تبیان، دستیار زندگی

همانگونه که رعایت اقتدار و استقلال مردنیاز ذاتی اوست و باید توسط اعضای خانواده خصوصا همسر تأمین گردد، تا خانواده با آرامش کافی مسیر رشد و کمال را طی نماید، تأمین محبت زن توسط مرد خانواده نیز جزءنیازهای ذاتی مرد می باشد. که اگر تأمین نشود ناهنجاری های فراوانی به دنبال خواهد داشت. این یک اصل کلی است که برآوردن نیازهای درونی و ذاتی هر فرد ماندد نیاز به آب ،غذا ،محبت و.. موجب ارامش فرد می گردد. در غیر این صورت فرد برای تأمین این نیازها دست به اقدام ، حتی اقدامات ناخوشایند می زند و اگر هم نتواند، از نظر روحی و جسمی دچار آسیب های شدیدی خواهد شد.

نیاز به محبت ، از نیازهای درونی هر زن می باشد.که درصورت برآورده نشدن ، زن دچار آسیبهای روحی وجسمی شدید شده و نتایج منفی آن به خانواده بر می گردد.از جمله این آسیبها می توان به موارد زیر اشاره نمود :

الف ) نمود این کمبود محبت در همسر و فرزندان ظاهر شده و زن خانه نمی تواند محبت لازم برای همسرداری و تربیت فرزندان را اعمال نماید.

ب ) زن دچار آسیب های جدی جسمی شده و تعادل جسمی او به ریخته و در تآمین نیازهای همسر دچار مشکل می گردد.

ج ) از نطر روحی زن دچار افسردگی و شکست روحی می گردد و به آسانی بیماری های روحی و روانی اورا احاطه می نماید.

به همین دلیل در قرآن کریم و سیره اهل بیت (ع) بر این امر فراوان تأکید شده است که به مواردی از آنها اشاره می نماییم.

در سوره نساء آیه 19 خطاب به مردان می فرماید : « وعاشروهن بالمعروف» : با زنان رفتاری نیکو و شایسته داشته باشید.

بی شک کلام و رفتار محبت آمیز یکی از بارزترین مصادیق رفتار معروف است. شاید بتوان این کلام پیامبر اکرم (ص) را از بهترین مصادیق برای این آیه دانست آنجا که می فرمایند «حق المراء علی زوجها...ولا یقبح لها وجها»¹ حق زن بر شوهر این است که هیچگاه با او ترشرویی نکند و باتوجه به کلام پیامبر این کمال محبتی است که باید مرد نسبت به زن داشته باشد.

هم چنین امام صادق (ع) می فرماید : « من اخلاق الانبیا حب النسا » محبت ورزیدن به همسران از اخلاق و اوصاف پیامبران است. باز فرمودند : «هرکس محبتش به همسر خود بیشتر باشد ایمانش به خداوند بیشتر است ». وهمچنین «کسی برما اهلبیت (ع) مهربانتراست که برهمسر خویش مهربانتر باشد.»

این جملات نورانی ک محبت زن را از اوصاف انسان های الهی و از نشانه های کمال ایمان می داند دلیل مهم بودن این امر می باشد.

1-محبت زبانی :

گاه شنیده می شود که مردان می گویند ما در دلمان همسرمان را دوست داریم و نیازی به گفتن به زبان آوردن نیست که لازم است در جوای آنها این کلام نورانی ازامام صادق (ع)را بیان نمود که فرمودند : « إذا آحببت رجلا فأخبره بذلک فإنه أثبت للمودة بینکما »² : هرگاه کسی را در دل دوست داشتی اورا خبر کن که این دوستی و محبت شما را استوار تر خواهد نمود.

و یا پیامبر اکرم (ص) فرمودند : « قول الرجل للمراء إنی آحبک لا یذهب من قلبها أبدا»⁴ مردی که به زنش بگوید من تورا دوست دارم اثر این سخن از دل زن بیرون نرود.

از نمونه های محبت زبانی می توان به موارد زیر اشاره نمود :

الف ) صدا زدن به صورت نیکو و مؤدبانه همراه با پسوندهای زیبا مثل خانم ، عزیز و... .

ب) تشکر زبانی از زحمات همسر در خانه

ج) سلام کردن و خداحافظی که در تعالیم دینی به آن اشاره شده است .

2- محبت عملی

از مصادیق مهم ابراز محبت است که به نمونه هایی اشاره می نماییم :

الف) لبخند رضایت همراه با تشکر عملی مانند : بوسیدن سر و دست همسر ، از زحمات خالصانه او که موظف به انجام آنها نیست ، مانند غذا پختن ، نگهداری فرزند و... نمونه ای مهم از محبت عملی می باشد.

