تبیان، دستیار زندگی

بقعه متبركه امامزاده زید

سومین بقعه متبركه شهر تهران از نظر قدمت تاریخ موجود در آن بقعه امامزاده زید است كه در مركز بازار تهران و د رانتهای جنوبی بازار بزازها به نام بازار امیر قرار دارد .این بقعه به طوری كه از تاریخ صندوق قدیمی آن (902ه)بر می آید ،پیش از دوران سلطنت سلسله شاهان صفویه در تهران دایر بوده است .بر روی این صندوق دو حاشیه افقی یكی در قسمت بالای چهار ضلع صندوق و دیگری در پایین آن تعبیه شده است . حاشیه بالایی حاوی كتیبه ای است كه آن زا به خط ثلث به طور برجسته منبت كاری كرده اند و مشتمل بر دو آیه اول آیه الكرسی است.در رابطه با نسب آن بزرگوار ،یك نظر این است كه ایشان حسنی و از اولاد حسن المثنی و پسر عموی حضرت عبد العظیم (ع)از احفاد امام حسن مجتبی (ع) است،امام در شجره نامه آن حضرت آمده كه وی از فرزندان یحیی بن زید بن علی بن الحسین است.غیر از صندوق روی مرقد مطهر ،سایر قسمتهای بقعه امامزاده زید تماما از آثار دوره قاجاریه است .بنای صحن و ایوان و حجرات در زمان سلطنت ناصر الدین شاه احداث گردیده ،و در داخل بقعه بر روی در خاتم كه میان ایوان و حرم قرار دارد ،دو تاریخ 1297 و 1309 خوانده می شود.این دو تاریخ در پایان دو كتیبه كاشی نیز نقش شده و معرف تعمیرات بنا در قرن 13 ه است . مقبره لطفعلی خان زند از سرداران دوره زندیه كه بر روی آن سنگ مرمری به نام وی نصب شده ،در ایوان جنب بقعه قرار دارد . كاشیكاری گنبد و تجدید تعمیر ایوان و آیینه كاری رواق و حرم و مقبره جنب آن در خلال سالهای 1315_1316 ش انجام یافته است .صحن قبلی این بقعه امروزه به مدرسه تبدیل شده است

بعقه متبركه امامزاده روح الله

بقعه این امامزاده در ضلع جنوب غربی ساختمان مخارات در میدان امام خمینی (ره)واقع شده است . بنای این بقعه به مرور زمان خراب شده و در سالهای اخیر نوسازی گردیده است 

بقعه متبركه امامزاده عبد الله

بقعه امامزاده عبد الله (ع) در خیابان 30 متری جی ،خیابان حاجیان ،در جنوب غربی تهران واقع شده است .نسبت شریف ایشان به حضرت ابوالفضل العباس (ع)می رسد.بقعه آن حضرت به صورت بنایی هشت ضلعی است كه بر روی سكوی عشت تركی بنا شده است .بقعه مزبور در فضای مشجر و وسیعی قرار دارد .گنبد كاشی كاری بقعه با قدمتی بیش از 20 سال و با فرم پیازی احداث گردیده و ضریح فلزی جدیدی بر روی مرقد مطهر قرار دارد. این بقعه از امكانات فرهنگی مانند دار القرآن ،كتابخانه ای بزرگ با بیش از 5000 جلد كتاب ،كانون فرهنگی ،درمانگاه ،وسایب بازی و سرگرمی برای كودكان و فضای سبز برخوردار است

بقعه متبركه امامزاده صالح

این امامزاده در شمال شرقی روستای فرحزاد ،واقع در شمال غربی شهر تهران ،در دامنه كوهستان قرار دارد .این بقعه بنایی چهار گوش با گنبد یك پوش آجری ساده دارد .سمت جنوب آن ایوانی بلند با دو ستون چوبی وجود دارد كه بر بالای لوح سنگ مرقد تاریخ بنای بقعه سال 986 ه نوشته شده است .كتیبه روی این لوح به خط نستعلیق در 5 سطر است.صاحب مرقد در زیارتنامه موجود از نوادگان امام زین العابدین (ع)معرفی شده است . این بنا دارای امكانات رفاهی مناسب سبز و مشجر است

