تبیان، دستیار زندگی

شرایط ازدواج موفق و بادوام در كلام امام رضا (علیه السلام ) : 1 - شناخت زمان ازدواج (شكوفایى خواهشهاى طبیعى ) 2 - آشنایى كافى به فلسفه و هدف ازدواج 3 - آگاهى و آزادى در انتخاب همسر (بلوغ روانى ) 4 - بررسى همه جانبه از طریق مشورت با افراد مجرب و كار آزموده 5 – استخاره 6 - تعیین مهریه 7 - كفویت (تناسب فكرى و روحى طرفین ) 8 – ایمان 9 – اخلاق 10 - جمال و زیبایى
1 - شناخت زمان ازدواج (شكوفایى خواهشهاى طبیعى ((فرا رسیدن بلوغ جسمى )))
نیاز به همسر، انگیزه اى است كه به امر خدا در وجود بشر نهاده شده تا او را وادار كند كه بر طبق قانون كلى جهان رفتار كند و بدین وسیله جریان خلقت برقرار باشد.
از مهمترین مسائل حیاتى براى هر فرد در زندگى ، مساءله ازدواج و تشكیل خانواده است كه در واقع مى توان آن را ((پل زندگى )) نامید. هیچ چیز در زندگى نمى تواند به اندازه ازدواج بهروزى یا تیره بختى به بار آورد. یك ازدواج شایسته ضامن یك زندگى پرآرامش در بحرانى ترین شرایط سنى است و مى تواند بنیان سعادت و خوشبختى را براى مرد و زن تا پایان عمر فراهم آورد، و یك ازدواج نامتناسب ممكن است یك عمر مرد و زن را به نگرانى و ناراحتى گرفتار كند و منشاء بدبختى و ناكامى آنها در زندگى شود.
قرآن كریم ازدواج را از نعمتهاى بزرگ و پرارج الهى برشمرده و آن را در ردیف امورى معرفى فرموده كه آرامش و سكون واقعى را براى انسان به همراه مى آورد.(47)
پدران و مادران نسبت به پسران و دختران خود وظیفه دارند كه زمینه ساز و راهنماى سازنده اى در مورد گزینش همسر و ((تشكیل خانواده )) براى آنها باشند، زیرا اسلام این موضوع را در مرحله نخست به عهده والدین گذاشته است . خوددارى از اداى این وظیفه سنگین عواقب وخیمى را به همراه دارد.
((هرگاه والدین از این مسؤ ولیت مهم شانه خالى كنند، در صورتى كه براى فرزند لغزش و انحرافى پیش آید، گناه آن براى پدر و فرزند، هر دو نوشته مى شود و هر دو در پیشگاه الهى مورد مؤ اخذه قرار خواهند گرفت )).(48)
((ویل دورانت ))(49) مى نویسد: سرتاسر دوره بلوغ همه شگفتى است . هم سن عقل است و هم سن عواطف گنجینه هاى دل و دماغ هر دم ، سیلى از اندیشه و طوفانى از عشق به هر سو مى پراكند؛ هیچ وقت جهان این همه بیگانه و این همه زیبا به نظر نمى رسد، هیچگاه به این نحو دور از دسترس و با این همه قابل تصرف دیده نمى شود، سنهاى بعدى به حسرت به آن نگاه مى كنند، سن بلوغ بهار قدرتها و فصل بذرافشان خرمنها است . همه عواطف و احساسات پاك غذاى خود را از این سن مى گیرند و مى توان آنرا ((رنسانس زندگى )) نامید، پس این نیروى شگرف چیست كه جوان را با ترس و لرز به جلو مى راند و دختر را وادار مى كند كه از دیده براند و از دل بجوید؟ آن راز نهانى چیست كه در نهانخانه بدن زیباترین گل زندگى انسان یعنى عشق مردى را به زنى مى آفریند؟ سلولهاى مایه اى بدن ، با نشاط تمام در حركت و شكفتگى مى آیند، گویى مى خواهند براى حفظ این ثروت جدید، بر هر كوششى فایق آیند، همچنان كه اصل زیست شناسى عشق انتخاب طبیعى و رشد غریزه آمیزش است . اصل فیزیولوژیكى آن در فرد، تجمع ماده تولیدى است .(50)
