تبیان، دستیار زندگی

بسم الله الرحمن الرحیم

با دعایی از امام سجاد (ع) در اظهار تواضع و فروتنی ایشان به درگاه حضرت حق، كلاس را شروع می كنیم، پس همگی باهم دستانمان را به نشانه دعا بلند می كنیم و می گوییم ...

خداوندا، گناهانم مرا از گفتار بازداشته، و رشته سخنم از هم گسیخته، پس براى زشتیم حجّتى ندارم،
به این جهت اسیر بلیّت خود، و گروگان عمل خویش، و سرگردان در خطا،
و سرگشته از مقصد، و با تمام وجود درمانده‏ام، خود را
در جایگاه ذلیلان گنهكار، و موقف تیره‏بختانى كه بر تو جرأت
كرده‏اند، و وعده‏ات را سبك شمرده‏اند نگاه داشته‏ام، پاكى تو، با چه جرأت به
نافرمانیت برخاستم! و چگونه خود را به ورطه هلاكت افكندم! آقاى من،
بر من كه به رو درافتاده‏ام و بر لغزش من رحمت آور، و در برابر
نادانیم با بردبارى، و در مقابل بدكرداریم با احسان رفتار كن، زیرا به گناه خود اقرار دارم،
و به خطایم اعتراف مى‏كنم، این دست و سر من است كه براى قصاص از نفس خود آن را
به زارى تسلیم كرده‏ام، به پیرى و سپرى شدن عمر، و نزدیك
شدن مرگ، و ضعف و ناتوانى و بینوایى و بیچارگیم رحمت آور. مولاى من، آنگاه كه  
از من در این دنیا نشان و اثر قطع گردد، و از میان آفریدگان
یادم محو شود، و همچون فراموش شدگان فراموش گردم بر من رحم كن. مولاى من
و وقتى كه صورت و حالم دگرگون شود آنگاه كه بدنم بپوسد،
و اعضایم از هم‏بپاشند، و پیوندهایم بگسلد بر من ترحم فرما، دریغا بر بى‏خبرى من از آنچه مرا در  
پیش است! مولاى من، به وقت بیرون آمدنم از گور و برانگیخته شدنم به من - رحم كن، و در آن
روز جایگاهم را با اولیائت، و حركتم را با عاشقانت،
و مأوایم را در جوارت قرار بده،

اى پروردگار جهانیان.

صحیفه سجادیه

دعای 53

جایگاه تواضع در قرآن

واژه [تواضع] در قرآن مجید، نیامده است، ولى خداوند، با تعبیرهاى لطیف و جالب دیگرى مردمان را به این فضیلت فرا خوانده است.

در توصیف بندگان شایسته خداوند چنین مى خوانیم :

و عبادالرحمن الذین یمشون على الارض هونا واذا خاطبهم الجاهلون قالوا سلاما.

بندگان شایسته خداى بخشایشگر، كسانى هستند كه با آرامش و تواضع بر زمین راه مى روند و هنگامى كه جاهلان آنان را مخاطب مى سازند، به آنان سلام مى گویند.

سوره فرقان، آیه 63

لقمان حكیم، به فرزندش توصیه مى كند:

ولا تضعر خدك للناس ولا تمش فى الارض مرحاان الله لا یحب كل مختال فخور .

پسرم! از مردم روى مگردان و متكبرانه بر زمین راه مرو كه خداوند هیچ متكبر مغرورى را دوست ندارد.

سوره لقمان، آیه 18

و همچنین آیاتی كه nhashemi گرامی به زیبایی بكار بردند.

مفهوم تواضع

واژه تواضع، از ریشه: [ وضع یوضع و ضاعه]، دراصل به معناى افتادگى و فروتنى است .

عالمان اخلاق، تواضع را به معناى ناچیز شمردن نفس دانسته اند. در برابر خداوند به اطاعت از اوامر و در برابر خلق به رفتار فروتنانه و رعایت انصاف.

در حدیث دیگرى از امام باقر(علیه السلام) مى خوانیم:

تواضع آن است كه به كمتر از جایگاه شایسته خود در مجلس قانع باشى و هرگاه كسى را ملاقات كردى در سلام پیشى بگیرى و جرّ و بحث را رها كنى هر چند حق با تو باشد

بحارالانوار، جلد 75، صفحه 176

با توجه به آنچه گفتیم، تواضع در مقامهاى مختلف فرق مى كند. تواضع در مقابل خداوند و فرمانبردارى ازاو، تواضع در برابر مردم و همنوعان. اما در همه آنها به معناى افتادگى و فروتنى است. تواضع، نه این كه فرد براى خود هیچ گونه مزیت و فضیلتى نبیند. ممكن نیست كه صاحب هنر، دانش و داناى به فنى، خویش را را در آن دانش و هنر، از فردى كه بى بهره از آنهاست و هیچ نمى داند، برتر نبیند، بلكه تواضع، عدم فخر به علم، مال، جاه، زهد و تقوى، قدرت، زیبائى، فرزندان، قوم و قبیله و بالاخره رنگ و نژاد است.

یه ایده بكر:

بیایید حداقل این چند روزه رو برچسب متواضع بودن به خودمون بزنیم (مثل آدم های متواضع رفتار كنیم)، مطمئناً نتیجه خوبی خواهد داشت. {روانشناسان اعتقاد دارند با زدن برچسب یك صفت خوب به خود، كم كم آن صفت برای شخص نهادینه می شود و جزئی از وجود او می شود.}

بیایيد از همین امروز تواضعمون رو در برابر این دو گوهر گرانبها بیشتر کنیم منظورم پدر و مادرهامون هستند.

سلام

یه سوال از حضورتون داشتم 

آیا دراحادیث سفارش شده که نباید  علم و درجه علمی خود رو متذکر شد ؟

به نظر خودم بیان محسنات زمینه تکبر و فخر فروشی رو فراهم میکنه .....وقتی فردی علم و سابقه علمی خودش رو ذکر میکنه در این بین امکان داره در درونش احساس تکبر کنه ....نظر شما در این مورد چیه ؟

سلام

در دین ما آمده عزت از آن خدا و رسولش و مومنین هست...به نظر شما مرز بین عزت نفس و تواضع و همچنین عزت نفس و تکبر چیست؟

یعنی چطور میشه یه مومن در دید مردم عزت نفس داشته باشه و در عین حال تواضع و فروتنیش هم نمایان باشه.

یا علی