تبیان، دستیار زندگی

هدف :

رشد سالم و صحیح جوامع انسانی در گرو تعلیم و تربیت صحیح و اصولی افراد آن جامعه است . بدیهی است هر چقدر آگاهی و دانش اقشار مختلف جامعه نسبت به تعلیم و تربیت افزایش یابد ، جامعه در مسیر تکامل و تعالی رشد خواهد یافت و البته این امر ، یعنی ارتقاء و افزایش آگاهی عمومی مردم در زمینه تعلیم و تربیت ، توسط متخصصان و صاحبنظران و همچنین مدرسان و معلمان علوم تربیتی انجام می گیرد . نظر بر این مهم ، رشته علوم تربیتی به منظور تربیت و آموزش افراد در بیشتر دانشگاههای کشور دایر بوده است.
آیا معلم عاملی است که به بچه ها یاد می دهد ؟ یا سبب می شود که بچه ها  خود  یاد بگیرند ؟ آیا معلم باید به همه جوانب درس خود فکر کند و پس از آن درس دهد یا باید بدون محاسبه وارد میدان  یاددادن  شود و شروع به تدریس و یاد دادن کند ؟ 
بی شک ، هر معلم کاردان و ماهری سعی می کند به دانش آموز خود کمک کند تا خودشان به یاد گرفتن عمیق و پایدار دست یابند . یاد گرفتنی که پیامد آن دانستن بسیاری از چیزهای دیگر است و این همان یادگرفتن خلاق با میل و رغبت و همیشگی است . این نوع یاد گرفتن حافظه شاگردان را خسته نمی کند و آنها را فقط برای امتحان دادن آماده نمی سازد . بلکه تفکر آنان را پرورش می دهد و مهارتهای آنها را پی می ریزد و بارور می کند . در واقع شیوه تدریس معلم از چنان اعتباری برخوردار است که طراحی و انتخاب درست و به جای آن در فرآیند یاددهی- یادگیری ، مهمتر از اطلاعات علمی معلم است و گزینش راه اشتباه ، ضایعه خطرناکی برای نظام آموزشی محسوب می شود . 

توانایی های مورد نیاز و قابل توصیه :

فرآیند یادگیری با انسان سر و کار دارد و انسان بدون مهر و محبت و توجه خاص ، تحت تاثیر قرار نمی گیرد و چیزی را نمی آموزد. از همین رو دانشجوی علوم تربیتی باید انسان دوست و درد آشنا باشد تا در بهبود وضعیت آموزشی کشور نقش موثری داشته باشد . 
علوم تربیتی فرآیند کیفی و خرد است ؛ یعنی به یادگیری تک تک انسان ها توجه دارد . به همین دلیل دانشجوی این رشته باید نوع دوست، انسان دوست، علاقمند به دانش آموزان و در عمل صادق باشد. همچنین لازم است از نظر هوشی ، توانایی فوق العاده ای داشته و دید هنری داشته باشد . 
دانشجوی این رشته باید خلاق بوده تا بتواند ابزار آفرین و راه آفرین باشد در حال حاضر نیز می بینیم که دانشجویان توانمند این رشته گاه با وسایل بسیار ابتدایی چیزهای جدید و جالبی خلق می کنند . از سوی دیگر دانشجوی این رشته باید حس هنری داشته باشد . دانشجوی تکنولوژی آموزشی اگر هدفش ورود به آموزش و پرورش است نباید ایده آل گرا باشد چون هنوز تفکر تکنولوژی آموزشی در آموزش و پرورش جا نیافتاده است و فارغ التحصیلان این رشته نباید انتظار داشته باشند که آموخته های خود را خیلی راحت و بدون هیچ مقاومتی در محیط آموزشی پیاده کنند . در ضمن دانشجوی رشته علوم تربیتی باید قوی و محکم باشد و از روبرو شدن با مشکلات و سختی ها نترسد و مطمئن باشد که به مرور می توان ذهنیت ها را عوض کرد و مشکلات را حل نمود . 
برای تحصیل در گرایش کودکان استثنایی باید به این نکته بسیار مهم توجه داشت که داوطلب این رشته باید از حوصله و گذشت فراوان برخوردار باشد و نسبت به این کودکان علاقمند و واقع بین باشد . 

