چطور در ماه رمضان ورزش کنیم؟

ورزش در ماه رمضان، از تجمع چربی در بدن جلوگیری و عمل سوخت و ساز را تسهیل می‌کند. همچنین ورزش علاوه بر تاثیر مثبت بر توانایی‌های جسمانی، سهم زیادی در افزایش قدرت یادگیری و توانایی‌های ذهنی انسان دارد.

از آنجا که امسال نیز ماه مبارک رمضان با تابستان همزمان شده است، روزه‌داران باید قدری بیشتر مراقب حفظ سلامت خود باشند. چراکه ممکن است علاوه بر روزه‌داری، گرمای هوا نیز انجام فعالیت‌های جسمی روزانه از جمله ورزش را با مشکل مواجه ‌کند. اما اگر شما هم به ورزشی منظم و مرتب عادت داشته‌اید ، شاید نخواهید که یکباره تمام فعالیت‌های خود را متوقف کنید.

ورزش در ماه رمضان، از تجمع چربی در بدن جلوگیری و عمل سوخت و ساز را تسهیل می‌کند. همچنین ورزش علاوه بر تاثیر مثبت بر توانایی‌های جسمانی، سهم زیادی در افزایش قدرت یادگیری و توانایی‌های ذهنی انسان دارد.

اما چگونه باید در طول این ماه ورزش را ادامه داد؟

تداوم ورزش، راهی مناسب برای سلامت و لذت بردن بیشتر از این ماه است. اگر فرد اصول تغذیه‌ای صحیح را رعایت کند، می‌تواند در کنار روزه‌داری به ورزشی منظم و ملایم نیز بپردازد و این‌گونه سلامت جسمی خود را تامین نماید.

در ضمن این نکته مهم را در نظر داشته باشید که قطع تمامی فعالیت‌ها به مدت یک ماه، ممکن است قدرت و استقامت قلبی ـ عروقی شما را با مشکل مواجه ‌سازد.

برای جلوگیری از ضعف قوای جسمانی در ماه رمضان باید از انجام حرکات سنگین ورزشی اجتناب کرد. فعالیت زیاد فرد روزه دار در ماه رمضان، به صرف انرژی بیشتر و افزایش تعریق طی ساعات روز منجر می شود که می‌تواند موجب عطش فراوان و افت فشارخون فرد شود.

با کاهش شدت برنامه ورزشی، می‌توانید فعال بمانید و در عین حال انرژی خود را از دست ندهید. به عنوان مثال اگر همیشه می‌دویدید ، آن را به پیاده‌روی سریع تبدیل کنید، یا اگر همیشه به مدت یک ساعت ورزش می‌کردید، زمان آن را (بسته به قدرت جسمانی خود) به 30 تا 45 دقیقه کاهش دهید.

2- تداوم در فعالیت‌های بدنی مهم است.

نکته مهم آن است که در این ماه به ورزش ادامه دهید. ثبات و تداوم فعالیت بدنی، عنصری کلیدی برای حفظ سلامت و تناسب اندام است که نباید فراموش شود.

با این‌که شاید در ماه مبارک رمضان، فرصت زیادی برای ورزش و انجام تمرینات بدنی نباشد، اما همین 20 دقیقه فعالیت هم کمک زیادی به حفظ سلامت و وزن مناسب می‌کند و این گونه پس از ماه رمضان برگشتن به برنامه ورزشی عادی ساده‌تر خواهد بود.

لازم نیست که یک ساعت تمام و به همان شدت سابق ورزش کنید، فقط همان‌قدر که می‌توانید تلاش کنید تا در طول این ماه نیز تداوم برنامه ورزشی را حفظ کرده باشید.

3- زمان مناسبی را برای ورزش انتخاب کنید.

به جای این‌که هر زمان راحت بودید ورزش کنید، زمانی را انتخاب کنید که بیشترین میزان انرژی را دارید و ورزش لطمه‌ای به روزه شما نمی‌زند.

شاید راحت‌تر باشید اگر 20 دقیقه زودتر از خواب بلند شوید و قبل از خوردن سحری ورزش کنید؛ گروهی نیز ممکن است ترجیح بدهند پس از وعده افطار ورزش کنند. اما به یاد داشته باشید که بلافاصله بعد از مصرف غذا نباید ورزش کرد.

پس به میزان انرژی خود در طی روز دقت کرده و زمان مناسب را پیدا کنید.

هر زمان از شبانه‌روز که شما بتوانید بدون لطمه به روزه و احساس خستگی ورزش کنید، همان زمان مناسب خواهد بود.

4- ورزش مناسبی را انتخاب کنید.

بهترین ورزش در طول ماه رمضان، شنا و پیاده روی و ورزش‌های هوازی پس از صرف افطار است، چرا که از گرفتگی عضلات پیشگیری می‌کند.

ورزش‌های تفریحی، ملایم و با نشاط (به ویژه تمرینات هوازی) موجب تسریع گردش خون می‌شوند. بدین ترتیب خون و در نتیجه اکسیژن بیشتری به مغز می‌رسد و شادابی و نشاط را در ورزشکاران روزه‌دار به دنبال دارد و ذهن را برای یادگیری و تمرین، خلاق تر می‌کند.

این امر تنها منحصر به نوجوانان و جوانان نمی‌شود، بلکه در بزرگسالان نیز صادق است.

به انواع ورزش‌هایی که به طور مستمر و طولانی مدت (بیش از 2 دقیقه) طول می‌کشند و ضربان قلب در هنگام تمرین، کمتر از 70 درصد حداکثر ضربان قلب است تمرینات هوازی گفته می‌شود.

