تبیان، دستیار زندگی

http://www.izsf.org   فدراسیون بین المللی ورزشهای زورخانه‌ای

زورخانه و وسایل ورزش های زورخانه ای 

اسباب و آلات ورزش باستانی كه اكنون از آنها در زورخانه ها استفاده می شود عبارتست از سنگ، تخته شنا، میل، كباده.

دعا كردن

از كهن ترین آداب زورخانه دعا كردن است كه در پایان ورزش انجام می گیرد دعا ها با همان جنبه های اجتماعی و نقطه نظرها با همان اندك تفاوت در صورت، از روزگار باستان تا بدین دوران بر جای مانده اند.

سردم؛ جایگاه مرشد

سردم محلی منزه و قابل احترام است كه مرشد بتواند با تسلط به فضای گود مقدس رسم تشریفات و آداب تعارف های زورخانه ای را در حق مستمعین داخل و خارج ادا كند. چنین رسم است كه سردم را با پرهای طاووس و قو زینت می دهند. چون در روزگاران قدیم این قبیل پرها را جنگجویان و سرداران جنگی به كلاه خودهای خود نصب می كردند. نمای سكوی سردم را از سنگ مرمر و یا چوب گردو می سازند و بر بالای آن غرفه ای برپا می دارند كه یك طاق نصرت زینت بخش آن است. جای مرشد در كنار در ورودی و نشیمنگاه او بر سكوی نسبتا مرتفعی است كه طاق های هلالی یا مربع شكل دارد كه یك یا چند زنگ به آن آویخته اند.

زنگ
زنگ كه برای هماهنگی هرچه بیشتر ورزشكاران و مرشد و تعویض چشمه های ورزشی بكار می رود شبیه كاسه و از جنس مس است كه از وسط آن میله ای آویزان می شود كه با برخورد آن به دیواره كاسه صدایی زیبا تولید می شود. مرشد در زمان ورود یك شخص والامقام یا ورزشكار برجسته و پیشكسوت به محیط زورخانه زنگ را به صدا در می آورد و ضربه ای به ضرب خود وارد آورده و اشعاری مناسب و حماسی در مدح میهن دوستی و یا اولیاء اله می سراید.

ضرب
ضرب یا طبل مرشد شبیه تنبك ولی از جنس سفال است كه دهانه بزرگ آن با پوست نازك دباغی شده، پوشانیده شده است و مرشد با نواختن آن با ریتمی مشخص حركات ورزشی را آهنگین و هماهنگ نموده و نسبت به ایجاد شور و اشتیاق در بین ورزشكاران و تماشاگران می كوشد.

میاندار

میاندار ورزشكار نخبه ای است كه رهبری عملیات ورزش باستانی و هماهنگی با مرشد را برعهده دارد و ورزشكاران داخل گود مكلف به پیروی از ایشان هستند.

میل

میل ابزار ورزشی است از چوب استوانه ای شكل مایل به بدنه مخروط. شكل میل تداعی كننده گرز است و قدمت آن به دوره های كهن می رسد. چون ورزش زورخانه ای از ریاضت های اهل فتوت بود از وسیله ای شبیه میل برای ورزیده ساختن خود استفاده می كردند. این ابزار ورزش كه در بدو پیدایش احتمالا شبیه گرز و از چوب و آهن ساخته شده بود برای پرورش بدن و مهارت در گرزكوبی به كار می رفته است. میل های چوبی كه اكنون نیز رواج دارد از چوب های سختی مانند نارون و گردو و ارژن و زبان گنجشك ساخته می شود. در تومار افسانه پوریای ولی و گل كشتی میرنجات كه هر دو به دوران صفویه باز می گردد؛ از میل زورخانه به شكل امروز نام برده شد.
میل دارای وزن های مختلفی است و هر میل از 1 تا 15 وزن دارد. میل سنگین در مسابقات جفت 30 كیلوگرم است.

میل بازی
از میل های دیگر كمی كوچك تر و كوتاه تر است و به علت سبكی برای شیرین كاری آن را به بالا پرت می كردند.

میل سبك و سنگین

در گذشته نوعی میل بازی بوده است ولی از چندین سال پیش به نوعی میل كه سنگین تر از میل بازی است اطلاق می شود كه حركات شیرین كاری و میل گیری ساده با آن انجام می شود.
میل سنگین نیز میل هایی بودند كه ورزشكار روی شانه ها می گذاشت و با حركات چرخشی آنها را می گرداند ولی در مسابقات بین المللی امروزی، حركاتی مانند میل گیری با میل سبك انجام می شود.