نکات تکمیلی :

متاسفانه بعضی از مسوولان نظام آموزشی ما فکر می کنند که رشته تکنولوژی آموزشی یک رشته ابزاری یا سخت افزاری است. آنها تصور می کنند که متخصص این رشته تنها می تواند در ساخت وسایل کمک آموزشی یا حداکثر فیلم های آموزشی موثر باشد در حالی که بر خلاف تصور عامه ، تکنولوژی آموزشی صرفاً در وجود وسایل و تجهیزات خلاصه نمی شود ، بلکه این رشته یک نگرش تازه است و اساس آن بر طراحی نظام آموزشی استوار است که با استفاده از اصول روانشناسی و بهره گیری از علم برنامه ریزی آموزشی و طراحی دقیق مبتنی بر هدف های مشخص و بالاخره با در نظر گرفتن توام منابع و امکانات انسانی و مادی بهترین روش و وسایل آموزشی را برای تغییر رفتار فراگیران عرضه می کند .
برای مثال در رشته تکنولوژی آموزشی ، ما درس هایی مثل ? آموزش برنامه ای داریم و می توانیم به کمک این درس ، خود آموزی تهیه کنیم که به وسیله آن دانش آموز بتواند بدون بهره گیری از معلم آموزش ببیند. یکی دیگر از درس های ما طبقه بندی مواد مختلف است که به کمک این درس می توانیم کلیه موادی را که در یک سازمان آموزشی یا غیر آموزشی وجود دارد . طبقه بندی کنیم تا مراجعه کننده بدون یاری متخصص به آرشیو سازمان مربوطه مراجعه کرده و به ماده آموزشی یا غیر آموزشی مورد مورد نیاز دسترسی پیدا کند . در واقع کاری که یک کتابدار در کتابخانه انجام می دهد . 

معرفی اجمالی گرایش های مقطع كارشناسی:

آموزش و پرورش پیش دبستانی و دبستانی :

آموزش و پرورش پیش دبستانی عبارت است از آموزش و پرورشی که از زمان تولد تا ابتدای دوره دبستان در مورد کودک انجام می شود . هدف از آموزش و پرورش دبستانی ، پرورش افرادی با ایمان ، ماهر ، مسئول و خلاق است ؛ بنابراین پرورش قوای فکری، جسمی ، عاطفی و اجتماعی از جمله هدفهای اولیه این رشته است . 
آموزش و پرورش پیش دبستانی و دبستانی در جامعه ما موضوع جدیدی است . در جامعه اسلامی ما ، جایگاه آموزش و پرورش در توضیح و تشریح ارزشهای جدید حاکم بر جامعه و آماده کردن کودکان برای ایفای وظایف خود ، از اهمیت خاص برخوردار است . تدوین برنامه های آموزشی و تربیتی در این مقطع سنی بسیار ضرورت دارد چرا که این دوره در تحکیم پایه و اساس تربیتی و آموزشهای بعدی از اهمیت بسیار برخوردار است . 

آموزش و پرورش کودکان استثنایی :

کودکان استثنایی را می توان به شش گروه کلی تقسیم کرد و هر گروه را با شرایط خاصی تعلیم داد و تربیت کرد . این شش گروه عبارتند از : 
1- کودکان عقب مانده ذهنی
2- کودکان معلول جسمی
3- کودکان نابینا و نیمه بینا
4- کودکان ناشنوا و نیمه شنوا
5- کودکان مبتلا به اختلالهای عاطفی و اجتماعی 
6- کودکان تیز هوش 
هدف از آموزش و پرورش کودکان استثنایی فراهم کردن امکانات آموزشی ویژه و فرصتهای مناسب به منظور شکوفایی توانایی های ذهنی و جسمی این کودکان با توجه به ویژگیهای عقلانی آنها است . 

مدیریت و برنامه ریزی آموزشی:

هدف از گرایش مدیریت و برنامه ریزی آموزشی ، برآوردن نیازهای آموزشی وزارت آموزش و پرورش بر اساس معارف، ارزشهای تربیت اسلامی و اصول مدیریت صحیح است .
دقت و توجه به نیازهای کشور در زمینه کمبود مدیران و برنامه ریزان آموزشی متعهد و مسلمان در مقاطع مختلف تحصیل در وزارت آموزش و پرورش ، ضرورت و اهمیت این رشته تحصیلی را روشن می کند . مدیر آموزشی باید از تواناییهای مختلف از قدرت برنامه ریزی ، آشنایی به روابط انسانی و اصول مدیریت آموزشی ، برخوردار باشد تا بتواند در مورد مسائل و مشکلات آموزشی ، قدرت تشخیص مسائل و تصمیم گیری در مورد مشکلات را داشته باشد . 

