مبارك باد آمد ماه روزه
رهتخوش باد، ای همراه روزه
شدم بر بام تا مه را ببینم
كه بودم من به جان دلخواه روزه
نظر كردم كلاه از سر بیفتاد
سرم را مست كرد آن شاه روزه
مسلمانان، سرم مست است از آن روز
زهی اقبال و بخت و جاه روزه
بهجز این ماه، ماهی هست پنهان
نهان چون ترك در خرگاه روزه
بدان مه ره برد آن كس كه آید
درین مه خوش به خرمنگاه روزه
رخ چون اطلسش گر زرد گردد
بپوشد خلعت از دیبای روزه
دعاها اندرین مه مستجاب است
فلكها را بدرد آه روزه
چو یوسف ملك مصر عشق گیرد
كسی كو صبر كرد در چاه روزه
سحوری كم زن ای نطق و خمش آن
ز روزه خود شوند آگاه روزه
(كلیات شمس، جزء پنجم، ص 137)
رمضان، ماه روزه و ماه نهم از ماههای قمری بین شعبان و شوال است. رمضان در لغت به معنای تابش گرما و شدت تابش خورشید است. بعضی گویند رمضان به معنی سنگ گرم است كه از سنگ گرم، پای روندگان میسوزد و شاید مأخوذ از «رمض» باشد كه به معنی سوختن است، چون ماه صیام گناهان را میسوزاند به این خاطر، بدین اسم موسوم شده است زیرا ماه رمضان موجب سوختگی و تكلیف نفس است. اما صوم و روزه كه در این ماه تكلیف شرعی مسلمانان است عبارت است از احتراز از خوردن و آشامیدن و مفطرات دیگر از طلوع صبح تا غروب.