اوصاف پرهیزگاران
هرصنف گروهی از ویژگی ها واوصاف ویژه ای برخوردارند که حضرت علی(ع)
درسخنانشان آنهارابرشمرده اند:
ـ لِلمتّقی ثَلاثُ عَلاماتٍ: اِخلاصُ العَمَلِ و قَصرُ الاملِ و اغتنامُ
المَهلِ؛ انسان متّقی سه علامت دارد: در کارش اخلاص دارد، آرزوهایش کوتاه
است و غنیمت شمار فرصت هاست.
ـ اَلمُتَّقُونَ اَنفُسَهُم عَفیفَةٌ و حاجاتُهم خَفیفةٌ و خَیراتُهُم
مَأمُولَةٌ و شُرُورُهم مَأمُونَةٌ؛ انسان های باتقوا، عفیف اند، احتیاجات شان
بسیار کم است و مردم به خیر و نیکی شان امیدوار و از شرّ و بدی شان در امان
اند. (به همه نیکی می کنند و آزارشان به هیچ کس نمی رسد.
ـ اَلمُتَّقُونَ اَنفُسُهم قانِعةٌ و شَهَواتُهُم مَیتَهٌ و وُجوهُهُم
مُستَبشرةٌ و قُلُوبُهم مَخزونة؛ نفوس انسان های باتقوا قانع، خواسته هایشان کم،
چهره هایشان خندان و بشاش و قلب هایشان غمگین است.
ـ المتّقون اعمالُهُم زاکیةٌ و اَعْیُنُهم باکیةٌ و قُلوبُهُم وَجِلَةٌ؛
انسان های باتقوا
کارهایشان پاکیزه، چشم هایشان گریان و دل هایشان ترسان است.
حضرت علی(ع) در خطبه همام، بعضی از اوصاف پرهیزگاران را چنین می شمارند:
پرهیزگاران گفتارشان از روی راستی، شیوه پوشاکشان بر پایه میانه روی و
رفتارشان بر اساس فروتنی است. از آنچه خداوند برایشان جایز ندانسته است،
چشم پوشیده اند. به علم و دانشی که برایشان سود دارد، گوش فرا می دهند. در
سختی و گرفتاری چنان رفتار می کنند که دیگران در حال آسایش و خوشی می کنند.
اگر اجل و مدت معینی از عمر که خداوند برایشان فرموده است نبود، از شوق
ثواب و ترس عذاب، حتی به اندازه یک چشم برهم زدن روحشان در بدنشان آرام نمی
گرفت. خداوند در نظرشان بزرگ و غیر خدا هرچه که هست، در نگاهشان کوچک است.
و...
ـ حضرت علی(ع) در عهدنامه ای که به محمّد بن ابی بکر می نویسند، در بیان
اوصاف پرهیزگاران می فرمایند:... اِنَّ المُتَقینَ ذَهَبُوا بِعاجِلِ
الدُّنیا وَ اجلِ الاخِرة؛ انسان های باتقوا، هم از دنیای زودگذر و هم
از آخرتِ دیرپا بهره مند شدند. با اهل دنیا در دنیایشان شریک شدند، در حالی
که اهل دنیا در آخرت آنها شرکت نکردند. در دنیا پرهیزگاران نیکوترین جاها
را برگزیدند و از بهترین خوراک ها خوردند (یعنی از حلال ترین آنها بهره
بردند) همان لذتی را که متنعّمان از دنیا بردند نصیب پرهیزگاران هم شد آنان
با زاد و توشه زیاد و تجارتی پرسود به سفر آخرت شتافتند. به لذت زهد، در
همین دنیا نائل شدند و یقین پیدا کردند که در آخرت همسایه خدایند؛ هرچه
بخواهند برآورده می شود و از هیچ لذّتی دریغ نمی شود.