هدف این رشته تربیت افراد متخصص و متعهد در امر روزنامه‌نگاری و روابط عمومی می‌باشد. زیرا انسان قرن 21 با بشر اولیه تفاوت بسیاری دارد و باید برای برقراری ارتباط با او بخصوص ارتباطی با نفوذ و پایدار كه با حرفها و تجربه‌های تازه و ناگفته همراه باشد، به هنر و دانش پیچیده علوم ارتباطات اجتماعی مجهز بود. خدمت در وسایل ارتباطی و انجام وظایف خبری چه در روزنامه‌ها و رادیو و تلویزیونها و چه در سازمان‌های ارتباطی دیگر مانند روابط عمومی یك ماموریت و رسالت بزرگ و اجتماعی است و در انجام این ماموریت آمادگی قبلی، تربیت حرفه‌ای و مسئولیت اجتماعی ضرورت كامل دارد. 
توانایی‌های مورد نیاز و قابل توصیه 
تردیدی نیست که وسایل ارتباط نوین در جوامع بزرگ معاصر در مقیاسهای جهانی، ناحیه ای، کشوری و شهری به علت نبودن مراوده و تماس مستقیم در میان افراد گروههای وسیع، تنها عامل ارتباطی انسانها هستند و صدا و زبان اجتماع به شمار می آیند و در صورتی که کار آنها تعطیل شود و یا کار خود را به خوبی انجام ندهند و وظایف و مسؤولیتهای خویش را نشناسند و رعایت نکنند، در راه تکامل و پیشرفت انسان دشواریهای فراوانی ایجاد می شود. 
بنابراین خدمت در وسائل ارتباطی و انجام وظایف خبری و چه در روزنامه ها و رادیو و تلویزیونها و چه در سازمانهای ارتباطی دیگر مانند روابط عمومی یک مأموریت و رسالت بزرگ و اجتماعی است و در انجام این مأموریت آمادگی قبلی، تربیت حرفه ای و مسؤولیت اجتماعی ضرورت کامل دارد. برای همین دانشجوی این رشته نباید به طور اتفاقی در رشته علوم ارتباطات پذیرفته شود، بلکه باید با شناخت کامل از این رشته و با اطلاع از این توانمندی ها و ویژگیهای لازم برای موفقیت در آن، رشته فوق را انتخاب نماید.
دانشجوی روزنامه نگاری باید دارای دوازده خصیصه باشد که این خصایص عبارتند از:
1-  داشتن ذوق و استعداد نویسندگی
2-  کنجکاوی، تیزبینی و نکته سنجی
3-  داشتن ضریب هوشی بالاتر از متوسط جامعه
4-  توانایی جوشش با طبقات مختلف مردم
5-  صبر و حوصله زیاد
6-  داشتن توانایی جسمی و روانی برای دوندگی های اضطراری
7-  قدرت تفکر سریع
8-  عشق به کار خبری
9-  مؤمن به رعایت اصول اخلاقی و داشتن تقوا
10-  نداشتن خودبینی، غرور و تکبر، انزواجویی، ساده لوحی، تعصب فکری، فضل فروشی، گزافه گویی و تندخویی.
11-  داشتن توانایی های ارتباطی
12-  داشتن حافظه ای بیش از حافظ متوسط جامعه
البته به ندرت ممکن است فردی بتواند از تمامی این خصایص برخوردار باشد و هدف از تجسم فردی با ویژگیهای دوازده گانه فوق صرفاً ترسیم تصویری ایده آل از آن خصایص است که باید کوشش کرد تا در حد امکان به آن ها دست یافت.
برای ورود به این رشته هم مثل رشته نقاشی، موسیقی و سایر زمینه های هنری باید ذوق و استعداد وجود داشته باشد بنابراین وجود یک آزمون ویژه ضروری است. یعنی اینکه از طریق آزمون سراسری نمی توان برای این رشته دانشجو انتخاب کرد مگر اینکه برای سنجش کل ذوق و استعداد عمومی، نگارش فارسی، زبان خارجه و اطلاعات عمومی در مرحله اول از این کنکور استفاده شود و در مرحله دوم آزمون جداگانه ای انجام گیرد. این آزمون جداگانه باید نویسندگی، شم خبری، کنجکاوی اجتماعی، آمادگی برای خدمت اجتماعی و تحمل رنج و مشقت این حرفه را که زمان نمی شناسد، ساعت کار معینی ندارد مثلاً 7 صبح تا 2 بعدازظهر ندارد و ممکن است تمام ساعات شبانه روزی و حتی روزهای تعطیل را اشغال کند در بر بگیرد.
به این ترتیب دانشجوی روزنامه نگاری باید برای زمان طولانی کار، ساعات شب، روزهای تعطیل، فعالیت در محیط اجتماعی نامناسب و حتی در جریان جنگها، جبهه ها، شورشهای اجتماعی و یا خطرناکترین صحنه ها و حساسترین لحظه ها، آمادگی برخورد داشته باشد. به نظر می رسد که در این آزمون جداگانه مصاحبه و حتی آزمایشهای روانی هم مورد لزوم باشد.
رشته روزنامه‌نگاری نهال تنومندی است كه از چشمه‌های هنر و ادبیات، فرهنگ و فلسفه، سیاست و اقتصاد ، صنعت و تكنولوژی سیراب می‌شود. برای همین دانشجوی این رشته دروس تئوری و نظری مانند مبانی جمعیت شناسی ، مبانی روان‌شناسی ، مبانی فلسفه ، مبانی علم اقتصاد، نظریه‌های ارتباطات اجتماعی و اندیشه‌های سیاسی در قرن بیستم را مطالعه می‌كند و همچنین دروسی را كه هم جنبه عملی و هم جنبه تئوری دارند مثل اصول و تكنیك‌های تهیه خبر، مصاحبه ، گزارش ، روش تحقیق ، عكاسی خبری ، صفحه‌آرایی و ویراستای را آموزش می‌بیند. 
قریحه نویسندگی، ذوق و توانایی بالفطره در خلاقیت های هنری به اضافه شهامت و جسارت عرض وجود در جامعه، روحیه انتقاد پذیری و احترام به قضاوت دیگران از جمله ویژگیهای ورود به دنیای روزنامه نگاری است.
روزنامه نگاری سر پردرد می خواهد و دلی به وسعت دریا، جستجوگری که از پای نایستد. بینش گسترده بیابد، با یافتن پاسخ سؤالی در پی یافتن جواب پرسش دیگر باشد. خود را به سلاح آگاهی مجهز کند و بداندو بداند و برای این دانستن بخواند و بخواند

