تبیان، دستیار زندگی

زندگی پرثمر و حیات طیبه ای که در هر لحظه و لمحه اش، آوردگاهی سترگ و شگرف از برای تکامل در راه علم آوری و بزرگی بود.

براستی مطالعه و دقت در حیات علمی و عملی این مرد بزرگ و فرزانه، انسان را به شگفتی وا می‌دارد و کلاه از سر کودک عقل می اندازد و نقاط روشن و نکات خیره کننده اش، آدمی را به ستایش و تعظیم این همه معنویت و عظمت و اقتدار می کشاند.

از کجا باید آغازید و از چه کرانه ای از این دریای بی انتها باید گفت و شنید و زیر باران این همه نور و سرور و شهد و شهود چگونه باید رفت تا بتوان از این خرمن علم و عمل، ره توشه ای برگرفت و شباهتی بدان جست.

از دوران کودکی و علم آموزی؟ از هجرت به نجف و سلوک بی بدیل در راه تحصیل؟ از کسب فیوضات معنوی در هیئت یک عالم دینی؟ از تلاشهای مومنانه در عرصه کمک به نیازمندان و بنانهادن مجامع پرخیر و برکت علمی و فرهنگی و اجتماعی؟ از کدامیک؟

از هر کدام جرعه ای و لمحه ای؛ رشحه ای از رشحات نورانی و قدحی از جام عرفانی این عالم ربانی؛

ایجاد روابط حسنه بین مذاهب اسلامی

در زمانی که استعمار گران به چپاول ملل اسلامی چشم داشتند و اختلاف بین فرق مختلف اسلامی، گسترش می‌یافت، وحدت میان مذاهب مختلف اسلامی آرزوی دیرین تمام مصلحان مسلمان بود. تلاش‌های مختلفی نیز برای رسیدن به این هدف بزرگ، صورت می گرفت. تأسیس دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه، از مهم‌ترین و پایدارترین این اقدامات بود.

حضرت آیت الله بروجردی به عنوان پناهگاه مسلمانان جهان ، به خصوص شیعیان به همراه بزرگانی چون شیخ محمود شلتوت، شیخ عبد المجید سلیم ومحمد عبده از ایجاد تفرقه جلو گیری می­ کردند. ایشان معتقد بودند که در قرآن، سنت پیامبر اکرم، سیره اهل بیت و مشی علمای سلف می توان موارد بسیار زیادی را یافت که در آنها به نقش تقریب مذاهب وجلوگیری از تفرقه تاکید شده است.

راه­های دستیابی به وحدت از دیدگاه ایشان پیوند علمای اسلام ،احیای شخصیت اسلامی مسلمانان ،وجود دشمن مشترک برای مسلمانان و احترام متقابل فرقه های اسلامی به یکدیگر بود.

علاوه بر این‌ها حضرت آیت الله بروجردی تقریب مذاهب اسلامی را فرصتی برای معرفی شیعه و ارائه معارف شیعه به جهان تسنن می دانست.

ایجاد ابنیه بزرگ مذهبی و تأسیس كتابخانه‌های بزرگ در ایران و جهان

مهمترین آنها عبارتند از :

1 . مسجد اعظم قم . 2 . مدرسه نجف . 3 . مدرسه كربلا . 4 . مسجد بغداد . 5 . بیمارستان نجف . 6 . حسینیه و حمام سامرا . 7 . مدرسه بقعه كربلا . 8 . مدرسه كرمانشاه . 9 . مسجد بزرگ ایرانشهر . 10 . مسجد بزرگ و زیبای طرابلس لبنان . 11 . مدرسه و مسجد درود . 12 . مسجد صحنه كرمانشاه . 13 . مسجد شاهرود . 14 . چهار مسجد بزرگ در آفریقا . 15 . ساختمان مسجد نور آباد لرستان . 16 . مسجد سید بروجرد . 17 . قبرستان وادی السلام قم . 18 . مدرسه آیت‌لله بروجردی در قم . 19 . بیمارستان نكویی قم . 20 . مسجد و مركز اسلامی هامبورگ آلمان . 21 . كتابخانه شخصی آیت‌الله فقید . 22 . كتابخانه مسجد اعظم . 23 . كتابخانه مدرسه نجف . 24 . کتابخانه مدرسه كرمانشاه . 25 . كتابخانه مدرسه جدید الاحداث قم .

آیت الله‌العظمی بروجردی از منظر بزرگان

علاقه زاید الوصف امام خمینی(ره) به حضرت آیت الله بروجردی، بسیار کم نظیر و شاید منحصر به فرد بود. آیت الله مسعودی خمینی می‌گوید : امام خمینی‌(ره) می فرمودند : به جدم قسم ، هنوز سراغ ندارم کسی مثل من آقای بروجردی را دوست داشته باشد

شهید آیت الله مطهری نیز می‌نویسد :

«امام خمینی(ره) می‌فرمود : من در حال مطالعهء آقای بروجردی هستم و جز حقیقت چیز دیگری در این آقا نمی‌بینم »

آیت الله العظمی بروجردی در نگاه رهبر معظم انقلاب

جاى خوش وقتى بسیار است كه همت و پشتكار مؤسسین این مجمع و شما حضار محترم آن ، مصروف تجدید یاد و اعلاء ذكر فقیه عظیم القدر و كم نظیرى شده است كه بركات و آثار حیات پربار او به زمان خود او و به عرصه فقاهت ، منحصر نماند و او چون خورشیدى درخشان بر تعدادى از علوم اسلامى بلكه بر روش ها و شیوه هاى تحقیق در آنها و نیز بر فضاى عام حیات مسلمین در زمان خود و پس از آن پرتو افشانى كرد و هنوز علماى اسلام و جهان اسلام از تأثیرات مبارك آن عمر پرثمر و ریاست و مرجعیت تامه پانزده ساله او متمتع‌اند.

