تبیان، دستیار زندگی

چكیده :
تحقیقی كه پیش روی شماست بر آن است كه چهار شبهه پیرامون ولایت فقیه را كه به نظر محقق بیشتر مورد توجه بوده را مورد بررسی قرار دهد و جوابی قانع كننده و واقع بینانه ارائه دهد .اولین مساله مورد بحث در اینجا بحث نظام استبدادی و شبهه ی دیكتاتوربودن رهبر است كه تلاش شده پاسخ داده شده به این مساله كه آیا مطلق بودن رهبری و مادام العمر بودن آن (بودن وجود مانع) استبداد هست یا خیر؟ مساله ای كه این روزها شاید بطور فراوان دشمن برای خراب كردن وجهه ی ولایت فقیه در جامعه ایران روی آن مانور می دهد .مساله ای دیگر كه می توان آن را ناشی از تفكرات حاصله از همان شبهه ی اوّل دانست بحث دور در خبرگان رهبری است كه تحت این عنوان كه رهبر ناظرین بر خود را به طور غیرمستقیم خودش انتخاب می كند مطرح می شود كه در این تحقیق این مساله تبیین شده است .سومین شبهه ی مطرح شده جمله ی ولی امر مسلمین جهان است كه چرا ما به رهبری كه در یك كشور خاص و آن هم برای شیعه ها ولی فقیه است ولی امر مسلمین جهان می گوییم یعنی هم همه ی مسلمین (شیعه و سنی) را تحت آن می آوریم و هم قید جهان را به آن اضافه می كنیم آن هم در مورد افرادی كه در كشورهای دیگر هستند و اصلاً شاید نظام ما را قبول نداشته باشند .و آخرین مورد بحث انتقاد یا عدم انتقاد نسبت به رهبر است كه آیا اساساً می شود از ایشان انتقاد كرد یا خیر ؟
و اینكه چرا در رسانه ها و روزنامه ها و غیره انتقادی از رهبر صورت نمی گیرد و آیا اصلاً این حق برای یك فرد در جامعه مطرح است كه از ولی فقیه خود انتقاد كند یا خیر ؟نهایتاً آن چه در این مختصر بیان شده جزیی از شبهات عدیده ای است كه در باب ولایت فقیه مطرح است و ما از بررسی تمام آنها عاجز بوده لكن در حد خود چهار شبهه ای را كه در درجه ی اول برای خود بنده مطرح بوده را بررسی كرده ایم كه برای اینجانب مفید بود و انشاءالله دیگران نیز بتوانند از آن بهره مند گردند.

نویسنده:امیر حضور بخش

جهتی دیگر كه در پاسخ به این شبهه می توان مطرح كرد آن است كه استفاده از واژه ی دور در این سوال اساساً دارای اشكال است چراكه همانطور كه مطرح شد دور منطقی و فلسفی به حالتی می گویند كه شیی به تمام حیثیت متوقف بر خودش باشد یعنی اینكه تمام حیثیت را باید مدنظر داشت .حال آنكه می بینیم آنچه در امر شورای نگهبان و خبرگان رهبری هست از دو حیثیت متفاوت است یعنی فقهای شورای نگهبان در عمل خبرگان رهبری را فقط از این حیث كه خبره بودن را در آنها تشخیص داده تایید می كند نه بیشتر و اصلاً فقهای شورای نگهبان خبره بودن را به فرد عطا نمی كنند بلكه این خبره بودن در وجود فرد هست .از طرفی دیگر خبرگان رهبری وظیفه شان نظارت بر رهبری از این حیث كه صلاحیت را از دست ندهند می-باشد و در اینجا هم خبرگان عطاكننده ی مقام ولایت به رهبر نیستند بلكه این مقام برای رهبر از جانب ائمه تعیین شده و ایشان فقط كشف این امر را می كنند . بنابراین اینجا مساله از دو حیث متفاوت است و امر متوقف بر تمام حیثیت از یك جهت نیست تا دور پیش آید ، یعنی فقهای ورای نگهبان حیثیت عطاكردن مقام ولایت را به رهبر ندارند تا توقف شئی بر خودش حاصل آید .
نتیجه ؛
در هر حال آنچه مسلم است دست خبرگان رهبری برای نظارت بر رهبری از هر حیث باز است و این تشخیص خبرگان كه تایید صلاحیت با شورای نگهبان باشد، ایرادی به رهبری محسوب نمی شود و اساساً دور به معنای حقیقی كلمه پیش نمی آید .

حال باتوجه به آنچه كه تا به حال بیان شد، ما بیان می كنیم كه آزادی انتقاد حق هر كسی است و خصوصاً در جامعه اسلامی علاوه بر حق به عنوان یك وظیفه بر عهده ی همگان فرض شده است ، یعنی علاوه بر امر به معروف و نهی از منكر كه یك امر همگانی است و به تبع شامل رهبری نیز می شود . ما در نهج البلاغه می-بینیم كه امام علی (علیه السلام) می فرمایند از جمله حقوقی كه من به عنوان رهبر بر گردن شما دارم آن است كه در آشكار و نهان خیرخواه من باشید ، از این جمله چنین برمی آید كه امام حق انتقاد سازنده را بر گردن مردم فرض دانسته اند و از آن تعبیر به خیرخواهی كرده اند كه خود ، اِشعار به هدف یك انتقاد سازنده دارد .پس علاوه بر یك حق، این امر در جامعه اسلامی كه امر ولایت فقیه از شمردن آن است یك وظیفه است بر گردن همه مردم . از این امر در فرهنگ دینی ما به (النصیحةُ لائمةِ المسلمین) تعبیر می شود.(9)حال مساله ای كه در اینجا مطرح می شود این است كه اگر اینگونه است پس چرا آزادی رسانه ای برای این امر نیست تا هر كس هرچه می خواهد بگوید ؟در جواب می گوییم كه طبق قاعده ی كلُّ امرٍبحسبِهِ (هر امر به حسب خودش است) انتقاد كردن هر چیزی شئون خاص خودش را دارد و ما باید فرق بگذاریم بین انتقاد كردن از یك فرد عادی با یك فرد دارای مسئولیت .اگر بنا باشد هركس هر چه خواست بگوید و بنویسد ، چه بسا وجهه ی رهبری به عنوان ولی امر و جانشین امام معصوم به راحتی خراب شود و در این بین مسلّماً كسانی كه قصد تخریب این امر را دارند بیكار ننشستند و ولایت فقیه را به عنوان ركن محكم نظام جمهوری اسلامی ایران خدشه دار می كنند و باعث عدم اطمینان مردم به رهبر خود می شوند و درنتیجه مقبولیت رهبر در بین مردم را از بین می برند كما اینكه این تلاش را در رسانه های غربی برای رسیدن به این هدف توسط منافقین نظام می بینیم .
بنابراین باید فضایی آماده كرد تا علاوه بر آنكه انتقادات به گوش رهبر جامعه برسد ، فضای تخریب و سوءاستفاده و خدشه دار كردن وجهه ی رهبری پیش نیاید .