معرفی گرایش‌های مقطع كارشناسی
روزنامه‌نگاری 
وقتی در سال 1253 هجری قمری اولین روزنامه در ایران با عنوان کاغذ اخبار انتشار یافت، هیچ کس فکر نمی کرد برای تهیه مطالب روزنامه باید به رموز و فنون جستجوی اخبار و اصول انتخاب و تنظیم آن آشنا بود و باز هیچ کس فکر نمی کرد که حدود 170 سال دیگر هر روزنامه یا نشریه ای نیازمند نیروهای آموزش یافته، با تجربه و بانشاطی خواهد بود. افرادی که به فنون و روش های علمی روزنامه نگاری آشنا باشند تا روزنامه دچار روزمرگی، شرایط زدگی و یکنواختی نشود.
روزنامه نگاری در قرن گذشته بوسیله نویسندگان و صاحبان ذوق ادبی بوجود آمد و هنوز هم در برخی از کشورهای عقب مانده، روزنامه نگاران همان نویسندگان ادبی هستند. در حالی که ذوق و قریحه به تنهایی کافی نیست و کسانی که بخواهند در امور مطبوعاتی خدمت کنند مانند داوطلبان سایر حرفه های اجتماعی و حتی بیش از آن ها احتیاج به آموزش و پرورش تخصصی دارند. آموزشی که در کشور ما در رشته علوم ارتباطات گرایش روزنامه نگاری داده می شود.
حال سؤال اینجاست که در رشته روزنامه نگاری چه آموخته می شود، که هر روزنامه نگاری نیاز به تحصیلات دانشگاهی دارد؟
امروزه در مدارس روزنامه نگاری همه جای دنیا به خاطر گوناگونی مطبوعات موجود در یک روزنامه و این که روزنامه نگاری صرفاً نوشتن خبر و تکنیک های خبرنویسی نیست، برنامه های آموزشی را طوری تنظیم می کنند که بیش از 50% دروس دانشجویان در زمینه های دیگر متمرکز شود.
مثلاً توصیه می شود که دانشجوی روزنامه نگاری، علوم سیاسی بخواند و با سایر زمینه هایی که در حرفه خود با آن سروکار دارد، آشنا شود. مثلاً درسهایی مثل فیزیک یا شیمی یا زیست شناسی جزو درسی است که دانشجوی روزنامه نگاری که می خواهد فرضاً با یک پزشک مصاحبه کند باید زمینه های آن را بشناسد. در واقع مسأله فقط این نیست که شما بتوانید خوب مصاحبه کنید، خوب گزارش تهیه کنید و خوب خبر بنویسید یا تیتر بزنید بلکه بحث محتوا خیلی مهم است.
خبرگزاری ها همه گونه خبر و مطلب مخابره می کنند و روزنامه نگار باید بتواند حداقل آن خبر را بفهمد. برخی از بررسی ها نشان می دهد که مقدار زیادی از تلکس هایی که توسط برخی خبرنگاران دور ریخته می شود، به آن خاطر است که اساساً موضوع توسط خبرنگار درک نمی شود. طبعاً چنین خبرنگاری آن دسته از اخبار را درک می کند که خودش می فهمد یا دوست دارد که بفهمد. از همین رو روزنامه نگاری را می توان علمی دانست که باید به همه علوم دیگر اشراف داشته باشد.
رشته روزنامه نگاری نهال تنومندی است که از چشمه های هنر و ادبیات، فرهنگ و فلسفه، سیاست و اقتصاد، صنعت و تکنولوژی سیراب می شود برای همین دانشجوی این رشته دروس تئوری و نظری مانند مبانی جمعیت شناسی، مبانی روانشناسی، مبانی فلسفه، مبانی علم اقتصاد، نظریه های ارتباطات اجتماعی و اندیشه های سیاسی در قرن بیستم را مطالعه می کند. همچنین دروسی را که هم جنبه علمی و هم جنبه تئوری دارند مثل اصول و تکنیک های تهیه خبر، مصاحبه، گزارش، روش تحقیق، عکاسی خبری، صفحه آرایی و ویراستاری را آموزش می بیند.