سقاخانه عزیز محمد

این سقاخانه از موقوفات فرد خیری به نام عزیز محمد است .دارای آب انبار قدیمی ،حوضچه آب و شیر و پا شیر بوده است .در این سقاخانه جایگاهی خاص برا روشن كردن شمع تعبیه شده است . در زیر شیر آب ،سنگی با سطح صاف بر سینه دیوار نصب و بر آن حك شده است  : ((الا حقر حاج عباس فرزند محمد به عنوان یادگار در آب و پاسنگ و لوله كشی ...))بقیه جمله بر اثر گذشت زمان از بین رفته است .این سقاخانه در خیابان وحدت اسلامی (شاهپور سابق)،خیابان مهدیخانی قرار دارد

بقعه متبركه شیخ عبد الله طرشتی

بقعه متبركه شیخ عبد الله (ع)در روستای قدیمی طرشت كه امروزه یكی از مناطق شهری است،در شمال غربی شهر تهران داخل پارك طرشت واقع شده است .بنای قدیمی بقعه با پلان مربع شكل و آجرهای بزرگ به صورتی ساده ساخته شده كه در حال حاضر پوشش گنبدی كم خیزی بر آن استوار است .قدیمی ترین تاریخ موجود مربوط به سنگ قبرهایی با تاریخ 954و971 ق است كه حكایـت از بنای بقعه در آغاز دوران صفویه دارد.در سالهای قبل ،دو آب انبار بزرگ قدیمی در مجاورت بقعه قرار داشته و نیز مسجدی كهنسال كه احتمالا مربوط به قرن نهم هجری بوده این مجموعه را كامل ساخته است .دربازه شخصیت شیخ عبد الله ،مردم محل اعتقاد دارند كه علمای معتبر قرنهای نخستین اسلامی بوده است . بقعه مزبور در سالهای اخیر با همكاری سازمان میراث فرهنگی باز سازی و آینه كاری شده است. این بنا با شماره 2021 جزو آثار ملی ثبت شده است

بقعه متبركه امامزاده قاسم (ع)

آستان مقدس حضرت امامزاده قاسم (ع) از نوادگان حضرت امام حسن مجتبی(ع)با مساحت حدود 6000 متر مربع بر فراز بلندی مشرف به روستای ییلاقی گلاب دره بالاتر از تجریش قرار دارد.قدیم ترین آثار این بقعه مربوط به زمان شاه طهماسب صفوی است و در زمان قاجار نیز اصل بنای بقعه توسعه داده شده است .قسمت اصلی بقعه،مشتمل بر بنایی هشت ضلعی است كه آن را از آثار قرن هفتم هجری دانسته اند كه بخش درونی حرم امامزاده را تشكیل می دهد و گنبد پیازی شكل پوشیده شده از كاشیهای آبی رنگ بر بلندای ـن خود نمایی می كند .صندوق چوبی مرقد دارای تاریخ 963 ه است كه متعلق به زمان شاه طهماسب اول صفوی است .طرح جامع عمرانی بنای بقعه در سالهای اخیر تصویب گردیده و باز سازی آن در حال اجرا است
این بنا دارای دو شبستان زنانه و مردانه به طور جداگانه ،و دارای امكانات رفاهی مناسب از قبیل زائر سر است .بقعه مزبور تحت شماره نهصد و هشت جزوآثار ملی به ثبت رسیده است

بقعه متبركه امامزاده عزیز (ع)

