تبیان، دستیار زندگی

دوستان بزرگوار،اندكی بیش تا آغاز بهار و بهاران باقی نیست.

زمستان می گذرد و بوی باد نوروزی دگربار مشاممان را می نوازد:

« خواجوی کرمانی »


حبذا پای گل و صبح‌دم و فصل بهار
باده در دست و هوا در سر و لب بر لب یار

بی رخ یار هوای گل و گلزارم نیست
زان که بادست نسیم چمن و بوی بهار

همه بت‌خانه‌ی چین نقش و نگار است ولیک
اهل معنی نپرسند مگر نقش نگار

در دل تنگ من آمد غم و جز یار نرفت
اوست کاندر حرم عشق تو می‌یابد بار

سکه‌ی روی مرا نقش نبینی زان روی
که درست است که چشمت نبود بر دینار

خرم آن روز که من بوسه شمارم ز لبت
گرچه بیرون ز قیامت نبود روز شمار

گفتی از لعل لبت کام برآرم روزی
چون مراد من دلسوخته این است برآر

از میانت چو کمر میل کنار است مرا
گرچه بی زر میانت نتوان جست کنار

گر به تیغش بزنی روی نپیچد خواجو
که دلش را سربار است و تنش را سردار

« منوچهری دامغانی »


هنگام بهار است و جهان چون بت فرخار
خیز ای بت فرخار، بیار آن گل بی‌خار

در سایه‌ی گل باید خوردن می چون گل
تا بلبل قوّالت برخوانند اشعار

تا ابر کند می را با باران ممزوج
تا باد به می درفکند مشک به خروار

آن قطره‌ی باران بین از ابر چکیده
گشته سر هر برگ از آن قطره گهربار

آن قطره‌ی باران که فرو بارد شبگیر
بر طرف چمن بر دو رخ سرخ گل نار

وان قطره‌ی باران که چکد از بر لاله
گردد طرف لاله از آن باران بنگار

پنداری تبخاله‌ی خردک بدمیده است
بر گرد عقیق دو لب دلبر عیار

وان قطره‌ی باران که برافتد به گل سرخ
چون اشک عروسی است برافتاده به رخسار

ز کوی یار می‌آید نسیم باد نوروزی
از این باد ار مدد خواهی چراغ دل برافروزی
چو گل گر خرده‌ای داری خدا را صرف عشرت کن
که قارون را غلط‌ها داد سودای زراندوزی
ز جام گل دگر بلبل چنان مست می لعل است
که زد بر چرخ فیروزه صفیر تخت فیروزی
به صحرا رو که از دامن غبار غم بیفشانی
به گلزار آی کز بلبل غزل گفتن بیاموزی
چو امکان خلود ای دل در این فیروزه ایوان نیست
مجال عیش فرصت دان به فیروزی و بهروزی
طریق کام بخشی چیست ترک کام خود کردن
کلاه سروری آن است کز این ترک بردوزی
سخن در پرده می‌گویم چو گل از غنچه بیرون آی
که بیش از پنج روزی نیست حکم میر نوروزی
ندانم نوحه قمری به طرف جویباران چیست
مگر او نیز همچون من غمی دارد شبانروزی
می‌ای دارم چو جان صافی و صوفی می‌کند عیبش
خدایا هیچ عاقل را مبادا بخت بد روزی
جدا شد یار شیرینت کنون تنها نشین ای شمع
که حکم آسمان این است اگر سازی و گر سوزی
به عجب علم نتوان شد ز اسباب طرب محروم
بیا ساقی که جاهل را هنیتر می‌رسد روزی
می اندر مجلس آصف به نوروز جلالی نوش
که بخشد جرعه جامت جهان را ساز نوروزی
نه حافظ می‌کند تنها دعای خواجه تورانشاه
ز مدح آصفی خواهد جهان عیدی و نوروزی
جنابش پارسایان راست محراب دل و دیده
جبینش صبح خیزان راست روز فتح و فیروزی

حافظ

جهان از باد نوروزی جوان شد
زمین در سایه سنبل نهان شد

قیامت می كند بلبل سحرگاه
مگر گل فتنه آخر زمان شد؟

ز رنگ سبزه و شكل ریاحین
زمین گویی به صورت آسمان شد

صبا در طره شمشاد پیچید
بنفشه خاك پای ارغوان شد

بهار آمد بیا و توبه بشكن
كه در وقتی دگر صوفی توان شد

ز رنگ و بوی گل اطراف بستان
تو پنداری بهشت جاودان شد

ولیكن اوحدی را برگ گل نیست
كه او آشفته بوی فلان شد

اوحدی مراغه ای

بوی گل نرگس؟
- نه،
که بوی خوش عید است!
شو پنجره بگشا،
که نسیم است و نوید است.
رو خار غم از دل بکن، ای دوست،
که نوروز
هنگام درخشیدن گلهای امید است.
بر لالهء از برف برون آمده بنگر،
چون روی تو، کز بوسه من سرخ و سپید است.
با نقل و نبیدم نبود کار، که امروز
روی تو مرا عید و لبت نقل و نبید است.
گر با دل خونین، لب خندان بپسندی
با من بزن این جام، که ایام، سعید است!

