تبیان، دستیار زندگی

با نام خدا و سلام

در کنار مبحث تنبیه و چگونه بدون تنبیه کودکمان را بالا ببریم در اینجا می خواهیم

به بحث تشویق که شیرین تر و مناسب تر است بپردازیم

دوستان اگر نظری دارند بسم الله.

ممنون می شویم اگر همراهی کنید.

با نام خدا و سلام
مقدمه

تقریبا همه در مورد تشویق و نتبیه چیزهایی می‏دانند؛زیرا یا خود آنها را اجرا کرده ‏اند یا کسی در مورد آنها اجرا کرده است.والدین‏ در خانه و معلمان در سطوح گوناگون تحصیلی،بیشتر با تشویق و تنبه‏ سروکار دارند.استفاد از تشویق یا تنبیه،گه به‏طور رسمی و با برنامهء قبلی و گاه بدون هیچ برنامه و نیت قبلی صورت می‏گیرد. تقریبا هرکسی در روز نوعی تشویق یا تنبیه را مستقیم یا غیرمستقیم، ارادی یا غیرارادی بر دیگری روا می‏دارد یا کسی بر او روا می‏دارد. اما احتمالا،کمتر از ماهیت،طرز صحیح کاربرد،دلیل مؤثر یا بی‏اثر بودن و سرانجام،نتایج و عواقب واقعی آن اطلاع دارد.

با نام خدا و سلام
تشویق و تنبیه وسیله‏ای برای تغییر رفتاراست.یعنی با استفاده‏ از آن،یا می‏خواهیم رفتار خاصی از کسی یا کسانی سربزند یا بروز رفتاری را در کسی یا کسانی مانع شویم.تغییر رفتار به معنی یادگیری‏ است.بنابراین،قصد ما از استفاده از تشویق و تنبیه نوعی یادگیری‏ است.برای اینکه یادگیری بهتر صورت گیرد،باید تشویق یا تنبیه‏ درست و بجا باشد.در نتیجه باید ابتداآنها را بشناسیم.
تشویق چیست؟
ما معمولا از تشویق استفاده می‏کنیم تا رفتاری را تقویت کنیم. یعنی تکرار آن رفتار را افزایش دهیم.گاهی تشویق و تقویت را مترادف‏ هم به کار می‏برند اما چون ما به اثر تشویق،که همان تقویت رفتار باشد،توجه داریم،بهتر است تقویت را تعریف کنیم تا به‏طور ضمنی، تشویق را تعریف کرده باشیم.

با نام خدا و سلام
تقویت چیست؟
هر هر عامل یاهر رویدادی که بعد از بروز رفتاری رخ دهد و احتمال‏ تکرار آن رفتار را افزایش دهد تقویت نامیده می‏شود.باتوجه‏ به این تعریف،تقویت به صورت و اشکال گوناگون ظاهر می‏شود. نمره بیستی که معلمی به پاسخهای صحیح دانش ‏آموزی می‏دهد، مزدی که کارگری پس انجام دادن کاری دریافت می‏کند،گفتن‏ آفرین به کودکی که رفتاری مؤدبانه داشته است،نگاهی حاکی از تأیید و تصدیق به کسی که رفتاری مطلوب بروز داده است و...تقویت نام‏ دارد.نمره بیست بعد از دریافت پاسخ صحیح،مزد بعد از اتمام کار، آفرین بعد از مشاهدهء رفتار مؤدبانه و نگاه تأییدآمیز بعد از مشاهدهء
رفتار مطلوب،در صورتی که واقعا سبب افزایش این نوع رفتار شود تقویت است

با نام خدا و سلام
ادامه مطلب:
اما چنانچه سبب افزایش تکرار رفتار نشود،حتی اگر ما قصد و نیت تقویت رفتار را داشته باشیم،تقویت نیست.برای مثال، ما گاهی قصد جلوگیری از رفتاری را داریم و تنبیه به کار می‏بریم. اما این تنبیه به جای کاهش رفتار،آن را افزایش می‏دهد که‏ در این صورت،تشویق است.دانش ‏آموزی را در نظر بگیرید که‏ در کلاس بی ‏انضباطی می‏ کند و معلم ظاهرا او را به طریقی تنبیه‏ می‏کند.اما این دانش ‏آموز همچنان به بی‏ انضباطی خود ادامه می‏دهد. در واقع،آنچه که معلم به نیت تنبیه به کار برده،تقویت بوده است. همچنین کودکی را در نظر بگیرید که حرف زشتی می‏زند.پدر او را تیبیه می‏کند.اما کودک حرف زشت را تکرار می‏کند.در این مورد هم تنبیه به تقویت تبدیل شده است.

با نام خدا و سلام
انواع دسته بندی های تقویت:
1 - تقویت از لحاظ نوع‏ تقویت‏ کننده اولیه و تقویت‏ کننده ثانویه
تقویت‏ کننده اولیه مستقیما نیازهای اولیه و حیاتی را برطرف‏ می‏کند.مانند آب،غذا،مسکن و...البته چیزهایی مانند آب و غذا، بیشتر در تغییر رفتار حیوانات نقش مستقیم دارد.
تقویت‏ کننده ثانویه نیازهای به اصطلاح ثانویه را برطرف می‏کند. مانند نیاز به جلب توجه،نیاز به احترام،نیاز به با ارزش بودن و... عواملی مانند نمره،تشویق کلامی یا کتبی،مشاهدهء برنامه مطلوب‏ تلویزیون،مدال قهرمانی و....تقویت‏ کننده ثانویه هستند.پول‏ به خودی خود تقویت‏ کننده ثانویه است،اما می‏توان آن را به تقویت‏ کننده اولیه تبدیل کرد.(با آن می‏توان غذا،پوشاک و... تهیه کرد).اما مدال قهرمانی همچنان تقویت‏ کننده ثانویه باقی می‏ماند و همان‏طور که می‏دانید،اشخاص زیادی سالهای بسیاری از عمر خود را صرف به دست آوردن آن می‏کنند.

