چطور در ماه رمضان ورزش کنیم؟

ورزش در ماه رمضان، از تجمع چربی در بدن جلوگیری و عمل سوخت و ساز را تسهیل می‌کند. همچنین ورزش علاوه بر تاثیر مثبت بر توانایی‌های جسمانی، سهم زیادی در افزایش قدرت یادگیری و توانایی‌های ذهنی انسان دارد.

از آنجا که امسال نیز ماه مبارک رمضان با تابستان همزمان شده است، روزه‌داران باید قدری بیشتر مراقب حفظ سلامت خود باشند. چراکه ممکن است علاوه بر روزه‌داری، گرمای هوا نیز انجام فعالیت‌های جسمی روزانه از جمله ورزش را با مشکل مواجه ‌کند. اما اگر شما هم به ورزشی منظم و مرتب عادت داشته‌اید ، شاید نخواهید که یکباره تمام فعالیت‌های خود را متوقف کنید.

ورزش در ماه رمضان، از تجمع چربی در بدن جلوگیری و عمل سوخت و ساز را تسهیل می‌کند. همچنین ورزش علاوه بر تاثیر مثبت بر توانایی‌های جسمانی، سهم زیادی در افزایش قدرت یادگیری و توانایی‌های ذهنی انسان دارد.

اما چگونه باید در طول این ماه ورزش را ادامه داد؟

تداوم ورزش، راهی مناسب برای سلامت و لذت بردن بیشتر از این ماه است. اگر فرد اصول تغذیه‌ای صحیح را رعایت کند، می‌تواند در کنار روزه‌داری به ورزشی منظم و ملایم نیز بپردازد و این‌گونه سلامت جسمی خود را تامین نماید.

در ضمن این نکته مهم را در نظر داشته باشید که قطع تمامی فعالیت‌ها به مدت یک ماه، ممکن است قدرت و استقامت قلبی ـ عروقی شما را با مشکل مواجه ‌سازد.

برای جلوگیری از ضعف قوای جسمانی در ماه رمضان باید از انجام حرکات سنگین ورزشی اجتناب کرد. فعالیت زیاد فرد روزه دار در ماه رمضان، به صرف انرژی بیشتر و افزایش تعریق طی ساعات روز منجر می شود که می‌تواند موجب عطش فراوان و افت فشارخون فرد شود.

با کاهش شدت برنامه ورزشی، می‌توانید فعال بمانید و در عین حال انرژی خود را از دست ندهید. به عنوان مثال اگر همیشه می‌دویدید ، آن را به پیاده‌روی سریع تبدیل کنید، یا اگر همیشه به مدت یک ساعت ورزش می‌کردید، زمان آن را (بسته به قدرت جسمانی خود) به 30 تا 45 دقیقه کاهش دهید.

2- تداوم در فعالیت‌های بدنی مهم است.

نکته مهم آن است که در این ماه به ورزش ادامه دهید. ثبات و تداوم فعالیت بدنی، عنصری کلیدی برای حفظ سلامت و تناسب اندام است که نباید فراموش شود.

با این‌که شاید در ماه مبارک رمضان، فرصت زیادی برای ورزش و انجام تمرینات بدنی نباشد، اما همین 20 دقیقه فعالیت هم کمک زیادی به حفظ سلامت و وزن مناسب می‌کند و این گونه پس از ماه رمضان برگشتن به برنامه ورزشی عادی ساده‌تر خواهد بود.

لازم نیست که یک ساعت تمام و به همان شدت سابق ورزش کنید، فقط همان‌قدر که می‌توانید تلاش کنید تا در طول این ماه نیز تداوم برنامه ورزشی را حفظ کرده باشید.

3- زمان مناسبی را برای ورزش انتخاب کنید.

به جای این‌که هر زمان راحت بودید ورزش کنید، زمانی را انتخاب کنید که بیشترین میزان انرژی را دارید و ورزش لطمه‌ای به روزه شما نمی‌زند.

شاید راحت‌تر باشید اگر 20 دقیقه زودتر از خواب بلند شوید و قبل از خوردن سحری ورزش کنید؛ گروهی نیز ممکن است ترجیح بدهند پس از وعده افطار ورزش کنند. اما به یاد داشته باشید که بلافاصله بعد از مصرف غذا نباید ورزش کرد.

پس به میزان انرژی خود در طی روز دقت کرده و زمان مناسب را پیدا کنید.

هر زمان از شبانه‌روز که شما بتوانید بدون لطمه به روزه و احساس خستگی ورزش کنید، همان زمان مناسب خواهد بود.

4- ورزش مناسبی را انتخاب کنید.

بهترین ورزش در طول ماه رمضان، شنا و پیاده روی و ورزش‌های هوازی پس از صرف افطار است، چرا که از گرفتگی عضلات پیشگیری می‌کند.

ورزش‌های تفریحی، ملایم و با نشاط (به ویژه تمرینات هوازی) موجب تسریع گردش خون می‌شوند. بدین ترتیب خون و در نتیجه اکسیژن بیشتری به مغز می‌رسد و شادابی و نشاط را در ورزشکاران روزه‌دار به دنبال دارد و ذهن را برای یادگیری و تمرین، خلاق تر می‌کند.

این امر تنها منحصر به نوجوانان و جوانان نمی‌شود، بلکه در بزرگسالان نیز صادق است.