رشته علوم اقتصادی دارای شش گرایش می باشد. این گرایش ها عبارتست از :

1. اقتصادنظری
2. اقتصاد بازرگانی
3. اقتصاد صنعتی
4. اقتصاد حمل و نقل
5. اقتصادپول و بانكداری
6. اقتصاد كشاورزی ، گرایش اقتصاد بازرگانی دارای گرایش بیمه میباشد.

اهداف كلی آموزشی برنامه عبارت است از تعلیم و تربیت كارشناسانی كه بتوانند:

الف) دیدگاه و تفكری كه منبعث از جهان بینی اسلام و منطبق با اصول وضوابط مكتب اقتصادی اسلام باشد دریافت كنند.

ب) مسائل و مشكلات اقتصادی واحدهایبخش عمومی و خصوصی را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل عملی قرار داده ، در ارائه طریقبا كارشناسان ارشد همكاری كنند.

ج) در سطوح مختلف مدیریت اقتصادی واحدهای دولتی وغیردولتی با استفاده از تجربیات علمی انجام وظیفه كنند.

د) بنیه علمی لازم برایادامه تحصیلات عالیه و كسب تخصص در سطوح بالاتر را تحصیل كنند.

طول دوره و شكل نظام

طول دوره كارشناسی علوم اقتصادی در هر شش گرایش ، چهار سال است و نظام آموزشی آن واحدی است.كلیه دروس در هشت نیمسال تحصیلی ارائه می شود. طول هرنیمسال تحصیلی 17 هفته است . مدت هر واحد نظری 17 ساعت و هر واحد كارورزی 68 ساعت در طول یك نیمسال تحصیلی است.