پیاده روی، دوی نرم، دوی استقامت، شنا و دوچرخه سواری، استفاده از تردمیل و دوچرخه ثابت جزء ورزش های هوازی هستند.

رایحه درمانی و ماساژ درمانی (2)

در قسمت اول این مطلب خواص برخی از روغن های گیاهی را برشمردیم، حالا ادامه ی مطلب ....

روغن اسطوخودوس(لاواندو)

رایحه ی خوشبوی این روغن درمان عالی برای رفع افسردگی، اضطراب و بی خوابی است.

برای درمان فشار خون بالا، درد کمر، التهاب مفاصل، روماتیسم، رگ به رگ شدگی و گرفتگی ماهیچه های گردن مناسب می باشد. همچنین برای بیماری های پوستی کبودی، اگزما، آکنه، پسوریازیس نیز مفید است.

روغن لیمو(لیمون):

برای درمان حالت اسیدی معده توصیه می شود. سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند و انرژی را به بدن باز می گرداند. همچنین به درمان پوست و موی چرب، زگیل و ... کمک می کند.

خاصیت قلیایی دارد، ضد عفونی کننده است و دستگاه گردش خون را تحریک و خون را رقیق می کند.(همراه با روغن سرو برای واریس مناسب است). ماساژ به آرامی باشد.

احتیاط: پس از درمان با این روغن، محل درمان تا مدتی نباید در معرض نور شدید آفتاب قرار گیرد.

روغن بهار نارنج

یکی از موثرترین داروهای ضد افسردگی است و برای رفع انواع مشکلات عصبی مفید می باشد. دلشوره ،غش و شوک را بر طرف می سازد. (برای معتادان هم مفید است) برای قولنج عصبی، سوء هاضمه عصبی و کولیت روده نیز مناسب می باشد. مصرف این روغن از شکاف و ترک خوردن پوست جلوگیری می کند. تقویت کننده ی قوای جنسی بوده و برای سردمزاجان مفید است.

روغن نعناع

روی دستگاه گوارش تاثیر بسیاری دارد و به رفع حالت تهوع و اسهال و یبوست کمک می کند. اسپاسم و درد معده و روده را نیز برطرف می کند.

درمان و تسکین انواع سردردها و میگرن(به خصوص وقتی علت آن گرسنگی باشد) است.

دردهای ماهیچه ای، نورالوژی(درد عصب) و روماتیسم را کاهش می دهد. ذهن و فکر را تحریک می کند، در نتیجه خستگی فکر را از بین می رود و فکر باز می شود. روغن نعناع آفتاب سوختگی و التهاب را مرتفع ساخته و نیز می تواند منافذ بسته شده ی پوست و آکنه و پوست چرب را درمان کند.

احتیاط: روغن نعناع را از داروهای هومیوپاتی دور نگه دارید. برای کودکان و نوزادان و دوران شیردهی مناسب نیست.

روغن گل رز(رزاسه)

رایحه های دل انگیز آن تاثیر عمیقی روی احساسات می گذارد، به طوری که قلب پُر از عشق و دوست داشتن می شود! همچنین احساسات مثل غم و اندوه، افسردگی، حسادت تنفر و ... را کاهش می دهد. برای تنظیم سیکل قاعدگی، پاک سازی و تقویت رحم خانم ها مناسب است و داروی سودمندی برای یائسگی و سندرم پیش از قاعدگی(PMS) می باشد. سبب کاهش سیاهرگ های ظریف می شود و برای افزایش میل جنسی در خانم ها و آقایان مناسب است.

روغن رزماری:

برای رفع دردهای ماهیچه ای آرتریت(التهاب مفاصل)، نقرس، روماتیسم و گرفتگی ماهیچه ها مناسب می باشد. برای یبوست، نفخ معده، چاقی و سلولیت، مشکلات کبدی، رشد و تقویت موها مفید است و شوره ی سر را از بین می برد.

احتیاط: برای افراد مبتلا به صرع و در دوران بارداری استفاده نشود.

روغن کنجد:

رنگ آن طلایی تا زیتونی است و طعم مطبوع کنجد را دارد و حاوی آنتی اکسیدان طبیعی و سرشار از ویتامین E است و از سرطان پیش گیری می کند. همچنین برای قلب و مغز و بهبود عرق سوز مفید است و ماساژ آن موجب درخشندگی و نرم شدن پوست می شود اگر در طبخ غذا طعم کنجد را دوست ندارید می توانید قبل از استفاده چند دقیقه آن را گرم کنید.

روغن زیره:

طبق تجربه ی شخصی هر زمان که برای ماساژ موضع مبتلا به سلولیت از این روغن استفاده و بلافاصله برای بیمار طب سوزنی انجام شود، سلولیت درجه 2 و 3(به خصوص در پهلوی ران ها و باسن) که بسیار سفت و سخت بوده به تدریج نرم و شل می شود و پس از جلسات متوالی، بدون نیاز به جراحی، تاثیرات درمانی چشم گیری به دست می آید.

روغن زیره برای کسانی که رسوب بلغم در معده دارند و غذای شان درست هضم نمی شود، برای افراد چاق، برای نفخ شکم، تقویت معده و لاغری ملایم بسیار مفید است. گرم کننده ی بدن و دستگاه گوارش است ماساژموضعی روی شکم برای کسانی که سوء هاضمه دارند(بعد از غذا با حرکات نوازشی ملایم) مفید می باشد.

