ماه رمضان، ماه نزول قرآن و صعود انسان
نزول سخن خدا، برای ساختن بندهاش
اما مطلب دوم؛ ماه مبارك رمضان اینطور است كه هم ماه «نزول» است و هم ماه «صعود» است. اینکه ماه نزول است را شما خوب میتوانید بفهمید؛ چون در قرآن و در دعاهای ماه مبارك رمضان مطرح است كه كلام الهی-قرآن كریم- در این ماه، از مصدر وحی بر نبی مكرم اسلام(صل الله علیه و اله و سلم) نازل میشود كه خداوند به وسیلهی همان كلمات، انسانها را در جمیع ابعاد پرورش میدهد و میسازد. در سوره دخان میفرماید: «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فی لَیْلَةٍ مُبارَكَةٍ»[3] و در سوره قدر میفرماید: «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فی لَیْلَةِ الْقَدْرِ».[4] در سوره بقره هم میفرماید: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدى وَ الْفُرْقانِ».[5]
«قوس نزول» در ماه مبارك
همین تعبیر در دعای روزانه ماه رمضان هم هست. در اكثر دعاهای ماه رمضان به این «قوس نزولی» اشاره شده است كه ماه مبارك رمضان، ماه نزول كلام الهی است. به تعبیر دیگر، ماه رمضان ماه سخن گفتن ربّ است با عبدش؛ یعنی ماهی است كه ربّ، برای ساختن عبدش و راهنمایی او به سوی قربِ خویش، با او سخن میگوید و سخن گفته است.
بنابر این قرآن در ماه مبارك رمضان نازل شد و به تعبیر اهلش به صورت «جُملةً واحده» -به طور كلی و یكپارچه- در شب قدر، بر قلب پیغمبر اكرم(صل الله علیه و اله و سلم) فرود آمد. این همان قوس نزولی این ماه است. تا اینجای مطلب شبههای نیست؛ این آیات قرآن است و این هم دعاهایی كه شما در ماه رمضان میبینید و این مطلب در همه آنها هست.
«قوس صعود» در این ماه
اما ماه مبارك رمضان همچنین ماه صعود است؛ یعنی چه؟ درست برعكس آن «قوس نزولی» که گفتیم، اینجا «قوس صعودی» مطرح است. یعنی این ماه، ماه كلام عبد با ربّ است. بله، در همه اوقات عبد میتواند با ربّ خودش سخن بگوید، ولی یك موقعیت خاصی هست كه این سخن گفتن، از نظر سازندگی، بُرد بیشتری پیدا میکند.
دعا، الهام خدا است
در اینجا یك بحث مطرح میشود و آن بحث این است كه عبد در چه قالبی میتواند با ربّ خود سخن بگوید. این را بدانید که این هم در ارتباط با ربّ است. یعنی خودِ ربّ به اولیاء خود الهام میكند و اولیاء الهی آن الهامات را در قالب خاصی میریزند و نحوه سخن گفتن با ربّ را به عبد میآموزند كه «چگونه با ربّ خودت حرف بزن!» همانطور که او با تو حرف زده است، تو هم با او حرف بزن؛ اما اینگونه که به تو میآموزیم با او حرف بزن.
[3] سوره مبارکه دخان، آیه 3
[4] سوره مبارکه قدر، آیه 1
[5] سوره مبارکه بقره، آیه 185