تبیان، دستیار زندگی

با سلام

در این تاپیک حقوق از دیدگاه امام سجاد (ع) ثبت می شود.

20-حق زن  است که بدانی خدای عزوجل او را مایه آرامش و الفت تو قرار داده و این را از جمله نعمتهای خدا بشماری از این رو با او مدارا کنی و احترامش را نگه داری.هر چند حق تو بر او بیشتر است ؛ولی تو هم باید بر او ترحم نمائی ،چه اسیر و زیر دست است ،باید خوراک و پوشاکش را فراهم کنی ،و اگر نادانی کرد صرف نظر کنی.
21-حق برده این است که بدانی مخلوق خداست، پدر و مادر و گوشت و خونش با تو یکی است، مالکیت تو نه از این رو است که او را آفریده ای، تو عضوی از اعضایش را هم خلق نکرده ای، روزی او هم به دست تو نیست، رزقش با خداست تنها خدا او را مسخر تو کرده، امانتی است به تو سپرده تا هر نیکویی به وی کنی برایت حفظ کند ، پس چنانکه خدا به تو احسان کرده تو هم با او خوشرفتاری کن، اگر او را  نمی پسندی تبدیلش کن و  آفریده ی خدا را شکنجه نده،  ولا حول ولا قوه الا بالله( قدرتی جز بیاری خدا نیست).

22-حق مادر این است که بدانی وقتی ترا حمل و نقل کرده که هیچکــس دیگری را حمل نمیکند ،میوه ای از دل خود بتو داده که احدی بدیگری نمی دهد،با همه ی  اعضا در حفظ کوشیده، باکی نداشته ترا غذا دهد و خود گرسنه بماند ترا آب دهد و خود تشنه باشد.ترا بپوشاند و خود برهنه بسر برد،سایه بر سر تو افکند و خویشتن در حرارت آفتاب بسوزد،از خواب چشم بپوشد. از سرما و گرما ترا نگه دارد و تنها بهره اش از این همه رنج این باشد که فرزندی داشته باشد ! تو که قدرت شکر و سپاس او نداری جز اینکه خدا کمک کند و توفیق دهد.
23-حق پدر این است که بدانی منشا وجود تو است ،اگر او نبود تو هم نبودی ،هر چه در وجودت موجب خوش آیندی است بدان که ریشه این نعمت در وجود پدر است،پس خدا را شکر کن و بقدر این نعمت سپاسگزار باش  ولا قوه الا بالله( نیرویی جز به مدد الهی نیست).

24-حق فرزند این است که بدانی جزئی از تو است ،در دنیا خیر و شرش به تو منسوب است ،در تربیت و ادب و خدا شناسیش مسؤولیت داری ،باید در اطاعت خدا او را کمک کنی ، عملت در باره او مثل کــسی باشد که می داند اگر نیکی کند ،ثواب دارد و اگر بدی نماید کیفر بیند.
25-حق برادر این است که بدانی دست و عزت ،و قوت تو است ،او را وسیله ی گناه و آلت ظلم قرار نده ،او رادر برابر دشمن یاری کن ،خیر خواهش باش،اگر مطیع خدا بود (پشتیبانش باش) و گرنه باید خدا را از او عزیز تر بشماری.

26-حق مولا و مالکی که ترا در راه خدا آزاد کرده است آن است که بدانی مالش را در راه تو صرف کرده، ترا از ذلت و وحشت بردگی به عزت و آرامش آزادی رسانده، از اسیری نجات داده، زنجیر بردگی از پایت گشوده، از زندان آزادت کرده ،ترا مالک خویشتن قرار داده،فراغت عبادت به تو داده، باید بدانی که در زندگانی و مرگ از همه ی مردم به تو سزاوارتر است، با آنچه بتوانی - از جان و غیره - باید نصرتش دهی.

27- حق غلامی که آزادش کرده ای این است که بدانی خدای عزوجل آزادی او را موجب قرب خویشتن، و حجاب از آتش قرار داده، و بهره ی نقدی که از او می بری که اگر خویشاوندی نداشته باشد میراثش به تو می رسد در برابر هزینه ای که صرف کرده ای، و بهره ی آخرت هم بهشت است.