شناخت زمان ازدواج بهترین دوره ازدواج
قال على بن موسى الرضا (علیه السلام ):
نزل جبرئیل على النبى (صلى الله علیه و آله و سلم ): فقال : یا محمد! ان ربك یقروك السلام ویقول : ان الابكار من النساء بمنزلة الثمر على الشجر فاذا اینع الثمر فلا دواء له الا اجتنائه والا افسدته الشمس ، وغیرته الریح ، وان الابكار اذا ادركن ما تدرك النساء فلا دواء لهن الاالبعول ، والا لم یومن علیهن الفتنه ، فصعد رسول الله (صلى الله علیه و آله و سلم ) المنبر فجمع الناس ثم اعلمهم ما امرالله عزوجل به .(51)
امام رضا (علیه السلام ) مى فرماید:
جبرئیل به محضر مبارك رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) شرفیاب شد و عرض كرد: اى محمد (صلى الله علیه و آله و سلم ) پروردگارت سلام مى رساند و مى فرماید: دختران شما همانند میوه درخت مى باشند. هرگاه میوه درخت رسید، چاره اى جز چیدن آن نیست و اگر چیده نشود، تابش ‍ خورشید آن را فاسد و باد مزه آن را از بین مى برد، و همانا وقتى كه دختران به آن حد رسیدند كه زنان دیگر آن موقعیت را دریافته اند، چاره اى جز اختیار كردن شوهر ندارند و اگر شوهرى براى آنها در نظر گرفته نشود، از فساد و تباهى در امان نیستند. رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) به منبر تشریف بردند، در ضمن خطبه اى ، اعلامیه خداوند عزوجل را به حاضران ابلاغ نمودند.
((ویل دورانت )) درباره اوضاع غرب چنین مى گوید:
((تاءخیر ازدواج ، شهرهاى ما را پر از مردان و زنانى كرده است كه تنوع در تحریكات شهوانى را بر وظایف پدرى و مادرى و خانه دارى ترجیح مى دهند... .
منشاء تغییرات اخلاقى ما همان تاءخیر ازدواج در اجتماعات كنونى است . اما اگر بخواهیم علل شخصى را نیز ذكر كنیم ، پدران و مادران بیشتر از فرزندان در این باره گناهكارند. غرایز جوانان سالم است و زود مى تواند تحت قید و بند درآید، ولى پدران محتاط و مادران حسود براى زن دادن به فرزندانشان نخست از درآمد او مى پرسند، خرسندى پدران در سنین متوسط عمر، در پول است . اینها هیجانهاى مرده خود را فراموش مى كنند و نمى دانند كه قلب جوانان ممكن است دلایلى داشته باشد كه پیران از فهم آن ناتوان باشند. این بزرگسالانند كه خیر نوع و اجتماع را در نظر نمى گیرند، به اوامر طبیعت بى اعتنا مى مانند و در حقیقت ، خود مشوق سالهاى هرزه گردى و عیاشى جوانان مى گردند. پدران و مادرانى كه دوربین هستند، مسائل مالى را در برابر سلامت و سعادت افراد اجتماع در درجه دوم اهمیت قرار مى دهند. آنان با طبیعت همكارى مى كنند و براى تسریع ازدواج نور دیدگان خود، فداكارى مى نمایند)).(52)
عن ابى الحسن (علیه السلام ) قال : جاء رجل الى ابى جعفر (علیه السلام ) فقال ابى :
هل لك من زوجة ؟ قال : ما احب ان لى الدنیا وما فیها وانى ابیت لیلة لیس ‍ لى زوجة ثم قال ابى (علیه السلام ): ركعتین یصلیهما رجل متزوج افضل من رجل یقوم لیلة ویصوم نهاره اعزب .(53)