هنوز هم دانشمندان در پی یافتن علت کوچک تر شدن مغز انسان امروزی هستند
قله اورست را فتح کرده ایم و قدم روی کره ماه گذاشته ایم، به نظر می رسد ما انسان ها از اجدادمان بسیار پیشرفته تر و بهتر شده ایم. هرچند این نکته کاملاً صحت دارد. اما اگر بخواهیم از نظر فیزیکی خود را با اجدادمان مقایسه کنیم کاملاً مشخص است که نه تنها ما از لحاظ جثه از آنها بزرگ تر نیستیم، بلکه عجیب تر اینکه، در طول سالیان متمادی آب هم رفته ایم.
مطالعات پژوهشگران دانشگاه کمبریج نشان می دهد که انسان رسیدن به قله رشد را پشت سر گذاشته و بشر در زندگی مدرن امروزی 10 درصد کوتاه تر و کوچک تر از اجداد شکارچی خود است. شاید با خود بگویید تغییر جثه انسان مساله زیاد مهمی نیست که بخواهید خود را برای آن ناراحت کنید. اما اگر بدانید که مغز انسان هم کوچک تر شده آن وقت با خود چه فکری می کنید؟! البته کوتاه تر شدن جثه انسان و کوچک تر شدن مغز در طول چند سال اخیر اتفاق نیفتاده، بلکه به عقیده دانشمندان این کاهش از 10 هزار سال پیش شروع شده است. دانشمندان می گویند صنعت کشاورزی، نوع تغذیه، شهرنشینی و اثرات آن بر سلامتی انسان و همچنین بیماری ها، نخستین و اصلی ترین عوامل در بروز چنین پدیده ای است و برای اثبات این نظریه، فسیل های انسانی از آفریقا، اروپا و آسیا مورد مطالعه و بررسی قرار داده اند.
مقایسه اجداد با نسل های بعد
دکتر مارتا لاهر، متخصص دگرگونی های انسانی از جمله محققانی است که مطالعات دقیقی در زمینه تئوری کوچک تر شدن مغز و جثه انسان انجام داده است. او با مقایسه بقایای فسیل انسانی کشف شده در اتیوپی، که مربوط به 200هزار سال قبل بسیار بزرگ تر و قوی هیکل تر از انسان های امروزی بودند و حتی تعدادی دیگر از فسیل های یافت شده در خاور نزدیک، نشان می دهد انسان های 120 تا 100 هزار سال پیش نیز باز هم بلندتر و تنومندتر از ما بودند.
مشخصات انسان باستان
تحقیقات انجام شده توسط دانشمندان، نشان می دهد یک انسان معمولی که 10 هزار سال پیش زندگی می کرد، بین 76 تا 82 کیلوگرم وزن داشت و این در حالی است که یک فرد عادی امروزی بین 69 تا 76 کیلوگرم وزن دارد.
هرچند در نگاه اول، تفاوت زیادی بین وزن ها دیده نمی شود، اما نتیجه مطالعات دکتر لاهر از نظر انجمن سلطنتی، یافته های ارزشمندی را در اختیار دانشمندان قرار داد.
او در این رابطه می گوید:« کاملاً روشن است که انسان از باستان تا کنون، تغییر و تحول بسیاری داشته است اما در زمینه قد و قامت این دگرگونی تا 10 هزار سال پیش اتفاق نیفتاده و دقیقا از 10 هزار سال پیش بود که انسان از لحاظ اندازه شروع به تغییر کرد. سوالاتی که در این بین مطرح می شود این است که این اتفاق، به چه علتی رخ داده است؟»
زمان نشان می دهد که اجداد ما شکارچی بودند و این در حالی است که بشر امروزی به جای شکار به کشت و کار روی آورده و این تحول از 9 هزار سال پیش آغاز شد. هرچند کشاورزی غذای بیشتری را در اختیار انسان ها می گذارد، اما در عین حال مصرف محصولات کشاورزی و غلات در مقایسه با مصرف گوشت شکار نتیجه ای جز کمبود ویتامین و مواد آلی در بدن نخواهد داشت و همه اینها انسان را از رشد مناسب باز می دارد.
به عنوان مثال در چین کشاورزان اولیه بیشتر غلاتی نظیر برنج، ذرت و گندم سیاه که در هیچ یک از آنها نیاسین و ویتامین B به میزان کافی یافت نمی شود را کشت می کردند تا اینکه در چند دهه اخیر کشاورزی در این کشور مورد اصلاح قرار گرفته، اما مساله این است که اصلاح کشاورزی اگرچه ممکن است راه حلی برای بلندقدتر شدن انسان باشد اما کوچک تر شدن مغز انسان را چه باید کرد؟
مغز انسان 20 هزار سال پیش به اندازه یک توپ تنیس از مغز انسان امروزی بزرگتر بود. نکته قابل توجه در این است که این میزان در زن ها و مردها به یک اندازه است.
البته آب رفتن مغز انسان به این معنا نیست که انسان امروزی از هوش کمتری برخوردار است و همه اختراعات و اکتشافات بر این مطلب صِحِّه می گذارد دکتر لاهر، کوچک شدن مغز را این گونه توجیه می کند:«با گذشت زمان هرچند مغز انسان کوچک تر می شود اما انرژی بیشتری در آن ذخیره شده و کارآمدتر می شود؛ درست مثل رایانه های امروزی.»
رابرت فولی، استاد دانشگاه کمبریج نیز در این باره عقیده دارد انسان بودن فرایندی پر از تغییر و تحول است که همچنان ادامه دارد و این تغییرات، به دست قدرتی برتر اداره می شود. انسان ها در طول زمان همیشه در حال تحول هستند و این دگرگونی ادامه دارد.
منبع: نشریه همشری سرنخ شماره 100 