در دامنه تپه های شمال شرقی اوین و در مجاورت روستاهای اوین و دركه بر فراز تپه ای كه داخل دانشگاه شهید بهشتی قرار گرفته ،و در میان درختان سرسبز و در محیطی با صفا ،بقعه و زیارتگاه خوش منظر و زیبایی متعلق به امامزاده عزیز (ع) وجود دارد كه از نوادگان امام موسی كاظم (ع) است. بنای اصلی آن قبر كوچك مستطیلی متناسبی با سقف گنبدی بیضی شكل است . بنای اولیه آن مربوط به قبل از دوران قاجاریه است كه در سالهای بعد در دو طرف شرق و غرب این قبر دو اتاق ساده افزوده اند و ایوان پهن و وسیعی هم با جرزهای سنگی و نرده چوبی ساده در قسمت جنوب بقعه ،مشرف به قریه اوین ،احداث نموده اند .قبلا داخل حرم كوچك بقعه حفاظ چوبی ساده با خانه بندیهای مربع درشت ،اطراف مرقد را احاطه كرده است .بنا بر زیارتنامه موجود ،ایشان عموی گرامی امامزاده مطیب (ع) است كه مرقد آن حضرت نیز در روستای اوین واقع شده است .به سبب شكل و رنگ سرخ گنبد شیروانی بقعه امامزاده عزیز (ع)،مردم بومی این بقعه را به نام امامزاده اناری خوانده اند . بقعه مزبور دارای امكانات رفاهی مناسب برای استفاده زائرین محترم است

بقعه متبركه امامزاده محمد ولی

در مركز روستای دركه و بر دامنه های غربی آن ،بقعه زیرتگاهی به نام بقعه امامزاده سید محمد ولی (ع) قرار دارد. آن حضرت از نوادگان امام زین العابدین (ع) است .بنای فعلی بقعه ایشان چندان قدیمی نیست و حدود 70 متر مربع مساحت دارد و آثار قدیم آن مربوط به شالوده و قسمتهایی از دیوارهای حرم است .این بقعه با مساحت حدود 80 متر مربع مشتمل بر حرم مستطیلی شكل است كه به دلیل مورب بودن گوشه های آن به صورت هشت ضلعی در آمده است .ورودی حرم از طرف شمال است و ایوان خوش منظره ای در جلوی آن قرار دارد. بنای بقعه در سال 1358 شمسی بازسازی گردیده كه نام بانی آن و تاریخ تجدید بنا بر روی كاشیهای سطح دیوار بقعه موجود است

بقعه متبركه امامزاده قاضی صابر

بقعه متبركه امامزاده ابو القاسم قاضی صابر (ع) در روستای ونك پشت دانشگاه الزهرا(ع) واقع شده است .به نقل از نهایه الاعقاب آن حضرت در همان روستا متولد گردید و در علم نیز كمال امتیاز راداشته و بنا بر زیارتنامه موجود از نوادگان امام زین العابدین (ع) است .بقعه ایشان در سال 1302 ه.ق به وسیله مرحوم میرزا یوسف مستوفی الممالك صدر اعظم ناصر الدین شاه قاجار ساخته شد كه سنگ مرمر با خطوط و اشعار شیوا و ضریح چوبی و تزیینات كاشیكاری و حسن سلیقه فراوان در آن بكار برد

بقعه متبركه امامزاده معصوم

بقعه متبركه امامزاده معصوم (ع) در نزدیكی بقعه امامزاده حسن (ع) در خیابان قزوین ،بین میدان قزوین و سه راه آذری ،مقابل پل امامزاده معصوم واقع شده است .در كتیبه ای كه به تاریخ 1240 ه .ق نگاشته شده ،آن حضرت از نوادگان امام محمد باقر (ع) معرفی گردیده است
این بقعه در فضای وسیع و مشجری قرار دارد و بنای فعلی آن مشتمل بر حرم چهار ضلعی مستطیل شكل است كه ایوان كوچكی در طرف جنوب و اتاقهای وسیعی در طرفین آن ساخته شده و گنبدی به سبك گنبدهای عصر صفوی بر فراز بقعه استوار گردیده است .در محوطه این بقعه مقبره برخی از رجال و افسران عهد مظفر الدین شاه و محمد علی شاه قاجار وجود دارد. آیینه كاری داخل بنا توسط محمد رضا نوید به سال 1373 ش انجام گرفته كه بانی آن حاج علی قجر است و در قسمتی از ضریح نوشته شده : اصفهان _زرگری حسن پرورش ،قلمزنی اكبر سبزیان و نجاری اخوان خالق زادگان ساخته شد. این امامزاده دارای فضای سبز وسیع،زائر سرا ،پاركینگ و امكانات رفاهی مناسبی جهت استفاده زائرین محترم است .بنای مذبور كه از آثار دوره صفویه و قاجار است به شماره 1913 جزو آثار ملی ثبت شده است