با توجه به نوع و شدت معلولیت، همیشه باید به عوامل خاصی مانند وضعیت تناسب اندام فعلی، چگونگی تطبیق دادن حرکات برای فرد به طوری که بتواند بدون خطر آنها را انجام دهد و از آسیب ها پیشگیری شود، مدت زمانی که هر تمرین باید طول بکشد و نشانه های هشداردهنده هنگام انجام تمرین ها توجه داشت.

برخی از داروهایی که فرد معلول مصرف می کند، ممکن است توانایی او را برای انجام فعالیت های جسمی یا پاسخ جسمی او را به ورزش تغییر دهند بنابراین لازم است قبل از تدوین یک برنامه ورزشی برای این افراد، بدانیم داروهای مصرفی شان چیست.

برای معلولان ویلچرنشین انجام ورزش های مقاومتی برای بهبود قدرت بالاتنه و کمک به کاهش احتمال آسیب توصیه می شود. برای انتخاب بهترین گزینه ورزشی، با پزشک یا فیزیوتراپیست مشورت کنید.

اگر می توانید بالاتنه تان را حرکت دهید، تمرین ساده ای انجام دهید: بازوهایتان را مستقیم جلوی بدنتان بالا ببرید و چند ثانیه به این حالت بمانید و بعد آنها را پایین بیاورید. بعد بازوهایتان را از پهلوها تا حد شانه بالا بیاورید، مدتی در این حالت بمانید و بعد آنها را پایین بیاورید. این حرکات را 15 تا 20 بار انجام دهید. بعد که قدرت بدنی تان بیشتر شد، می توانید این حرکات را با وزنه انجام دهید. تمرین های تخصصی تر برای بالاتنه شامل حرکت بالاانداختن شانه، پرس سرشانه و حرکت جلوی بازو است.

اگر می خواهید وارد عرصه ورزش های رقابتی شوید، می توانید انواع ورزش های سازمانی از بسکتبال گرفته تا تیروکمان را امتحان کنید.

تمرین های کششی و انعطاف پذیری نیز برای کاهش خطر آسیب ها اهمیت دارند. به خصوص باید همه عضلات عمده در بالاتنه شامل شانه، بازو، پشت و گردن را تحت کشش قرار دهید.

پیش از شروع برنامه ورزشی باید به پزشک مراجعه کنید تا از لحاظ جسمی معاینه شوید و مجوز انجام تمرین ها را بگیرید.

ورزشی را انتخاب کنید که از آن لذت می برید؛ ورزش آبی ورزش با موسیقی، تمرین در سالن ورزشی و... حتی می توانید تمرین ها را به صورت درازکش در تختخواب، پیش از شروع کارهای روزمره انجام دهید.

ممکن است هنگام انجام این برنامه ورزشی، احساس ناامیدی داشته باشید و فکر کنید که این ورزش ها به شما کمکی نمی کند. به این احساس توجهی نکنید و مثبت باشید و مثبت بمانید.

در جلسه های اول تمرین ها، بیش از حد به خود فشار نیاورید و تمرین ها را مرتب انجام دهید و به تدریج شدت آنها را بیشتر کنید. در انجام تمرین ها از روش های درست و مناسب استفاده کنید.

به «صدای» بدنتان که با شما «صحبت می کند» گوش دهید.

فرد معلول در شروع برنامه ورزشی اش باید یک مربی شخصی یا فیزیوتراپیست داشته باشد. چنین مشاوری به او کمک می کند تا حرکات را درست و در وضعیت بدنی درست انجام دهد، شمار حرکاتی که در هر بار تکرار می کند درست باشد و تمرین ها را به نحوی انجام دهد که آسیب نبیند.

بهتر است با مربی شخصی یا فیزیوتراپیستتان درباره اینکه چه اهدافی دارید و به چه وضعیت بدنی ای می خواهید برسید، صحبت کنید. مربی یا فیزیوتراپیست می تواند بازخوردی درست درباره نحوه انجام تمرین ها به شما بدهد.

