تبیان، دستیار زندگی

اندام نحیف، پوست و چشمان زرد و شكم‌های متورم جای شك باقی نمی‌گذارد كه پای بیماری زردی در میان است. هزینه‌های سنگین دارو و درمان این بیماری به قدری است كه همگان قادر به تامین این هزینه‌ها نیستند. تازه با این همه هزینه امید به بهبود هم در همه موارد وجود ندارد. افسوس كه تنها غفلتی كوچك باعث این مشكلات شد. غفلتی كه فرد را گرفتار هپاتیت كرد.

بیشتر افرادی كه به هپاتیت مبتلا می‌شوند، علامت و شكایت مشخصی ندارند، اما بعضی افراد علائمی شبیه آنفلوآنزا دارند كه عبارتند از: بی‌اشتهایی، تهوع و استفراغ، تب، ضعف، خستگی و درد خفیف شكم. علائمی كه كمتر دیده می‌شوند، شامل ادرار پررنگ و زردی چشم‌ها و پوست است. تنها راه كشف موارد مثبت از طریق آزمایش خون است.

مشكلی برای بشریت

امروزه هپاتیت یكی از مشكلات بهداشتی عمده جهان است. براساس آخرین برآورد جهانی، حدود 300 میلیون نفر در سراسر جهان حامل ویروس هپاتیت B هستند. هپاتیت B پس از بیماری‌های سل و مالاریا شایع‌ترین بیماری عفونی و مسری است. سالانه حدود 50 میلیون نفر به تعداد افراد آلوده در دنیا افزوده می‌شود. همچنین حدود ‌200 میلیون نفر به ویروس هپاتیتC آلوده‌اند. در 102 كشور دنیا واكسیناسیون هپاتیتB انجام می‌شود كه در بیش از ‌75 درصد موارد مانع از بروز ابتلا جدید در كشور می‌شود. هرچند با توجه به این كه رفتارهای خطرساز و اعتیاد تزریقی در دنیا روند رو به رشدی دارد، تعداد مبتلایان به هپاتیتC نیز در حال افزایش است.

مناطق جغرافیایی دنیا از نظر درصد انسان‌های آلوده به هپاتیت به 3 دسته تقسیم می‌شود:‌ منطقه اول آمریكا و اروپاست كه مناطقی با آلودگی كم محسوب می‌شوند در این مناطق میزان ناقلان هپاتیت كمتر از 2 درصد است. دومین منطقه مناطق با آلودگی متوسط است كه آلودگی بین 2 تا 7 درصد است و سومین گروه مناطقی با آلودگی بالا همچون چین و تایوان است كه میزان ناقلان بیش از 7 درصد است. البته شیوع این بیماری در برخی نواحی آسیا و آفریقا بسیار بالاست و حتی به 20 درصد نیز می‌رسد. در ایران طبق آمارهای موجود تا 10 سال پیش در منطقه با شیوع متوسط قرار داشت (حداقل 3 درصد ابتلا به هپاتیت در كشور) اما در حال حاضر با پیشگیری و اجرای واكسیناسیون كشوری، در برخی نواحی، میزان ابتلا به زیر 2 درصد رسیده است. پیش‌بینی می‌شود در كشور 2 میلیون نفر ناقل هپاتیتB هستند و سالانه بیش از 5 هزار نفر بر اثر این بیماری فوت می‌كنند.

هپاتیت از نوع A

این ویروس از طریق دستگاه گوارش فرد را آلوده می‌كند. حداكثر شیوع این بیماری بین سنین 30 تا 15 است. این ویروس براحتی در جامعه منتشر می‌شود. محتمل‌ترین راه سرایت راه مدفوعی ‌ دهانی از طریق تماس فردی است. بعضی محصولات رودخانه‌ای مثل صدف‌ها می‌توانند منبع آلودگی با ویروس باشند. آلودگی با ویروس هپاتیتA بندرت از طریق سرنگ و سوزن آلوده یا انتقال خون پیش می‌آید. با رعایت نكات بسیار ساده‌ای همچون شستن دست‌ها قبل و بعد از صرف غذا و رعایت بهداشت فردی، اختصاص وسایل شخصی خاص به بیمار و ضدعفونی كردن آنها، دفع بهداشتی فاضلاب و ضدعفونی كردن میوه‌ها و سبزیجات پیش از مصرف می‌توان جلوی انتقال ویروس این بیماری را گرفت.