به انواع ورزش‌هایی که به طور مستمر و طولانی مدت (بیش از 2 دقیقه) طول می‌کشند و ضربان قلب در هنگام تمرین، کمتر از 70 درصد حداکثر ضربان قلب است تمرینات هوازی گفته می‌شود.

پیاده روی، دوی نرم، دوی استقامت، شنا و دوچرخه سواری، استفاده از تردمیل و دوچرخه ثابت جزء ورزش های هوازی هستند.

رمضان؛ بهترین فرصت ترک سیگار

رویکردی که همیشه در مورد ترک دخانیات وجود داشت، ترک یک باره ی آن بود. اما از سال 1989 میلادی، در کنفرانسی که مربوط به مواد مخدر می‌شد، رویکرد "بله یا خیر" به یک رویکرد اصول ‌گرایانه "کمتر یا بیشتر" تغییر یافت.

فکر اولیه ‌ای که در این کنفرانس مورد بحث و بررسی و نهایتا موافقت کارشناسان قرار گرفت، به کار بستن روش کاهش آسیب بود.

در این روش فرد به جای ترک یکباره سیگار، کمیت آن را تغییر می ‌داد، یعنی تعداد نخ‌ سیگارهای مصرفی روزانه ‌اش را کم یا از محصولات کم ‌ضررتر استفاده می ‌کرد.

اما ناگفته نماند که این شرایط برای کسانی پیشنهاد شد که از نظر پزشکی یا جسمی توان ترک کامل و سریع مواد دخانی را نداشتند، وگرنه همه مواد دخانی چه سیگارهای لایت و چه سیگارهای معمولی در نهایت برای بدن مضرند و مصرف طولانی ‌مدت‌ شان عوارض جبران‌ ناپذیری برای جسم و روان افراد در پی دارد.

همه ی این حرف ‌ها را گفتم که به اینجا برسم که شاید ماه مبارک رمضان بهترین و انگیزه ‌آورترین زمان برای ترک سیگار یا هر ماده دخانی دیگری که افراد به آن ها وابستگی پیدا کرده ‌اند، باشد.

اثرات معنوی ماه رمضان، خشنود کردن پروردگار، بر سر یک سفره با خانواده سحری و افطاری خوردن، همه و همه از عواملی است که انگیزه یک فرد سیگاری را برای ترک سیگار به شدت افزایش می ‌دهد.

از طرفی به علت ممنوعیت سیگار کشیدن در ملا عام و خجالت کشیدن فرد سیگاری از به وضوح نشان دادن روزه نبودنش جلوی افراد خانواده که روزه هستند، تصمیم به گذشتن از خیر سیگار کشیدن و کم‌ کم کاهش یافتن وابستگی به آن، یکی دیگر از عوامل موفقیت ترک در ماه رمضان است.

توصیه من به سیگاری ‌های قهار هم استفاده از روش «کاهش آسیب» است، یعنی از همین امروز تعداد سیگارهای مصرفی روزانه ‌شان را به نصف برسانند و به جای آن از قرص‌ های جویدنی مخصوص ترک سیگار استفاده کنند.

استفاده از قرص‌ و سیگار باید به صورت متناوب و تصادفی باشد، یعنی فرد نباید نصف روز را قرص بخورد و نصف روز را سیگار بکشد، بلکه استفاده یکی در میان از این دو بهتر است. البته این، یک روش درمانی نیست بلکه پلی است بین فرد ناآماده و آماده.

اگر شما از نظر پزشکی مشکل خاصی تهدیدتان نمی ‌کند، از همین حالا تعداد سیگارهای تان را کم کنید تا آن را به صفر برسانید.

خطرات مصرف قرص ضد بارداری در ماه رمضان

بررسی ها نشان داد که بیماری ترومبوز سینوس مغزی (لخته شدن خون در مغز) در ماه رمضان به علت استفاده از قرص ‌های ضد بارداری به منظور جلوگیری از عادت ماهانه و افزایش مدت روزه‌ داری، در خانم های تهرانی 4 برابر ماه ‌های دیگر سال است.

فرامرز امیری، متخصص مغز و اعصاب در گفت ‌وگو با خبرنگار فارس اظهار داشت: متاسفانه برخی از خانم ها برای جلوگیری از عادت ماهانه و در نتیجه افزایش روزهای روزه‌ داری، اقدام به مصرف خودسرانه ی قرص‌ ضد بارداری می‌ کنند که این امر موجب افزایش احتمال ابتلای این افراد به بیماری ترومبوز سینوس مغزی می‌ شود.

وی افزود: به علت وجود فرآورده‌ های هورمونی در این قرص‌ ها، خطر انعقاد پذیری خون بالا می‌ رود و در کنار آن موضوع گرمای هوا و این که فرد نمی ‌تواند مایعاتی بنوشد، موجب غلیظ‌ شدن خون و ایجاد لخته در رگ‌ های تخلیه خون از مغز می‌ شود که به آن "ترومبوز سینوس مغزی" می ‌گویند.

این متخصص مغز و اعصاب با بیان این که این عارضه به میزان خیلی کم در آقایان اتفاق می ‌افتد، تصریح کرد: بیماری ترومبوز سینوس مغزی عوارض زیادی را در طولانی‌ مدت به همراه دارد که از مهم ترین عوارض آن، بروز سردردهای شدید است.

