تبیان، دستیار زندگی

20 مهر ماه روز بزرگداشت حافظ شیرازی(اصفهانی) 

بالابلند عشوه گر نقش باز من
کوتاه کرد قصه زهد دراز من
دیدی دلا که آخر پیری و زهد و علم
با من چه کرد دیده معشوقه باز من
می‌ترسم از خرابی ایمان که می‌برد
محراب ابروی تو حضور نماز من
گفتم به دلق زرق بپوشم نشان عشق
غماز بود اشک و عیان کرد راز من
مست است یار و یاد حریفان نمی‌کند
ذکرش به خیر ساقی مسکین نواز من
یا رب کی آن صبا بوزد کز نسیم آن گردد شمامه کرمش کارساز من
نقشی بر آب می‌زنم از گریه حالیا
تا کی شود قرین حقیقت مجاز من
بر خود چو شمع خنده زنان گریه می‌کنم
تا با تو سنگ دل چه کند سوز و ساز من
زاهد چو از نماز تو کاری نمی‌رود
هم مستی شبانه و راز و نیاز من
حافظ ز گریه سوخت بگو حالش ای صبا
با شاه دوست پرور دشمن گداز من

ای هدهد صبا به سبا می‌فرستمت

بنگر که از کجا به کجا می‌فرستمت


حیف است طایری چو تو در خاکدان غم

زین جا به آشیان وفا می‌فرستمت


در راه عشق مرحله قرب و بعد نیست

می‌بینمت عیان و دعا می‌فرستمت


هر صبح و شام قافله‌ای از دعای خیر

در صحبت شمال و صبا می‌فرستمت


تا لشکر غمت نکند ملک دل خراب

جان عزیز خود به نوا می‌فرستمت


ای غایب از نظر که شدی همنشین دل

می‌گویمت دعا و ثنا می‌فرستمت


در روی خود تفرج صنع خدای کن

کیینه خدای نما می‌فرستمت


تا مطربان ز شوق منت آگهی دهند

قول و غزل به ساز و نوا می‌فرستمت


ساقی بیا که هاتف غیبم به مژده گفت

با درد صبر کن که دوا می‌فرستمت


حافظ سرود مجلس ما ذکر خیر توست

بشتاب هان که اسب و قبا می‌فرستمت

چه لطف بود که ناگاه رشحه قلمت

حقوق خدمت ما عرضه کرد بر کرمت


به نوک خامه رقم کرده‌ای سلام مرا

که کارخانه دوران مباد بی رقمت


نگویم از من بی‌دل به سهو کردی یاد

که در حساب خرد نیست سهو بر قلمت


مرا ذلیل مگردان به شکر این نعمت

که داشت دولت سرمد عزیز و محترمت


بیا که با سر زلفت قرار خواهم کرد

که گر سرم برود برندارم از قدمت


ز حال ما دلت آگه شود مگر وقتی

که لاله بردمد از خاک کشتگان غمت


روان تشنه ما را به جرعه‌ای دریاب

چو می‌دهند زلال خضر ز جام جمت


همیشه وقت تو ای عیسی صبا خوش باد

که جان حافظ دلخسته زنده شد به دمت

زان یار دلنوازم شکریست با شکایت

گر نکته دان عشقی بشنو تو این حکایت


بی مزد بود و منت هر خدمتی که کردم

یا رب مباد کس را مخدوم بی عنایت


رندان تشنه لب را آبی نمی‌دهد کس

گویی ولی شناسان رفتند از این ولایت


در زلف چون کمندش ای دل مپیچ کان جا

سرها بریده بینی بی جرم و بی جنایت


چشمت به غمزه ما را خون خورد و می‌پسندی

جانا روا نباشد خون ریز را حمایت


در این شب سیاهم گم گشت راه مقصود

از گوشه‌ای برون آی ای کوکب هدایت


از هر طرف که رفتم جز وحشتم نیفزود

زنهار از این بیابان وین راه بی‌نهایت


ای آفتاب خوبان می‌جوشد اندرونم

یک ساعتم بگنجان در سایه عنایت


این راه را نهایت صورت کجا توان بست

کش صد هزار منزل بیش است در بدایت


هر چند بردی آبم روی از درت نتابم

جور از حبیب خوشتر کز مدعی رعایت


عشقت رسد به فریاد ار خود به سان حافظ

قرآن ز بر بخوانی در چارده روایت

مدامم مست می‌دارد نسیم جعد گیسویت

خرابم می‌کند هر دم فریب چشم جادویت


پس از چندین شکیبایی شبی یا رب توان دیدن

