• مشکی
  • سفید
  • سبز
  • آبی
  • قرمز
  • نارنجی
  • بنفش
  • طلایی
انجمن ها > انجمن قرآن و عترت > صفحه اول بحث
لطفا در سایت شناسائی شوید!
قرآن و عترت (بازدید: 283)
پنج شنبه 9/6/1391 - 15:5 -0 تشکر 535194
مبانی، اصول و اهداف جهاد اقتصادی از منظر قرآن

بر گرفته از http://www.iranacademic.com/article/p43249-مبانی-اصول-و-اهداف-جهاد-اقتصادی-از-منظر-قرآن

جهاد اقتصادی شاید در ظاهر تنها یک نام برای سالی از سال های خورشیدی باشد که از سوی مقام معظم رهبری (مدظله العالی) برای جهت گیری های کلان کشوری تعیین شده باشد، اما در یک نگاه عمیقتر می توان دریافت که این نام گذاری دارای مبانی، اصول و اهداف فراتر از آن چیزی است که در نگاه نخست به چشم می آید.

پنج شنبه 9/6/1391 - 16:13 - 0 تشکر 535253

● مبانی انسان شناختی


جهاد اقتصادی همان گونه که مبتنی بر مبانی هستی شناختی تعریف و تبیین می شود، براساس مبانی اسنان شناختی نیز تبیین می شود. از آن چه گذشت می توان این مبانی را به دست آورد. به این معنا که انسان در جهاد اقتصادی تنها ابزار تولید همانند خیش نیست، بلکه محور اقتصاد است. به این معنا که حرکت های اقتصادی نباید همانند حرکت های نظام سرمایه داری برای تولید بیشتر و بهره کشی و استثمار باشد، بلکه باید برای تعالی روح و روان آدمی و در چارچوب خدایی و ربانی شدن بشر باشد.


اگر کار اقتصادی در یک جامعه اسوه و نمونه انجام می گیرد، همواره به هدف ایجاد بستری برای تعالی و کرامت و شرافت بشری است؛ چرا که اقتصاد یا مادیات هدف نیست، بلکه خود ابزاری برای بشر است تا انسان ها بتوانند ظرفیت های وجودی خود را کشف کرده و اسمای الهی را در خود تحقق بخشند و متاله و خدایی شده و در مقام مظهریت ربوبیت و پروردگاری نشسته و هستی را به سوی کمال رهنمون شوند.

پنج شنبه 9/6/1391 - 16:14 - 0 تشکر 535254

جامعه الگو باید شرایط را در جامعه چنان فراهم آورد تا همگان به فلسفه آفرینش خود و جهان آگاه شده و نسبت به حقوق و تکالیف خود دانا شده و زمینه خدایی شدن در یک فضای سالم را دارا شوند. بنابراین، آسایش و آرامش به عنوان اصل محوری مورد توجه و تاکید قرار می گیرد. این آسایش و آرامش در یک فضای عدالت محور تحقق می یابد. از این رو عدالت قسطی یعنی عدالت اقتصادی و مادی به عنوان هدف آغازین هر جامعه بشری مورد تاکید اسلام و قرآن قرار گرفته است؛ زیرا جامعه آگاه به عدالت و خواهان آن می تواند بستر لازم را برای فهم و درک اهداف آفرینش فراهم آورد. و لذا خداوند از پیامبران می خواهد تا جوامع را نسبت به این عدالت قسطی آگاه سازند و توده را برای تحقق آن به قیام ترغیب و تشویق کنند؛ زیرا آگاهی توده های مردم از هر دین و مذهب و نژاد نسبت به عدالت قسطی و قیام برای آن، خود بهترین شرایط را برای ادامه راه فراهم می آورد.


به سخن دیگر، نقشه راه اسلام بر این است که در گام نخست، مردم را نسبت به حقوق خود آگاه کند و بی توجه به مذهب و دین و نژاد، آنان را به مقابله با ظلم و اجرای عدالت قسطی و عدالت اقتصادی ترغیب و تشویق نماید؛ زیرا بر این باور است که در فضایی که عدالت قسطی تحقق دارد، شرایط برای حرکت به سوی فلسفه آفرینش و انسان فراهم تر و آماده تر است.