28-حق کــسی که به تو احسان کرده این است که از او تشکر کنی ،احسانش را فراموش نکنی ،نامش را به نیکی شهرت دهی .بین خود و خدا خالصانه به او دعا کنی تا در نهان و عیان از وی تشکر کرده باشی و باید اگر روزی قدرت یافتی محبتش را تلافی کنی.
29-حق مؤذن این است که بدانی ترا بیاد خدا میاندازد به بهره گیری از عبادت دعوت میکند،  و در انجام فریضه الهی کمک میدهد،پس باید از او همانند سپاسگزاری از هر احسان کننده ای تشکر کنی.

30-حق امام جماعت این است که بدانی بین تو و خدا حکم سفیر را دارد ،او از جانب تو سخن میگوید و تو از جانب او نمی گوئی ،او در حق تو دعا میکند بدون اینکه تو درباره او دعا کنی .هول ایستادن در برابر پروردگار را بعهده گرفته .پس خود را سپر تو ،و نمازش را سپر نمازت قرار داده به این مقدار باید از او تشکر کنی.
31-حق همنشین این است که با او نرمی کنی ،عادلانه با وی گفتگو کنی،بدون اجازه از مجلسی برنخیزی، و کــسی که نزد تو نشیند بدون اجازه تو میتواند بر خیزد ،باید لغزشهای همنشین را فراموش کنی ،خوبیهایش را به خاطر بسپاری،جز گفتار نیک از تو نشنود.

32-حق همسایه این است که( حیثیت) او را در غیابش حفظ کنی ،در حضور،احترامش کنی ، اگر ظلمی به او شد یاریش نمائی در جستجوی عیوبش نباشی ،عیبش را بپوشانی .اگر نصیحت پذیر است خصوصی نصیحتش کنی .در هنگام سختی او را تنها نگذاری ،از لغزش وی در گذری ،گناهش را ببخشی،با بزرگواری با او معاشرت کنی
33-حق رفیق این است که با کرم و انصاف با او رفتار کنی. همان طور که احترامت می کند احترامش کنی ،اجازه بدهی در فضیلتی بر تو سبقت جوید ،اگر سبقت گرفت و احسانی کرد جبران کنی ،او را دوست بدار چنانکه او ترا دوست دارد.اگر خیال گناهی کرد منصرفش کنی ، برای او رحمت باشی نه عذاب

34-حق شریک این است که در غیاب کارش را بعهده گیری .در حضور رعایتش کنی ، بدون نظر او حکمی نکنی ،بدون مشورت او برای خود عمل ننمائی ،مالش را حفظ کنی ،در کارهای کوچک و بزرگ به او خیانت نکنی که دست خدا بر سر دو شریک هست مادامی که خیانت نکنند.
35-حق مالت این است که جز از طریق حلال بدست نیاری، نمک نشناس را برخود ترجیح ندهی.مال را در راه طاعت صرف کنی ،بخل نورزی که حسرت و پشیمانی بار آورد و سبب عذاب الهی گردد.

36-حق طلبکاری که مطالبه می کند این است که اگر قدرت داری ، بپردازی ، اگر نداری با زبان خوش رضایتش را فراهم کنی و با لطف ،سخن او را رد کنی.
37-حق معاشر این است که فریبش ندهی ،با او تقلب و خدعه نکنی،درباره او از خدای تبارک و تعالی بپرهیزی.

38- حق طرف دعوی این است که اگر ادعای او حق است تو خود گواه باشی. به او ستم نکنی ،حقش را بپردازی ،و اگر دعوی باطل دارد با او مدارا کنی ،جز رفق و مدارا کاری با او نکنی .خدا را در کار وی به غضب نیاوری.

39-حق کــسی که تو بر او ادعا داری این است که ادعای تو حق است با او با زبان خوش سخن گوئی،حقش را انکار نکنی ،و اگر باطل است از خدا بترسی ،توبه کنی و ادعا را رها کنی.