با توجه به نوع و شدت معلولیت، همیشه باید به عوامل خاصی مانند وضعیت تناسب اندام فعلی، چگونگی تطبیق دادن حرکات برای فرد به طوری که بتواند بدون خطر آنها را انجام دهد و از آسیب ها پیشگیری شود، مدت زمانی که هر تمرین باید طول بکشد و نشانه های هشداردهنده هنگام انجام تمرین ها توجه داشت.

برخی از داروهایی که فرد معلول مصرف می کند، ممکن است توانایی او را برای انجام فعالیت های جسمی یا پاسخ جسمی او را به ورزش تغییر دهند بنابراین لازم است قبل از تدوین یک برنامه ورزشی برای این افراد، بدانیم داروهای مصرفی شان چیست.

تاریخ نوپای جنبش پارالمپیک به سال 1948 باز می گردد و این زمانی است که لودویک گوتمن اولین مسابقات معلولان جهان را تحت عنوان استوک مندویل با حضور ورزشکاران قطع نخاعی جنگ جهانی دوم برگزار کرد . سپس دیگر گروههای معلولین سازمانهای ورزشی و بین المللی خود را با انجام ورزشها و مسابقات مختلف به صحنه وارد کردند . پنج سازمان ورزش بین المللی فلج مغزی ، سازمان بین المللی ورزش نابینایان ، سازمان ورزشی و بین المللی معلولین کم توان ذهنی ، فدراسیون ورزشهای بین المللی با ویلچر از جمله مراکز سازمانهای فعال در ورزش معلولان به شمار می روند .

* اهداف و اصول :
طبق اساسنامه سازمان ورزشهای معلولین ، این سازمان دارای اهداف و اصول ذیل است :

1- نماینده بین المللی ورزش معلولین بر اساس استانداردهای پارالمپیک
2- مسئول تصویب ، نظارت و هماهنگی مسابقات پارالمپیک تابستانی و زمستانی
3- مسئول هماهنگی جدول مسابقات رشته های ورزشی معلولین در سطح بین المللی و منطقه ای و تضمین پوشش کامل کلیه نیازهای فنی - ورزشی در کلیه گروههای معلولین .
4- تلاش در جهت الحاق رشته های ورزشی معلولین به فعالیت های ورزشی افراد سالم با حفظ هویت اصلی رشته های ورزشی معلولین .
5- ارتباط با کمیته بین المللی المپیک و دیگر سازمانهای بین المللی ورزشی جهت دستیابی به این اهداف و اصول .
6- تشویق و حمایت از برنامه ها و فعالیت های توانبخشی ، تحصیلی ، تحقیقی در جهت اهداف سازمان .
7- ارتقاء ورزش معلولین در تمامی گروههای معلول بدون در نظر گرفتن تبعیضات سیاسی ، مذهبی ، اقتصادی ، معلولیتی ، جنسیتی و قومی .
8- فراگیر کردن موفقیت های مناسب جهت شرکت هر چه بیشتر معلولین در ورزش و طرح ریزی هر چه بیشتر برنامه های آموزشی جهت بالا بردن و شکوفایی استعدادهای آن .
9- الحاق هر چه بیشتر ورزشکاران معلول با معلولیت شدید و حضور زنان ورزشکار در رقابت های زمستانی و تابستانی پارالمپیک .
10- تلاش هر چه بیشتر جهت نیل به اهداف و اصول سازمان .