پنج شنبه 9/6/1391 - 16:15 - 0 تشکر 535255

● جهادی بودن حرکت اقتصادی


این که حرکت اقتصادی و عدالت می بایست جهادی باشد، هدف حرکت اقتصادی را نیز تبیین و روشن می کند؛ زیرا هر حرکت مادی و دنیوی که به عنوان وسیله بودن و ابزاری بودن دیده نشود، عین ضلالت و گمراهی است.


به سخن دیگر، حرکت های مادی و دنیوی باید در چارچوب این حکم کلی اسلامی باشد که "الدنیا مزرعه الاخره؛ دنیاکشتزار آخرت است." به این معنا که حرکت های اقتصادی و مادی و دنیوی نمی بایست اصالت نیابند، بلکه باید به عنوان مقدمه و ابزار دیده شوند تا از هدف اصلی آفرینش هستی و انسان دور نشود.


قرآن بارها و بارها بر حرکت های مادی و دنیوی که به دنیا و مادیات اصالت و ارزش نفسی بخشیده اند، خرده گرفته است. از نظر قرآن هر حرکت مادی و دنیوی که دنیا و مادیات را اصیل شمارد، حرکت باطل و گمراه کننده است؛ چرا که باید حرکت های مادی و دنیوی از جمله حرکت های اقتصادی، حرکت های با محوریت آخرت و معنویت باشد. این گونه است که ابزاری بودن دنیا و هر آن چه در آن است مورد توجه و تأکید خداوند در قرآن است و عناوینی چون زهد و ریاضت و تقوا و مانند آن به عنوان تبیین گر مهم ابزاری بودن دنیا، در آیات قرآن بارها تکرار می شود.


بر این اساس، حرکت های اقتصادی امت اسوه و شاهد می بایست حرکت های جهادی و با هدف خدا، آخرت و معنویت باشد که همان متاله و ربانی شدن انسان و جامعه است.

پنج شنبه 9/6/1391 - 16:18 - 0 تشکر 535257

جهادی بودن افزون بر این که هدف حرکت اقتصادی را تبیین می کند، همچنین موقعیت هر فرد را در این موضوع روشن می کند. به این معنا که هر شخص در هر موقعیت و منزلت و ثروت و قدرتی که هست لازم است نهایت تلاش و کوشش را مبذول دارد تا این شکوفایی اقتصادی تحقق یابد و تمدن اسلامی به منصه ظهور برسد. هرگونه کوتاهی، در حکم قاعدین شدن انسان و موجب طرف اجتماعی در دنیا و عذاب اخروی می شود.


صرفه جویی، پرهیز از اسراف و اتراف و مانند آن، به عنوان بخشی از این جهاد اقتصادی معنا می یابد و هرگونه مصرف بی رویه در حکم حرکت در مسیر اخوان شیاطین و یاران قاسطین معنا می شود و مسرفان و مترفان، دشمن دین و ملت شمرده می شوند.

پنج شنبه 9/6/1391 - 16:38 - 0 تشکر 535266

● اصول جهاد اقتصادی


این که حرکت های اقتصادی می بایست جهادی باشد، اصولی را می طلبد که مبتنی بر مبانی هستی شناختی و انسان شناختی است.


این اصول عبارتند از:


۱) عدالت محوری: اگر حرکت اقتصادی قرار است در شکل جهاد اقتصادی سامان یابد، باید اصولی در آن مراعات گردد تا جهاد تحقق یابد؛ زیرا چنان که گفته شد جهاد، اصطلاح اسلامی با بار مثبت زیاد است.

جهاد باید همواره در راه خدا باشد و راه خدا در هر چیزی عدالت است؛ چرا که نظام احسن هستی براساس عدالت شکل گرفته است. بر این اساس، عدالت نقش بسیار اساسی در همه ابعاد هر چیزی از جمله حرکت ها و فعالیت های اقتصادی دارد. از این رو عدالت در حوزه ابزار، روش و هدف باید مورد توجه قرار گیرد. بنابراین، در هر جایی که تقابل یا تضادی در مقام حکم یا تزاحمی در مقام اجرا با عدالت پیش آید، باید عدالت به عنوان اصل حاکم مقدم گردد و به هیچ وجه نمی توان از ابزار یا روش یا هدفی استفاده کرد که عدالت را تضعیف یا ساقط می کند.

