیبا چه مانعی دارد.

 «انّ الله جمیل و یحبّ الجمال». البته بحث اصلی هنر یا زمینة هنر «زیبایی» است. گواینکه خلق زیبایی نیز می تواند در خدمت مفاهیم عالی الهی و انسانی باشد.

افشاری: ما، در این بحث سعی کردیم به صورت همه فهم مسایل مطرح شود و وارد مسایل نظری یا پیچیده نشویم. خلاصه اینکه می شود کار زیبا تهیه کرد یا یک کار جنگی زیبا یا مثلاً دربارة حضرت ابوالفضل(ع) کار کرد و کارها را به جهان ارائه داد، هم درآمد داشته باشیم و هم حرفهایی را بگوییم. اگر کسی صرفاً منظره زیبا هم کشید، کشید.

به عنوان آخرین پرسش بفرمایید شما چه توصیه ای به هنرمندان و خصوصاً به نقاشان جوان و علاقه مندان به نقاشی دارید؟

افشاری: یک توصیه دارم: به پیشکسوتها احترام بگذارند.