روغن سیاهدانه:

روغنی است با طبیعت گرم و خشک و به رنگ سبز تیره تا قرمز، به سالار روغن ها مشهور است و پیامبر به آن حب البرکت می گفتند. ضد حساسیت فصلی و برای سینوزیت بسیار مفید است. برای دردهای بدن، گرفتگی های ماهیچه ای، ازدیاد قوه باء، درد زانو، محکم کردن ریشه ی مو، شفاف و نرم کردن موی سر و جلوگیری از ریزش مو مناسب می باشد.

سایر روغن ها:

روغن های معطر دیگری که قابل استفاده و در دسترس هستند و شما می توانید از خواص معجزه آسای آن ها استفاده کنید، عبارت هستند از: بنفشه، رازیانه، گل سرخ، جوانه گندم، آویشن، سداب، شاهدانه، بذر کتان، فندق، زنجبیل، دارچین، مرزه، روغن سقز و روغن خشخاش.

روغن مرکب(شامل سقز، زنجبیل و خشخاش) برای مفاصل عالی است.

مدعیان طب سنتی باید مجوز قانونی داشته باشند

علی اکبر ولایتی، متخصص تاریخ پزشکی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت ‌و ‌گو با  فارس گفت:

"هر کسی می‌تواند ادعا کند که با طب سنتی آشنایی دارد، اما اگر کسی مجوز قانونی از وزارت بهداشت یا نظام پزشکی نداشته باشد، نباید حق کار داشته باشد، زیرا اگر کار طبابت او عوارضی داشت، باید به پزشکی قانونی و نظام پزشکی پاسخگو باشد.

افراد زیادی ممکن است مدعی باشند که می‌توانند از طریق طب سنتی، بیماران را درمان کنند و به صورت تجربی این کار را آموخته باشند، اما این افراد حتما باید برای مراکز فعالیت خود مجوز قانونی داشته باشند و بتوانند به لحاظ علمی مراجع قانونی را برای کسب مجوز توجیه کنند."

وی در پاسخ به این پرسش که افراد زیادی هستند که با ادعای آشنایی با طب سنتی بدون مدرک پزشکی مطب دارند و فعالیت می‌کنند و مطب آنها نیز اتفاقاً خیلی شلوغ است، آیا فعالیت آنان مورد تأیید است، گفت:

"اگر هر کسی مدعی شد که می‌تواند کار پزشکی کند که نباید به او اجازه فعالیت داد. بالاخره دانشکده طب سنتی و دانشکده داروسازی سنتی برای این تأسیس شده اند که جلوی این قبیل مدعیان را بگیرند و افرادی تربیت شوند که در کار طب سنتی آگاهی و علم داشته باشند و علم خود را به روز کنند. این افراد می‌دانند چه می ‌کنند و به صورت علمی با قواعد و عوارض داروهایی که تجویز می‌کنند، آشنا هستند.

این افراد کسانی هستند که صلاحیت علمی آنان مورد تایید مراجع قانونی است و نسبت به کار طبابت خود مسئول و پاسخگو هستند. هر کس که دارویی تجویز می‌کند، اعم از اینکه داروی گیاهی باشد یا ساختگی، باید نسبت به عمل و تجویز خود پاسخگو باشد.

اگر تجویز فرد مدعی آشنا با طب سنتی باعث شد مشکلی برای مریض پیش آید، باید به پزشکی قانونی و نظام پزشکی پاسخ دهد و اگر این فرد پزشک نباشد و مجوز قانونی نداشته باشد، مسئولیتی به عهده نمی گیرد. کسی می‌تواند مسئولیتی خطایی را به عهده گیرد که قانون او را به رسمیت بشناسد.

حال این که چرا با مدعیان غیر قانونی این کار برخورد نمی‌شود را باید مسئولان پاسخ دهند."

آرامش روح در سایه روزه‌داری

مشاهده افرادی كه در زمان روزه‌داری به آرامش روحی و روانی می‌رسند، پژوهشگران مسلمان و حتی غیرمسلمان را بر آن داشته كه به تحقیقات علمی در این زمینه دست بزنند.

در واقع براساس پژوهش‌های علمی، روزه‌داری سبب آرامش روحی شده و استرس و نگرانی را از انسان روزه‌دار دور می‌كند.این امر مسلما تنها در سایه گرسنگی و تشنگی ‌های بی‌ هدف و بدون احساسات پاك معنوی میسر نخواهد شد.

ارتباط معنوی انسان با معبود و توكل بر او باعث نوعی نشاط روانی در فرد می‌شود. در واقع آنچه كه در سیستم عصبی انسان رخ می‌ دهد و به صورت انواع رفتارها بروز می‌كند، بستگی به ترشح مواد میانجی سیستم عصبی دارد.

این مواد میانجی سیستم عصبی كه نورو ترنسمیتر نام دارند با انتقال پیام‌های عصبی و نیز با كم و زیاد شدن باعث بروز خلق و خوی هر فرد می‌شوند. تكیه بر قدرتی برتر و والا با بالا بردن سطح نورو ترنسمیتر‌های خاصی در سیستم عصبی موجب از بین رفتن حس بی‌پناهی و ایجاد نوعی آرامش در فرد می‌شود.

محققان اروپایی با بررسی تاثیر روزه در مسائل روحی افراد روزه‌دار دریافتند كه با پررنگ‌تر شدن اصول معنوی در ماه رمضان، بسیاری از مسائل روحی آنها ازجمله وسواس، افسردگی، پرخاشگری و... كاهش چشمگیری می‌یابد.