هپاتیت از نوع B

ویروس عامل هپاتیتB از طریق مایعات بدن، خون، مقاربت و در ماه‌های آخر حاملگی از مادر به جنین منتقل می‌شود. هپاتیتB در 5 تا 10 درصد مبتلایان تبدیل به حالت مزمن و گاهی به سرطان كبد منجر می‌شود. هپاتیتB در مردان شایع‌تر از زنان است. بیماری هپاتیت B در افرادی مانند بیماران تالاسمی و هموفیلی‌ها كه به صورت مداوم خون و فرآورده‌های خونی دریافت می‌كنند، شایع‌تر است كه البته با كارهای صورت پذیرفته در زمینه سالم‌سازی خون در سازمان انتقال خون تعداد این بیماران نیز كاهش یافته است.

در سال‌های اخیر در كشور تشخیص در مراحل اولیه، ‌انجام بررسی‌های آزمایشگاهی، غربالگری و چكاپ افراد مثبت همگی به تشخیص زودهنگام هپاتیتB منجر شده و بر این اساس تصور ‌می‌شود كه شیوع هپاتیت در كشور رو به افزایش باشد؛ در حالی كه آمارهای كشوری حاكی از روند رو به كاهش هپاتیتB است.

البته براساس گزارش‌های وزارت بهداشت، الگوی انتقال بیماری هپاتیتB از مادر به كودك به انتقال در میان جوانان در حال تغییر است كه این به علت افزایش رفتارهای پرخطری مثل خالكوبی و رفتارهای جنسی نامطمئن در بین جوانان است.

هپاتیت از نوع C

دوره نهفتگی این نوع هپاتیت 60 تا 300 روز است. بیماری از راه‌های خون، فرآورده‌های خونی آلوده، تزریقات و ابزار آلوده و همچنین از مادر به جنین سرایت می‌كند.

بیماری هپاتیتC برخلاف هپاتیتB در بیشتر موارد و بین 80 تا 100 درصد موارد به سمت مزمن شدن پیش می‌رود و تا زمانی كه كبد را از بین ببرد، ادامه می‌یابد و فرد بیمار لزوما باید پیوند كبد شود.

یكی از دلایل اصلی پیوند كبد در جوامع غربی ابتلا به هپاتیتC است، این در حالی است كه از 200 مورد پیوند كبدی صورت گرفته در ایران صرفا 20 مورد (10 درصد) به علت هپاتیتC بوده است.

هپاتیتC در بین گروه‌های خاص مانند هموفیلی‌ها، تالاسمی‌ها و معتادان تزریقی شیوع بسیار بالاتری دارد. براساس آمار موجود40 تا50 درصد مبتلایان به هپاتیتC معتاد تزریقی هستند. تعدادی از بیماران هموفیلی بیماران تالاسمی (كه قبل از سال 75 خون گرفته‌اند) و بیماران دیالیزی نیز به این بیماری مبتلا هستند.

خالكوبی، استفاده از سرنگ مشترك در جمعیت روستایی و محیط‌های بسته نظیر سرباز خانه‌ها و خوابگاه‌های دانشجویی از رفتارهای پرخطر در افزایش شیوع هپاتیتC محسوب می‌شوند.

بیماری هپاتیت C اكنون یكی از معضلات جدی كشورهاست كه در كشور ما نیز جزو مهم‌ترین بیماری‌های اصلی كبد محسوب می‌شود. این بیماری واكسن ندارد و امكان پیشگیری از آن هنوز فراهم نیست، به همین علت بیشتر تلاش‌ها در زمینه بیماریابی بموقع و درمان زودرس این بیماری متمركز است. مهم‌ترین عوامل انتقال این بیماری استفاده از خون آلوده، تزریق مشترك با سرنگ آلوده و رابطه جنسی غیرایمن است و از این نظر كاملا مانند بیماری ایدز است، اما ویروس این بیماری به مراتب قوی‌تر از ویروس بیماری ایدز است.

هپاتیت از نوع D

تقریبا 15 میلیون نفر در دنیا آلوده به ویروس هپاتیتD هستند. ویروس هپاتیتD برای همانندسازی خود از ویروس هپاتیتB و امكانات سلول میزبان استفاده می‌كند. این ویروس مانند هپاتیتB از طریق مایعات بدن انتشار می‌یابد. هر دو ویروس با یك روش مشترك به سلول میزبان متصل می‌شوند. یك فرد ممكن است به عفونت توام هپاتیتB وD مبتلا گردد. هپاتیتD در كودكان و افراد بالغ مبتلا به هپاتیتB ایجاد می‌شود. چون همانندسازی ویروس به وجود هپاتیتB لذا پیشگیری از هپاتیتB در پیشگیری از این ویروس موثر خواهد بود. واكسیناسیون هپاتیتB ، مصرف نكردن مواد مخدر تزریقی، حذف محصولات خونی آلوده و كنترل ناقلان ویروس از انتشار هپاتیتD نیز جلوگیری می‌كند.

