گشت رصدی کهک قم
بعد از هماهنگی های لازم و خداحافظی با خانم پایدار عزیز که برای ترتیب دادن این گشت رصدی بسیار زحمت کشیدند، حدود ساعت 3 بعد از ظهر روز پنچشنبه 24 تیر1389 از جلوی درب موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان به مقصد کهک قم حرکت کردیم. در طول مسیر بحث های علمی و نجومی با دوستان و گاهاً اجرای پانتومیم، مانع از این می شد که گرمای شدید هوا را حس کنیم، بعد از 4 ساعت به جایی خوش آب و هوا به نام فردو از توابع کهک قم رسیدیم. لیدر گروه، جناب آقای مصطفی امام به همراه همکار ارجمندشان خانم مدنی که با داشتن تجربه و اطلاعات مفیدشان هدایت گروه رصدی را به خوبی عهده دار بودند، گروه را به مدرسه ای در روستای فردو که محل مناسبی برای رصد آسمان شب بود،هدایت کردند. پس از مستقر شدن، در حیاط مدرسه سخنرانی توسط آقای امام انجام شد مبنی بر اهداف این سفر و سپس اعضای گروه یک به یک خود را معرفی کردند و از سوابق نجومی خود گفتند. معرفی ها حاکی از یک تیم علاقمند و تازه کار نجومی بود که بعضاً اولین شب رصدی خود را تجربه می کردند.
با استقرار وسایل رصدی در حیاط مدرسه کم کم خورشید غروب کرد و اولین اجرام آسمان شب، ماه و سیاره زهره را با چشم غیر مسلح و در هوایی نه چندان تاریک رصد کردیم. نکته هیجان انگیز و جالب این سفر وجود تلسکوپ اشمیت کاسگرینی بود که آقای امام با همکاری شرکت آوا استار برای تکمیل یک شب رصدی مفید همراه خود آورده بود.
پس از تاریک شدن هوا، تماشای ستارگان بیشمار آسمان به دور از هر گونه آلودگی هوای شهر، هرچند برای چندمین بار هم که باشد، شگفت انگیز بود. ابتدا کره ماه و سیاره زهره را از پشت تلسکوپ و دوربین های دوچشمی مشاهده کردیم، هر فرد برای بهره بیشتر از رصد آسمان تلاش می کرد، یکی دوربین را تنظیم می کرد، یکی به نقشه آسمان نگاه می کرد و محل اجرام را می یافت، یکی برای چندمین بار از پشت تلسکوپ به ماه خیره می شد، دیگری سعی داشت زیبایی های آسمان را با دوربین عکاسی ثبت کند و ...
چندی بعد همه بر روی زیر اندازها، زیر آسمان پرستاره خدا نشستیم و از اطلاعات علمی جناب آقای امام در ارتباط با صورت های فلکی به همراه مشخص کردن محل دقیق صور فلکی با لیزر، بهره بردیم. همه جذب زیبایی های آسمان بودیم که گذر یک شهاب سنگ همه را به وجد آورد.
پس از صرف شام، در محل نمازخانه مدرسه به تماشای اسلایدهایی از منظومه شمسی به همراه توضیحات خوب آقای امام پرداختیم و بعد از آن بحث های علمی خوبی در ارتباط با پیدایش جهان هستی و موجودات فرازمینی بین گروه در گرفت که بسیار جالب و آموزنده بود و خواب را از سر همه پراند. جذابیت رصد شبانه، دوباره گروه را به حیاط گشاند تا با گذشت زمان، حرکت زمین و جابجا شدن محل ستارگان در آسمان چهره جدید آسمان را رصد کنیم، عشق وعلاقه گروه به ستاره شناسی آنها را تا طلوع آفتاب بیدار نگه داشت تا به تماشای کهکشان آندرومدا، خوشه های ستاره ای و صور فلکی زمستان بپردازند، افراد خبره تر اطلاعات مفید نجومی را در اختیار افراد تازه کار قرار می دادند و این همدلی و همکاری در گروه واقعاً لذت بخش بود.
پس از استراحت کوتاه و روشن شدن هوا، صبحانه را در حیاط و در کنار تلسکوپ و دوربین دوچشمی که تا هنگام روشن شدن آسمان ما را در هرچه بهتر رصد کردن شگفتی های اعماق آسمان یاری کرده بودند، میل کردیم و بعد از انداختن چند عکس دسته جمعی و یادگاری، دبستان میرزا کوچک خان فردو را به مقصد خانه ملاصدرا در کهک ترک کردیم.
حکیم و فیلسوف بزرگ ایرانی صدرالدین محمد بن ابراهیم قوام شیرازی معروف به مُلاصَدرا، بنایی کوچک با طراحی قدیمی، ملاصدرا به مدت ۵ یا ۷ سال پایان عمر بابرکتش را در کهک قم و در تبعید زیست. جای تعجب داشت که خانه ی حکیمی با این قدر و منزلت متولی نداشت. پس از بازدید، قدری در خانه این فیلسوف برجسته ایرانی نشستیم و به بحث علمی پرداختیم. احساس می کردم روح این بزرگوار از اینکه جویندگان علم در خانه اش به بحث و گفتگوی علمی پرداخته اند،شاد است.
در پایان با کوله باری از اطلاعات مفید ستاره شناسی و تجربه یک شب رصدی خوب به تهران بازگشتیم، چهره شاد گروه خبر از رضایت مندی از این سفر را می داد.
جا دارد از زحمات مسئولین موسسه تبیان و همچنین همکاری شرکت آوا استار در برگزاری این گشت رصدی پربار، کمال تشکر را داشته باشم.
الهام گارسچی