روزه، تمرینی برای " نه " گفتن

یكی از اثرات روحی روزه‌داری، پاسخ منطقی به امیالی است كه پروردگار به آن امر و نهی كرده است. اینجاست كه انسان به خاطر آن نیروی برتر به خود"نه" می‌گوید. شاید در بسیاری از شرایط زندگی، نه گفتن سخت باشد، اما اگر عادت كنیم كه با خواسته خود یا دیگران موافقت كنیم، روزی فرا می‌رسد كه دیگر به مزاحمت‌های فكری خود و خواسته‌های نگران‌كننده دوستان و اطرافیان هم نمی‌توانیم نه بگوییم، اما در روزهای پرفیض ماه رمضان تمرین می‌كنیم كه با دلیل و منطق، خواسته‌ها را به زمان خاص خودش موكول كنیم و در مقابل آشامیدن و خوردن بگوییم باشد تا زمان افطار.

 این گونه است كه اعتماد به نفس و قاطعیت خود را نیز تقویت خواهیم كرد. محققان روان‌شناس معتقدند كه توانایی هر فرد در برخورد صحیح با احساسات و امیال سبب پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی همچون اعتیاد می‌شود.هنوز فرصت هست و در روزهای باقیمانده این ماه بركت می‌توان خودسازی را تمرین كرد.

روزه داری در مبتلایان به سکته مغزی

یک متخصص مغز و اعصاب گفت: کاهش آب بدن در اثر روزه ‌داری، می ‌تواند مبتلایان به سکته ی مغزی را مستعد سکته‌ مغزی مجدد کند.

دکتر ابوالقاسم رحیم‌ دل در گفت ‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاری دانشجویان ایران منطقه یزد، اظهار داشت: بعضی از بیماری ‌های مغز و اعصاب مانند مبتلایان به سکته ‌های مغزی که در مراحل حاد بیماری هستند، عملا امکان روزه ‌داری به علت شرایط ویژه وجود ندارد.

وی افزود: بیماران مبتلا به سکته مغزی باید در بیمارستان بستری شده و با مراقبت های ویژه و تزریق داروها بهبودی خود را به دست آورند.

رحیم ‌دل اضافه کرد: اگر سکته ‌های مغزی از نوع خونریزی باشد، معمولا با خطرات زیادی همراه است و منجر به ناتوانی ‌های متعددی می‌ شود. اما در بعضی از بیماران که خون ریزی به میزان مختصر وجود دارد، ممکن است با بهبودی تقریبا کامل همراه باشد بنابراین در صورتی که عوامل خطر دیگری برای فرد مبتلا به سکته مغزی وجود نداشته باشد، بیمار می ‌تواند در درازمدت و با تجویز پزشک روزه بگیرد.

وی خاطرنشان کرد: در بیماران مبتلا به سکته‌ مغزی از نوع انفارکتوس‌ که میزان مرگ در آن ها کمتر از خون ریزی مغزی است، به دلیل عوامل خطری که با آن ها رو به رو می ‌شوند، عملا توصیه به روزه‌ داری نمی ‌شود.

یبوست هنگام روزه ‌داری شایع است

برلیانت بزرگمهر، متخصص تغذیه در گفتگو با خبرنگار فارس گفت:

در تهیه زولبیا و بامیه مقدار زیادی روغن استفاده می ‌شود. در اکثر موارد روغن مصرفی از نوع جامد و اشباع ‌شده است که برای سلامت قلب و عروق بسیار مُضر است. افراط در مصرف این مواد باعث چاقی، افزایش چربی ‌های بد خون، افزایش فشار خون و در نتیجه بروز اختلالات قلبی و عروقی می ‌شود.

به جای زولبیا و بامیه می‌ توان از خرما، کشمش، انجیر خشک و سایر میوه‌ های خشک و عسل استفاده کرد.

نخوردن وعده سحری عواقب ناگواری می‌تواند برای سلامتی فرد روزه‌ دار در برداشته باشد. از آنجایی که شخص روزه ‌دار بعد از سحر روزی پُرتحرک از نظر جسمی و فکری را در پیش رو دارد و برای گذراندن چنین روزی به تغذیه کامل، متنوع و کافی نیاز دارد، باید غذای اصلی خود را در وعده ی سحر مصرف کند تا نیازهای تغذیه ای اش تامین شود.

یبوست یکی از اختلالات مهم در روزه ‌داری است که معمولا در ماه رمضان به دلایل مختلفی می ‌تواند بروز پیدا کند. مصرف کم آب در وعده سحری و افطار می ‌تواند باعث یبوست شود.

کاهش استفاده از مواد غذایی فیبردار مانند انواع سبزی‌ ها، میوه‌ ها‌، حبوبات و غلات سبوس‌ دار می ‌تواند باعث یبوست شود و نداشتن تحرک بدنی در زمان روزه داری نیز یکی از دلایل بروز یبوست در ماه رمضان است.

مصرف مواد غذایی ای که حاوی مقدار زیادی آب هستند مانند انواع سبزی‌ ها، میوه‌ ها، سوپ و آش می ‌تواند از بروز تشنگی در ساعات روزه‌ داری جلوگیری کند. بنابراین برای پیشگیری از تشنگی در ماه رمضان باید در فاصله ی افطار تا سحر، به مقدار کافی آب و مایعات مصرف شود.

میوه‌ ها با وجود آن که بسیار مفید هستند، ولی افراط در مصرف آن‌ ها به خصوص میوه ‌های شیرین باعث افزایش وزن و چاقی می ‌شود. همچنین جلوی اشتها را می گیرد و مانع مصرف غذای اصلی می‌ شود.

خشکی لب و پوست در روزه داران

خشکی لب ها و پوست از ناراحتی های پوستی نسبتا شایع در روزه‌ داران طی ماه مبارک رمضان است.