امیری ادامه داد: این عارضه در حالت عادی، 5 تا 10 درصد سکته‌ های مغزی را تشکیل می‌ دهد که البته در صورت ابتلا به برخی از عفونت ‌ها و بعد از زایمان و به ‌ویژه در ماه مبارک رمضان میزان آن افزایش می ‌یابد. لذا به خانم ها توصیه می‌ شود که به هیچ وجه برای جلوگیری از عادت ماهانه، از قرص ‌های ضد بارداری استفاده نکنند.

وی خاطرنشان کرد: این عارضه باعث می ‌شود خون از مغز تخلیه نشود که افزایش حجم خون در داخل مغز و به دنبال آن افزایش فشار داخل جمجمه را در پی دارد.

امیری گفت: برای درمان این بیماری به غیر از تجویز مُسکن‌ برای کاهش درد، به کمک داروهای مختلف، ترومبوز و لخته حل می‌ شود تا خون بتواند جریان طبیعی خود را از مغز داشته باشد و در نهایت فشار جمجمه و حجم خون داخل مغز به حد تعادل برسد.

حفظ شادابی پوست در ماه رمضان

به علت مصادف شدن ماه مبارک رمضان با فصل گرما، ممکن است روزه داران دچار علایم گرمازدگی و خشکی پوست شوند.

برای اینکه بتوانید ماه رمضان را به خوبی سپری کنید و از برکات معنوی روزه گرفتن بدون هیچ‌گونه استرس و یا ناراحتی جسمی مانند ریزش مو ، خشکی پوست یا پوسته پوسته شدن ناخن بهره‌مند شوید، تنها لازم است این چهار نکته را خوب به خاطر بسپارید:

1- برای شاداب ماندن پوست و جلوگیری از خشکی آن، در وعده‌های سحری و افطار به اندازه کافی مایعات، مخصوصا‌ آب بنوشید و از نوشیدن مایعات ادرارآور (مانند چای پُر رنگ) که باعث از دست رفتن آب بدن‌تان می‌شود، به شدت پرهیز کنید.

2- به علت اینکه نظم و حجم غذای دریافتی‌تان در ماه رمضان تغییر می‌کند، به منظور جلوگیری از کم شدن آهن، روی و سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی که سبب رشد مناسب مو و ناخن‌هایتان می‌شود، باید در وعده‌های غذایی سحر و افطار، غذایی کامل که همه گروه‌های غذایی را دارد، مصرف کنید؛ مثلا می‌توانید غذاهای پُرکالری‌تر و کربوهیدرات‌ها و پروتئین‌ها و سبزیجات را در وعده سحری و غذاهای سبک‌تر مانند لبنیات در کنار سبزیجات و انواع سالاد را در وعده افطارتان بگنجانید.

در ضمن جای میوه هم باید در سفره سحری و افطاری همیشه محفوظ بماند.

3- چون خانم‌ها بیشتر با مشکل کمبود روی، آهن و ... دست به گریبان‌اند، به آنها توصیه می‌کنیم با نظر یک پزشک متخصص، مکمل‌ ویتامین های گروه B یا سایر مکمل‌های مورد نیاز را مصرف کنند تا پس از ماه رمضان دچار مشکل ریزش مو یا شکنندگی ناخن‌ها نشوند.

4- نکته آخر اینکه اگر مشکل پوستی یا ریزش مو دارید و در حال مصرف داروهای خوراکی در فواصل زمانی منظم هستید، به شما توصیه می کنیم برای تغییر ساعات مصرف داروهایتان، حتما به پزشک‌تان مراجعه کنید و هرگز خودسرانه میزان و ساعت مصرف داروی‌تان را جابه‌جا نکنید، زیرا تغییر میزان داروی دریافتی ممکن است عوارض جبران‌ناپذیری را برای پوست و موی شما به همراه داشته باشد.

روزه داری در مبتلایان به صرع

معاون پژوهشی انجمن صرع ایران گفت:‌ بیماران مصروع در ماه رمضان در غذاهای خود از دانه زیره استفاده کنند و هنگام سحر و افطار نیز حتما خرما مصرف نمایند.

دکتر کوروش قره ‌گوزلی در گفت وگو با ایسنا، درباره تغذیه بیماران مصروع در ماه مبارک رمضان اظهار کرد: غذای این گونه افراد باید از پروتئین زیادی برخوردار باشد البته مصرف گوشت گوسفند و خودداری از خوردن گوشت گوساله و ماهی به آنان توصیه می ‌شود.

وی با بیان این که مبتلایان به صرع مواد غذایی معروف به "سردی" را مصرف نکنند، گفت: این بیماران بهتر است که از خوردن سبزیجاتی مانند خیار و گوجه فرنگی پرهیز کنند البته از نظر علمی رابطه خوردن این مواد با تشدید صرع ثابت نشده است اما گزارش ‌های زیادی از بیماران درباره افزایش حملات صرع پس از مصرف مواد غذایی موسوم به سردی دریافت شده است.

قره‌ گوزلی در پایان اظهار کرد: بیمارانی که باید ظهر دارو مصرف کنند در صورت مشورت با پزشک می ‌توانند زمان خوردن آن ‌ها را تغییر دهند.

روزه داری در بیماران قلبی

بیماری‌های قلبی معمولا از آن دسته بیماری‌هایی‌ هستند که با کسی شوخی ندارند و بیمار و اطرافیانش باید کاملا مراقب اوضاع باشند.