مربی شخصی معمولا به تناسب اندام و تمرین های قدرتی شما توجه دارد و معمولا در سالن های ورزشی یا ماساژ یافت می شود. فیزیوتراپیست معمولا در مراکز درمانی برای دادن تمرین های توانبخشی پس از عمل جراحی برای مدت معینی پس از مرخص شدن بیماران کار می کند.

بهتر است شخصی را انتخاب کنید که با او راحت تر هستید و دانش تخصصی درباره وضعیت بدنی و بیماری شما دارد.

افراد دچار نقصان شنوایی یا بینایی، با موانع زیادی در زندگی روزمره مواجهند و این مشکلات هنگام ورزش بیشتر هم می شود.

مساله اصلی در ورزش برای افراد دچار مشکلات بینایی یا شنوایی، ایمنی است. مانند هر فرد مبتدی دیگری، باید به آهستگی با تمرین های هوازی تقویت کننده دستگاه گردش خون و یک برنامه روتین تمرین با وزنه ورزش را شروع و اطمینان حاصل کنید که تمرین ها را به شکل درست انجام می دهید.

یک گزینه، پیوستن به یک باشگاه ورزشی و استفاده از برنامه های تمرینی و تمرین دهنده است. تمرین دهنده می تواند شما را در سالن ورزشی هدایت کند و در استفاده از تجهیزات به شما یاری برساند. اگر علاقه مند به ورزش در فضای بیرون هستید، می توانید به برنامه های فدراسیون های ورزش معلولان بپیوندید که منابع لازم برای کمک به ورزش نابینایان و ناشنوایان را در اختیار دارند.

اگر معلولیت شما به نحوی است که امکان ورزش در خانه را دارید، می توانید تجهیزاتی از این قبیل تهیه کنید:

*تجهیزات وزنه زدن

* وزنه دست و مچ

* باندهای الاستیک

* تشک ورزشی

*توپ ورزشی در انواع اندازه ها و وزن ها

اگر روی صندلی چرخ دار می نشینید، فراموش نکنید باید از ترمز ها و پایدارکننده های مناسب برای ثابت کردن این صندلی یا نیمکت ورزشی هنگام تمرین استفاده کنید.

ممکن است نیاز به باندهای ولکرو (چسبنده) با اندازه های متفاوت برای بستن وزنه به مچ یا دست یا پایدار کردن تنه برای حفظ موقعیت آن هنگام ورزش داشته باشید.

نیاز به ورزش و تاثیر سلامتی آن در افراد معلول بسیار بیشتر از افراد سالم احساس می شود . بی تردید ورزش ، عاملی است که معلولان را به سطح جامعه می کشاند و آنان را در انجام فعالیتها مستقل می سازد . امروزه افراد معلول در سطح وسیعی در فعالیت های اجتماعی و مسابقات شرکت دارند و هویت خود را به جامعه شناسانده اند . هم اکنون 100 سال از ابداع ورزشهای معلولین می گذرد . قرن 18 و 19 میلادی زمانی بود که تاثیر ورزش در سلامت معلولین کاملا شناخته شده بود . بعد از جنگ جهانی اول فیزیوتراپی و ورزش درمانی به اندازه اورتوپدی و جراحی مهم شده بودند

در سال 1888 کلوپ ناشنوایان در برلین آغاز به کار کرد . سازمان جهانی ورزش ناشنوایان (CISS ) در سال 1922 تاسیس شد ولی افراد ناشنوا با دیگر معلولین همراه نشدند و هم اکنون نیز مسابقات جهانی مربوط به خود را با نام " مسابقات خاموش" برگزار می کنند . بعد از جنگ جهانی دوم به دلیل تعداد زیاد معلولین جنگی ، ورزشهای افراد معلول جسمی - حرکتی پا به عرصه وجود نهاد . در تحقیقاتی که برای سلامتی این افراد انجام شد ، مشخص گردید که ورزش یکی از بهترین درمانهای معلولیت است . در سال 1944 دکتر" لودویگ گوتمن" بر اساس درخواست دولت بریتانیا بیمارستان "استوک مندویل " که یک مرکز جراحی نخاعی بود را تاسیس کرد . در این مرکز ورزش یکی از درمانهای موثر معلولین به حساب می آمد .