در صورتی که میزان آب پوست طبیعی و کافی باشد، پوست نرم، صاف، قابل ارتجاع و درخشان خواهد بود. در حالت طبیعی یک حرکت مداوم آب از لایه ‌های عمقی پوست به طرف لایه ‌های سطحی وجود دارد و در نهایت، این آب از سطح پوست تبخیر می ‌شود. هنگامی که پوست به عللی، اعم از عوامل داخلی یا خارجی نتواند این میزان آب را حفظ کند، خشک می ‌شود.

از عوامل خارجی می ‌توان مواجهه با آب و هوای گرم یا باد را نام برد. از طرف دیگر، شستن بیش از حد پوست سبب از بین رفتن لایه ‌های چربی محافظ پوست شده و پوست را خشک می ‌کند. مواجهه پوست با بعضی مواد مثل شوینده ها نیز از جمله عوامل خارجی محسوب می ‌شود.

روزه و خشکی پوست

شاید بسیاری از افرادی که مبتلا به خشکی پوست و اگزما هستند، گمان کنند با روزه گرفتن به دلیل مصرف کم آب، دچار تشدید خشکی پوست خواهند شد. اگر چه کم‌ آبی بدن جزو علل شایع خشکی پوست است، اما این مساله در مورد روزه ‌داران صدق نمی ‌کند، چون در فاصله بین افطار تا سحر، فرد روزه ‌دار به میزان کافی آب و مایعات می نوشد. بنابراین به طور معمول، روزه‌ داری تاثیر چندانی در تشدید خشکی پوست ندارد. از طرفی، استفاده از مرطوب ‌کننده‌ ها می ‌تواند نقش بسزایی در کاهش اتلاف آب پوست داشته و در حفظ شادابی آن موثر باشد.

کار عمده مرطوب ‌کننده، حفاظت از رطوبت پوست و دفاع در برابر آسیب‌ های محیطی است. معمولا افراد نیازی به استفاده از مرطوب ‌کننده‌ ها ندارند و افرادی که پوست شان چرب است، به مرطوب‌ کننده احتیاج ندارند. هر چند این افراد هم در مواجهه با هوای گرم و خشک، باد یا هوای سرد ممکن است نیاز به استفاده از مرطوب ‌کننده‌ داشته باشند.

از سوی دیگر، بعضی ‌ها طی ماه مبارک رمضان به مصرف فراوان مواد غذایی شیرین (مانند خرما، زولبیا و بامیه و سایر شیرینی‌جات) روی می‌ آورند که این الگوی غذایی در مبتلایان به آکنه می ‌تواند به تشدید آکنه منجر شود. در این موارد، بهتر است بیشتر از میوه‌ ها و سبزی ‌های تازه استفاده شود.

روزه و خشکی لب‌

مشکل دیگر روزه‌ داران، خشکی لب‌ ها است که این مشکل، به خصوص در کسانی که تنفس خود را به جای بینی از راه دهان انجام می‌ دهند، شایع‌ تر است. علل متعددی، علاوه بر کاهش مصرف آب برای خشکی شدید لب ‌ها وجود دارد؛ مثلا مصرف برخی داروها مثل ایزوترتینویین یا راکوتان. این قبیل افراد بهتر است در ماه رمضان با نظر پزشک خود، میزان مصرف داروی خودشان را کمی کاهش دهند.

به علاوه، چرب کردن مکرر لب‌ ها را نیز باید مد نظر قرار داد و برای این منظور می ‌توان از وازلین، اوسرین و کِرِم‌های مختلف چرب ‌کننده لب استفاده کرد.

روزه و پمفیگوس

مهم ‌ترین بیماری پوستی که روزه‌ داری برای آن منع طبی دارد، بیماری‌ پمفیگوس است. این بیماری خودایمنی، باعث بروز تاول ‌های متعددی روی پوست و مخاط دهان می‌ شود و در صورت عدم درمان مناسب می ‌تواند تهدید کننده حیات باشد.

متاسفانه بسیار شاهدیم که در ماه مبارک رمضان یا مدت کوتاهی پس از آن، برخی از بیماران مبتلا به پمفیگوس که از این منع طبی بی ‌اطلاع‌ هستند، با عود ضایعات پوستی خود مراجعه می ‌کنند. عود این بیماری مشکلات دیگری را به وجود می ‌آورد، از جمله مصرف داروهای کورتونی برای بهبود آن و عوارض آن ها.

مصرف داروهای کورتیکواستروییدی (کورتونی) باعث افزایش خطر پوکی استخوان، افزایش وزن، افزایش قند خون، افزایش فشار خون و مشکلات دیگر می ‌شود.

تأثیر روزه بر سلامت روان

روان ‌شناسان معتقدند که روزه برای سلامت روان مفید است و موجب افزایش خودباوری و اعتماد به نفس می ‏شود و توان و مقاومت افراد را در برابر مشکلات و ناملایمات زندگی بیشتر می ‏کند.

با دکتر محمدرضا خدایی، روان پزشک و عضو هیات علمی دانشکده علوم بهزیستی و توانبخشی،  در همین زمینه گفتگو کرده ایم.

آقای دکتر! چگونه می ‌توانیم از نظر روانی، آمادگی روزه گرفتن را پیدا کنیم؟

ببینید؛ ما اول باید این نکته را بررسی کنیم که چگونه یک نیت، انگیزه و در نتیجه، یک عمل متناسب با آن شکل می ‌گیرد.

برای انجام گرفتن هر عملی باید فرد انگیزه ی لازم برای آن را داشته باشد. دارا بودن انگیزه به دیدگاه هر فرد و روشن شدن علت انجام دادن عمل توسط او بستگی دارد، پس باید انگیزه و علت مشخص باشند تا اراده و پذیرش عمل صورت گیرد.

