نسیم باغ‌های ایرانی در جهان پیچید
ایرانیان باستان مهندسین ماهر سازه‌های آبی بودند. كمتر دایره‌المعارف دنیای باستان و هنر را می‌توان یافت كه یادی از مردم ایران به عنوان پیشروترین جوامع روی زمین در ساخت باغ‌های مجلل و سازه‌های آبی نكرده باشد. هنر ایرانی آن‌قدر زبانزد جهانیان است كه روز گذشته اعتماد جهانی به دانش و هنر ایرانی دوباره تجلی پیدا كرد تا سیزدهمین اثر ایران، شامل 9 باغ ایرانی در فهرست میراث جهانی یونسكو به ثبت برسد.سی‌وپنجمین اجلاس كمیته میراث جهانی یونسكو از 29 خردادماه در مقر اصلی این سازمان در پاریس آغاز شده است و تا هشتم تیرماه ادامه دارد. در این اجلاس پرونده «باغ‌ایرانی» شامل 9 باغ پاسارگاد و ارم از استان فارس، پهلوان‌پور و دولت‌آباد از استان یزد، فین و چهل‌ستون از استان اصفهان، اكبریه از استان خراسان جنوبی، عباس‌آباد از استان مازندران و شاهزاده ماهان از استان كرمان معرفی و ثبت شد.البته این پایان كار نیست زیرا با توجه به خصلت پرونده‌های زنجیره‌ای این امكان همواره برای جمهوری اسلامی ایران وجود دارد كه براساس استدلالات كافی، باغ‌هایی دیگر را نیز به مجموعه ثبت شده اضافه كند.سال گذشته هفت اثر میراث فرهنگی، معنوی و مادی ایران به ثبت جهانی رسید كه شامل آیین‌های مذهبی تعزیه، ورزش‌های پهلوانی و زورخانه‌ای، مهارت‌های سنتی فرشبافی فارس، مهارت‌های سنتی فرشبافی كاشان و موسیقی مقامی شمال خراسان در بخش میراث معنوی و بازار تبریز و بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی در حوزه میراث فرهنگی كالبدی بود.همچنین پرونده نوروز باستانی و ردیف موسیقی ایران از جمله آثار ثبت شده در سال 88 بود و تخت جمشید، پاسارگاد استان فارس، ارگ بم، كتیبه بیستون، چغازنبیل خوزستان، میدان نقش جهان اصفهان، تخت سلیمان، سه كلیسای ارامنه شمال كشور، سازه‌های آبی شوشتر و گنبد سلطانیه نیز از دیگر جلوه‌های میراث فرهنگی ایران می‌باشد كه ثبت جهانی شده‌اند.
دلایل ثبت جهانی باغ‌های ایرانییونسكو برای ثبت میراث بومی یك كشور در فهرست جهانی قواعد خاصی را مد نظر می‌گیرد. در همین راستا، از نظر یونسكو باغ ایرانی شاهكاری است در حوزه ابتكارات خلاقانه بشر كه ریشه در اساطیر و ادبیات ایران باستان دارد و نشان‌دهنده توانایی‌های معماری،ابتكارات مهندسی و هنر مردم این مرز و بوم است. همچنین «باغ ایرانی» جلوه‌هایی برجسته از تبادل داشته‌های معماری، هنری و فرهنگی بشری است. در این ارتباط، الگوبرداری كشورهای آسیای غربی، كشورهای عربی و حتی كشورهای اروپایی از باغ‌های ایرانی اهمیتی ویژه دارد.
چرا جنگل حرا جهانی نشداما نكته‌ای كه در حاشیه این ثبت جهانی به آن كمتر توجه شد، مطرح نشدن پرونده جنگل حرای قشم به عنوان یك میراث طبیعی بود كه در كمیته میراث جهانی مطرح نشد.سیدمسعود علویان‌صدر، معاون سازمان میراث فرهنگی و گردشگری كشور با تایید این خبر می‌گوید: این خبر درست است و مسوولان ایرانی حاضر در فرانسه پیش از مطرح شدن پرونده «جنگل حرا» در كمیته میراث جهانی، تصمیم گرفتند برای تكمیل بیشتر، آن را از دستور كار كمیته خارج و بررسی آن را به سال آینده موكول كنند.به گفته وی، به‌دلیل ملاحظات مدیریتی كه در حوزه میراث طبیعی كشور وجود دارد باید هماهنگی‌های مختلفی میان دستگاه‌هایی مانند سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، منابع طبیعی، محیط‌زیست و كشاورزی به‌وجود آید تا پرونده را با كیفیت بالاتری بتوانیم ارائه كنیم. خارج كردن پرونده «جنگل حرا» (مانگرو) از دستور كار اجلاس یونسكو در حالی رخ داد كه این پرونده اواخر سال 1388 برای ثبت در فهرست میراث جهانی از سوی ایران به كمیته میراث جهانی فرستاده شد؛ البته پیش از آن قرار بود، «جنگل هیركانی»، نخستین اثر طبیعی ایران در فهرست میراث جهانی باشد.
در زمان فرستادن پرونده «جنگل حرا» به كمیته میراث جهانی یونسكو، حسینعلی وكیل، مدیركل وقت دفتر ثبت آثار تاریخی و فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری گفت: از آنجا كه در بخش میراث طبیعی، یك سهمیه در سال بیشتر نداریم و پرونده جنگل هیركانی باید با كشور جمهوری آذربایجان به‌طور مشترك فرستاده شود كه نیاز به زمان دارد، تصمیم گرفتیم، برای استفاده از سهمیه ایران، پرونده «جنگل حرا» را به یونسكو بفرستیم. البته با اتفاقی كه افتاده است و برخلاف اظهارات سال گذشته حسینعلی وكیل، ایران در حالی امسال موفق به ثبت جنگل‌های حرا نشد كه فرصت ثبت مشترك جهانی جنگل‌های هیركانی را نیز از دست داد؛ اتفاقی كه پس از بازگشت مسوولان اعزامی به یونسكو باید دلیل آن مشخص شود.
منبع جام جم