که شمع دیده افروزیم در محراب ابرویت


سواد لوح بینش را عزیز از بهر آن دارم

که جان را نسخه‌ای باشد ز لوح خال هندویت


تو گر خواهی که جاویدان جهان یک سر بیارایی

صبا را گو که بردارد زمانی برقع از رویت


و گر رسم فنا خواهی که از عالم براندازی

برافشان تا فروریزد هزاران جان ز هر مویت


من و باد صبا مسکین دو سرگردان بی‌حاصل

من از افسون چشمت مست و او از بوی گیسویت


زهی همت که حافظ راست از دنیی و از عقبی

نیاید هیچ در چشمش بجز خاک سر کویت

درد ما را نیست درمان الغیاث

هجر ما را نیست پایان الغیاث


دین و دل بردند و قصد جان کنند

الغیاث از جور خوبان الغیاث


در بهای بوسه‌ای جانی طلب

می‌کنند این دلستانان الغیاث


خون ما خوردند این کافردلان

ای مسلمانان چه درمان الغیاث


همچو حافظ روز و شب بی خویشتن

گشته‌ام سوزان و گریان الغیاث

تویی که بر سر خوبان کشوری چون تاج

سزد اگر همه دلبران دهندت باج


دو چشم شوخ تو برهم زده خطا و حبش

به چین زلف تو ماچین و هند داده خراج


بیاض روی تو روشن چو عارض رخ روز

سواد زلف سیاه تو هست ظلمت داج


دهان شهد تو داده رواج آب خضر

لب چو قند تو برد از نبات مصر رواج


از این مرض به حقیقت شفا نخواهم یافت

که از تو درد دل ای جان نمی‌رسد به علاج


چرا همی‌شکنی جان من ز سنگ دلی

دل ضعیف که باشد به نازکی چو زجاج


لب تو خضر و دهان تو آب حیوان است

قد تو سرو و میان موی و بر به هیت عاج


فتاد در دل حافظ هوای چون تو شهی

کمینه ذره خاک در تو بودی کاج

اگر به مذهب تو خون عاشق است مباح

صلاح ما همه آن است کان تو راست صلاح


سواد زلف سیاه تو جاعل الظلمات

بیاض روی چو ماه تو فالق الاصباح


ز چین زلف کمندت کسی نیافت خلاص

از آن کمانچه ابرو و تیر چشم نجاح


ز دیده‌ام شده یک چشمه در کنار روان

که آشنا نکند در میان آن ملاح


لب چو آب حیات تو هست قوت جان

وجود خاکی ما را از اوست ذکر رواح


بداد لعل لبت بوسه‌ای به صد زاری

گرفت کام دلم ز او به صد هزار الحاح


دعای جان تو ورد زبان مشتاقان

همیشه تا که بود متصل مسا و صباح


صلاح و توبه و تقوی ز ما مجو حافظ

ز رند و عاشق و مجنون کسی نیافت صلاح

دل من در هوای روی فرخ

بود آشفته همچون موی فرخ


بجز هندوی زلفش هیچ کس نیست

که برخوردار شد از روی فرخ


سیاهی نیکبخت است آن که دایم

بود همراز و هم زانوی فرخ


شود چون بید لرزان سرو آزاد

اگر بیند قد دلجوی فرخ


بده ساقی شراب ارغوانی

به یاد نرگس جادوی فرخ


دوتا شد قامتم همچون کمانی

ز غم پیوسته چون ابروی فرخ


نسیم مشک تاتاری خجل کرد

شمیم زلف عنبربوی فرخ


اگر میل دل هر کس به جایست

بود میل دل من سوی فرخ


غلام همت آنم که باشد

چو حافظ بنده و هندوی فرخ

جمالت آفتاب هر نظر باد
ز خوبی روی خوبت خوبتر باد


همای زلف شاهین شهپرت را
دل شاهان عالم زیر پر باد


کسی کو بسته زلفت نباشد
چو زلفت درهم و زیر و زبر باد


دلی کو عاشق رویت نباشد
همیشه غرقه در خون جگر باد


بتا چون غمزه‌ات ناوک فشاند
دل مجروح من پیشش سپر باد


چو لعل شکرینت بوسه بخشد
مذاق جان من ز او پرشکر باد


مرا از توست هر دم تازه عشقی
تو را هر ساعتی حسنی دگر باد


به جان مشتاق روی توست حافظ
تو را در حال مشتاقان نظر باد