تبیان، دستیار زندگی

به نام خدا سلام sadra گرامي انشالله اگر خداوند عمري بدهد به کمک کاربران ومديران خوب اين انجمن قرار هست در اين بحث درباره عدل بحث کنيم براي شروع بحث من مطالبي قرار ميدم بعد سوالاتي اگر هست پاسخ داده ميشه دروس بر راستاي اصول دين هست يعني ابتدا درباره توحيد بعد عدل ...... اما مهمتر از همه اينه که مباحثه چند نفره باشه وفقط ثبت مطلب از جانب بنده نباشه پس به کمک شماها انشالله مباحث پرباري داشته باشيم وبه سوالات دوستان پاسخ بديم

به نام خدا سلام با تشکر از سوالات خوب جناب ميلادي ويونس صالحي گرامي وهمچنين پاسخ خوب ولايت گرامي تا جاييکه درتوان داشته باشم پاسخ ميدم

به نام خدا سلام عدل در تشريع خـداونـد در قـانونگذاري و اوامر و نواهي خويش نيز، عدالت را ارج نهاده و بيش از تاب و توان افراد بر آنان تکليفي ننهاده است؛ «لا يُکَلِّفُ اللّهُ نَفْساً اِلاّ وُسْعَها» [1] . خدا بر هيچ کس مگر به قدر توانايي او تکليف نمي کند. در زير، شماري از نمودهاي عدالت الهي در تشريع را برشمرده ايم: 1 ـ خداوند تکليف را از نابالغان و ديوانگان برداشته است؛ زيرا آنان توان بدني يا عقلاني انجام تکاليف را ندارند. 2 ـ برخي چيزهاي حرام را در حالت اضطرار و ناچاري، روا شمرده است؛ چنان که در حديثي از رسول گرامي اسلام (ص) نقل است: «رُفِعَ عَنْ اُمَّتي تِسْعَةٌ... وَ مَا اضْطُرُّوا اِلَيْهِ» [2] . از امّت من نُه چيز برداشته شده است... و [يکي از آن ها] چيزهايي است که بدان اضطرار يابند. يـعـنـي خـداونـد، مـکلّفان را براي برخي کارهاي حرام، که از روي اضطرار انجام گيرد، کيفر نمي دهد. 3 ـ خـداونـد، تـکـليـفـي بـيـش از تـوان مـکلّفان وضع نکرده است؛ مثلاً وجوب روزه را از بيمار، غـسـل و وضو را از کسي که آب برايش زيان دارد، نماز ايستاده را از کسي که توان انجام آن را ندارد، برداشته است: «وَ ما جَعَلَ عَلَيْکُمْ فِي الدّينِ مِنْ حَرَجٍ» [3] . و در دين کاري سخت بر شما ننهاده است. بـه عـبـارت ديگر، خداوند، همه افراد را به تکليفي در حدّ توانشان موظف نموده و برکسي که توان بيشتري داشته، تکليف بيشتري قرار داده است. اگـر تـفـاوتـي در بـخـشـي از تـکـاليـف، مـيـان افـراد مـشـاهـده مـي شـود، بـه دليـل مـراعـات تـوان، مـوقـعـيـّت و شـرايط خاص مکلّفان است؛ براي نمونه، افراد مستطيع و تـوانـمـنـد را بـه انـجـام حـج، اداي خـمس و زکات و انفاق مکلف کرده و اين تکاليف را از ديگران برداشته است. _________________ 1.بقره 286 2.بحار الانوار ج 58ص325 3.حج 78

به نام خدا سلام اينکه عدل دو قسم است تکويني و تشريعي، عدل تکويني اين است که خداي تعالي هر موجودي را در مرتبه‏اي از هستي قرار داده و با تفاوت مراتب و روابط آنها نظام هستي را برقرار نموده، و موجودي را نرسد که به مرتبه‏اش اعتراض کند. مثلا جمادات گويند: چرا ما را حيات حيواني ندادي، حيوانات گويند: چرا ما را عقل انساني عطا ننمودي، يا هر موجودي خود را سزاوار مرتبه و شرائط ديگر داند و زبان اعتراض بگشايد

به نام خدا سلام پس خداوند متعال هر موحودي را در نظام آفرينش در مرتبه و اندازه و شرائط مناسبي قرار داده حقيقت عدل همين نظام آفرينش است که خداي تعالي در ممکنات قرار داده، و هر چيزي را در جاي مناسب و سزاوارش نهاده و در عين تفاوت و اختلاف با تناسب دقيقي هر جزئي از اجزاء جهان در جاي خود سهمي در برقراري جهان دارد، تا کار جهان به گردش آيد، و هدفي که از آفرينش منظور است به بروز و فعليت برسد.