ب) کمک به همسر در خانه از مصادیق مهم محبت عملی می باشد. پیامبر اکرم (ص) چه زیبا فرمودند : « خدمة زوجتک صدقه »⁵ زمانی که به زن خویش کمک می کنی صدقه است . و همچنین ایشان خدمت در خانه را کفاره گناهان دانسته و ثواب شهید را برای مرد بیان می کند.⁶

ج) هدیه دادن به مناسبت های گونا گون خانوادگی ، مانند سالروز تولد همسر و سالروز ازدواج ودینی مانند اعیاد مذهبی ، که خود از عوامل بسیار مهم در جلب محبت می باشد. دو کلام نورانی از حضرت أمیر (ع) نمایانگر این اهمیت می باشد :

« الانسان عبید الاحسان » انسان ها بنده احسان می باشند.

د) توجه به همسر در هنگام صحبت کردن او و شریک شدن و هم چنین احترام به نظر و رأی او و تلاش برای درک و غمخواری او. چه بسیار می شود ما در مورد دیگران این نکته را رعایت می کنیم یعنی هنگام صحبت کردن به او توجه می کنیم، گوش می دهیم با او هم کلام می شویم اما در مورد همسر و فرزندان خود این حقشان را رعایت نمی کنیم . چه زیبا حضرت أمیر فرمودند : « لا تضیعن حق أخیک إتکالا فیما بینک و بینه »⁸ حق برادرت را به اتکا آنچه بین تو و اوست ضایع مکن.

ر) احترام به بستگان همسر

ز) نوازش کردن ، دست دادن ، بوسیدن سر و صورت و... .

البته این نکته هم قابل توجه است که انسان ها هم نیاز دارند که به دیگران محبت کنند تا روحیه کرامت و بزرگواری را در خود پرورش داده و ریشه های بخل و تکبر را در وجود خود ریشه کن کنند و هم وجودشان کامل گردد. خداوند متعال در آیه 21 سوره روم نهاد خانواده را برمبنای این دوستی دوطرفه بنا نهاده است : « و جعل بینکم مودة و رحمة ».

با کمال تأسف باید به این نکته اشاره کرد که به دلیل رعایت نکردن این اصل قرآنی یعنی محبت در بین اعضا خانواده مخصوصا محبت مرد به همسر خویش در بسیاری از خانه ها روابط بین زن و مرد به روابطی سرد و بی روح تبدیل شده است که هر چند از نظر ظاهری در کنار یکدیگر هستند اما از لحاظ عاطفی فرسنگ ها دور می باشند و چه زیبا بزرگی فرمودند : ما دو نوع طلاق داریم : 1- طلاق شرعی 2- طلاق عاطفی که متأسفانه بسیاری از خانواده ها به این طلاق مبتلا هستند یعنی با هم هستند ولی برای هم نیستند و دلشان از یکدیگر جداست ! و خانواده برای اعضا و مخصوصا فرزندان حکم یک مهمانسرا و هتل را دارد که اعضا فقط برای استراحت و صرف غذا به آنجا می آیند و دیگر خبری از آن کتانون سراسر مهر و محبت و هم دلی نیست.

بیاییم با رعایت این اصل زیبای قرآنی که منطبق با فطرت و سرشت ما انسان ها است به کانون خانواده گرمی و نشاط بخشیده و با محبت و صمیمیت برای استحکام هر چه بیشتر این کانون الهی قدم برداریم تا آنگاه شیرینی این تلاش را به تماشا نشسته و ازآن لذت ببریم و یادمان باشد ایجاد خانواده ای با آرامش ، نشاط مند و سراسر محبت و صمیمیت فقط با همت اعضای خانواده میسر خواهد بود، پس قلوبمان را به کسی می سپاریم که قلب همه هستی به اراده او می تپد و با اطمینان برای ایجاد خانواده ای با نشاط و موفق در انجام فرامینش می کوشیم.

سید مجتبی موسوی

ماهنامه راه قرآن / سال پنجم / شماره 36/ مهر و آبان 90

****************************************

منابع

1 : بحار الانوار ، مجلسی ، ج 103 ، ص 254

2 : وسائل الشیعه ، حر عاملی / ج1 /ص 9-11

3 : کافی ، کلینی ، ج 6،ص 506

4 : وسائل الشیعه ، حر عاملی ، ج 14 ، ص 10

5 : نهج الفصاحه ، ص 175 ، صالحی

6: بحار الانوار مجلسی ، ج 43 ، ص 50

7 : نهج البلاغه

8 : نهج البلاغه ، نامه 31

مطالب کامل و جامعی بود. تشکر از شما. فکر میکنم ما درباره وظایف مرد در قبال همسرش خیلی کم صحبت کردیم. کسی در مورد حقوق عاطفی زن به عنوان همسر صحبت زیادی نمیکنه. حتی شاید خیلی از خانمها هم اطلاعات چندانی از این روایات نداشته باشن. باز هم ممنون . به شخصه استفاده کردم.