پنج شنبه 9/6/1391 - 16:39 - 0 تشکر 535267

۲) سالم سازی اقتصادی: اصولا همه چیز در دنیا از آن همگان است و کسی را نرسد که مدعی مالکیت حقیقی چیزی باشد؛ چرا که تنها مالک حقیقی خداوند است و دیگران از مالکیت اعتباری و غیرحقیقی برخوردارند. بر این اساس، هر عملی در دنیا از جمله عمل اقتصادی باید با این اصل، هماهنگ و سازگار باشد.


هرگاه جریان اقتصادی برخلاف بهره مندی عده ای باشد، آن جریان به عنوان جریان ناسالم و باطل شناخته می شود و باید تغییر کند یا اصلاح گردد. از جمله اصول اقتصادی اسلام جریان سالم و گردش عدالت محور اقتصاد در جامعه است. لذا خداوند برای دسترسی همگان نسبت به منابع زمین قوانینی از جمله قانون "انفال" و "فی" را صادر کرده است تا گردش سالم اقتصادی در جامعه جاری شود و سرمایه ها و منابع مادی دنیا در انحصار افرادی محدود قرار نگیرد. (حشر، آیه ۷ و آیات دیگر قرآن)


بر این اساس، حرکت اقتصادی باید در چارچوب جریان و گردش سالم اقتصادی صورت گیرد و هرگونه عمل اقتصادی حتی به قصد شکوفایی اقتصادی اگر همراه با تخریب اصل عدالت یا گردش سالم و فراگیر اقتصادی باشد، عملی باطل و ناحق شناخته می شود. بنابراین، نمی توان به انگیزه رونق و شکوفایی اقتصادی، گروهی از مردم را از منابع اقتصادی یا سرمایه ها و مانند آن محروم کرد و آنان را در فقر مطلق رها کرد یا به آن کشاند.

پنج شنبه 9/6/1391 - 16:39 - 0 تشکر 535268

۳) برنامه ریزی و تقسیم کار: حرکت اقتصادی اگر بخواهد مانند عمل جهادی انجام شود باید براساس اصل اساسی برنامه ریزی انجام گیرد؛ زیرا جهاد این معنا را می رساند که دشمنی در مقابل، حضور دارد که او نیز طرح و برنامه هایی دارد و مقابله با او تنها با برنامه ریزی و پیش بینی حرکت های مقابل و بصیرت، شدنی است.


همچنین حرکت جهادی باید همراه با تقسیم کار و حمله همه جانبه از قلب و یمین و یسار انجام گیرد و تنها بخشی از جبهه تقویت نشود. به این معنا که باید حرکت همه جانبه در صنعت، معدن، کشاورزی و دیگر فناوری های روز انجام گیرد و جهاد، فراگیر و همه جانبه باشد و این طور نباشد که به بخشی توجه شود و از بخش های دیگر غفلت گردد.

پنج شنبه 9/6/1391 - 16:40 - 0 تشکر 535270

۴) بهره گیری از همه ظرفیت ها: در آیات قرآنی از امت اسلام خواسته شده تا از همه عده و عده (افراد و ابزار) استفاده شود تا به موفقیت کامل دست یابند. بنابراین، لازم است در جهاد اقتصادی از همه ظرفیت های امت اسلام و کشور استفاده و همه نفرات و ابزارها و وسایل و امکانات به کار گرفته شود. هرگونه قعود (کوتاهی) افراد جامعه می تواند موجب تزلزل حرکت جهاد اقتصادی شود و نادیده گرفتن و عدم بهره گیری از همه امکانات می تواند آسیب جدی بر جامعه وارد سازد.

