تبیان، دستیار زندگی

فراخوان سومین دوره جایزه بهترین پایانه‌نامه دکتری «ادیان و عرفان» و «ادبیات کلاسیک» دکتر فتح‌الله مجتبایی منتشر شد.

به گزارش خبرگزاری مهر، جایزه دکتر فتح‌الله مجتبایی هر ساله به بهترین پایان‌نامه‌ دوره‌ دکتری در زمینه‌‌های «ادیان و عرفان» و «ادبیات کلاسیک فارسی» با هدف ارتقاء علمی و تشویق دانشجویان دوره‌ دکتری در رشته‌های مذکور، اهدا می‌شود.

دانشجویان دوره‌ دکتری که در سال 1391 از پایان‌نامه‌ خود دفاع کرده‌اند، می‌توانند یک نسخه از پایان‌نامه‌ خود را تا پایان مرداد به دبیرخانه‌ این جایزه واقع در خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمد قصیر(بخارست)، نبش کوچه‌ سوم، مرکز فرهنگی شهرکتاب ارسال کنند. به این ترتیب پس از بررسی‌های هیات داوران که از صاحب‌نظران و استادان رشته‌های «ادیان و عرفان» و «ادبیات فارسی» هستند، پایان‌نامه‌ برگزیده در دی ماه امسال معرفی و تقدیر خواهد شد.

در فراخوان این دوره جایزه دکتر مجتبایی نیز اشاره شده است که پایان‌نامه‌های ارسالی مسترد نخواهند شد.

فتح‌الله مجتبایی از اعضای پیوسته‌ فرهنگستان زبان و ادب فارسی و دایرةالمعارفبزرگ اسلامی است که دی ماه 89 در مراسم بزرگداشت خود در شهرکتاب، پیشنهاد برگزاری جایزه‌ای را در حوزه‌ی فرهنگ و ادب ایران داد. تاکنون سمیرا بامشکی، علی‌رضا اسدی و محمدرضا عدلی این جایزه را از آن خود کرده‌اند

هدیه‌ی سهراب به یک تعمیرکار

در این مراسم پرویز کلانتری، هنرمند نقاش، درباره‌ی سپهری گفت: من در اینجا می‌خواهم به مدد کلام و شعر سپهری که خودش را با آن معرفی می‌کند، حرف بزنم. سهراب در چند خط شعری که متعلق به شعر «صدای پای آب» است، می‌گوید: «سفر مرا به سرزمین‌های استوایی برد و زیر سایه آن «بانیان» سبز تنومند چه خوب یادم هست عبارتی که به ییلاق ذهن وارد شد. وسیع باش و تنها و سر به زیر و سخت». در واقع از زبان آن درخت خودش را معرفی می‌کند. درخت بانیان یک درخت بسیار عظیم است در یک بیابان برهوت در آفریقا که آنجا هیچ درخت دیگری وجود ندارد و آن درخت تنهاست.

او افزود: آن درخت عظیم پناهگاه پرندگان و جانورانی است که لابه‌لای شاخه‌های آن زندگی می‌کنند. سپهری از زبان آن درخت این چشم‌انداز را می‌بیند و خودش را معرفی می‌کند که بهترین معرف ویژگی‌های شخصیتی خود اوست. او می‌گوید «وسیع باش» و خود سپهری بسیار وسیع بود، هنر مدرن را می‌شناخت و زبان فرانسه را خیلی خوب می‌دانست. همچنین با فرهنگ غرب نیز آشنا بود . با این حال به عنوان یک ایرانی، سنت فرهنگی و شعر ایرانی را می‌شناخت و به حکمت ایرانی آشنا بود، بنابراین این آدم وسیع است. او سپس می‌گوید «و تنها»؛ تنهایی چیزی نیست که سپهری از آن شکایت کرده باشد. او می‌گوید «بیا تا برایت بگویم چه اندازه تنهایی من بزرگ است.» تنهایی سپهری مثل همه فرزانگان عالم اهمیت داشت. ظرافت و حساسیت او نسبت به تنهایی‌اش آن‌چنان است که دوست ندارد که بیایند و متجاوز تنهایی‌اش باشند.

تولد سهراب سپهری

کلانتری در ادامه گفت: صفت سوم این است که می‌گوید «سربه‌زیر باش». درخت بانیان با آن همه عظمت، سر شاخه‌هایش تا سطح زمین خمیده شده است. ما هم‌دانشکده‌ای او بودیم و می‌دانستیم آن آدم چقدر سربه‌زیر است. اهل خودنمایی نبود. در گالری سیحون نقاشی‌هایش را می‌گذاشت و مدیر سیحون به او گفته بود که در روز افتتاحیه ملکه‌ی ایران که به شدت تحت تاثیر شعرهای سهراب قرار گرفته، می‌آید و می‌خواهد ببیند سهراب کیست. ولی سهراب شب افتتاح نمایشگاهش حاضر نشد، البته نه به دلایل مسائل سیاسی بلکه نمی‌خواست قبول کند که این خود‌نمایی را انجام دهد.

این نقاش معاصر درباره صفت چهارم سهراب سپهری که همان «سخت بودن» است، تصریح کرد: درخت بانیان در آن برهوت بسیار سخت است. این آدم ظریفی که ما می‌شناختیم این سختی را از کجا می‌آورد؟ او سخت بود در برابر بازاری شدن. هیچ نوع هنر و نقاشی بازاری و هیچ نوع ابتذالی را تحمل نمی‌کرد.