* تاریخچه فدراسیون ورزشهای معلولین ایرانمعلولین ایران یکسال پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در سال 1358 تاسیس و تحت نظارت سازمان تربیت بدنی فعالیت خود را آغاز نمود . در پی بروز جنگ تحمیلی و حضور جانبازان سرافراز میهن اسلامی در جامعه ، ضرورت ورود این عزیزان به صحنه های ورزشی جهت حفظ سلامتی و روحیه نشاط در میان آنان احساس گردید . لذا با برنامه ریزی صورت گرفته در این خصوص ، به مرور زمان جانبازان نیز به صحنه ورزش و رقابتهای داخلی و خارجی وارد و در سال 1359 نام فدراسیون فوق به فدراسیون ورزشهای جانبازان و معلولین تغییر کرد و در حال حاضر پانزده رشته تحت پوشش این فدراسیون فعالیت دارند .
با گسترش فعالیت های ورزش جانبازان و معلولین و با پیشنهاد ریاست فدراسیون در سال 1376 مبنی بر تاسیس فدراسیون ورزشهای نابینایان به سازمان تربیت بدنی و با پیگیری های بعمل آمده در سال 1378 این فدراسیون به جرگه سایر فدراسیونهای تحت پوشش سازمان تربیت بدنی درآمد که هم اکنون با 8 رشته ورزشی به فعالیت خود ادامه می دهد .
از سوی دیگر با توسعه ورزش در میان مردان ، با تاسیس انجمن ورزشهای بانوان جانباز و معلول و نابینا در سال 1365 و سپس تاسیس انجمن ورزش بانوان نابینا در سال 1379 ، عملا دو انجمن فوق از بدو تاسیس تحت پوشش معاونت ورزش بانوان قرار گرفته و فعالیت خود را رسما آغاز نمودند . با توجه به فعالیتهای ورزش معلولین که از حدود صد سال قبل در جهان شروع و بعد از جنگ جهانی اول به دلایل پزشکی و روش ورزش درمانی از اهمیت بیشتری برخوردار شده بود منجر به تاسیس باشگاهای ورزش معلولین و از 1948 همزمان با افتتاح مسابقات المپیک لندن روز افتتاح مسابقات بین المللی استوک مندویل که به ورزشهای ویلچری توجه داشت گردید .

به مرور زمان و با تشکیل سازمان جهانی ورزش معلولین نیاز و ضرورت تشکیل کمیته بین المللی پارالمپیک ( IPC) از سوی متولیان ورزش در جهان تشخیص داده شد و این کمیته در سال 1989 به صورت رسمی در کشور آلمان آغاز به کار کرد . بدنی اصلی IPC مبنی بر لزوم تاسیس کمیته ملی پارالمپیک در ایران از سوی دکتر استید وارد ریاست وقت سازمان فوق جهت دیدار و گفتگو دعوت بعمل آمد . در پی دیدار استیدوارد با ریاست وقت مجلس شورای اسلامی آقای ناطق نوری و از سوی دیگر مشاهده فعالیت های گسترده ورزش معلولین در کشور با تاسیس کمیته ملی پارالمپیک موافقت به عمل آمد .
به دنبال تایید فوق و با تهیه اساسنامه کمیته ملی پارالمپیک ( NPC) این کمیته رسما مورد تایید کمیته ملی المپیک( NOC ) کشور واقع و اولین مجمع عمومی آن در تاریخ 17/11/ 1379 برگزار گردید که اعضای هیات رئیسه و اجرایی آن به مدت چهار سال انتخاب گردیدند . فعالیت این کمیته پس از خرید و بازسازی یکدستگاه ساختمان در مورخ 23/ 3/1380 رسما آغاز و مورد بهره برداری قرار گرفت .

*NPC چیست ؟
کمیته ملی پارالمپیک به منزله موسسه ای غیرتجاری ، غیر انتفاعی وابسته به کمیته ملی المپیک است . این کمیته تنها سازمانی است که سرپرستی ، اداره و هماهنگی امور مربوط به شرکت قهرمانان جانباز و معلول ایرانی را در بازیهای تابستانی و زمستانی پارالمپیک ، منطقه ای ، بین المللی و قاره ای که کمیته بین المللی پارالمپیک تدارک می بیند یا حمایت می کند را برعهده دارد . قهرمان جانباز و معلول به همه قهرمانانی اطلاق می شود که قطع عضو ، قطع نخاع ، فلج مغزی ، نابینا و کم توان ذهنی هستند و در طبقه بندی پزشکی پنج فدراسیون جهانی قرار می گیرند . کمیته ملی پارالمپیک دارای شخصیت حقوقی بوده و با توجه به قانون فهرست نهادها و موسسات عمومی غیر دولتی مصوب سال 1373 نهاد عمومی غیر دولتی است .