به نام خدا سلام در سوره روم آيه 22 مي‏فرمايد و من آياته خلق السموات و الارض و اختلاف السنتکم و الوانکم ان في ذلک لايات للعالمين (و از دلالتهاي قدرت او آفريدن آسمانها و زمين است و اختلاف زبانهاي شما در لغات يا اجناس نطق و اشکال آن که دو نطق مساوي يکديگر نيستند و اختلاف رنگهاي شما در سفيدي و سرخي و سياهي و زردي يا در خطوط اعضاء که خطوط اگشت دو نفر با هم مساوي نيست يا شکلها که دو نفر يک شکل نيستند بدرستي که مخالفت در زبانها و رنگهاي دميان هر آينه نشانه‏هاي قدرت است براي دانايان) رسول اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) فرمود: مردم هميشه در خيرند مادامي که تفاوت برقرار باشد و هر گاه تساوي گيرند تباه گردند.

به نام خدا سلام عدل تشريعي اين است که خداي متعال برخي از اصناف موجودات را مانند انسان در مسير تکامل اختياري قرار داده، و دستورات تکاملي براي آنان بنام دين توسط فرستادگانش فرستاده، و به انجام آن دستورات امرشان کرده، و از عالم آخرت آگاهشان نموده، و کساني را که پيروي از فرستادگانش کرده‏اند به سعادت جاوداني نويد داده، و کساني را که از متابعت ايشان سرباز زنند به عذاب ابد، وعيد و بيم داده، همچنان که در سوره انعام آيه 49 و 50 مي‏فرمايد و ما نرسل المرسلين الا مبشرين و منذرين فمن آمن و اصلح فلا خوف عليهم و لا هم يحزنون و الذين کذبوا باياتنا يمسهم العذاب بما کانوا يفسقون (و نفرستاديم پيغمبران را مگر در حالي که مژده دهنده بودند اهل ايمان را ببهشت و بيم کننده بودند اهل کفر را بدوزخ، پس هر که ايمان آورد و اصلاح کند کار خود را بتقوي و طاعت پس هيچ ترسي نيست ايشان را از عذاب و عقاب و نه ايشان اندوهگين شوند از فوت ثواب و يا غمگين شوند از فوت آنچه در دنيا گذاتشه‏اند بر خلاف کفار، و آنها که تکذيب کردند آيتهاي ما را برسد ايشان را عذاب بسبب آنکه بيرون رفتند از دايره‏ي تصديق و اطاعت

به نام خدا سلام پس تشريع بمعني بيان کردن راه است و عدل در اينجا به دو معني تحقق پيدا مي‏کند يکي رعايت تساوي است که خداي تعالي پيمودن راه سعادت را در اختيار هر بشري گذارده، و آنان را به سلوکش دعوت نموده، و راهنمايان و توشه راه را بهآساني در دسترس هر کس که طالب راه است قرار داده.

به نام خدا سلام و دوم موازنه يعني سنجيدن و برابر کردن دو چيز با هم است همچنان که در عالم تکوين تفاوت لازمه نظام آفرينش بود خداي تعالي تکاليف بندگان را بر ميزان تکوين و خلقت آنان قرار داده لا يکلف الله نفسا الا وسعها خدا هيچ نفسي را تکليف نکند مگر مادون طاقت او، و گنجايش قدرت او، چون وسع بمعني مادون طاقتست همچنان که در آيه ديگر مي‏فرمايد يريد الله بکم اليسر و لا يريد بکم العسر (مي‏خواهد خدا بمشا آساني و نمي‏خواهد بشما دشواري را) پس راه يکي است و پيمودنش براي همه ميسر است ولي وظائف و تکاليف در اين راه مختلف است در ميزان عمل هر کس روي اختلاف خلقت بندگان، که در اينجا احاديث و آيات بسيار است پس خلاصه اينکه مي‏گوئيم خدا عادل است يعني ممکنات را بيهوده نيافريده و اگر عطائي کند بجاست، و اگر منعي کند بجاست، و حق هيچ موجودي را هر که باشد و هر چه باشد نه در دنيا و نه در آخرت تباه نمي‏کند.