بانام خدا و سلام

تقویت از لحاظ اثر تقویت مثبت و تقویت منفی

چنانچه بعد از وقوع رفتاری،کاری کنیم که آن رفتار را تشدید کند،تقویت مثبت انجام داده ‏ایم.مانند دادن پول یا نمره،گفتن آفرین‏ و....چنانچه بعد از وقوع رفتار،موردی را جذف کنیم که موجب‏ تشدید رفتار شود،به آن تقویت‏ کننده منفی گویند.دانش ‏آموزی را در نظر بگیرید که از هفته قبل نمره صفری در دفتر کلاس دارد. هغته بعد،او پاسخهای صحیحی به سؤالهای معلم می‏دهد و معلم‏ نمره صفر او را از دفتر کلاس حذف می‏کند.به عبارت دیگر،حذف‏ یک عامل ناخوشایند از محیط یا زندگی فرد،به اندازه دادن یک امتیاز خوشایند اثر دارد و هردو مورد،سبب تشدید رفتار می‏شود.توجه‏ کنید که تقویت،خواه مثبت یا منفی،رفتار را افزایش می‏دهد.برخی‏ به اشتباه تقویت منفی را با تنبیه یکی می‏گیرند،در حالی که تنبیه برای‏ کاستی تکرار وقوع رفتار است و نه افزایش آن.

با نام خدا و سلام

تقویت از لحاظ روش اجرا :

تقویت پیوسته یا ثابت

چنانچه هربار پس از وقوع رفتاری آن را تقویت کنیم،تقویت‏ پیوسته است.مانند دانش آموزی که هربار با دادن پاسخی صحیح‏ به طریقی تقویت می‏شود.این نوع تقویت بویژه در ابتدای هر برنامه تغییر رفتار یا یادگیری،نقش مهمی ایفا می‏کند.اما پس از این‏که‏ فرد مقداری پیشرفت نشان داد،از اهمیت آن کاسته می‏شود.

تقویت ناپیوسته

تقوت زمانی ناپیوسته است که بعضی از پاسخهای صحیح فرد ونه همه آنها را تقویت کنند.این روش زمانی مناسب است که فرد در تغییر رفتار یا یادگیری رفتار موردنظر،تا اندازه‏ ای پیشرفت کرده‏ باشد.مانند دانش ‏آموزی که هر از گاهی برای انجام دان تکالیف خود تشویق می‏شود.

با نام خدا و سلام

تقویت ناپیوسته منظم

دراین نوع تقویت،فقط بعضی از پاسخهای مطلوب فرد به ‏طور منظم تقویت می‏ شود.مانند وقتی که همیشه پس از دریافت پنج پاسخ‏ مطلوب،فردی را تقویت کنیم.

تقویت ناپیوسته نامنظم

در این نوع تقویت،فقط بعضی از پاسخهای مطلوب فرد،به‏ طور نامنظم تقویت می ‏شود.مانند وقتی که گاهی پس از دریافت سه پاسخ‏ مطلوب و گاهی پس از دریافت پنج پاسخ مطلوب،رفتار فردی را تقویت می‏  کنیم.

با نام خدا و سلام

ج)تقویت بیرونی و تقویت درونی

چنانچه کس دیگری یا حتی خود شخص،تقویت را از حارج‏ اجرا کنند،آن را تقویت بیرونی می‏نامند.مثالهایی که بیش از این ذکر شد،همه از این نوع هستند(دادن پول،نمره،تشویق کلامی یا دادن‏ مزد روزانه).همچنین ممکن است تصمیم بگیرد با مشاهدهء پیشرفتی‏ در رفتاری از خود،که تصمیم به تغییر آن گرفته است،(مانند کم کردن مصرف سیگار)به طریقی خود را تشویق کند(پیراهنی برای‏ خود بخرد).

اما چنانچه شخصی پس از انجام دادن کاری احساس رضایت‏ درونی کند و همین امر سبب شود که آن کار را تکرار کند،تقویت‏ درونی است.دانش‏آموزی را در نظر بگیرید که معلم یا والدین او را پس از پیشرفتهایی در درس ریاضی تشویق می‏کنند.تا این زمان، تقویت بیرونی است.اما کم‏کم با توانایی حل مسای به تنهایی و بدون‏ کمک و راهنمایی دیگران،خود از احساس رضایت درونی می‏کند. در این مرحله والدین یا معلم باید به تدریج از ارائهء تقویت برای‏ یادگیری خودداری کنند.اصولا فلسفهء استفاده از تقویت بیرونی هم‏ همین است.یعنی از تقویت بیرونی در مراحل اولیهء یادگیری استفاده‏ می‏شود تا فرد موردنظر مقداری پیشرفت نشان دهد و سپس باید او را به‏طور ناپیوسته تقویت کرد تا اینکه سرانجام،تقویت حذف شود و آن زمانی است که فرد دیگر به تقویت درونی متکی است

مطالبتون آموزنده و بجا بود

آفرین