*اهداف کمیته ملی پارالمپیک :
بر طبق اساسنامه ، کمیته ملی پارتالمپیک دارای اهدافی به شرح ذیل می باشد :

1- کمیته ملی پارالمپیک برای ایجاد زمینه های مناسب و تدارک لازم برای شرکت فعال قهرمانان و ورزشکاران جانباز و معلول کشور در رقابت های پارالمپیک ، منطقه ای ، بین المللی و قاره ای با رعایت مقررات بین المللی پارالمپیک .
2- تلاش برای توسعه ورزش در بین افرادی که دارای معلولیت شدید هستند .
3- تلاش برای توسعه ورزش در بین بانوان جانباز و معلول
4- تشویق و کمک به احیای برنامه های پژوهشی در جهت تحقق اهداف کمیته ملی پارالمپیک .
5- ایجاد زمینه ها و بستر مناسب برای اجرای فعالیت های آموزشی به منظور توسعه ورزشهای جانبازان و معلولان .
6- تلاش برای ائتلاف ورزشهای جانبازان و معلولان و جنبش جهانی ورزش برای افراد سالم ضمن حفظ هویت ورزشهای جانبازان و معلولان .
7- تلاش برای تشکیل پایگاههای قهرمانی در سطح کشور .
8- مشارکت هر چه بیشتر قهرمانان در بازیهای تابستانی و زمستانی پارالمپیک به ویژه جانبازان و معلولان .
9- تلاش برای تحقق اهداف و اصول .

طبقه بندی قطع عضوها:

کلاسهایی که مختص قطع عضو هستندبه شرح زیر میباشند:

  A1=قطع دوپااززانو به بالا                        AK

A2=قطع یک پااززانو به بالا                        Ak

A3=قطع دوپااززانو به پایین                         Bk

A4=قطع یک پا اززانو به پایین                    Bk

A5=قطع دودست ازآرنج به بالا                  AE

A6=قطع یک دست از آرنج به بالا                 AE

وA7=قطع دودست ازآرنج به پایین                  BE

A8=قطع یک دست از آرنج به پایین               BE

A9=کسی که یک عضو ازقسمت بالایی ویک عضو ازقسمت پایینی بدنش قطع شده.

فلج مغزی ها: دراین نوع معلولین یک بی نظمی حرکتی بواسطه معیوب بودن قسمتی ازنواحی مغزمانندکنترل هماهنگی،محل اعمال غیرارادی وحرکتی وجوددارد.عدم توانایی مرکزمغز وعدم کنترل ماهیچه ها ازعوامل دیگرمربوط به فلج مغزی هامیباشد. این گروه ازمعلولین درهشت کلاس ورزشی طبقه بندی می شوند که شاخص ارزشیابی آنهابراساس تعادل،دامنه حرکتی مفاصل،قدرت عضله وتوانایی کارهای روزمره میباشد. کلاس یک:ورزشکاران فلج مغزی کوادری پلژی باکنترل ضعیف درتنه واندام ها دراین کلاس قراردارند.مشخصه این گروه اسپاسم شدید درچهارستون بدن،ضعف قدرت اندامهای فوقانی محدودیت شدیدمفاصل وضعف درانجام کارهای روزانه میباشد. کلاس دو:ورزشکاران فلج مغزی کوادری پلژی باگرفتاری شدیدتامتوسط دراین کلاس قرارمیگیرند..

معلولان جسمی بعنوان بخشی ازجامعه نیازمند برنامه های ورزشی وحرکتی هستند.درحال حاضربا توجه به اهمیت روز افزون فعالیتهای حرکتی و ورزشی برای معلولان کوششهای وسیعی برای شناسایی وکاهش آسیبهای ناشی از فعالیتهای ورزشی آنان صورت میگیرد .

معلولان جسمی به عنوان بخشی ازجامعه نیازمند برنامه های ورزشی وحرکتی هستند. در حال حاضر باتوجه به اهمیت روز افزون فعالیتهای ورزشی وحرکتی برای معلولان کوششهای وسیعی برای شناسایی  وکاهش آسیبهای ناشیاز فعالیتهای ورزشی آنان صورت میگیرد،زیرا هدف اصلی برنامه های حرکتی برای معلولان این است که سلامتی آنان بازگردانده وسبب شود معلول بادنیایی که در آن زندگی میکند بآفراد سالم تماس حاصل وبه اصطلاح روند اجتماعی کردن خودرا تسریع وتسهیل کند.