از آنجا که این روزها بیماران زیادی از جمله بیماران قلبی، به پزشکان مراجعه می کنند و از آنها درباره روزه گرفتن یا نگرفتن سوال می‌ نمایند، باید چند توصیه پزشکی مهم را به این گروه از بیماران ارایه کرد:

1- این افراد به هیچ عنوان نباید بدون مشورت با پزشک، اقدام به کم و زیاد کردن و تغییر ساعت مصرف داروهایشان کنند، زیرا با این کار نه تنها خود، بلکه خانواده و تیم درمانی‌شان را هم به دردسر می‌اندازند.

2- این افراد می‌توانند یکی دو روز را روزه بگیرند. اگر تا زمان افطار طاقت آوردند و بعد از افطار هم دچار مشکل خاصی نشدند و پزشک‌شان هم صلاح‌ دید، می توانند بقیه روزه‌شان را بگیرند.

3- اگر روزه گرفتند و بعد از افطار دچار مشکلاتی مانند تپش یا درد قلب شدند، به هیچ عنوان نباید روزه‌داری را در روزهای بعد ادامه دهند.

4- بیماران قلبی باید بدانند که کم شدن حجم آب بدن در این روزهای گرم تابستانی ممکن است باعث لخته شدن خون در عروق چشم‌شان شود. بنابراین باید حسابی حواس‌شان جمع باشد. بهتر است این بیماران در روزهایی که روزه‌اند، ترجیحا از منزل بیرون نروند تا گرما اذیت‌شان نکند.

5- نکته آخر اینکه همه روزه‌داران، مخصوصا روزه‌دارانی که مشکل قلبی دارند، افطار را یک جا نخورند و آن را طی چند وعده میل کنند.

ضمن اینکه نوشیدن مایعات ولرم مناسب‌ترین خوراکی برای شروع افطار در این بیماران و سایر افراد است.

دکتر منوچهر قارونی - متخصص بیماری‌ های قلب و عروق

روزه‌دارانی کـه ‌سـردرد می‌گیـرنـد

شایع‌ترین مشکلی که در ایام روزه‌داری مردم را به مطب‌ها و درمانگاه‌ها می‌کشاند، سردرد است.

برای اینکه بتوانید با این نوع سردردها که عمدتا در نتیجه گرسنگی یا تشنگی پدید می‌آیند مقابله کنید، باید کمی الگوی خورد و خوراک‌تان را تغییر دهید، به این صورت که حجم غذای‌تان را کم کنید و کمتر هله‌هوله‌های پُرکالری بخورید و حتما سعی کنید تعداد و غلظت چای مصرفی روزانه‌تان را کاهش دهید تا به مروز بدن تان به چای کم عادت کند، زیرا یکی از عمده دلایل بروز سردرد در افراد روزه‌دار، کم نوشیدن چای است.

می‌توانید با کم نوشیدن و رقیق نوشیدن چای، کمتر دچار سردرد شوید.

ضمن اینکه حتما وعده سحری را بخورید و آن را پشت گوش نیندازید. آنهایی که می‌گویند: "ما ساعت 11 یا 12 شب غذا می‌خوریم تا مجبور نباشیم برای خوردن سحری بیدار شویم"، باید بدانند که امتناع از خوردن سحری و حذف این وعده مهم غذایی در ماه رمضان باعث کاهش بازده کالری در طی روز و در نتیجه غیرمفید بودن‌شان می‌شود. این افراد حتی در ساعات اولیه ی روز هم توان تمرکز و توجه فکری برای کار یا درس خواندن را ندارند. با این حساب، نخوردن سحری کار معقول و صحیحی نیست.

از طرفی خوردن جدای افطار و شام از هم و با فاصله ی دو تا سه ساعت توصیه می‌شود تا افراد به یک‌باره هر غذایی که دم دست‌شان است، به سمت معده بیچاره‌شان روانه نکنند.

جمله آخر هم اینکه اگر یک برنامه‌غذایی منظم و سالم برای خود و خانواده‌تان ترتیب دهید، بدون ایجاد هیچ مشکل جسمی و روحی می‌توانید ماه مبارک رمضان را به سلامت سپری کنید.

دکتر مسعود کیمیاگر- متخصص تغذیه و رژیم درمانی

مشکلات رایج در روزه داری و درمان آن ها

از آن جا که در طی ساعات طولانی روز، روزه داران از خوردن و آشامیدن امساک می نمایند در خیلی از اوقات دچار مشکلات ناخواسته ای می گردند که در صورت عدم توجه، می تواند ادامه روزه داری را برای آنان ناممکن نماید.

از مهمترین مشکلات می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

یبوست

یکی از مشکلات ایجاد شده در طول روزه داری ماه مبارک رمضان یبوست است که خود باعث ایجاد هموروئید، فیسور(شکاف و زخم دردناک در مقعد) و اجابت مزاج دردناک مدفوع می شود.

علل: از علت های ایجاد یبوست می توان به موارد زیر اشاره کرد:

* مصرف زیاد غذاهای فرایند شده

* مصرف کم مایعات

* مصرف کم مواد غذایی حاوی فیبر

لذا برای درمان آن بایستی از علل ایجاد کننده ی آن پرهیز نمود.

سوء هاضمه

علل: مصرف زیاد مواد پُرچرب و سرخ کردنی، غذاهای تند و مصرف غذاهایی که ایجاد نفخ معده می کند مانند کلم ها و حبوبات، مصرف نوشیدنی های حاوی کربوهیدرات مثل کوکا که باعث ایجاد گاز می شود.