ورزش درمانی قدم اول برای ابداع ورزشهای معلولین بود که سپس به مسابقات و رقابت های ورزشی ختم شد . در 28 جولای سال 1948 ، روز افتتاحیه بازیهای المپیک 1948 لندن همزمان بود با افتتاح بازیهای استوک مندویل که در حقیقت در این روز ورزشهای با ویلچر آغاز شد . در سال 1952 سربازان معلول دانمارکی به ورزش معلولین پیوستند و کمیته رقابت های بین المللی " استوک مندویل" را تاسیس کردند . در سال 1960 ، تحت نظارت و حمایت فدراسیون جهانی سربازان قدیمی گروه تحقیقی بین المللی ورزش معلولین جهت مطالعه و تحقیقات ورزش معلولین تاسیس شد و سپس در سال 1964 به افتتاح IOSD یا سازمان جهانی ورزش معلولین ختم شد . IOSD برای ورزشکاران معلولی مناسب بود که نمی توانند به عضویت کمیته بازیهای جهانی در رشته های ورزشهای معلولین نابینا ، قطع عضو ، قطع نخاعی ، فلج مغزی و فلج قسمتهای مختلف بدن درآیند .

در ابتدا 16 کشور به عضویت ISOD درآمدند و باعث الحاق نابینایان و قطع عضویها به پارالمپیک 1976 تورنتو و معلولین ذهنی در مسابقات سال 1980 در "آرنهیم" گردید . هدف از برگزاری مسابقات این بود که تمامی انواع ورزشهای معلولین را در بر گیرد و به عنوان یک کمیته هماهنگ کننده فعالیت داشته باشد . به هر حال دیگر سازمانهای مربوط به معلولین مانندCP- ISRA و IBSA در سالهای 1980 و 1978 تاسیس شدند . این چهار سازمان بین المللی همگی نیاز به هماهنگی را احساس کردند . بنابر این با کمک یکدیگر در سال 1982 ( کمیته هماهنگ کننده ورزشی معلولین در جهان ) را با نام ICC افتتاح کردند . این کمیته متشکل از چهار سازمانCP- ISRA ، IBSA ، ISMGF ، IOSD و چندین دبیر کل و معاون می باشد . در سالهای بعد کشورهای عضو خواستار حضور بیشتر و داشتن نماینده بیشتر در سازمانها شدند که این امر به تاسیس موسسه مردمی در سال 1989 به نام IPC شد و تا امروز این موسسه تنها سازمان چند منظوره رشته های ورزشی معلولین در جهان است .

کمیته بین المللی پارالمپیک نماینده بین المللی سازمان ورزش معلولین است . IPC مسابقات پارالمپیک و دیگر مسابقات ورزش معلولین را در دو سطح کشوری و جهانی برگزار می کند . IPC یک سازمان بین المللی غیر انتفاعی است با 160 کمیته ملی پارالمپیک و پنج فدراسیون بین المللی مخصوص ورزش معلولین . در حالیکه دیگر سازمانهای ورزش معلولین تنها یک گروه معلولین با یک ورزش را پوشش می دهند ، IPC به عنوان یک سازمان حمایت گر ، تمامی ورزشها و رشته های ورزشی معلولین را در بر می گیرد . سازمانهای ورزشی که IPC را می سازند مطمئن هستند که آینده ورزش معلولین بستگی به ورود همه ورزشکاران معلول به صحنه مسابقات دارد .