شور عشق، یعنی همان احساساتی كه اوایل آشنایی با یك نفر، ما را مشغول میكند و خواب و خوراكمان را میگیرد، مبنای درستی برای زندگی مشترك نیست؛ یعنی این قبیل عواطف مثل استارت ماشین عمل میكنند.
خداوند آنها را در وجود انسان قرار داده كه آدم را به حركت درآورد. ولی ما نمیتوانیم فقط با استارتزدن و باك ِ بدون بنزین حركت كنیم. شواهد زیادی هم برای اثبات این نکته وجود دارد؛ مثلاً پژوهشگری به نام آرون تعداد زیادی از افرادی را كه دچار عشق حاد و آتشین بودند زیر دستگاه FMRI كه از كاركرد مغز عكس میگیرد گذاشت و از آنها خواست به معشوق خود فكر كنند، یا عكس آنها را نشانشان داد.
كاركرد مغزی این افراد نشان داد كه هنگام فكر كردن به معشوق، فقط آن قسمتهایی از مغز فعال میشود كه مربوط به «پاداش فوری» است- همان قسمتهایی كه اگر گرسنه باشیم و غذا بخوریم فعال میشود؛ یا در افراد معتاد به كوكائین، همان قسمتی كه بعد از مصرف مادهی مخدر به فعالیت میافتد. این قسمتهای مغز، تشكر فوری را اعلام میكنند و یك چیز فوری طبعاً دوام زیادی هم ندارد. در حالی كه مغز، قسمتهای دیگری هم دارد كه مربوط به پاداشهای طولانیمدتاست.
دو پژوهشگر دیگر به اسمهای بارتل و زیكی هم آمدند همین آزمایش را روی كسانی پیاده کردند كه عشقشان تداوم پیدا كرده بود و به اصطلاح عشق رفیقانه داشتند؛ همان نوع عشقی كه شور و هیجانش از بین رفته اما صمیمیتش مانده و با مرور زمان، بیشتر هم شده است .عكس كاركرد مغز این افراد نشان داد كه فكركردن به عشقشان قسمتهایی از مغز آنها را فعال میكند كه مربوط به «پاداشهای بلندمدت» است- همان قسمتهایی كه وقتی شما به شغل مورد علاقهتان فكر میكنید یا موسیقی مورد علاقهتان را گوش میكنید، یا در لحظات آرامش مذهبی، در ذهنتان فعال می شود.
نتیجهی این پژوهشها نشان میدهد چون پاداش فوری همیشه تاییدکنندهی چیزهایی است كه غیرقابل اتكا هستند، عشق رمانتیك هم كه گهگاه دستمایهی شعر و غزل و رمان و فیلمها میشود و چیز قشنگی هم هست، قابل اتكا نیست. در عوض، عشق رفیقانه، قابل اعتماد و ماندگار است.
بعضی اقوام اصلاً نمیدانند عشق چیست!!
عشق رمانتیك نه تنها كوتاهمدت و غیرقابل اتكاست كه حتی اصیل هم نیست. یعنی این طور نیست كه جزو سرشت و ذات انسان باشد و ابتلا به آن، از ضروریات زندگی محسوب شود. به نظر شما آیا در بین همهی اقوام و ملتها شور عشق وجود دارد؟ یعنی مردم ِ همهی جوامع و فرهنگها عشق رمانتیك را به این مفهومی كه ما میشناسیم، میشناسند؟