درمان: از زیاد خوردن بپرهیزید. نوشیدن آب میوه ها، آب و اجتناب از غذاهای سرخ کردنی نیز به حل این مشکل کمک می نماید.

خواب آلودگی(کاهش فشار خون)

علائم: عرق کردن بیش از حد، ضعف، خستگی، فقدان انرژی، سرگیجه مخصوصا زمانی که از حالت نشسته و یا خوابیده به حالت ایستاده درمی آیید، رنگ پریدگی و احساس غش کردن از علائمی هستند که با کاهش فشار خون در ارتباط هستند. این علائم اغلب در بعد از ظهرها  ایجاد می شود. علل: میزان مصرف کم مایعات و کاهش مصرف نمک.

درمان: دوری از گرما و افزایش مصرف مایعات و نمک

احتیاط: در زمان دیدن علائم کاهش فشار خون باید اندازه گیری و کاهش فشار خون تائید شود.  در ابتدای ماه مبارک رمضان افرادی که افزایش فشار خون دارند و  دارو مصرف می کنند باید  دوز مصرفی داروی آن ها توسط پزشک دوباره تنظیم شود.

سردرد

علل: ترک مصرف کافئین و تنباکو، فعالیت زیاد در طول روز، کمبود خواب، گرسنگی و افت قند خون. بدین صورت که با گذشت روز کم کم گرسنگی ایجاد می شود و در انتهای روزاین احساس بیشتر می شود. سردردی که به علت کاهش قند خون ایجاد می شود بسیار شدید است و ممکن است تا زمان افطار در فرد ایجاد حالت تهوع کند.

درمان: کاهش مصرف کافئین و تنباکو دو تا سه هفته قبل از ماه رمضان. چای سبز می تواند جانشین خوبی برای قهوه و چای باشد.

تنظیم ساعت خواب و استراحت در ماه مبارک رمضان به منظور داشتن خواب و استراحت کافی نیز کمک کننده می باشد.

کاهش قند خون

علائم: ضعف، سرگیجه، خستگی، عدم تمرکز، تعریق زیاد، احساس لرز، سردرد و تپش از علائم کاهش قند خون است.

علل: از علل اصلی آن در افراد غیر دیابتی مصرف زیاد مواد قندی و کربوهیدرات های فرایند شده در سحری می باشد که باعث می شود بدن میزان زیادی انسولین تولید کند تا قند خون را پائین نگه دارد و لذا در طی روز احساس ضعف بیش از حد ایجاد می شود.

درمان: مصرف سحری و محدود کردن مصرف غذاها و نوشیدنی های حاوی شکر در هنگام سحر.

احتیاط: افراد دیابتی ممکن است نیاز داشته باشند با مشورت پزشک میزان مصرف داروی خود را تغییر دهند.

گرفتگی عضلات

علل: مصرف کم  مواد غذایی حاوی کلسیم و منیزیم و پتاسیم.

درمان: خوردن غذاهای حاوی مواد معدنی ذکر شده و میوه، سبزیجات، لبنیات، گوشت و خرما.

زخم معده و ورم معده

افزایش اسید معده در ماه رمضان باعث بدتر شدن شرایط در بیماران با مشکلات گوارشی می شود. احساس سوزش از معده در قسمت زیرین دنده ها تا گلو وجود دارد. مصرف غذاهای تند، قهوه، نوشابه های گازدار این وضع را بدتر می کند.

برای کنترل میزان اسید معده، داروهایی وجود دارد، ولی افراد با سابقه ی زخم معده باید قبل از ماه رمضان در مورد روزه داری در این ماه با پزشک خود مشورت کنند.

سنگ کلیه

سنگ کلیه اکثرا در افرادی که کمتر مایعات می نوشند دیده می شود. برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه توصیه می شود میزان مصرف مایعات روزانه ی خود را افزایش دهید.

احتیاط: افراد با فشار خون بالا و سنگ کلیه برای گرفتن روزه باید با پزشک مشورت کنند.

کنترل ضعیف بر بیماری دیابت

به افرادی که باید به طور متناوب انسولین تزریق کنند توصیه می شود که روزه نگیرند چرا که خطر بالقوه عدم استفاده از انسولین بر سلامت(چه در کوتاه مدت و چه در طولانی مدت) بسیار زیاد است.

و افرادی که بیماری دیابت شان را با استفاده از دارو تحت کنترل دارند می بایست قبل از شروع روزه داری از توصیه های پزشک معالج خود پیروی نمایید. کنترل و پایش منظم قند خون بسیار توصیه می شود. سطوح قند خون پایین(هایپو گلایسمی) خطرناک است و اگر درمان نشود ممکن است منجر به ضعف و غش گردد. احساس گیجی و تعریق زیاد و عدم تعادل همگی ممکن است از نشانه های افت قند خون باشند و اگر یک فرد دیابتی این نشانه ها را در خود ملاحظه نمود می بایست بلافاصله یک نوشیدنی شیرین را بنوشد و یا یک ماده شیرین حاوی قند را زیر زبان خود قرار دهد.

دهیدراته شدن و کم آبی بدن

کم آبی بدن یک عارضه رایج در طی روزه داری است. چرا که بدن دفع آب و مایعات خود را در طی فرآیندهای تنفس، تعریق و ادرار ادامه می دهد. اگر قبل از شروع روزه به قدر کافی آب ننوشید خطر دهیدراته شدن بدن تان افزایش می یابد.