پنج شنبه 9/6/1391 - 16:40 - 0 تشکر 535271

۵) اصول دیگر: بی گمان پرداختن به همه اصول جهاد اقتصادی در این مطلب کوتاه شدنی نیست. با نگاهی به آموزه های قرآنی می توان اصول چندی را برای جهاد اقتصادی شناسایی کرد. از جمله این اصول می توان به اصل آبادانی زمین و دوری از فساد و تباهی اشاره کرد. به این معنا که فعالیت های اقتصادی به سبب صبغه و رنگ جهادی بودنش نباید موجب فساد و تباهی زمین یا اهل آن شود. همچنین جهاد اقتصادی باید براساس اصول خدمت رسانی به بشر و دیگر آفریده های الهی، فراهم آوری بستر مناسب برای رشد انسان، حفظ کرامت، عزت و شرافت، یا اصل آرامش و آسایش، امنیت و مانند آن باشد. تبیین همه این اصول فرصت و وقت دیگری را می طلبد که امید است به یاری خداوند در آینده به آن ها پرداخته شود.

جمعه 10/6/1391 - 0:22 - 0 تشکر 535755

behroozraha گفته است :
[quote=behroozraha;558041;535271]

۵) اصول دیگر: بی گمان پرداختن به همه اصول جهاد اقتصادی در این مطلب کوتاه شدنی نیست. با نگاهی به آموزه های قرآنی می توان اصول چندی را برای جهاد اقتصادی شناسایی کرد. از جمله این اصول می توان به اصل آبادانی زمین و دوری از فساد و تباهی اشاره کرد. به این معنا که فعالیت های اقتصادی به سبب صبغه و رنگ جهادی بودنش نباید موجب فساد و تباهی زمین یا اهل آن شود. همچنین جهاد اقتصادی باید براساس اصول خدمت رسانی به بشر و دیگر آفریده های الهی، فراهم آوری بستر مناسب برای رشد انسان، حفظ کرامت، عزت و شرافت، یا اصل آرامش و آسایش، امنیت و مانند آن باشد. تبیین همه این اصول فرصت و وقت دیگری را می طلبد که امید است به یاری خداوند در آینده به آن ها پرداخته شود.




بحث جای گفتگوی بسیار زیادی دارد. حیف که این مسابقه تابستانی وقت همه را به تکثیر مطلب منعطف کرده و کسی فرصت روبرگرداندن برای تفکر و صحبت درمورد مباحث را نخواهد داشت.

هزار دشمنم ار مي كنند قصد هلاك  گرم تو دوستي از دشمنان ندارم باك

حافظ عليه الرحمه

امضا: نيري

برو به انجمن
انجمن فعال در هفته گذشته
مدیر فعال در هفته گذشته
آخرین مطالب
  • آلبوم تصاویر بازدید از کلیسای جلفای...
    آلبوم تصاویر بازدید اعضای انجمن نصف جهان از کلیسای جلفای اصفهان.
  • بازدید از زیباترین کلیسای جلفای اصفهان
    جمعی از کاربران انجمن نصف جهان، در روز 27 مردادماه با همکاری دفتر تبیان اصفهان، بازدیدی را از کلیسای وانک، به عمل آورده‌اند. این کلیسا، یکی از کلیساهای تاریخی اصفهان به شمار می‌رود.
  • اعضای انجمن در خانه شهید بهشتی
    خانه پدری آیت الله دکتر بهشتی در اصفهان، امروزه به نام موزه و خانه فرهنگ شهید نام‌گذاری شده است. اعضای انجمن نصف جهان، در بازدید دیگر خود، قدم به خانه شهید بهشتی گذاشته‌اند.
  • اطلاعیه برندگان جشنواره انجمن‌ها
    پس از دو ماه رقابت فشرده بین کاربران فعال انجمن‌ها، جشنواره تابستان 92 با برگزاری 5 مسابقه متنوع در تاریخ 15 مهرماه به پایان رسید و هم‌اینک، زمان اعلام برندگان نهایی این مسابقات فرارسیده است.
  • نصف جهانی‌ها در مقبره علامه مجلسی
    اعضای انجمن نصف جهان، در یك گردهمایی دیگر، از آرامگاه علامه مجلسی و میدان احیا شده‌ی امام علی (ع) اصفهان، بازدیدی را به عمل آوردند.