این شخصیت عالی قدر و كم نظیر، مرجع عام شیعه در زمان خود و استاد فقیهان و مراجع معاصر ، حضرت آیت الله العظمى مرحوم حاج آقا حسین بروجردى است ، اعلى الله مقامه و رفع الله اعلامه .

علم و تقوى و اخلاص و روشن بینى و بزرگ منشى و كیاست و نو آورى و جامع نگرى و خستگى ناپذیرى و بسى خصلت هاى كمیاب و نفیس دیگر از این مرد بزرگ و ذخیره الهى ، چنان شخصیت ذو ابعاد و عظیمى فراهم آورده بود كه نظیر آن را در فقهاى صاحب نام و برخوردار از زعامت به ندرت مى توان یافت .

ایشان در فقاهت ، مبتكر شیوه اى جدید و در رجال و حدیث ، صاحب سبك بود و در تدریس و تربیت شاگرد و تعلیم كار دسته جمعى بر زمان خود سبقت داشت . بینش وسیع او از مرزهاى حوزه قم و حوزه هاى علمیه و چارچوب كشور جمهورى اسلامى ایران و جهان تشیع فراتر مى رفت و بر جهان اسلام و همه مذاهب مسلمین پرتو مى افكند . زعامت او نه تنها به اداره امور درسى و معیشتى حوزه ها كه به مسائل سیاسى و اخلاقى آن ، و نه تنها به امور حوزه ، كه به امور دینى و شعائر اسلامی در سراسر كشور و در سطح بین المللى شمول مى یافت.

حوزه علمیه تحت زعامت ایشان پرورشگاه و خاستگاه افكار نو و گوهرهاى درخشانى شد كه به بركت آن در سالهاى بعد نهضت روحانیت پى ریخته شد و حركتى كه در اوج آن انقلاب عظیم و شكوهمند اسلامى به رهبرى مجدد بزرگ اسلام حضرت امام خمینى ، قدس الله نفسه الزكیه ، بود ، سر برآورد .

با این همه ، در مجموع شخصیت آن بزرگ مرد آنچه بیش از همه درخشنده و چشم گیر بود ، اخلاص و تقوایى بود كه وى در همه امور خود از آن بهره مى گرفت .

اكنون كه پس از گذشت سى سال از رحلت مرحوم آیت الله العظمى بروجردى ، قدس سره ، به بركت نظام جمهورى اسلامى یاد و تجلیل مى شود ، شایسته است كه حوزه هاى علمیه و زعماى علمى آن به این تكریم اكتفا نكرده ، روشهاى علمى و تحقیقى آن بزرگوار را نیز كه همچنان از تازگى برخوردار است ، تعقیب و تكمیل كنند و گردونه فقاهت اسلام را به پیش برند .

از خداوند متعال علو درجات آن عالم جلیل القدر و توفیقات آقایان محترم را ظل توجهات حضرت بقیة الله- روحى فداه - مسألت مى نمایم .

و السلام علیكم و رحمة الله

سیدعلى خامنه اى

8 /2 /1370

آیت الله‌‌العظمی بروجردی از دیدگاه علمـای سنی

علامه محمدتقی قمی می‌گوید :

«هرگاه نامه آیت الله بروجردی را براى شیخ عبدالمجید سلیم ، (رئیس جامع الازهر) می‌بردم ، ایشان بلند می شدند و نامه را می‌گرفتند و می بوسیدند ، آن گاه می نشستند .»

شیخ محمود شلتوت:

... دعا می‌کنم که آن بزرگوار همیشه مصدر و منبع برکات برای مسلمانان و وحدت کلمه آنان باشد . خداوند عمر شما را طولانی و پیروزی و موفقیت را نصیب شما گرداند... .

آیت الله‌العظمی بروجردی از دیدگاه غیر مسلمانان

دکتر آرشه تونك ، رئیس انجمن بین‌المللی مبارزه با مشروبات الكلی با وجود آن که به نقاط مختلف جهان سفر کرده و با رهبران بزرگ سیاسی و مذهبی بسیاری ملاقات کرده بود ، بعد از ملاقات با ایشان گفته بود :

«من تا به امروز هیچگاه این چنین تحت تأثیر روحانیت كسی قرار نگرفته بودم . »

باری؛ گفتن از بزرگ مردی همچون آیت الله‌العظمی بروجردی نه کار هرکس است و نه جای هر سخن. که او زعیم بی نظیر و قله بی بدیل مرجعیت دینی و استوانة ماندگار علم و پرهیز و در آسمان پرستارة علمای تشیع، ستاره ای بود که فروغش خیره کننده و بازتابش بی مانند.

زندگی پرثمر و حیات طیبه ای که در هر لحظه و لمحه اش، آوردگاهی سترگ و شگرف از برای تکامل در راه علم­آوری و بزرگی بود.

درود و رحمت خدا بر روح پرفتوح حضرت آیت الله العظمی بروجردی و متعالی باد جایگاه او در بهشت برین الهی و پررهرو باد راه روشن و خطیر و عالم پرور و نورانیش!

حوزه نیوز