برای عملی مثل روزه هم این موضوع صدق می ‌کند؛ یعنی شما اول باید دیدگاه خود نسبت به روزه گرفتن و علت انجام دادن این عمل را به خوبی بشناسید و بعد آن را به راحتی بپذیرید. شما ممکن است تصمیم داشته باشید که روزه بگیرید تا به سلامت جسم خود کمک کنید؛ یا این که روزه را تسکین ‌دهنده روح و روان خود بدانید و احساس کنید با پیروی کردن از فرمان آفریدگارتان و کسب رضایت او به آرامش وصف ‌ناپذیری می‌ رسید، چون خیلی وقت ‌ها بعضی از کارها فقط نتیجه مادی و جسمانی ندارند.

بعد از این که شما انگیزه و علت درستی را برای گرفتن روزه پیدا کردید، آن‌گاه می ‌توانید با میل و اشتیاق به سمت این عمل الهی پیش بروید.

اما نکته مهم این ‌جاست که اگر شما نتوانید انگیزه و علت خوبی برای انجام این فریضه الهی پیدا کنید، آن وقت است که روزه گرفتن برای شما تبدیل به امری اجباری و از سر ناچاری و همراه با زجر می ‌شود، پس جستجوی علت‌ ها را فراموش نکنید.

از اثرات روانی روزه گرفتن بر ایمان بگویید. آیا ممکن است دانستن این نتایج به تقویت انگیزه ‌های روزه‌ داران منجر شود؟

حتما همین ‌طور است. ما در کنار علت ‌ها، باید از فواید کاری هم که انجام می ‌دهیم، مطلع باشیم.

افراد باید بدانند که هر چند روزه باعث گرسنگی، تشنگی یا به هم خوردن نظم خواب شان می ‌گردد، اما مشکلات ذکر شده در برابر آثار روانی مطلوبی که روزه در فرد به جای می ‌گذارد، هیچ است.

یک ماه روزه گرفتن سبب تقویت روحیه فرد می ‌شود. مقاومت او را در برابر مشکلات بالا می ‌برد و با افزایش مکانیسم انطباقی فرد موجب می ‌شود که اعتماد به نفس او افزایش پیدا کند، زیرا وقتی فردی می ‌تواند یک ماه روشی جدید و متنوع از زندگی را تجربه کند، حتما می ‌تواند بعدها در برابر مشکلات و فشارهای زندگی مقاومت کند.

روزه گرفتن باعث می ‌شود که فرد به توانایی ‌های ذاتی خود پی ببرد و حس "خواستن توانستن است" را در خود بارورتر کند.

در اثر روزه گرفتن، دفاع روانی افراد در برابر مشکلات بیشتر می ‌شود و در نتیجه تحمل ‌پذیری‌ افراد افزایش می‌ یابد.

آیا به هم خوردن نظم خواب یا تغذیه، موجب تحریک ‌پذیری فرد نمی‌شود؟

خب، این یک حقیقت کتمان‌ناپذیر است که روزه گرفتن در کنار همه خوبی ‌هایش، رنج‌ هایی را در پی دارد. اختلال در خواب یا تغذیه باعث می ‌شود که فرد از نظر روانی تحریک ‌پذیر و زودرنج شود و واکنش سریعی نسبت به کارها از خود نشان دهد و هرچه زمان بیشتر می ‌گذرد و به ساعات افطار نزدیک ‌تر می ‌شود، افراد توجه و تمرکز خود را بیشتر از دست می ‌دهند و گرسنگی و تشنگی باعث خستگی، ضعف و کج‌ خلقی آن ها می‌ شود.

همه این ها درست؛ اما کسی که هدفی والا را در نظر دارد، به سادگی و با یک برنامه ‌ریزی جامع می‌تواند هدفش را دنبال کند.

بهتر است در این جا مثالی برایتان بیاورم: شاید باران بهاری سبب آب‌ گرفتگی معابر و کمی ترافیک شود، ولی هیچ‌کس از آن بدش نمی ‌آید، زیرا همه به خوبی می ‌دانند که نتیجه این باران، آبادانی، سبزی و رهایی از قحطی است. روزه هم مثل باران بهاری می ‌ماند و اگر برای رسیدن به برکات این ماه برنامه ‌ریزی خوبی داشته باشیم، می ‌توانیم به آبادانی روح ‌مان کمک کنیم.

کاهش اضطراب با تفکر به خدا و دین

مطالعات جدید نشان می ‌دهد که هنگام بروز عملی خطا و اشتباه، چنان چه به خداوند فکر کنیم، کمتر دچار ناراحتی و اضطراب ناشی از انجام گناه می‌ شویم.

نتایج این تحقیق در مجله علم روان شناسی به چاپ رسیده است.

محققان، امواج مغزی واکنش مربوط به پریشانی و اندوه را در هنگام بروز کار خطا، در تعدادی افراد داوطلب اندازه‌ گیری کردند. بررسی نشان داد، واکنش افرادی که دارای تفکرات مذهبی بودند، کمتر از افراد غیرمذهبی بود.

85 درصد از ساکنان کره زمین، دارای اعتقادات و باورهای مذهبی خاص خود هستند.

مایکل اینرلشت، روان ‌شناس دانشگاه تورنتو می‌ گوید: ما به عنوان یک روان ‌شناس باید بدانیم چرا مردم چنین اعتقاداتی دارند و دریابیم در صورت بروز چه عملکردهایی، این باورهای مذهبی به آن ها کمک می کند.

