تبیان، دستیار زندگی

«یَآأَیُهَّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ لَا‌تُحِلُّواْ شَعَائِرَ اللَّهِ وَ لَا الشَّهْرَ الحَرَامَ وَ لَا الْهَدْىَ¹ وَ لَا الْقَلَائِدَ وَ لَا ءَامِّینَ الْبَیْتَ الْحَرَامَ یَبْتَغُونَ فَضْلاً مِن رَبِّهِمْ وَ رِضْوَاناً وَ إِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُواْ وَ لَا یَجْرِمَنَّكُمْ شَنَئانُ قَوْمٍ أَن صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ أَن تَعْتَدُواْ وَ تَعَاوَنُواْ عَلىَ الْبرِّ وَ التَّقْوَى‏ وَ لَا تَعَاوَنُواْ عَلىَ الْاِثْمِ وَ الْعُدْوَانِ وَ اتَّقُواْ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ»

«اى كسانى كه ایمان آورده‏اید! شعائر و حدود الهى (و مراسم حج را محترم بشمرید! و مخالفت با آنها) را حلال ندانید! و نه ماه حرام را، و نه قربانیهاى بى‏نشان و نشاندار را، و نه آنها را كه به قصد خانة خدا براى به دست آوردن فضل پروردگار و خشنودى او مى‏آیند! اما هنگامى كه از احرام بیرون آمدید، صیدكردن براى شما مانعى ندارد. و خصومت با جمعیّتى كه شما را از آمدن به مسجد الحرام (در سال حدیبیه) بازداشتند، نباید شما را وادار به تعدّى و تجاوز كند! و (همواره) در راه نیكى و پرهیزگارى با هم تعاون كنید! و (هرگز) در راه گناه و تعدّى همكارى ننمایید! و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید كه مجازات خدا شدید است! »

*****

ای دلدادگان، آنچه بر شما حلال نیست بر خود حلال نکنید، خطری که دلدادگان حضرت حق را تهدید می‌کند آن است که آنها به دلیل ایمانشان خود را جدای از عامه مردم به شمار آورند و بعضی از امور غیر مباح را بر خود مباح ‌می‌دانند و گمان می‌كنند سرپیچی از این قوانین الهی برای آنها اشکالی ندارد بلکه قوانین مربوط به دیگران است و دیگران باید از آن‌ها پرهیز کنند.

قرآن می‌گوید: ای مؤمنین شعائر الله را بر خود حلال نكنید (شَعَائِر جمع شعیره به معنای علامت است)، آنچه خداوند در زمان احرام و ماههای حرام به شما حرام کرده است بر خود حلال نکنید.

با توجه به معنی ظاهری آیه باید گفت: «شعائر الله» را گروهی از مفسرین مناسك و برنامه‌های حج دانسته‌اند و مسلمانان را بر انجام آنها موظف كرده‌اند مثلاً قربانی كه برای حج انتخاب می‌كنند اعم از آنكه بی‌نشان باشد (هدی) و یا نشانه‌دار باشد (قلائد) بر خود حلال نشمرید و بگذارید تا به قربانگاه برسد و قربانی شوند...

اما در نگاه عرفانی شعائر الله همان احكام و مقامات الهی معنا شده است، مثلاً خروج از مقام صبر و شكر، خروج از شعائر الله است.

«یَآأَیُهَّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ لَا‌تُحِلُّواْ شَعَائِرَ اللَّهِ وَ لَا الشَّهْرَ الحَرَامَ وَ لَا الْهَدْىَ¹ وَ لَا الْقَلَائِدَ وَ لَا ءَامِّینَ الْبَیْتَ الْحَرَامَ یَبْتَغُونَ فَضْلاً مِن رَبِّهِمْ وَ رِضْوَاناً وَ إِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُواْ وَ لَا یَجْرِمَنَّكُمْ شَنَئانُ قَوْمٍ أَن صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ أَن تَعْتَدُواْ وَ تَعَاوَنُواْ عَلىَ الْبرِّ وَ التَّقْوَى‏ وَ لَا تَعَاوَنُواْ عَلىَ الْاِثْمِ وَ الْعُدْوَانِ وَ اتَّقُواْ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ» 

« لَا‌تُحِلُّواْ ... وَ لَا الْهَدْىَ وَ لَا الْقَلَائِدَ »

در تفاسیر عرفانی فعل «لاتحلوا» را به دوگونه بررسی كرده‌اند.