خطر دهیدراته شدن در افراد مُسن تر و افرادی که داروهای دیورتیک مصرف می کنند بیشتر است، اگر به علت احساس سرگیجه نمی توانید راحت از سر جای تان بلند شوید و یا احساس عدم تعادل دارید و این حالت در شما شدید است پس می بایست فورا مقادیر مکفی و متعادلی از آب را به طور منظم مصرف نمایید و بسیار بهتر است که آب را به همراه کمی شکر یا نمک مصرف نمایید.

استرس

کاهش غذا و آب مصرفی و تغییر روال معمول زندگی و کوتاه تر شدن زمان خواب می توانند در برخی افراد استرس زا باشند، لذا بسیار مهم است که عوامل بالقوه استرس زا را مدیریت کنید. برای مثال در این دوران بیشتر از حد توان خود فعالیت نکنید و یا در برابر آفتاب گرم فعالیت یا ورزش نکنید و همچنین احساس عصبانیت و تنش های خود را کنترل نمایید.

توصیه ‌های بهداشتی برای حضور در مساجد

رعایت بهداشت هنگام حضور در مساجد موضوعی مهم است که خصوصا در روزهای ماه مبارک رمضان که حضور افراد در این مکان مقدس زیادتر می‌ شود، باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

اما چه نکاتی را باید رعایت کنیم؟

بهداشت کفش‌ ها

اولین شرط ورود به مسجد آن است که کفش ‌های مان را درآوریم و به مسوول کفشداری بسپاریم، اما در برخی مساجد دیده می ‌شود که برای حفظ کفش از کیسه‌ های پارچه‌ ای یا نایلونی مشترک که برای همراه بردن کفش در محل کفش ‌کنی قرار دارد استفاده می ‌کنند. نکته قابل توجه آن است که این کیسه‌ ها به دلیل آن که به صورت عمومی و دائم استفاده می ‌شوند، خود حاوی هزاران میکروب بیماری ‌زا هستند که نه ‌تنها می ‌توانند کفش ‌های مان را آلوده ‌تر کنند، بلکه لباس نمازگزار و حتی فرش ‌های داخل مسجد را نیز آلوده کرده و این آلودگی را به افراد دیگر منتقل می ‌کنند.

در این مواقع استفاده از کیسه‌ های نایلون یک بار مصرف گزینه مناسبی برای حمل کفش به داخل مسجد محسوب می ‌شود.

بهداشت جوراب‌ ها

در هر پا حدود 250 هزار غده عرق وجود دارد. بنابراین پا محل عرق کردن است. این عرق کردن در برخی معمولی و در برخی دیگر مشکل‌ ساز است.

در مواقعی که پا عرق می ‌کند جوراب خصوصا نخی آن می‌ تواند موجب جذب و تبخیر عرق در تماس با هوا شود، اما اگر بهداشت پا رعایت نشود یا پا به مدت طولانی در کفش محبوس بماند یا جنس جوراب و کفش نامناسب باشد، تبادل هوایی، از طریق جوراب به حداقل رسیده و باکتری ‌های موجود در پوست پا در شرایط بی‌ هوازی بوی نامطبوعی را تولید می ‌کند.

بر این اساس لازم است در اماکن مقدسی مانند مسجد از جوراب‌ های نخی، سفید و تمیز و کفش مناسب استفاده کنید. این کار می ‌تواند به رفع خستگی و رفع بوی بد پا کمک کند.

همچنین توصیه می‌ شود در محیط ‌هایی مانند مسجد که افراد متعددی تردد می ‌کنند با پای برهنه راه نروید.

استفاده از جوراب تا حد امکان انتقال بیماری‌ های پوستی پا را به حداقل می ‌رساند. زگیل ‌ها و قارچ ‌های کف پا و لای انگشتان ازجمله بیماری‌ های شایعی هستند که می‌ توانند به راحتی در اثر تماس پای برهنه با فرش یا زمین آلوده از یک فرد به فرد دیگر منتقل شود.

از سوی دیگر جوراب می ‌تواند از خراشیدگی، ساییدگی و بریدگی پا تا حد زیادی جلوگیری و محافظت کند که رعایت این امر خصوصا در افراد دیابتی که اختلال حس پا دارند از بریدگی ‌ها و زخم شدن‌ پا جلوگیری می ‌کند.

بهداشت چادرها

در اغلب مساجد چادرهایی موسوم به چادر نماز را برای استفاده نمازگزاران در قفسه‌ های خاصی قرار داده ‌اند.

این چادرها به دلیل آن که به صورت عمومی و مشترک استفاده می‌ شوند مصرف آن ها طبق قانون وزارت بهداشت ممنوع است. این چادرها می‌ توانند منشأ انتقال آلودگی ‌ها از افراد گوناگون باشند. بد نیست بدانید هنگام عطسه، سرفه و صحبت کردن به صورت ناخودآگاه قطره‌‌ های مخاطی از دهان خارج و به این چادرها منتقل می ‌شود. اگر افراد بیمار باشند می ‌توانند بیماری‌ هایی نظیر سل، سرماخوردگی و همچنین عفونت ‌های گوشی، چشمی، پوستی و... را به دیگران انتقال دهند.

اگر قرار است چادری برای استفاده عموم در مسجد گذاشته شود باید به صورت یک بار مصرف در پوشش ‌های استریل ارائه شده و پس از مصرف شسته شوند.