طی دو بررسی، محققان نشان دادند زمانی که افراد به خدا و مذهب فکر می ‌کنند، واکنش مغزشان تغییر می ‌کند؛ طوری که آرامش بیشتری پیدا می کنند و اضطراب و نگرانی آن ها در واکنش به اشتباهات کاهش می ‌یابد.

شرکت ‌کنندگان در این بررسی در مورد دین و مذهب خود و همچنین واژه‌ ها و کلمات مربوط به آن ها، پرسشنامه هایی را پُر کردند. سپس محققان، فعالیت مغزی آن ها را حین تکمیل پرسشنامه، ثبت کردند. نتایج نشان داد هنگامی که افراد به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه به خداوند و مذهب فکر می ‌کنند، فعالیت مغزی در نواحی قشر کمربندی داخلی (ACC)‌ و نواحی تنظیم‌ کننده ی برانگیختگی حالت بدن، کاهش می ‌یابد.

محققان معتقدند افراد مذهبی با تفکر به خداوند، به وجود نظم در جهان و علل وقایع تصادفی پی برده و به این طریق احساس اضطراب و اندوه را در آنان کاهش می ‌دهد.

تفکر به اعتقادات مذهبی، در سخت ‌ترین شرایط باعث آرامش شما شده و اضطراب شما را کمتر می ‌کند.

اگر چه هنوز کاملا روشن نیست، اما بعضی شواهد حاکی از آن است که افراد مذهبی عمر طولانی‌ تری دارند و احساس شادی و سلامتی در آن ها بیشتر است.

اعتقادات مذهبی می ‌توانند در درک عالم هستی به انسان‌ ها کمک کنند.

اهدای خون در ماه مبارک رمضان

سازمان انتقال خون، امسال در حالی به استقبال ماه مبارک رمضان رفت که به دلیل پشت سرگذاشتن روزهای گرم تابستانی با کاهش اهدای خون روبرو بوده است.

به گزارش سرویس بهداشت و درمان ایسنا، در مواقع خاص از سال مانند فصل سرما، گرما، تعطیلات نوروز، ماه رمضان و ... معمولا روند اهدای خون به کندی پیش می ‌رود و این موضوع کاهش ذخایر خونی را به همراه دارد. این در حالی است که از سویی نیاز به خون و فرآورده‌ های خونی همیشگی است و از سوی دیگر در خصوص مدت نگهداری فرآورده‌ های خونی محدودیت‌ هایی وجود دارد و امکان ذخیره‌ سازی قبل از فرا رسیدن چنین روزهایی وجود ندارد.

با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان از علل کاهش استقبال هموطنان به اهدای خون، تصور ابطال روزه و یا احتمال ضعف و بی ‌حالی است اما به استناد استفتائات و فتواهای موجود از مراجع دینی، اهدای خون نه تنها باعث ابطال روزه نمی شود بلکه واجب کفایی هم شمرده شده است.

برای جلوگیری از ضعف و بی‌ حالی بعد از اهدای خون نیز توصیه می ‌شود، روز قبل و بعد از اهدای خون در فاصله افطار تا سحر مایعات به خصوص نوشیدنی ‌های شیرین مصرف شود و حتی‌الامکان در همان ساعات اولیه صبح به مراکز اهدای خون مراجعه شود.

گفتنی است، در این ماه پایگاه‌ های ثابت و سیار سازمان انتقال خون همه روزه علاوه بر ساعات رسمی کار، پس از افطار نیز پذیرای هموطنان هستند و حتی در شب های قدر تا سحرگاه به فعالیت خود ادامه می ‌دهند اما این بدان معنا نیست که اهدای خون تنها به شب های قدر موکول شود. 

معمولا در شب ‌های قدر مراکز اهدای خون با ازدحام جمعیت مواجه می‌ شوند و این خود مانع ارائه خدمات مطلوب و موجب معطلی مراجعه‌ کنندگان است. از این رو از اهدا کنندگان گران قدر تقاضا می ‌شود که شب‌ های دیگر را نیز مدنظر قرار دهند تا ضمن جلوگیری از این اتفاق، میزان اهدای خون به طور متعادل در طول ماه مبارک رمضان توزیع شود.

زمان فعالیت پایگاه‌ های انتقال خون در ماه مبارک رمضان:

مرکز وصال در خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی روزانه از ساعت 8 صبح تا پایان برگزاری مراسم ویژه این ماه جهت ارایه خدمات به شهروندان تهرانی فعال است.

همچنین واحد اهدای خون صادقیه(فلکه دوم صادقیه ضلع شمال غربی میدان)، واحد نارمک(بین میدان رسالت و چهارراه سرسبز)، واحد پیروزی(خیابان پیروزی، نبش خیابان اول نیروی هوایی)، واحد افسریه(بزرگراه بسیج، نرسیده به 20 متری افسریه)، واحد شهدای گمنام شهریار(شهرستان شهریار، خیابان انقلاب)، واحد رباط کریم(رباط کریم، بلوار مصلی، ضلع جنوب غربی میدان معلم)، واحد شهر قدس(شهرستان قدس، خیابان 45 متری انقلاب، بوستان آزادگان)، واحد حرم حضرت عبدالعظیم(ع)(ضلع شرقی حرم)، امامزاده صالح(ع)(صحن حرم)، مصلی امام خمینی(ره)(درب جنوبی مصلی)، مسجد امام حسن مجتبی(ع)(خیابان آزادی)، مسجد ابوذر(خیابان ابوذر نرسیده به میدان ابوذر) و واحد ورامین(ورامین خیابان 15 خرداد حسینیه گلزار شهدای سید فتح ا...) از ساعت 19 تا پایان مراسم ویژه این ماه فعال هستند.