1- قرآن می‌گوید قربانی سایر افراد را بر خود حلال نکنید، در نگاه عرفانی باید گفت اگر دیگران خود را موظف به انجام وظایف بندگی می‌دانند شما بر آنها عیب‌جویی نکنید و متعرض پایبندیشان نسبت به قوانین الهی نشوید.

2- چون مُحرِم شدید و قربانی کردید گوشتش را بر خود حلال ندانید، به عبارتی دیگر آنچه در راه خدا می‌پردازید استفاده‌اش را بر خود روا مدارید.

« وَ لَا ءَامِّینَ الْبَیْتَ الْحَرَامَ » مسلمانانی كه راهی خانه خدا می‌شوند باید مورد احترام قرار گیرند.

مؤمنین! با کسانی که قصد بیت الله الحرام را کرده‌اند برخورد نكنید، حتی اگر قصد آنها جمع آوری مال اضافه باشد، اینها قصد بیت الله را کرده‌اند تا تجارت پر رونقی داشته باشند « یَبْتَغُونَ فَضْلاً مِّن رَبِّهِمْ » اما در این تجارت رضایت خداوند سبحان را اراده كرده‌اند « وَ رِضْوَاناً » زیرا خدا می‌پسندد تا از طریق خانه‌اش رونقی به مال افراد داده شود. 

ای مؤمنان متعرض این گروه نشوید این كار بر شما حلال نیست آگاه باشید قوانین الهی گاهی با سلیقه شخصی شما سازگار نیست، دقت داشته باشید که رضایت خداوند سبحان در انجام همان امر است.

با توجه به آنچه گذشت می‌توان چنین گفت: مؤمنان گاهی ناآگاهانه اموری را بر خود حلال می‌کنند که مرضیّ خداوند سبحان نیست.

همچنین گاهی از قوانین و احكام الهی سرپیچی می‌کنند، قرآن به آنها هشدار می‌دهد که از این کار دست بردارید و احکام الهی را جابجا نکنید اما مؤمنین از حُسن سابقه خویش سوء استفاده می‌کنند و به این نافرمانی تن در می‌دهند و غافل از آن هستند که اگر عمداً احکام را جابجا کنند، نور ولایتی که به آن ایمان دارند آتش گستاخی آنها را خاموش نخواهد کرد.

« شَعَائِرَ اللَّهِ »

 اضافه شدن شعائر به الله حاکی از این مطلب است که دین دارای تمام مقامات معنوی است زیرا الله نام جامع خداوند سبحان است هیچ خصلت خوب و نیكویی نیست كه از دید شعائر الله پنهان مانده باشد مثلاً در دین مقاماتی چون صبر، شکر، توکل، رضا، تسلیم و ... وجود دارد، در انجام این شعائر کوتاهی نکنید و راه تغافل در پیش نگیرید همچنین دقت داشته باشید زمان انجام این حسنات اخلاقی را جابجا و تشخیص آنها را به نفس خود واگذار مكنید برای مثال اعراب هرگاه اراده می‌کردند زمان ماههای حرام را تغییر می‌دادند قرآن این چهارماه را تعیین کرد و آن را ثبت نمود تا آنها بر مبنای خواسته‌های خویش احکام الهی را تغییر ندهند.

ای مؤمنان هوشیار باشید شما نیز در معرض جابجایی احکام قرار گرفته‌اید شیطان در کمین شماست تا زمان‌های خاص زندگیتان را برباید 

تمام توجه خویش را به دو چیز معطوف دارید

1- برای تشخیص و فرقان احكام الهی و دوری كردن از جابجایی آنها بر مبنای سلایق شخصی از خدا كمك بگیرید.

2- شیطان‌شناس باشید تا دشمن از غفلت شما برای ربودن ارزشمندترین گنجینه‌‌های اخلاقیتان سوء استفاده نكند.