نویسنده: دكتر مجتبی فاضل
استرس، بدخوابی و ضعف های مفصلی و بینایی
بازی های كامپیوتری با همه هیجان و زیبایی در ذهن كودكان، آسیب های جسمانی هم به دنبال دارند. آسیب های جسمی و فیزیكی كه با رعایت اصول درست استفاده از این بازی ها، به سادگی قابل پیشگیری هستند.
درا ین مقاله به توضیح مختصری از آثار جسمانی ناشی از بازی های كامپیوتری بر كودكان می پردازیم.
هیجان و تیك های عصبی
بازی های كامپیوتری را می توان به دو گروه تقسیم كرد. گروه اول بازی هایی كه جذابیت دارند و علاوه بر ایجاد هیجان باعث تمركز، دقت و خلاقیت می شوند وگروه دوم بازی هایی هستند كه صرفا هیجان دارند پس خواه ناخواه اثر مخربی بر ذهن كودك می گذراند. اگر چه هیجان، نیاز طبیعی كودكان در دوره های سنی مشخصی است تا به رشد شخصیتی و عاطفی لازم دست پیدا كنند؛ اما نباید منكر این اصل شد كه به حس هیجان پذیری كودكان و نوجوانان باید از طریق طبیعی پاسخ داده شود. بازی های خشن رایانه ای نه تنها نیاز كودكان را برای هیجان تأمین نمی كنند بلكه باعث افزایش هیجان پذیری به شكلی نامناسب در آنها می شود و پس از مدتی آنها رابا افزایش نیاز نسبت به سطح محرك محیطی بالاتری برای واكنش نشان دادن، روبه رو می كنند.
كم توجهی
از طرف دیگر كودكان به دلیل استمرار در انجام بازی های جنجالی و پر سر و صدای رایانه ای، كم توجهی پیدا می كنند و در ذهنیات خود تخیلاتی را می پرورانند. این كودكان به طور دائم در عالم خیال سر می كنند و به مرور دامنه توجه و تمركز كمتری پیدا می كنند.
پرخاشگری
عارضه دیگری كه هیجان مستمر بر كودكان و نوجوانان ایجاد می كند، افزایش میزان ترشح هورمون این نفرین و نور اپی نفرین از مغز است كه این افزایش سیستم عصبی آنها را دچار آسیب می كند و به شكل پرخاشگری، بی تحملی وتنش های عصبی آشكار می شود.
تیك های عصبی
علاوه بر این، هیجان زیاد باعث انقباض دائم عضلات شده و كودكان و نوجوانان را دچارعوارضی مانند تیك های عصبی، جویدن، گوشه لب و ناخن، قفل شدن دندان ها، اخم و چین و چروك صورت می كند، به همین دلیل آنها به ناچار برای كنترل هیجان خود، كالری بیشتری مصرف كرده و به دنبال افزایش وزن دچار عوارض جسمانی فراوانی می شوند. از طرف دیگر وارد آمدن استرس فراوان به كودكان، در نهایت موجب تغییرات فشار خون و تعداد ضربان قلب می شود.
بدخلقی و بهانه گیری
تحریك پذیری و هیجان بیش از اندازه بازی های كامپیوتری باعث بی حالی و كاهش انرژی در كودكان شده، در نتیجه كودك شروع به بدخلقی، بهانه گیری، توقعات بی جا، اذیت و آزار دیگران و حتی پرخوری می كند. این در حالی است كه اگر خانواده ها نیاز به هیجان كودك خود را با استفاده از ورزش، فرستادن او به باشگاه ورزشی، تشویق به بازی های دسته جمعی و ایجاد امكان آن در فضاهایی مانند پارك را به وجود آورند، در حقیقت به فرزند خود فرصت داده اند تا با اعضای جامعه تعامل بیشتری برقرار كند، خوب را از بد تشخیص بدهد و فرصت تجربه اندوزی داشته و علاوه بر هم كلام شدن با هم بازی خود، با مفاهیم نظم و انضباط آشنا شود.
بی نظمی و خود محوری
ایراد دیگری كه به بازی های رایانه ای وارد است این است كه این بازی ها نظم خاصی ندارند و كودك یا نوجوان هر زمان كه اراده كند، مشغول بازی می شود. همین ویژگی، بی نظمی را به كودك می آموزد. دراین بازی ها شكست یا پیروزی مفهومی ندارد، در نتیجه كودكان خود محوری را می آموزند.
