بعضی از مفسران میان عقد و عهد تفاوت قائل می‌شوند. گفته‌اند عهد همان قرارداد قدیمی است که خدا با ما بسته است « أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْكُمْ یَابَنىِ ءَادَمَ » همین که خداوند سبحان توحید را در دل ما کاشت عهد است و عقد اجرای تکلیف بر مبنای آن عهد است. توحید در جوهره انسان، همان عهد است و عقد اجرای تکالیف مربوط به عهد است. در واقع مایه عهد، عقد است. قرآن نمی‌گوید «اوفوا بالعهود» بلکه می‌گوید: « أَوْفُواْ بِالْعُقُودِ » یعنی خمیره بندگی را در طبق اخلاص بگذارید و نشان دهید و در اجرای امور سستی نداشته باشید.
مفسران تفسیرهای متفاوتی از عبارت « أَوْفُواْ بِالْعُقُودِ » كرده‌اند در این زمینه، «ابن عربی» آن را به فعلیت رساندن استعداهای درون انسان دانسته است.
حضرت امام (رحمة الله) آن را «عهد ولایت» معنا كرده‌اند و گفته‌اند: محبت اولیاء حق كه در دلتان جای گرفته است، به نمایش بگذارید.
« یَاأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ » یعنی ای دلدادگان حضرت حق، ای كسانی كه اهل بصیرت و شهود هستید، خداوند سبحان یاد خود را در قلوب شما به عنوان بزرگترین سرمایه به ودیعه نهاده است به این ودیعه الهی پایدار بمایند.
« أَوْفُواْ بِالْعُقُودِ » «به قراردادتان وفا کنید»
كدام قرارداد؟
1-همان عقد قدیمی كه در آغاز خلقت میان خدا و خلق بسته شده و حضرت حق از انسان پرسید «الستُ بربکم» و انسان گفت:« بلی» یعنی انسان عنوان ربوبیت حضرت حق را پذیرفت و مومنین از آنها به طور كامل تربیتشان را در اختیار مربی خویش قرار دادند.
2- عقد را حمل امانت گفته‌اند قرآن می‌گوید: « وَ حَمَلَهَا الْإِنْسانُ إِنَّهُ كانَ ظَلُوماً جَهُولاً » « امّا انسان آن را بر دوش كشید او بسیار ظالم و جاهل بود» (سوره مبارکه احزاب آیه72)
بر حمل امانت توحیدی پایدار بمانید چه آنکه جلوه این امانت، پذیرش ولایت حضرات معصومین باشد و چه این امانت، ادای وظایف بندگی چون نماز باشد هر كدام كه باشد آن را کامل ایفاء كنید.
3- « أَوْفُواْ بِالْعُقُودِ » ای مومنین شما روز الست ولایت حضرات معصومین را پذیرفتید بر آن پذیرش پایدار باشید.
4- « أَوْفُواْ بِالْعُقُودِ » ای مومنین روز الست شما بر فطرت خداجوی خویش بودید و در سایه همان فطرت قرارداد بندگی‌تان را پذیرفتید بر آن وفادار بمانید و خالصانه كار كنید زیرا قرارداد اصلی میان خدا و خلق بر پایه اخلاص بوده است و بندگی خالصانه مستلزم ندیدن بندگی خویش است.
این آیه به مؤمنان هشدار پایبندی به عقود را یادآوری می‌كند، زیرا خداوند سبحان آگاه است که اگر انسان قانون بگذارد و آن را بشكند و این كار را مدام تكرار كند، نفسش به بی‌وفایی در عقود عادت می‌كند اگر كسی قرارداد خویش را جدی نگیرد و به آن پایبند نباشد كلامش نه برای خود جایگاهی دارد و نه برای دیگران. پس ای دلدادگان حضرت حق نفس‌هایتان را عادت دهید تا بر آنچه روز الست تعهد كرده‌اید پایدار بمانید.
ثمره این پایبندی آن است كه دارائی‌هایتان بر شما حلال می‌شود
« أُحِلَّتْ لَكُم... » ، یعنی با پایبندی بر قراردادها مباحات برای شما لذت بخش می‌شود.
و از مفهوم این عبارت چنین بر می‌آید كه چه بسیار نعمت‌ها در اختیارتان قرار گرفته است که توفیق بهره بردن از آنها را به دلیل پایبند نبودن بر عقود از دست داده‌اید.
لذت بردن از نعمت‌ها اولین جایزه خداوند سبحان به مومنینی است كه به تعهدات خویش پایدار مانده‌اند.