گفتنی است؛ ارایه اصل کارت شناسایی(کارت ملی، شناسنامه و یا گواهینامه) به منظور اهدای خون الزامی است.

روزه داری در بیماران گوارشی

مصرف با عجله سحری، بدترین نوع غذا خوردن است و موجب تشدید مشکلات گوارشی می ‌شود.

دکتر ناصرابراهیمی دریانی، فوق تخصص گوارش و کبد در گفت وگو با خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاری دانشجویان ایران، گفت: برخی افراد به ویژه نوجوانان در فاصله ی کوتاهی تا اذان صبح از خواب بیدار می ‌شوند و سریع سحری می ‌خورند در حالی که این کار، عوارض گوارشی را در پی دارد.

این فوق تخصص گوارش و کبد با اشاره به برخی از عادت‌ های غلط پس از صرف افطار اظهار کرد: برخی از افراد بلافاصله پس از خوردن این وعده ی غذایی برای هضم بهتر آن، دراز می ‌کشند و بعضی دیگر سیگار می ‌کشند در حالی که انجام این کارها باعث تشدید رفلاکس (برگشت اسید معده به مری) می ‌شود.

وی افزود: افراد مبتلا به رفلاکس هنگام افطار و شام باید از نوشیدن دوغ و نوشابه، خوردن غذاهای چرب و خوردن موادغذایی چون گوجه فرنگی و مرکبات خودداری کنند.

ابراهیمی دریانی، نفخ را یکی از مشکلات گوارشی دانست و توصیه کرد: موادی مانند نخود، لوبیا، باقلا، عدس، ماش و غذایی چون آش رشته بهتر است کمتر در ماه رمضان مصرف شود چون این مواد دارای رافینوز هستند. رافینوز در روده ی کوچک جذب نمی ‌شود و وارد روده ی بزرگ می شود و با تبدیل شدن به اسیدهای چرب، هیدروژن و بی ‌کربناک، گاز ایجاد می ‌کند.

وی افزود: مبتلایان به نفخ در صورتی که رفلاکس نداشته باشند، می ‌توانند یک قاشق مرباخوری عرق نعنا هنگام سحر و افطار مصرف کنند چرا که این ماده رفلاکس را تشدید می‌ کند؛ علاوه بر آن خوردن ریحان، بابونه و حتی زیره سیاه، نفخ را کاهش می ‌دهد.

وی در ادامه با اشاره به مبتلایان زخم معده اظهار کرد: اگر کسی مبتلا به زخم معده ی فعال است نباید روزه بگیرد، ولی زخم معده ی برخی افراد غیرفعال است و در آزمایش آندوسکوپی مشخص شده که زخم معده‌ ی آن‌ ها ترمیم شده است بنابراین می‌ توانند هنگام سحر و افطار با مصرف قرص هایی مانند امپرازول و پنتاپرازول روزه بگیرند.

این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: برخی افراد مبتلا به زخم معده بوده‌ اند و عوارض زخم را تجربه کرده ‌اند. به عنوان مثال زخم آن ها در گذشته خونریزی کرده یا سوراخ شده است، این گونه اشخاص نباید روزه بگیرند.

ابراهیمی دریانی با اشاره به مبتلایان به کولیت اظهار کرد:30 درصد مردم دچار این عارضه هستند. این بیماران دایم نفخ می‌ کنند، اسهال و یبوست متناوب دارند، در مدفوع آنان کف و بلغم دیده می‌ شود و شکم شان صدا می‌ کند. البته با توجه به آن که کولیت معمولا ریشه ‌های عصبی دارد، افراد با توجه به فلسفه ی روزه، که آرامش فکری و روحی است، می ‌توانند با رعایت بهداشت غذایی ضمن مصرف داروهای خود، روزه بگیرند.

وی افزود: افراد مبتلا به کولیت زخمی که اسهال دارند و همراه با آن خون، بلغم و چرک دفع می ‌کنند نباید روزه بگیرند. البته کولیت موارد نادری از بیماران، خاموش است که آنان با نظر پزشک و مصرف داروهای خود در سحر و افطار می ‌توانند روزه بگیرند.

ابراهیمی دریانی یبوست را یکی از مشکلات شایع گوارشی در ماه رمضان دانست و گفت: چون در این ماه یک وعده ی غذایی حذف می‌ شود، ‌حرکات روده کاهش پیدا می‌ کند. در نتیجه افراد حتی کسانی که زمینه‌ یبوست را ندارند، به ویژه در هفته‌ های اول ماه رمضان دچار یبوست می ‌شوند.

این فوق تخصص گوارش و کبد توصیه کرد: افراد بین افطار و سحر باید آب فراوانی بنوشند و سبزی، سالاد و روغن زیتون بخورند و از مصرف چربی خودداری کنند، چون دفع چربی از معده در مقایسه با پروتئین و کربوهیدرات کندتر است.

وی سوزش سردل پس از افطار را یکی دیگر از مشکلات برخی روزه داران دانست و گفت: افراد نباید پُرخوری کنند و تند تند غذا بخورند چون این کار باعث تشدید رفلاکس می ‌شود.

ابراهیمی دریانی در پایان توصیه کرد: افراد می ‌توانند روزه ی خود را با خرما، یک لیوان شیر یا حتی آب ولرم افطار کنند و هنگام خوردن افطاری نباید با کسی صحبت کنند. همچنین لازم است غذا را با آرامش بجوند، علاوه بر آن، نوشابه یا دوغ را با نی ننوشند چون همراه نوشیدنی، هوای زیادی وارد معده می‌ شود که نفخ و تشدید مشکلات گوارشی را در پی دارد.