واكسیناسیون هپاتیت

زدن واكسن هپاتیتB نقش موثری در كاهش تعداد مبتلایان به هپاتیتB دارد. در كشور ما نیز از سال 72 به بعد تمام نوزادان در بدو تولد واكسن هپاتیتB را دریافت می‌كنند و متولدان 68 تا 72 نیز از سال گذشته این واكسن را دریافت كردند.

با این حساب باید گفت خوشبختانه درخصوص بیماری هپاتیتB اكنون تقریبا همه كودكان و نوجوانان زیر 12 سال علیه این بیماری واكسینه هستند و واكسیناسیون نوجوانان سنین بالاتر علیه این بیماری از سال گذشته آغاز شده كه قرار است تا پایان امسال همه 14تا 18 ساله‌های كشور علیه این بیماری واكسینه شوند. البته این جدا از واكسیناسیون گروه‌های پرخطر جامعه مانند كادر پزشكی و خانواده بیماران مبتلا به هپاتیت است.

خون‌‌های آلوده

یكی از دغدغه‌های اصلی دریافت‌كنندگان محصولات خونی ابتلا به هپاتیت در اثر خون آلوده است. انتخاب اهداكننده سالم، ارائه آموزش‌های عمومی به جامعه و انجام تست‌های لازم برای حفظ و تامین سلامت خون از برنامه‌های مشخص سازمان انتقال خون برای شناسایی و كاهش احتمال انتقال آلودگی از طریق تزریق خون و فرآورده‌های خونی است.

راه‌اندازی مراكز و ارائه خدمات مشاوره‌ای درخصوص هپاتیت B و C و ارائه مشاوره‌های لازم به افراد و خانواده‌های آنان كه پس از اهدای خون آلودگی آنها محرز می‌شود، از دیگر برنامه‌های سازمان انتقال خون است.

اعتیاد، راهی به هپاتیت

اعتیاد یكی از دلایل اصلی ابتلا به هپاتیت نوعB وC است. ویروس هپاتیت نوعB وC از طریق تزریق مشترك با سرنگ آ‌لوده براحتی منتقل می‌شود. ایران به لحاظ موقعیت جغرافیایی در معرض اعتیاد تزریقی است. البته با توجه به این كه ما در مجاورت كشورهایی با آمار بالای هپاتیتC قرار داریم، ایران در این خصوص در وضعیت مناسبی قرار دارد. میزان ابتلا در ایران در مقایسه با سایر كشورهای منطقه و با وجود همسایگانی نظیر افغانستان، پاكستان، عراق و تركیه كم است.

‌در سال 1379 در زندان‌های كشور اپیدمی هپاتیتC در حدود 20 درصد بود كه با توزیع سرنگ یك بار مصرف در بین زندانیان و تغیر اعتیاد آنها از تزریقی به خوراكی، این بیماری كاهش یافت؛ به گونه‌ای كه در سال 84 حدود 5 درصد از معتادان تزریقی به هپاتیتC مبتلا بوده‌اند.

زیبایی مرگبار

انجام تاتو را اگر بتوان زیبایی نامید، باید گفت زیبایی مرگبار است. ویروس هپاتیت بسیار راحت منتقل می‌شود. حتی یك سوزن خالكوبی هم برای انتقال این ویروس كافی است. تنها كافی است وسایل تاتو به شكل صحیح و اصولی ضدعفونی نشوند.

متاسفانه كسانی كه تاتو انجام می‌دهند یا برای این كار كم تعلیم دیده‌اند، یا اصلا تعلیم ندیده‌اند و اغلب نمی‌دانند چطور وسایل خود را ضدعفونی كنند و بهداشتی نگه دارند تا از انتقال بیماری‌های خونی مانند هپاتیت جلوگیری كنند. خالكوبی، شاهراهی برای ابتلا به هپاتیتB وC محسوب می‌شود. تحقیقات نشان داده كسانی كه در سالن‌های تبلیغاتی، خالكوبی كرده‌اند 9 بار بیشتر از كسانی كه خالكوبی نكرده‌اند در معرض خطر ابتلا به هپاتیت C هستند. هپاتیت می‌تواند از طریق خالكوبی كردن به وسیله سوزن‌های استفاده شده از سوی مشتریان قبلی یا رنگ‌های استفاده شده، نقص در تكنیك ضدعفونی كردن یا انجام كارهایی مانند امتحان تیزی سوزن با دست و بعد تماس دست با پوست كسی كه خالكوبی روی او انجام می‌شود منتقل شود.