عوارض بازی های خشن رایانه ای بر كودكان بیش فعال
بازی رایانه ای كه هیچ جنبه آموزشی ندارد و كودك رابا صحنه های خشن سرگرم می كند برای كودكان بیش فعال كه كنجكاوتر هستند، مخرب است و میزان توجه و تمركز آن هارا كاهش می دهد. خشم، رفتارهای غلط ، افت تحصیلی و آسیب های روانی و تربیتی از مهم ترین عوارضی است كه كودكان دچار بیش فعالی یا وسواس را به دنبال استفاده از بازی های رایانه ای تهدید می كند. صحنه های ترسناك بازی های رایانه ای ممكن است كودكان را دچار نوعی ترس خیالی كند كه در نهایت باعث گوشه گیری، كاهش، تمركز، یادگیری و اختلال در خواب شود. هنگامی كه كودكان و نوجوانان به دنبال بازی های پر هیجان رایانه ای، با مغزی خسته می خوابند، درساعات خواب كه زمان ترمیم مغز است دچار تنش شده و آسیب می بینند. این كودكان اغلب عصبی هستند و توانایی كمتری برای تجزیه و تحلیل آموخته های شان پیدا می كنند.
كندی رشد جسمانی
مهارت های حركتی و تكامل رشد جسمانی همه از آثار مثبت و جنب و جوش و بازی در دوران كودكی است اما هنگامی كه حركات فیزیكی محدود می شود و كودك ساعت ها وقت خود را به روبه روی تلویزیون یا رایانه می گذارند، استخوان و مفاصلی كه در این دوران باید نهایت رشد خود را داشته باشد از تكامل بازمانده و آسیب می بینند در نتیجه رشد كودك دچار اختلال می شود. بسیاری از مهارت های فردی در این كودكان، تكامل پیدا نمی كند و از آنجا كه حركت دست تنها فعالیت بازی رایانه ای است، كودكان نمی توانند فعالیت های شخصی شان را با سرعت عمل انجام دهد.
ضعف توان بینایی و خستگی چشم
هنگام بازی رایانه ای، چشم حدود چهار هزار حركت در ساعت دارد و ناچار است فشار زیادی را برای دیدن دقیق و تمركز روی صحنه هایی كه پشت سر هم و با سرعت نمایش داده می شوند، تحمل كند. این اتفاق در نهایت باعث تحریك پذیری سیستم عصبی شده و مشكلات چشمی گوناگونی مثل تاری دید، عدم تطابق و دو بینی حتی تیك در پلك ها را هم به دنبال دارد. از طرف دیگر ضعف توان بینایی و خستگی چشم از عوارض تماشای ساعت ها بازی های رایانه ای هستند كه سردرد، گردن درد و كمردرد را هم به دنبال دارند .بنابراین بهتر است این نوع بازی های رایانه ای را تا حد امكان از دسترس كودكان دور نگه دارید و در صورت تمایل و اصرار آنها به بازی، نظم خاصی برای استفاده از این بازی ها در نظر بگیرید.
آسیب های مفصلی
یكی دیگر از آسیب های جسمانی ناشی از بازی های رایانه ای آسیب به مفاصل كودكان است. تحقیقات نشان داده به ازای هر یك ساعتی كه كودكان صرف بازی كردن با كنسول های بازی می كنند، احتمال ابتلای آنها به دردهای مفصلی نزدیك به 50 درصد افزایش پیدا می كند و هر چه سن كودك پایین تر باشد احتمال ابتلای او به دردهای مفصلی هم بیشتر است به طوری كه یك كودك 7 ساله كه در روز 2 ساعت به بازی های رایانه ای مشغول است نسبت به یك كودك 10 ساله درد بیشتری در ناحیه مچ و انگشتان دست پیدا می كند . چرا كه عضلات و تاندون های این كودكان هنوز در حال رشد است . به طور كلی بازی های رایانه ای برای سلامت عضلات و تاندون های دست كودكانی كه در سن رشد قرار دارند، خوب نیست. به همین دلیل پدر و مادرها باید نسبت به مدت زمانی كه كودكان صرف بازی كردن با این دستگاه ها می كنند ، توجه كافی داشته باشند. 3-2 ساعت بازی كردن با كنسول های بازی برای یك كودك 7 ساله زمان بسیار زیادی است و می تواند رشد صحیح عضلات دست و بازوی او را تحت تأثیر قرار بدهد. برای كاهش خطر ابتلای كودكان به این بیماری ها شما پدر و مادرها باید نظارت بیشتری روی ساعات بازی كودك تان داشته باشید و از زیاده روی اودر این زمینه جلوگیری كنید، برای مثال انتخاب بازی های فكری و كم صدا كه بیشترین باعث تمركز می شوند و هوش را تقویت می كنند ودر كنار آن تعیین وقت، استفاده از برنامه های بازی تولید داخل كشور كه مطابق با فرهنگ ما هستند و اجبار كودك به استراحت دوره ای بعد از هر 45 دقیقه بازی، از ترفندهایی است كه می تواند آثار مخرب این بازی ها را تا حدودی كاهش بدهد.
منبع: مجله شهرزاد 21
منبع:راسخون
