تبیان، دستیار زندگی

رؤیاهای صادقه یا خوابهای حقیقت‏ نما چه ویژگیهایی دارند؟

خوابهایی که با حوادث خارجی روزمره، صفات اخلاقی و ناملایمات جسمی و روحی هیچ گونه ارتباطی نداشته، در زمانی مناسب و با شرایطی به دور از هر گونه عواملی دیده شود، رؤیای صادقه نامند. چنین خوابها از آن نظر که ارتباطی تعجب‏آفرین بین امری وجودی ـ یعنی رؤیا ـ با امری عدمی ـ یعنی حادثه آینده که هنوز اتفاق نیفتاده است ـ برقرار می‏کند و نکاتی را بیان می‏نماید، حقیقت‏نما یا صادقه نامیده می‏شود. مثل رؤیایی که در آن به ایجاد حادثه‏ای برای شخصی، خانواده‏ای یا جامعه‏ای در آینده اشاره شده و خبر از ماجرایی از این طریق داده می‏شود و پس از چندی عین آن صحنه و حادثه اتفاق می‏افتد!

رؤیاهای حقیقت‏نما که شخص خواب‏بیننده، هیچ گونه تعریف و تمثیلی در آن نکرده و بدون واسطه با تأویل خود تطبیق می‏کند، رؤیاهای صادقه و صالحه‏ای است که افزون بر قطع ارتباط با «طبیعت و مادیت» با شروع خواب، رشته‏های اتصال با «عالم مثال» نیز جدا شده و ارتباطی روشن با «عالم عقل» برقرار می‏شود. میزان روشنگری و صادق بودن چنین رؤیاهایی بستگی بسیاری به ویژگی‏های انسان در حالت بیداری دارد. آنان که از بامداد تا شامگاه چونان دیده‏بانی تیزبین و زیرک، مراقب دشمن درونی و بیرونی بوده، از ورود و حضور شیطان و شیطان‏صفتان در سرای دل و دیده، بیمناک گشته، در صدد تطهیر و پاکسازی سرزمین وجود خویش برمی‏آیند و در گفتار و رفتار و پندار خویش دقت، ظرافت و حساسیت بسیاری دارند، چنین الهامات و اشراقات ملکوتی نصیبشان می‏شود. مرتبه والای پاکان و صالحان، معصومان ـ علیهم‏السلام ـ بویژه حضرت محمد ـ درود الهی بر او و دودمان پاک‏نهادش باد ـ بوده که رؤیای صادقه آنان، چونان بشارتی عرشی محسوب می‏شود.
محدث نوری می‏فرماید: «رؤیا، راهی است برای شناخت احوال نفس و اینکه آیا نفس سعادتمند است یا شقاوتمند».(2)

علامه طباطبایی معتقد بود:
«اخلاق و سجایای انسانی، تأثیر زیادی در نوع تخیل رؤیایی انسان دارند. آن کسی که انسان یا عملی را دوست دارد به طور مداوم در خواب و بیداری آن را تخیل می‏کند و می‏بیند.»(3)

رؤیا راهی است که از آن به خوبی می‏توان از حال مردگان، شهیدان و محبوبان خویش اطلاع یافت. گاه از رنج و اندوه کسانی که در دنیا مرتکب گناهانی بوده و در خواب به ما، حقایق هستی را نمایانده و یا طلب یاری در دوری عذاب می‏کنند، گاهی از گمشده‏ای که ما به دنبال او هستیم، ما را باخبر می‏سازند، زمانی نسبت به جایگاه والای خود در کنار پاکان، صالحان و معصومان ـ درود الهی بر آنان باد ـ پرده برداشته، نسبت به عباداتی چون صدقه و نماز یا اخلاص در عبادات و یا کیمیاگون بودن ولایت اهل‏بیت در آن سرای جاودان گفته‏های گرانقدری می‏گویند.(4)

منابع:
1. مجمع‏البحرین، طریحی، مجلد اول، ص115؛ لغت‏نامه دهخدا، ج8، ص12420؛ رؤیا از نظر دین و روانشناسی، رضوان طلب، ص20 و 21
2. دارالسلام، ج1، ص15.
3. تفسیر المیزان، ج13، ص270.
4. رؤیا، فروید، ترجمه محمد حجازی، ص5.