کلانتری همچنین به روایت از پرویز تناولی درباره سپهری داستانی را تعریف کرد: سپهری با آن ماشین بزرگ لندورش به تعمیرگاه رفت. تعمیرکار ماشین را نگاه کرد و نگاهی به اندام ظریف سپهری انداخت. تعجب کرد و طاقت نیاورد؛ از سپهری پرسید شغل شما چیست؟ سهراب به او گفت نقاش هستم. تعمیرکار گفت نقاش؟ و او گفت خیر، منظره نقاشی می‌کنم. تعمیرکار می‌گوید یکی از این منظره‌ها را به من یادگاری بده. فردای آن روز سپهری به آن گاراژ می رود و یکی از آثارش را به او هدیه می‌کند. من هم نقاش هستم و در بین ما نقاش‌ها کمتر کسی این کار را انجام می‌دهد که آثارش را این گونه هدیه دهد. سپهری حکیمانه به جهان نگاه می‌کند. او حقیقت‌گراست و حقیقت این است که مردم با هم مهربان باشند، ولی واقعیت این است که با چنگ و دندان یکدیگر را پاره می‌کنند.

پس از پرویز کلانتری، مرتضی بابک معین، به نقد مضمونی آثار سهراب سپهری پرداخت و مسائلی را درباره شعر سپهری بیان کرد.

او درباره‌ی تفاوت نقد سنتی و مدرن گفت: نقد سنتی اعتقادش بر این است که نویسنده آن‌چه را که می‌نویسد الزاما همانی است که می‌خواست بنویسد، ولی نقد مدرن اعتقاد دارد آن‌چه را نویسنده می‌نویسد الزاما آن نیست که می‌خواهد بنویسد. نگاه من به شعر سپهری مبتنی بر نقد مضمونی است. نقد مضمونی که در واقع نقدی است که در فرانسه متولد می‌شود و بسط پیدا می‌کند و سپس کمرنگ می‌شود، ولی در برخی دانشگاه‌های فرانسه همچنان به آن پرداخته می‌شود.

او ادامه داد: با توجه به نظریات مضمون نباید انتزاعی باشد و نباید روشن و آشکار بیان شده باشد.

نقاشی‌های سپهری ترجمه‌ی تصویری شعرهایش بود

در بخش دیگری از این مراسم، عباس مشهدی‌زاده، هنرمند نقاش، گفت: کاش بود و می‌دید که چقدر پربهاست. صحبت‌های آقای معین بسیار زیبا بود. پرویز کلانتری به من می‌گفت نسل بعد از ما بسیار کوشاتر از نسل ما شده است. من با سهراب از سال 1335 ‌، 36 در گالری بسیار نوپا و نوآوری که یک ارمنی بسیار دوست‌داشتنی تاسیس کرد، آشنا شدم. مارکو گریگوریان در میدان فردوسی گالری تأسیس کرده بود. من در آن گالری بود که آثار سپهری را دیدم. در لاله‌زار باشگاهی به نام باشگاه مهرگان وجود داشت. مجموعه آثار سپهری را آنجا نیز دیدم.

او ادامه داد: برای آنهایی که سر درنمی‌آورند سهراب در کلمات و اشعارش چه می‌گوید، توصیه می‌کنم نقاشی‌هایش را اول ببینند. نقاشی‌هایش ترجمه تصویری و شکلی کلمات و واژگان است و برای آنها که نقاشی‌هایش را نمی‌فهمند، پیشنهاد می‌کنم شعرهایش را بخوانند. این دو ترجمه‌های هم است.

مشهدی‌زاده در ادامه گفت: برای کسانی که دوست دارند برای این بزرگوار کاری کنند، توصیه من این است که از دوستان خیلی نزدیکش که هنوز زنده‌اند، بهره گیرند. ابوالقاسم سعیدی نقاشی است که در فرانسه زندگی می‌کند و اکنون هم زنده است. سهراب شعر خانه دوست کجاست را به او هدیه کرده بود. بیژن صفاری یکی از دوستانی است که با سهراب بسیار نزدیک بود. همچنین کسانی که از دست رفته‌اند می‌توانید در آثارشان گردش کنید و ببینید که این افراد چه کسانی بودند که سهراب با آنها محشور بود.

این نقاش به نقل از نوشته لیلی گلستان سپهری را این‌گونه تعریف کرد: خجول، ‌ساکت و مودب و گاهی تحت شرایطی آنچنان به حرف می‌افتاد که هیچ کس جلودارش نبود و آدم احساس می‌کرد او به شدت وراج است.

او در سخنان پایانی‌اش بخشی از شعر نیایش سپهری را برای حاضران خواند.

حسین محجوبی، دیگر هنرمند حاضر در این مراسم و از چهره‌های بین‌المللی هنر نقاشی، درباره سهراب سپهری اظهار کرد: سپهری نمونه بی‌بدیل مردان بزرگ این مملکت بود. سهراب به جایی رسید که بزرگان عالم هستی و دنیا به آن جایگاه دست پیدا کردند. سهراب انسانی وارسته، دوست‌داشتنی و بی‌ادعا بود. همیشه عاشق دیدن طبیعت بود. نمونه‌ای از موجود شگفت‌انگیز و در یک کلمه اینکه عاشق عالم هستی بود.

درود بر نسیم مهر به خاطر خبرهای عالی که برامون تهیه میکنه

سلام و سپاس

علی یارت استاد با صفا
از همه قیدها رها

سلام سال نو مبارك
امیدوارم سال 93 سال سلامتی و شادكامی برای دوستان بزرگوار انجمن ادبیات و ملت ایران باشد انشاءالله
راستی ضمن تبریك به استاد رهای بزرگوار از دوستانی كه از ایشان اطلاع دارند تقاضا می شود اطلاع رسانی نمایند چون غیبت ایشان در انجمن بیش از حد معمول می باشد.