تبیان، دستیار زندگی

هیچ بیماری از تجربیات جراحی برخوردار نمی شود مگر اینكه در اتاق عمل حضور یابد.درحین جراحی اطراف بیمار توسط جراح-یك یا دو دستیار-تكنسین اتاق عمل-متخصص بیهوشی و پرستار سیركولر احاطه می شود.

هر یك از افراد دارای وظایف مشخصی هستند كه در حین جراحی موظف به انجام آن می باشند ودر مجموع تیم جراحی را تشكیل می دهند. افرادیكه مسئولیت مراقبت مستقیم از بیمار را بعهده دارند افراد تیم جراحی نامیده می شوند.بطور كلی می توان گفت كه زندگی بیماران به دست افراد تیم جراحی است و عملكرد گروه جراحی نیز شبیه عملكرد گروه اركست سنفونی می باشد كه هر فرد جهت ایجاد هماهنگی وهمنوایی با سایر افراد گروه جهت یك اجرای موفق همكاری می نماید.

افراد تیم جراحی بر حسب نوع عملكرد خود به شرح زیر تقسیم می شوند:

افراد استریل

1-جراح

2-دستیار جراح

3-فرد اسكراب

افراد غیر استریل

1-بیهوشی دهنده

2-سیركولر

3-سایر افراد تیم جراحی كه ممكن است شامل:رادیولوژیستها-تكنسین بیومدیكال و سایر افرادیكه جهت نصب و كنترل وسایل جراحی فعالیت می كنند باشند.

افراد استریل دستها و بازوهای خود را شسته و ضد عفونی می كنند و پس از پوشیدن گان و دستكش استریل وارد محیط استریل جراحی می شوند.برای ایجاد یك محیط استریل باید تمامی وسایلی كه جهت جراحی بكار می روند استریل باشند(فرایندی كه در آن تمامی میكروارگانیسم ها كشته می شوند).افراد استریل تیم جراحی و افرادیكه وسایل مورد نیاز را به آنها می دهند باید نكات استریل را بطور كامل رعایت كنند.

افراد غیر استریل باید بخاطر داشته باشند كه نباید به هیچ وجه وارد محیط استریل جراحی شوند بلكه باید در اطراف و یا دور از محیط استریل بایستند.آنها مسئولیت حفظ این محیط استریل را در طول جراحی بعهده دارند و باید وسایل و تجهیزات جراحی را بدقت تحت نظر قرار دهند تا غبر استریل نشوند.همچنین این افراد مسئولیت مراقبت مستقیم از بیماران را بعهده دارند و اگر در حین جراحی وسیله ای مورد نیاز باشد باید آنرا برای افراد استریل تیم جراحی فراهم نمایند.

افراد استریل تیم جراحی

جراح

جراح باید از دانش-مهارت و كفایت لازم برای انجام یك عمل جراحی موفق برخوردار باشد.فرد جراح باید توانایی و قدرت لازم در برابر مشكلات پیش بینی نشده و غیر قابل انتظار را در طول جراحی داشته باشد. وظایف جراح شامل تشخیص بیماری-انجام اقدامات درمانی-انتخاب روش مناسب جهت انجام جراحی باید از مهارتهای تكنیكی فراوانی برخوردار باشد.آنها پس از كسب مدرك پزشكی معمولا چهار سال تحصیل می كنند تا اینكه جراح شوند.دوره رزیدنتی موجب می شود تا آنها از مهارت و تجربیات لازم برخوردار شوند.

دستیار جراح

در طول جراحی در كنار جراح یك یا دو فرد دیگر نیز قرار دارند كه به جراح جهت داشتن دید بهتر جهت جراحی-كنترل خونریزی-بخیه زدن-و پانسمان زخمها كمك می كنند. فرد دستیار می تواند به بافت های بدن بیمار دست بزند و یا اینكه از وسایل جراحی استفاده نماید. نقش دستیار و نیاز به حضور جراحان دیگر با توجه به وضعیت بیمار و نوع جراحی تعیین می شود.در بسیاری از عملهای جراحی ساده لازم نیست كه از جراح دیگری استفاده شود و گاهی وجود یك جراح دیگر بی فایده است.

دستیار اول جراح

دستیار اول جراح معمولا یك جراح و یا رزیدنت جراحی می باشد كه بر طبق برنامه واحد آموزش جراحی عمل می كنند.دستیار اول باید بتواند از عهده ی مسئولیت های اتاق عمل برآید.جراح ممكن است از یك دستیار پزشك به ویژه در جراحی های بزرگ استفاده كند این دستیار پزشك باید مراقب حال بیمار باشد و از انجام مسئولیت های مهمی كه بعهده دارد غافل نباشد.در بیمارستانها برنامه های آموزشی خاصی برای رزیدنت های جراحی تدارك دیده شده است و معمولا رزیدنت های جراحی به عنوان دستیار اول جراح در جراحی ها شركت می كنند.رزیدنت ای جراحی دارای مسئولیت های فراوانی می باشند كه با توسعه مهارتها و توانایی های خود می توانند این مسئولیت ها را به نحو احسن انجام دهند.

دستیار اول غیر پزشك

این افراد باید دوره های آموزشی و رسمی خاصی را گذرانده باشند و بر طبق اصول و ضوابط اتاق عمل كار كنند.

