حسن تعلیل
حسن تعلیل آوردن علتی ادبی و ادعایی است برای امری ، به گونه‌ای که بتواند خواننده را قانع کند. البته این علت از جنبه علمی غلط ولی از جنبه هنری و ادبی صحیح می باشد.
برای درک بهتر به چند مثال زیبا توجه کنید:
عجب نیست بر خاک اگر گل شکفت ♥ که چندین گل اندام در خاک خفت (سعدی)
شاعر علت روییدن گلها را در خاک خفتن گل اندامان دانسته است ، در حالی که ارتباطی میان این دو امر نیست.
| هنگام سپیده دم خروس سحری | | دانی ز چه رو همی کند نوحه گری |
| یعنی که نمودند در آیینهٔ صبح | | از عمر شبی گذشت و تو بی خبری |
شاعر در این بیت به زیبایی علت خواندن خروس را در هنگام صبح ، ناله ی خروس از گذر یک روز و گذر قسمتی از عمر می داند.
بقیه رو بدون توضیح میذارم ، هرکدوم که حسن تعلیلشو متوجه نشدید ، بگید تا توضیح بدم.
گفتم این سلسله زلف بتان از پی چیست
گفت حافظ گله ای از دل شیدا می‌کرد
باز مستان دل از آن گیسوی مشکین حافظ
زانکه دیوانه همان به که زنجیر بود
تا چشم تو ریخت خون عشاق ♥ زلف تو گرفت رنگ ماتم
چوب را چون بشکنی گوید تراق ♥ این صدا از چیست؟ از درد فراق
(( پیروز باشید ))