فاخره بهبهانی – جام ‌جم

روزه داری و بیماری‌ ها

علم و تجربه نشان داده است که روزه در بسیاری از بیماری ‌ها نه تنها مشکل ایجاد نمی ‌کند بلکه باعث کنترل، تخفیف و حتی درمان نیز می ‌شود.

 بنابراین می ‌توان گفت که به‌ عنوان قانون کلی، روزه منعی در بیماری ‌ها ندارد، مگر آن که شرایط بیمار و بیماری، خلاف آن ‌را اثبات کند.

در مصرف‌ کنندگان دارو نیز در بسیاری از موارد می ‌توان با تغییر ساعات مصرف، مقدار مصرف و نوع دارو، شرایط روزه‌ داری را فراهم کرد. پزشکان عالی قدر نیز با اطلاع از تمایل بیمار خود به روزه‌ داری، توصیه ‌های مناسب را جهت تغذیه، نوع وساعات مصرف دارو و شرایط مناسب بیمار و این که آیا به ‌طور کلی، بیمار مجاز به روزه گرفتن هست یا خیر، به وی ارائه می ‌کنند.

نبی مکرّم اسلام (ص) در حدیثی معده را خانه بیماری ‌ها و پرهیز را سرآمد درمان ‌ها معرفی می ‌کنند و این بر نقش روزه در درمان هم تأکید می ‌کند.

از طرفی بنا به گفته محققین، در طول تاریخ، غذاها بیشتر از سلاح‌ ها، آدم کشته ‌اند.

دانشمندی عقیده دارد که نخستین بیماری‌ ها مربوط به پُرخوری بوده و نخستین درمان‌ ها هم روزه است.

دانشمند دیگری را عقیده بر این است که انسان با یک ‌چهارم غذایی که می‌ خورد، زنده می ‌ماند و با مابقی آن، اطبا امرار معاش می ‌کنند.

دیگری می‌ گوید روزه بهداشت کامل جسمی و شست ‌وشوی احشا است و روزه ‌داری باعث ایجاد جسمی تازه و آزاد شده از سموم می ‌شود و دیگری بیان می ‌دارد که اکثر بیماری ‌ها ناشی از تخمیر غذا در روده است که با روزه درمان می‌ شود.

به اعتقاد بسیاری از اطبا، انواع بیماری ‌ها از غذاهای زیادی که از معده می ‌گذرد و تحلیل نمی‌ رود، سرچشمه می ‌گیرد و تنها راه درمان، روزه است.

بقراط و فیثاغورث در زمان خود به پرهیز از غذا و نوعی روزه‌ داری سفارش می‌ کردند. در تاریخ طب سنتی ایران نیز حکمای عالی ‌مقام، بارها بر نقش روزه و پرهیزها در پیشگیری یا مداوای امراض تأکید کرده و به بیماران خود توصیه و تجویز کرده ‌اند.

در کل می‌ توان گفت که با روزه‌ داری، اعضای بدن تمام سموم خود را برای ایجاد تعادل و نگهداری محیط بدن، قربانی می‌ کنند.

نکته مهم در این باب این که، تصمیم ‌گیری برای روزه گرفتن یک بیمار، به نوع بیماری، شرایط اختصاصی هر بیمار، نوع دارو و موارد متعدد دیگر بستگی دارد و برای هر شخص جداگانه بررسی می ‌شود و نمی ‌توان قانون ثابتی را برای همه بیماران، حتی با بیماری مشابه، بیان کرد.

در این موارد اگر خود بیمار نتواند نسبت به ضررهای احتمالی روزه برای بیماری خود، اطمینان پیدا کند، باید به طبیب حاذق، اعتماد کند.

در گروه‌ های خاص مانند کودکان و نوجوانان، زنان باردار و شیرده، سالمندان، ورزشکاران و بیماران خاص، تصمیم‌ گیری برای روزه ‌داری براساس نظر پزشک معالج و شرایط خاص فردی صورت می‌ گیرد.

نظر وزارت بهداشت درباره حجامت و زالو درمانی

وزیر بهداشت گفت: حجامت از نظر علمی و در موارد خاص مورد تأیید وزارت بهداشت است اما درباره زالو درمانی هنوز نمی ‌توانیم اعلام نظر کنیم. باید ببینیم افراد و متخصصانی که در زمینه ی طب سنتی به صورت علمی فعالیت می ‌کنند، چه نظری دارند.

مرضیه وحید دستجردی در گفتگو با خبرنگار بهداشت و درمان فارس در پاسخ به این پرسش که نظر وزارت بهداشت درباره حجامت و زالو درمانی چیست گفت: حجامت را از نظر علمی در وزارت بهداشت تأیید کرده‌ ایم و در مراکز درمانی طب سنتی این کار انجام می ‌شود.

وی افزود: درباره زالو درمانی باید ببینیم افراد و متخصصانی که در زمینه طب سنتی به صورت علمی فعالیت می ‌کنند، چه نظری دارند و من الان نظر خاصی در این زمینه ندارم و باید نظر متخصصان را بگیرم ولی حجامت آن هم برای موارد خاص مورد تأیید متخصصان طب سنتی وزارت بهداشت است.

وزیر بهداشت ادامه داد: ما در وزارت بهداشت دانشکده طب سنتی و آموزش طب سنتی را داریم و تعداد زیادی دانشجوی phd طب سنتی و داروهای گیاهی را تربیت می ‌کنیم و این کار به خوبی در حال انجام است.