فریدون مشیری

نوبهار آمد و آورد گل و یاسمنا
باغ همچون تبت و راغ بسان عدنا
آسمان خیمه زد از بیرم و دیبای کبود
میخ آن خیمه ستاک سمن و نسترنا
بوستان گویی بتخانه فرخار شده است
مرغکان چون شمن و گلبنکان چون وثنا
بر کف پای چمن بوسه بداده وثنش
کی وثن بوسه دهد بر کف پای شمنا
کبک ناقوس زن وشارک سنتورزنست
فاخته نای زن و بط شده طنبور زنا
پرده راست زند نارو بر شاخ چنار
پرده باده زند قمری بر نارونا
کبک پوشیده یکی پیرهن خز کبود
کرده با قیر مسلسل، دو بر پیرهنا
پوپویک پیکی، نامه زده اندر سر خویش
نامه گه باز کند، گه شکند بر شکنا
فاخته راست به کردار یکی لعبگرست
در فکنده به گلو حلقه مشکین رسنا
از فروغ گل اگر اهرمن آید به چمن
از پری باز ندانی دو رخ اهرمنا
نرگس تازه چو چاه ذقنی شد بمثل
گر بود چاه ز دینار و ز نقره ذقنا
چونکه زرین قدحی در کف سیمین صنمی
یا درخشنده چراغی به میان پرنا
وان گل نار بکردار کفی شبرم سرخ
بسته اندر بن او لختی مشک ختنا
سمن سرخ بسان دو لب طوطی نر
که زبانش بود از زرٚزده در دهنا
وان گل سوسن ماننده جامی ز لبن
ریخته معصفر سوده میان لبنا
ارغوان بر طرف شاخ تو پنداری راست
مرغکانند عقیقین زده بر بابزنا
لاله چون مریخ اندر شده لختی به کسوف
گل دو روی، چو بر ماه سهیل یمنا
چون دواتی بسدینست خراسانی وار
باز کرده سر او، لاله به طرف چمنا
ثوب عتابی گشته سلب قوس قزح
سندس رومی گشته سلب یاسمنا
سال امسالین نوروز طربنا کترست
پار و پیرار همیدیدم انودوهگنا
این طربناکی و چالاکی او هست اکنون
از موافق شدن با دولت بوالحسنا
منوچهری دامغانی

آمد بهار خرم و آمد رسول یار
مستیم و عاشقیم و خماریم و بی قرار

ای چشم وای چراغ روان شو به سوی باغ
مگذار شاهدان چمن را در انتظار

اندر چمن زغیب غریبان رسیده اند
رو رو که قاعده است که " القادِم یُـزار

گل از پی قدوم تو در گلشن آمده است
خار از پی لقای تو گشته است خوش عذار

ای سرو گوش دار که سوسن به شرح تو
سرتا به سر زبان شد بر طرف جویبار

نسیم باد نوروزی

نسیم باد نوروزی ز کویِ یــار می آید

بِکن زنگار دل جانا بوی دلدار می آید

بیا در باغ و از آنجا، نگر رخسار جانان را

شمیمِ عطر گیسویش به این گلزار می آید

می ِ نابی بده ساقی که بیدارم کند یکدم

دل غمدیده ی ما را دمی غمخوار می آید

به بستان گر روی بینی نوای بلبل و قُمری

دوای درد بی درمان بصد بیمار می آید

بیا بنگر به صحرا و بدشت و باغ و بر بُستان

صدای دلنشین آب از کوهسار می آید

ببین زین محشر عالم تمام مُردگان زنده

نسیم زندگی بر مؤمن و کُفّار می آید

اگر چه تار زلف او ربوده طاقت دل را

ز تاب جعد مشکینش بریُّ و بار می آید

هَزار دل غمین از دی، بیا در دامن گلها

بگوش باد برخوان نو بهار می آید

زخواب ناز برخیزید یاس و سوسن و لاله

صبا بر حال رنجوران پیِ تیمار می آید

«مُبین» از رحمت بی منتها با یک گل نرگس

به نوروزی بسر یلدایِ انتظار می آید

نصرالدین کریمی (مُبین) از زیاران