پیشگیری از بیماری

شناخت ناكافی بیماری، موجب شده زندگی با بیمار هپاتیتی اصلی‌ترین دغدغه‌ اطرافیان بیمار شود، اما زندگی با یك فرد هپاتیتی، مثل زندگی با یك فرد عادی است، با این تفاوت كه در صورت رعایت نكردن بعضی نكات ساده، ‌شانس انتقال بیماری وجود دارد ولی اگر راه‌های انتقال هپاتیت‌ها را بشناسیم و رعایت كنیم، می‌توانیم با خیال راحت در كنار افراد بیمار زندگی كنیم. به عنوان مثال وسایل شخصی از قبیل حوله، تیغ، ناخن‌گیر، شانه و مسواك را كه احتمال آلوده شدنشان به خون و فرآورده‌های خونی وجود دارد جدا كنیم. از سوی دیگر اگر بیمار مبتلا به هپاتیت B باشد، افراد خانواده می‌توانند با واكسیناسیون نسبت به این نوع هپاتیت مصونیت پیدا كنند.

تا شقایق هست

برای بسیاری، هپاتیت بیماری ترسناكی است كه آن را باید برابر با مخارج بسیار زیاد و سرانجام هم نابودی كبد دانست. كبدی كه پیوند آن 50 میلیون تومان هزینه دارد، ولی در حقیقت هپاتیت، آخر دنیا نیست. بیمار مبتلا به هپاتیت باید پیش از هرچیز باور داشته باشد بیماری‌اش قابل كنترل است. او باید به توصیه‌های پزشكان عمل كند، ‌راه‌های مقابله و جلوگیری از پیشرفت بیماری را بشناسد و تلاش كند در كنار رعایت نكات درمانی و بهداشتی، زندگی روزمره‌اش را هم داشته باشد. صدالبته كه برای انجام این كار حمایت خانواده و دوستان شخص مبتلا ضروری است تا بیمار احساس تنهایی و طرد شدن از جامعه نكند. به هر حال كسی كه به هپاتیت مبتلا می‌شود، علاوه بر مشكلات جسمی در معرض یك فشار روانی بالا نیز قرار دارد. اینجاست كه وظیفه جامعه و خانواده‌ بیمار حكم می‌كند او را در مقابل این فشار روانی حمایت كنند تا بیمار باور كند دنیا به آخر نرسیده و تا شقایق هست زندگی باید كرد.

علی اخوان بهبهانی

سلااااام به دوست خوب و قدیمی خودم مکلارن عزیز

به به حال و احوال چه طور شد؟

چه عجب از این طرفا!!!

به قول شاعر گفتنی: آمدی جانم به قربانت ولی با پا چرا عاقل کند کاری!!!

بنده رو عفو بفرمایید اگه زیادی شوخی و مزاج کردم!

یه موردی بود که چند روز پیش توی یکی از این درمانگاه های نیروهای مسلح دیدم.... خانواده های محترم نیروهای مسلح حتما به درمانگاه های معرفی شده مراجعه کنند و واکسن سه مرحله ای هپاتیت رو تزریق کنند!

و همین طور تشکر میکنم از مکلارن عزیز به خاطر ثبت این تاپیک به جا مناسب.

یا علی مدد

هپاتیت A

از آنجا که این نوع هپاتیت از طریق مدفوعی دهانی منتقل می شود ،بهترین راه برای پیشگیری از آن رعایت نکات بهداشتی و جدا کردن وسایل شخصی بیمار مبتلا به هپاتیت A ، در دوران بیماری است . اما در صورت تماس تزریق ایمونوگلوبولین سودمند است .

هپاتیت B

امروزه پیشگیری از هپاتیت – بی از طریق واکسیناسیون و همچنین تزریق ایمونو گلوبولین صورت می گیرد . واکسن هپاتیت – بی در سه نوبت ( صفر ، یک ماه پس از نوبت اول و شش ماه پس از نوبت اول ) به صورت عضلانی صورت می گیرد . معمولا این نوع واکسیناسیون تا ده سال فرد را از ابتلا به هپاتیت بی ایمن می کند . می دهد . تزریق این واکسن امروزه در برنامه واکسیناسیون کودکان گنجانیده شده . اما بزرگسالان نیز می توانند نسبت به انجام آن اقدام نمایند .

تزریق این واکسن برای همه افراد جامعه ضروری نیست ولی در موارد زیر توصیه می شود .

- همسر و فرزندان بیماران فرد مبتلا به هپاتیت – بی

- کسانی که با فرد مبتلا به هپاتیت – بی زیر یک سقف زندگی می کنند .

- کادر بهداشت و درمان که در معرض تماس با بیماران مبتلا به هپاتیت – بی هستند .

- کادر نظامی و انتظامی که در معرض تماس با معتادان تزریقی مبتلا به هپاتیت – بی قرار دارند .

- نوزادانی که از مادر مبتلا به هپاتیت – بی متولد می شوند .

هوالباقی...

هوالباقی...

ادامه از پست قبلی...