وی درباره توسعه مراکز درمانی طب سنتی در کشور نیز گفت: در صدد توسعه مراکز طب سنتی بر اساس مکانیزم‌ های علمی در کشور هستیم.

عباس حاجی آخونی، مشاور وزیر بهداشت در امور طب سنتی و مکمل نیز پیش از این درباره حجامت به خبرنگار فارس گفته بود: حجامت جزئی از طب سنتی و اسلامی ایران و مورد قبول و تأیید وزارت بهداشت است. از نظر این وزارتخانه، مراکز مجاز حجامت معتبر هستند.

مشاور وزیر بهداشت در امور طب سنتی، مکمل و صنایع گیاهان دارویی افزود:‌ موضع وزارت بهداشت درباره حجامت این است که این خدمت را که جزئی از طب سنتی و اسلامی ایران است تائید می‌ کند، به همین علت به عنوان متولی سلامت به مراکز حجامت در کشور مجوز می ‌دهد.

وی گفت: کسانی که به استناد طب جدید با حجامت مخالفت می‌ کنند، یا فواید و محاسن این خدمت را نمی ‌دانند و جاهلانه با آن مخالفت می ‌کنند، یا می ‌دانند و عالمانه این خدمت سلامت را مورد هتاکی قرار می‌ دهند، بدون این که دلیل مشخصی برای این هتاکی بیاورند زیرا این مخالفت توام با هتاکی، برای شان میلیاردی ارزش دارد.

وی در پاسخ به این پرسش که چرا عده‌ ای از مسئولان حتی در وزارت بهداشت با استناد به طب نوین انتقال خون معتقدند با وجود دستگاه‌ ها و تجهیزات پیشرفته و استریل خونگیری، باید حجامت کنار گذاشته شود، گفت:‌ جوابی که می ‌توان به این افراد داد، این است که اولا اگر با وجود طب نوین انتقال خون نیازی به حجامت نبود، لازم نبود انبیا‌ و اولیای دین این قدر بر حجامت تأکید کنند، می ‌گفتند مردم بروید خون بدهید، دیگر این که این قدر تأکید بر تاریخ و این که چندم ماه حجامت کنید و بر ثواب آن تأکید نمی‌ کردند.

وی افزود:‌ مطالعات علمی در دنیا بر روی حجامت و همچنین زالو درمانی که مانند بررسی یک دارو به روش کلینیکال ترایال انجام می ‌شود، اثربخشی حجامت و زالو درمانی را نشان داده است و مقالات علمی متعدد درباره آن وجود دارد، نکته دیگر این است آنالیز خون گرفته شده از طریق حجامت نشان داده است که ترکیبات آن و لیپیدهای موجود در آن با خون گرفته شده از روش‌ های دیگر متفاوت است، بنابراین، این همه عقبه فرهنگی و توصیه‌ های بزرگان دین بی دلیل نبوده است.

پیش از این کامران باقری لنکرانی، وزیر سابق بهداشت درباره زالو درمانی به خبرنگار فارس گفته بود: هیچ مستند علمی درباره زالو درمانی وجود ندارد بنابراین از نظر وزارت بهداشت این کار دخالت در امور پزشکی و جرم است و هر جا که با موارد آن مواجه شویم حتماً با عوامل آن برخورد می ‌کنیم.

به گفته ی وی ما در وزارت بهداشت در جایگاهی هستیم که هر حرفی می ‌زنیم باید، مستندات علمی آن را هم داشته باشیم، بنابراین درباره زالو درمانی چون تاکنون هیچ مستند علمی ندیده‌ ایم جلوی آن را می ‌گیریم.

وی ادامه داد:‌ البته زالو یک آنزیمی در بزاقش دارد که جلوی انعقاد خون را می ‌گیرد، به همین علت داروسازان از بزاق آن، دارو ساخته‌ اند، ممکن است در زمان‌ های قدیم که این دارو نبوده است از زالو استفاده می‌ کردند، اما حالا که داروی آن وجود دارد، قاعدتاً منطقی نیست که روش چند قرن پیش را انجام دهیم.

وزیر بهداشت گفت: این کار مانند سایر روش‌ های جراحی قدیمی منسوخ است، قرن‌ ها پیش هم برای درمان آب مروارید یا آب سیاه چشم عمل جراحی ای می ‌کردند، اما ما نمی ‌توانیم بگوییم چون آن زمان با این روش عمل جراحی می ‌کردند، ما هم باید همان روش چند قرن پیش را در پیش بگیریم.

باقری ‌لنکرانی افزود: ما امروز باید روش‌ های جدید پزشکی را اجرا کنیم، الان که داروی آنزیم زالو وجود دارد، استفاده از آن برای درمان ملاک ما است و هر گونه فعالیت غیر از آن و زالو درمانی دخالت در امور پزشکی و جرم است و ما جاهایی که متوجه آن شویم یا بازرسان ما مشاهده کنند، حتماً برخورد می ‌کنیم.

وی گفت: وزارت بهداشت متولی سلامت مردم است و همه مردم و جامعه پزشکان باید نسبت به سلامت جامعه تعهد داشته باشند، نیابد از روش‌ هایی که اساس علمی ندارد یا راه و روش علمی ‌تر و کم خطرتر آن وجود دارد، برای درمان استفاده کرد، اگر پزشکی هم این کار را انجام دهد مقصر است و اشتباه می ‌کند و ما هر وقت متوجه چنین مواردی شویم، با آن برخورد می ‌کنیم.