كافی است كه برای یك لحظه غفلت كنید و لیوان آبی را سر بكشید كه دمای آن كمی از دمای اتاق پایین تر باشد، یا جرعه چای را پیش از اینكه كاملاً سرد شود، بنوشید؛ دردی گنگ اما تیر كشنده از میان دندانهایتان جان می گیرد و تا مغزتان امتداد می یابد. این درد همان كابوسی است كه بسیاری از مردم را از انجام جرم گیری ساده باز می دارد یا همدم همیشگی افراد پیر یا میان سالی است كه دچار سایش شدید دندانها شده اند. "هوا كشیدن دندان" اصطلاح عامیانه ای است كه بسیاری از افراد، برای توصیف وضعیتی كه دندانهایشان به آن دچارند، به كار می برند. ریشه این عبارت در جان گرفتن درد دندانها حین تنفس عمیق در هوای سرد است كه تمام وجود آدمی را سرشار می كند. اگرچه این درد می تواند ریشه های مختلفی داشته باشد، اما یكی از عوامل ایجاد كننده آن "حساسیت دندانها" است.
چگونه می توان حساسیت دندانها را تشخیص داد؟
اگر حین خوردن نوشیدنی های گرم؛ مانند چای یا قهوه یا غذاهای سرد مانند بستنی، درد كوتاه و تیر كشنده ای در دندانهایتان احساس می كنید و بعد درد به صورت مبهمی ادامه می یابد، احتمالاً دندانهای حساسی دارید. كسانی كه دندانهای حساس دارند، ممكن است در هنگام لمس دندانهایشان، خوردن غذاهای شیرین یا قرار گرفتن در هوای سرد، درد را تجربه كنند.
چه چیزی دندانها را حساس می كند؟
قسمت بزرگی از ساختمان دندان را عاج تشكیل می دهد كه بافت حساسی است. بافت سخت و بدون حسی به نام مینا، عاج دندان را می پوشاند. مینای دندان كمك می كند كه دندانها در مقابل محركهایی كه بالقوه ایجاد درد می كنند، مانند سرما یا گرما، ایمن شوند.اگر پوشش مینای دندان از روی عاج برداشته شود و این بافت حساس، مستقیماً در معرض محركهای وارده قرار گیرد، دندان حساس می شود. عاج ممكن است بر اثر پوسیدگی دندان(كرم خوردگی)، ترك خوردن مینا یا تحلیل لثه در معرض آسیب قرار گیرد. همچنین ممكن است عاج بر اثر ساییدگی و خوردگی مینا آسیب ببیند كه این خود گاهی به علت مصرف مكرر نوشیدنی های اسیدی (مانند نوشابه) در فواصل میان وعده های غذایی و حتی استفاده از سفیدكننده هایی است كه موجب ساییدگی دندانها می شوند. مسأله شایع دیگر، تحلیل لثه هاست كه بر اثر مسواك زدن مكرر (بیش از دفعات لازم) یا طولانی ایجاد می شود؛ بخصوص زمانی كه دندانها با مسواكی زبر و با فشار زیاد و در جهت افقی مسواك شوند.
چگونه می توان درد دندانها را تسكین داد؟
اگر مدتی است كه دندانهای شما در مقابل سرما یا گرما حساسیت بیشتری نشان می دهند و این حساسیت بیش از چند روز طول كشیده است، لازم است به دندان پزشك خود مراجعه كنید و مشكلتان را با او در میان بگذارید؛ زیرا درد علامت بسیاری از بیماریهای دندان است و ممكن است به اشتباه تصور كنید دندانهایتان حساس است؛ در حالی كه شایعترین علت درد دندان را می توان پوسیدگی دندان و التهاب بافت مركزی دندان یا پالپ(كه در اصطلاح عامه از آن "به عصب رسیدن دندان" یاد می كنند) دانست كه نیازمند انجام درمان ریشه(عصب كشی) برای دندان مذكور است.
دندان پزشك چگونه می تواند به شما كمك كند؟
دندان پزشك شما ممكن است با درمانهای داخل مطب یا تجویز مصرف بعضی از محصولات اقدام به درمان حساسیت دندانهای شما كند. اگر دندان پزشك تشخیص دهد كه عاج دندان شما بسیار حساس است، یك ماده ضد حساسیت یا یك پوشش محافظ به كار می برد كه از ژل فلوراید حاوی قلع تشكیل شده یا توصیه می كند كه از خمیر دندان مخصوص دندانهای حساس، كه بدون نسخه پزشك قابل تهیه است، استفاده كنید.