دستیار اول پرستار

یك پرستار تحصیل كرده و دارای گواهینامه پرستاری می تواند با یك جراح در بیمارستان ویا كلینیك كار كند البته باید دارای خصوصیاتی به شرح زیر باشد:

*داشتن توانایی و قابلیت لازم جهت ایفای نقش اسكرابی یا سیركولری.

*داشتن دانش و مهارت كافی در بكارگیری اصول ضدعفونی و استریل به منظور ایجاد و حفظ یك محیط استریل.

*داشتن دانش كافی در زمینه های آناتومی-فیزیولوژی-تعادل مایعات و الكترولیت ها-تنظیم اسید و باز-پاتولوژی و بهبود زخم-زیرا این عوامل رابطه مستقیمی با جراحی دارند.

*دانش و مهارت های عملی لازم در زمینه نگهداشتن بافتها و در معرض دید قرار دادن آنها – استفاده از ابزارها و وسایل جراحی – بند آوردن خون-بخیه زدن و پانسمان كردن زخمها.

*داشتن توانایی لازم جهت انجام كار با سایر اعضای تیم جراحی.

*گذراندن دوره های مورد نیاز در زمینه ی احیای قلبی-ریوی.

فرد اسكراب

فرد اسكراب عضو تیم استریل و كادر مراقبتی می باشد.فرد اسكراب مسئول حفظ ایمنی-انسجام و كارایی موثر افراد تیم جراحی در زمینه اجرای موارد استریل در طی عمل جراحی می باشد.داشتن دانش و تجربه در زمینه تكنیك های ضدعفونی و استریل-فرد اسكراب را قادر به آماده سازی و مرتب نمودن وسایل و تجهیزات عمل جراحی می نماید.فرد اسكراب باید از مهارت و توانایی بدنی مناسب برخوردار باشد.همچنین او باید توانایی لازم برای انجام كار در شرایط سخت و حس مسئولیت پذیری در انجام وظایف محوله را داشته باشد.

*افراد غیر استریل تیم جراحی

فرد بیهوشی دهنده

بیهوشی و انجام جراحی دو بخش مهم و جدایی ناپذیر در جراحی ها می باشند.اگر بین جراح و بیهوشی دهنده در حین جراحی ارتباط مطلوبی برقرار باشد این ارتباط ایمنی بیشتری را برای بیمار بدنبال خواهد داشت.در واقع فرد بیهوشی دهنده همانند نگهبانی برای بیمار تلقی می شود.او پس از انجام جراحی در بخش ریكاوری تا زمانیكه بیمار مجددا كنترل علایم حیاتی خود را بدست آورد حضور خواهد داشت.

فرد سیركولر

ترجیحا فرد سیركولر باید یك پرستار تحصیل كرده باشد. فرد سیركولرنقش مهمی در كنترل وقایع در قبل-حین و پس از عمل جراحی دارد.بیماری كه تحت عمل جراحی قرار می گیرد دچار یك شوك روانی و جسمی می شود چون او وارد یك محیط بیگانه شده و هیچگونه تماس فردی با خانواده یا دوستان خود ندارند بنابراین نیازهای جسمی و روانی او افزایش می یابد. در این زمان نقش فرد سیركولر بعنوان حامی و محافظ بیمار بسیار مهم و اساسی است.در اتاق عمل جراح مسئول انجام جراحی است اما كنترل و هماهنگی تمام فعالیتها بر عهده سیركولر می باشد.فرد سیركولر باید از وضعیت بیمار آگاهی كامل داشته باشد.او می تواند اتاق عمل را در مواقع ضروری برای مدت زمان كوتاهی ترك كند اما باید فورا برگردد.

حضور پرستار سیركولر برای ارائه مراقبت های لازم به بیمار در اتاق عمل ضروری می باشد.این مراقبتها عبارتند از:

1- بكارگیری فرآیند پرستاری در جهت هماهنگ كردن و انجام كلیه مداخلات پرستاری در ارتباط با مراقبت و حمایت از بیمارانی كه در اتاق عمل تحت عمل جراحی قرار می گیرند.

2- ایجاد و حفظ یك محیط امن و راحت برای بیماران از طریق اجرای اصول ضدعفونی استرلیزاسیون.اگرچه هر فردی در اتاق عمل مسئول رعایت نكات استریل است ولی پرستار سیركولر باید همواره بیشتر مراقب این مسئله باشد زیرا فرد سیركولر می تواند در مقایسه با دیگران با كمی دورتر ایستادن بهتر كل محل استریل و اعضای تیم استریل را تحت نظر قرار دهد.

3- كمك به اعضا تیم جراحی در صورت نیاز.

4- شناسایی و تشخیص هرگونه خطر بالقوه محیطی و یا موقعیت تنش زا در ارتباط با بیمار یا اعضای تیم جراحی.

5- جهت دهی فعالیتهای آموزشی فراگیران.



******************

***در انتها لازم به ذكر است كه افراد تیم جراحی باید با ساختار-وسایل-عملكرد و سیاستهای بیمارستانی كه در آن مشغول به فعالیت هستند آشنایی كامل داشته باشند. آنها باید روحیه ای بالا توام با درك متقابل-اطمینان و همكاری داشته باشند. فردیكه نتواند از صمیم قلب بعنوان یك عضو تیم جراحی در اتاق عمل كار كند جایی در اتاق عمل ندارد.***